Ku Tirha Ni Mukondleteri Wa Misava Hinkwayo
“Hikuva hina hi vatirhi-kulorhi va Xikwembu, n’wina mi nsimu ya Xikwembu, mi yindlu ya Xikwembu.”—1 VAKORINTO 3:9.
1. I marito wahi lama tsakiseke vayingiseri va wona lama vuriweke malembe lama tlulaka 60 lama hundzeke, naswona ma vile ni ntshovelo muni eka Swichudeni swo tshembeka swa Bibele swa nkarhi wolowo?
“NHLENGELETANO YA XIKWEMBU.” Marito lawa ma tirhisiwe hi xirho xa vahleri va Sosayiti ya Watch Tower hi nkarhi wa ndzimana ya siku ya Bibele ematafuleni ya Bethele ya swakudya malembe lama tlulaka 60 lama hundzeke. Leswi swi tsakisile ndyangu wa yindlo-nkulu eBrooklyn, New York! Xivulwa xexo xo hlawuleka, lexi nge “Nhlengeletano ya Xikwembu,” xi lawurile maanakanyelo, mavulavulelo ni matsalelo ya nkarhi lowu taka ya Swichudeni sweswo swa Bibele. Leswi swi anamise xivono xa vona xa moya ehenhleni ka swivumbiwa hinkwaswo ivi swi susumetela mavonelo ya vona eka Yehova Xikwembu, Mukondleteri wo hlamarisa wa misava.
2. Hi laha swi kombisiweke hi masungulo ya rona ya Xigriki, rito leri nge “nhlengeletano” ri nga hlamuseriwa njhani?
2 Namuntlha, sweswo swi nga vonaka swi hlamarisa, leswi rito leri nge “nhlengeletano” ri tirhisiwaka nkarhi na nkarhi exikarhi ka Timbhoni ta Yehova, lava tlangelaka lunghelo ra vona ro tirha ni Mukondleteri wa misava. (1 Vakorinto 3:5-9) Rito leri nge “nhlengeletano” ri huma eka rito ra Xigriki leri nge orʹga·non, Eka swilo swin’wana, ri vula nchumu kumbe xitirho lexi ntirho wu endliwaka hi xona. Ri kumeka minkarhi yo tala eka Septuagint Version naswona ri tirhisiwe ku vula xichayachayani, ku fana ni haripa ya Davhida. Rimitsu ra rito leri i erʹgon, riviti leri vulaka “ntirho.” Hikwalaho nhlengeletano i lunghiselelo ra swilo leswi tirhisiwaka ku endla xanchumu kumbe leri hleriweke ku antswa futhi leri tirhisaka nkarhi wuntsongo ni matimba mantsongo.
Malangutelo Yo Sungula Ya Nhlengeletano
3. Xana nkandziyiso wa magazini lowu wa March 1883 wu ri yini hi “nhlengeletano ya hina?”
3 Hambi swi ri tano, eka malembe lama hundzeke, swichudeni swa Bibele a swi tikeriwa loko swi tirhisa rito leri nge “nhlengeletano.” Hi xikombiso, eka nkandziyiso wa Xihondzo xo Rindza xa Xinghezi wa March 1883, ku vuriwe leswi:
“Kambe, hambi swi nga koteki leswaku munhu wa ntumbuluko a vona nhlengeletano ya hina, hi leswi a nga swi kotiki ku twisisa swilo swa Moya wa Xikwembu; hi tshemba leswaku a nga swi vona leswaku Kereke ya ntiyiso yi hleriwe hi ku helela swinene, naswona yi tirha kahle ngopfu . . . Hi na ripfumelo leri tiyeke eka Mulawuri wa hina; ni nhlengeletano leyi yo hetiseka, leyi nga vonekiki eka vanhu va misava, leyi yaka eku hluleni loku tiyisekeke ni loku vangamaka.”
4. I langutelo rihi ro hlengeleta leri hlamuseriweke eka nkandziyiso wa magazini lowu wa December 1, 1894?
4 Hambi swi ri tano, nkandziyiso wa Xihondzo xo Rindza xa Xinghezi wa December 1, 1894, wu te:
“Kambe leswi ntirho wolowo wo kondletela kereke yo hangalasa Mahungu Lamanene lamantshwa a ku nga ri xiphemu xa ntirho wo tshovela wa ku hangalasiwa ka khale ka Vayuda, kutani-ke ntirho wa sweswi wo tshovela kumbe ntshovelo wo hangalasa Mahungu Lamanene wu hambanile ni ntirho lowuntshwa wo hangalasa lowu tshinelaka wa Gidi ra malembe. . . . Swi le rivaleni leswaku ku vumbiwa ka nhlengeletano leyi vonekaka ya lava va hlengeletiweke a ku lwisana ni moya wa kungu ra Xikwembu; nakona loko swi endliwa a swi ta komba ku navela ka kereke ka ku hundzukela eka mianakanyo leyi sweswi yi tolovelekeke ya nhlengeletano kumbe nhlangano. (vona Esaya 8:12) Ntirho wa kona sweswi a hi nhlengeletano, kambe i ku avana, tanihi leswi a swi fanela eka ntshovelo wa Vayuda. (Matewu 10:34-36) . . .
Hikwalaho ke, hambi loko hi nga languti nhlengeletano leyi vonekaka ya lava nhlengeletiweke yi ri xiphemu xa kungu ra Hosi eka ntirho wo tshovela, onge hi loko hi
langutele leswaku yona tanihi nhlengeletano yi ta va kona ni le ka nguva yin’wana, hi swi teka ku ri ku rhandza ka Yona leswaku lava va rhandzaka Hosi va fanele nkarhi na nkarhi va byelana mintshembo ni mintsako, kumbe miringu ni maxangu ya vona lama fanaka, va vulavula swin’we hi swilo swa nkoka swa Rito ra yona.”
5. Malunghana ni ku hleleka, ku vuriwe yini eka buku ya The New Creation xana?
5 Kutani bandlha ra Vukriste a ri nga tekiwi tanihi nhlengeletano enkarhini wolowo. Kambe a swi hleriwe kahle leswaku ku va ni ku rhula ebandlheni, kumbe ekerekeni. Hi xikombiso, Dyondzo ya V ya buku leyi nge The New Creation, leyi humesiweke hi 1904, a yi ku “Nhlengeletano ya Xivumbiwa lexintshwa” nakona yi sungula hi ku: “Tanihi leswi Xivumbiwa lexintshwa xi nga taka xi nga fikeleri vuhetiseki bya xona ku fikela eku pfuxiweni ko sungula ka vafi, manuku ku hleleka ka xona ku ta va ku helerile hi nkarhi wolowo ntsena. Nhlayo ya tempele yi kombisa leswi: tanihi maribye lama hanyaka hi vitaniwile kumbe hi rhamberiwe eswivandleni swa tempele swo kwetsima.”
6. Xana buku ya Thy Kingdom Come yi n’wi hlamusela njhani “mana” wa swirho swa “xivumbiwa lexintshwa”?
6 Hi laha ku tsakisaka, buku leyi nge Thy Kingdom Come, leyi humesiweke hi 1891, ehenhleni ka lava totiweke va “Xivumbiwa lexintshwa” yi te: “Mayelana na Esaya 54:1-8, Muapostola Pawulo u yi hlamusele hi vutlhari byo tlula bya munhu, naswona u yi tirhise eka Siyoni wa Moya, mana wa hina kumbe ntwanano, lowu faniseriweke hi Sarah. Mbewu ya nyama ya Abrahama yi susiwile yi nga ha vi mudya-ndzhaka wa xitshembiso, ni ku va Kriste, mbewu ya ntiyiso (la faniseriweke hi Isaka na Rebeka), u amukeriwile tanihi yona mbewu ya xitshembiso ntsena.—Vagal. 4:22, 24, 26-31.”
7, 8. I mani nuna wa “mana” wa bandlha ra Vukriste, nakona Esaya 54:1-8 yi ri yini hi mhaka leyi?
7 Nhlamuselo leyi a yi yelani na Nhlengeletano ya Misava ya Vuziyoni leyi sunguleke hi Theodor Herzl hi 1897. Nhlengeletano yoleyo a yi vulavula hi Yerusalema wa la hansi, la misaveni, hayi “Yerusalema wa le henhla,” yena “mana” wa bandlha ra Vukriste. (Vagalatiya 4:26) Buku leyi nge Thy Kingdom Come a yi yanga emahlweni yi tiyisa leswaku wanuna wa ‘mana’ wa bandlha ra Vukriste i Xikwembu, lexi a xi faniseriwa hi Abrahama. Yehova a nga tekananga ni ntwanano wa vu-Abrahama, kumbe ntwanano lowuntshwa, kambe u tekanile na “Yerusalema wa le henhla,” loyi a faniseriweke hi Sara, mana wa Isaka. Kukotisa yena, tanihi ‘manana,’ “Yerusalema wa le henhla” wu fanele ku va nchumu lowu hanyaka ni lowu nga ni vumunhu.
8 Manuku ke, “Yerusalema wa le henhla” i mani xana? Ku kuma nhlamulo, a hi languteni Esaya 54:1-8, leyi xiphemu xa yona xi nge:
“‘Huwelela hi ku ṭaka, wena mhika I’a nga v̌elekangiki. Ṭaka, u ṭaka ngopfu, wena I’a nga siki lumiwaka e ku v̌elekeni! Hikuv̌a v̌ana v̌a l’a ṭhikiweke v̌a tele ku tlula v̌ana v̌a l’a tekiweke, ku v̌ula Yehova’ . . . ‘Hikuv̌a nuna wa wena, hi loyi a ku endleke; v̌ito ra yena i Yehova wa tinyimpi, Mukuṭuri wa wena hi l’a hlawulekeke wa Israel, o ta v̌uriwa Šikwembu ša misava hikwayo. Hikuv̌a Yehova wa ku v̌itana tani hi nsati I’a ṭhikiweke, l’a nge nhlomulweni, kukota mulov̌oriwa l’a hlongoriweke, ku v̌ula Šikwembu ša wena.’ Nḍi ku ṭhikile nkarinyana, kambe e tintŝalweni ta mina le’tikulu nḍi ta ku amukela. E ku pfureni ka v̌ukari bya mina nḍi ku fihlele mombo wa mina e nkarinyana, kambe e tintŝalweni le’ti nga heriki nḍi ta ku ṭeṭelela, ku v̌ula Mukuṭuri wa wena, Yehova.”
9. (a) Eka Esaya 54:1-8, xana Yehova u chavelela mani kumbe yini? (b) Ku ya hi Vagalatiya 4:25, 26, i mani “wansati” wo fanekisela loyi ku vulavuriwaka hi yena hi ndlela ya xiviri?
9 Xo sungula, kwalaho Yehova a a nga vulavuli na ntwanano. A vulavula ni rixaka, vanhu va yena lava hlawuriweke eka ntwanano wa Nawu wa Muxe lowu endliweke na xona. Hi ku vona ka Xikwembu, rixaka rero ri vumbile “wansati” wa nhlengelo loyi a fana ni nsati eka xona. Ku ya hi papila ra muapostola Pawulo ro ya eka Vagalatiya, “wansati” yoloye a ri wo fanekisela, kambe a nga ri ntwanano, kumbe xiboho. Ntwanano a wu nga ta chaveleriwa, wu kondleteriwa. Kambe, Pawulo u komba leswaku “wansati” loyi wa xiviri i nchumu lowu hanyaka, tanihi ‘manana,’ tanihi leswi “nuna,” Yehova, a nga Munhu la hanyaka loyi a nga na vutlhari ni matimba yo chavelela. Loko a vulavula hi vavasati va matimu ya khale, muapostola u te: “Agara [nandza wa xisati loyi a siveke n’wini wakwe Sara leswaku a velekela Abrahama Ishmael] i ntshava ya Sinayi, etikweni ra Arabiya, kutani [Agara] ú fanisa muti wa sweswi wa Yerusalema, [Loko Pawulo a ha ri la misaveni], hikuva wu le vuhlongeni [eka ntwanano wa Nawu wa Muxe] swin’we ni vana va wona. Kambe Yerusalema wa le [henhla] u ntshunxekile, kutani hi yena a nga mana wa hina.”—Vagalatiya 4:25, 26.
Yerusalema La Nge Vuhlongeni
10, 11. (a) I xiendlakalo xihi xa nkoka xa Vaisrayele xi endlekeke eNtshaveni ya Sinayi? (b) Ku ya hi ntwanano wa Nawu, ku endleke yini hi 33 C.E.?
10 Agara a nga faniseri kumbe ku yimela ntwanano wa Nawu wa Muxe. Hambi ku ri ntwanano lowuya wa Milawu ya Khume lowu fanisiweke hi Ntshava ya Sinayi; leyi Agara a fambelanaka na yona. Kavula, Xikwembu a xi ri na ntwanano wo karhi na Ntshava ya Sinayi. Kambe hi kona laha a yiseke Vaisrayele, lava a va ntshunxeke evuhlongeni bya Egipta, a va tisa evuxakeni bya ntwanano lowu endliweke na yena, nakambe u tirhisane na vona tanihi rixaka leri ntshunxekeke. Leswi swi humelele malembe xidzana endzhaku ka loko Xikwembu xi endle ntwanano na Abrahama ntsena, xi n’wi tshembisa rixaka ra xinuna.
11 Loko Muxe, muyimeri wa ntwanano wa Nawu, a huma eNtshaveni ya Sinayi Mombo wa yena a wu vangama hi ndlela yo chavisa laha a a fanele ku wu siva hi xisirhelelo leswaku Vaisrayele va ta kota ku n’wi languta. (2 Vakorinto 3:12-16) Kambe entshaveni ya Sinayi; Muxe a a nga vulavuli hi ku kongoma na Yehova, hikuva Xikwembu xi tirhisile ntsumi ku nghena eka ntwanano ni Vaisrayele. (Mintirho 7:37, 38; Vaheveru 2:2) Hi ndlela yoleyo tiko ra Vaisrayele ri vile ehansi ka ntwanano wa Nawu. Hambi swi ri tano, malembe xidzana endzhakunyana, ntwanano wolowo wu susiwile, wu beleriwa emhandzeni ya nxaniso ya Yesu hi 33 C.E.—Vakolosa 2:13, 14.
12. (a) Yerusalema wa la misaveni a ri “mana” wa mani? (b) Yerusalema wa la misaveni a ri vuhlongeni byihi eka malembe xidzana ya 19 lama hundzeke, futhi hikwalaho ka yini a nga ntshunxekanga?
12 Pawulo u tsale leswaku ntshava ya Sinayi a yi fambelana ni Yerusalema wa la hansi wa nkarhi wa yena. Kavula, Yerusalema a ku nga ri ntwanano; a ku ri ntsindza lowu tekiweke hi vaaki va Yuda. Tanihi ntsindza, a wu yimela tiko naswona a wu ri xifaniso xa “mana” wa “vana,” hi leswaku, swirho hinkwaswo swa tiko ra Vayuda, kumbe Vaisrayele. (Matewu 23:37) Kona eYerusalema a ku ri na tempele ya Yehova, Xikwembu lexi Vaisrayele a va ri na vuxaka bya ntwanano na xona. Kambe enkarhini wolowo Vayuda a va nga ri na mfumo wo ntshunxeka wa vulawuri bya vona bya ntukulu wa Hosi Davhida. Hikwalaho ke, a va nga ntshunxekangi kambe a va ri mahlonga ehansi ka mimfumo ya politiki ya Vamatiko. Xa nkoka swinene, a va ri evuhlongeni bya vukhongeri. A ku ri Mesiya la tshembisiweke ntsena, Yesu Kriste loyi a a ta va ntshunxa eka sweswo, kun’we na le vuhlongeni bya xidyoho. Kambe Yerusalema yoloye a nga amukelanga Yesu tanihi Mesiya ni Hosi naswona a nga kalanga a kuma ntshunxeko. Kambe, u herisiwe hi Varhoma hi 70 C.E., a vangela ‘vana’ va yena nhlomulo.
Yerusalema La Ntshunxekeke
13. Pawulo u te yini hi Yerusalema la ntshunxekeke; naswona hi le ka ntshunxeko wihi laha “vana” va yena va faneleke ku yima va tiyile?
13 Pawulo u fananisile Yerusalema la khotsiweke wa la misaveni na ‘Yerusalema wa le henhla,’ la ‘ntshunxekeke.’ Loko a tshaha eka Esaya 54:1-8, u te:
“Kambe Yerusalema wa le [henhla] ú ntshunxekile, kutani hi yena a nga mana wa hina. Hikuva ku tsariwile; ‘Tsaka; wena mhika, la nga kumangiki swihlangi; bana nkulungwana lowukulu, wena la nga twiki ku lumiwa ka ku veleka; hikuva nsati loyi a nga tshikiwa ú ta va na vana vo tala ku tlula loyi a nga ni nuna.’ Sweswi ke, n’wina vamakwerhu, mi vana va xitshembiso ku fana na Isaka. Na swona, ku fana na leswi, enkarhini wolowo, n’wana wo velekiwa kukota vanhu hinkwavo a nga xanisa n’wana wo velekiwa hi matimba ya Moya, ni sweswi swa ha ri tano. Kambe Matsalwa ma ri yini ke? ‘Hlongola nsati lowa hlonga ni n’wana wa yena, hikuva n’wana wa hlonga a nga na ku averiwa ndzhaka ni n’wana wa nsati wa xitekwa la nga riki hlonga.’ Hikwalaho, vamakwerhu, hina a hi vana va hlonga, kambe hi vana va nsati wa xitekwa la nga riki hlonga. Kriste u hi ntshunxile. Hikwalaho, yimani, yimani mi tiya, mi nga ha engeti mi tiveka ehansi ka mpingu wa vuhlonga.”—Vagalatiya 4:26-5:1.
14. Hikwalaho ka yini ku velekiwa ka Isaka ku vile “hi matimba ya moya”?
14 Vakriste va le Galatiya lava byeriweke tano a va ri “vana va Xikwembu hikwalaho ka xitshembiso xa xona.” (Vagalatiya 4:28, Today’s English Version) Hi ku fanekisela leswi, Isaka u velekiwe Abrahama a ri na dzana ra malembe kasi nsati wa yena Sara a ri ni 90 wa malembe hi vukhale ku hetisisa xitshembiso xa Yehova eka mupatriarka yoloye wo tshembeka. Ina, ku velekiwa ka Isaka hi Abrahama ri vile singita, ku nga ri ‘ku velekiwa ku fana ni vanhu hinkwavo’ ni kantsongo. (Genesa 18:11-15) Kutani a swi fanela ku va ku “velekiwa hi matimba ya Moya.” Ina-ka, moya wa Abrahama Lonkulu, Yehova Xikwembu, kunene a wu laveka ku pfuxa matimba ya mbeleko ya Sara nsati wo ntshunxeka, kun’we ni lawa ya Abrahama. (Varhoma 4:19) Mhaka leyi faneleke ku tsundzukiwa hi leswaku “xitshembiso” hi xoxe a xi nga dyuhalangi loko Isaka a velekiwa hi 1918 B.C.E., hikuva a ku ri 25 wa malembe ntsena Abrahama a nghenile etikweni ra xitshembiso ra Kanana hi 1943 B.C.E., loko xitshembiso xi tirha.
15. ‘Yerusalema wa le henhla’ u tshame nkarhi wo tanihi kwihi a ri hava vana, nakona vana va yena va sungule rini ku andza?
15 ‘Yerusalema wa le henhla’ u “tshikiwile,” kavula a pfumala vana; hi nkarhi lowu tlulaka lowu Sara a pfumaleke vana hi wona. Kahle-kahle, ‘Yerusalema wa le henhla’ a ri eka xiyimo xexo ku sukela hi 1943 B.C.E., loko xitshembiso lexi nyikiweke Abrahama xi tirha, ku fikela loko Yesu a khuvuriwa hi 29 C.E. Hi kona laha Yesu a tswariweke hi moya wa Yehova, Abrahama Lonkulu, nakambe a totiwa hi moya wa Yena a va Kriste kumbe Mutotiwa, Mesiya. Kambe ‘Yerusalema wa le henhla’ a fanele ku va ni vana vo tala ku tlula ku va ni n’wana un’we wa moya. Kutani hi Pentekosta ya 33 C.E., endzhaku ka ku pfuka ka Yesu no tlhandlukela etilweni, kwalomu ka 120 wa vadyondzisiwa va yena lavo tshembeka va tswariwile hi moya wa Abrahama Lonkulu. Hi nkarhi wolowo va totiwile hi moya wolowo leswaku va va vamakwavo va moya va Isaka Lonkulu, Yesu Kriste. Endzhakunyana hi siku rero kwalomu ka 3 000 wa Vayuda van’wana va khuvuriwile tanihi vadyondzisiwa va Yesu ivi va totiwa hi moya lowo kwetsima. (Mintirho 2:1-42) Xisweswo hi siku rero ‘Yerusalema wa le henhla’ u vile “mana” wa vana lavo tala.
16. Hi xihi xihlawulekisi xa “Yerusalema wa le henhla” ke?
16 Muapostola Pawulo u vula leswaku wansati loyi ku vulavuriwaka hi yena eka Esaya 54:1-8 i ‘Yerusalema wa le henhla.’ Yehova Xikwembu i “nuna wa yena,” kun’we na Muendli wa yena Lonkulu. Hi ku fanekisela, i “wansati” wa yena, “nsati” wa yena kumbe nhlengeletano yo fana ni wansati ehenhla etilweni. Ku fana ni wanuna, hi yena loyi a endlaka leswaku a veka mihandzu leswaku a tswala “rixaka” ra ntiyiso leri tshembisiweke hi siku ra Abrahama.—Vagalatiya 3:16, 26-29.
17. Xana ‘Yerusalema wa le henhla’ u vile “mana” wa “rixaka” ro sungula ra Abrahama Lonkulu hi ndlela yihi?
17 Ku va “rixaka” ro sungula ra Abrahama Lonkulu, N’wana wa Xikwembu la tswariweke a ri swakwe u hume eka nhlengeletano ya Yehova ya le tilweni yo fana ni wansati. Xisweswo u kotisile ‘manana’ eka N’wana wa Xikwembu. Yesu Kriste a nga ri n’wana wo fanekisela wa Yerusalema wa la misaveni wa nkarhi wa yena emisaveni, hikuva muti wolowo hi nkarhi wolowo a a wu ri evukhumbini, kumbe evuhlongeni ni “vana” va wona, kasi Yesu a nga si tshama a va hlonga. (Vagalatiya 4:25) Yerusalema wa la misaveni a ri “mana” wa Vayuda volavo va ntumbuluko lava aleke Yesu Kriste tanihi “rixaka” leri tshembisiweke hayi ra kokwana Abrahama ntsena kambe ni ra Abrahama Lonkulu, Yehova Xikwembu.—Matewu 23:37-39.
Tirha Ni Mukondleteri Lonkulu
18. Hikwalaho ka yini Yerusalema wa la misaveni a ku ri xivandla xo kokela mianakanyo enkarhini wa Hosi Solomoni?
18 Yesu Kriste, loyi nhlengeletano ya Xikwembu ya le tilweni yi nga “mana” wakwe, a a ri nkulukumba naswona a tlharihe ku tlula Hosi Solomoni, n’wana la dumeke wa Davhida ni mufumi eYerusalema wa la misaveni wa khale. Ku dzuneka ni vutlhari bya Solomoni hakunene swi kokile miehleketo ya tinxaka leti nga riki Vaisrayele, tanihi laha Yesu a kombiseke ha kona a ku: “Hi siku ra ku avanyisiwa, hosi ya wansati ya le dzongeni yi ta pfuka eku feni swin’we ni rixaka leri, yi ri avanyisa, hikuva yi sukile emakun’wini ya misava ku ta yingisa vutlhari bya Solomoni, kutani maswivo, leswi nga kwala i swikulu ku tlula Solomoni.” (Matewu 12:42; Luka 11:31) Hi tlhelo, Solomoni u kombisile vutlhari lebyi hlamarisaka hi ndlela leyi a hleleke timhaka ta vulawuri byakwe. Mukhuva lowu a kondleteleke xin’wana ni xin’wana ha wona hi vutlhari wu tise xihlamariso.
19. A ku ri na yini eka vatirhi va Solomoni lexi hlamariseke hosi ya Sheba?
19 Hi mfanelo, eka 1 Tihosi 10:4, 5 ha hlaya: “Hosi ya wansati ya Šeba yi v̌ona v̌utlhari hikwabyo bya Solomon, ni yindlu leyi a yi akeke, ni ŝakudya ŝa tafula ra yena, ni tindlu ta malanḍa ya yena, ni ku tlakuka ka tinduna ta yena, ni tinguv̌u ta v̌ona, ni v̌atameri v̌a minḍeko, ni tiholokosta leti a ti humeseke e Ndlwini ya Yehova, kutani a hela moya hi ku hlamala.” (Nakambe vona 2 Tikronika 9:4.) Hosi ya wansati ya Sheba yi vile na xivangelo xo nyanyuriwa hi lunghiselelo ra vatirhi va Solomoni. Naswona hi ku xaxameta swilo kahle ni ku swi hlela khwatsi, a twanana ni Xikwembu xa ku Rhula.—1 Vakorinto 14:33.
20. (a) Ku hlamula xikhongelo xa Solomoni, Yehova u n’wi nyike yini xana? (b) Tanihi ‘nchumu lowu tlulaka Solomoni,’ Yesu Kriste u endla yini, nakona hi yihi ndlela ya valandzeri va yena?
20 Ku pfumelelana ni xikhongelo xa Solomoni xa vutitsongahati, Yehova u n’wi nyikile “mbilu le’yi tlhariheke le’yi nga ni ku twisisa.” (1 Tihosi 3:5-14) Mukondleteri Lonkulu wa vuako hinkwabyo u nyikile Solomoni vuswikoti bya ku xaxameta swilo hi ku rhula na hi vutshila lebyinene. Hikwalaho ke, wu vile ndzhwalo wa hosi ya vanhu va ntwanano va Yehova ku tirhisana ni Muhleri wa le henhla wa swivumbiwa hinkwaswo swa le tilweni ne misaveni. Hi laha ku fanaka, Yesu Kriste la kwetsimisiweke, ‘loyi a tlulaka Solomoni,’ u endle tano hi vutlhari. Hikwalaho, valandzeri va yena vo tshembeka na vona va fanele ku endla tano, naswona va swi endla.
U Ri Yini Xana?
◻ U nga ri hlamusela njhani rito leringe “nhlengeletano”?
◻ Yerusalema wa la misaveni a a ri ‘mana’ wa vamani, naswona a nga ntshunxiwanga eka vuhlonga byihi?
◻ Hi xihi xihlawulekisi xa “Yerusalema wa le henhla,” naswona “vana” va yena i vamani?
◻ Xana Solomoni u tirhise vutlhari lebyi humaka eka Xikwembu hi ndlela yihi, nakona i yini leswi endliwaka hi Solomoni Lonkulu ni valandzeri va Yena ke?
[Xifaniso eka tluka 21]
Yerusalema wa la misaveni a ri evuhlongeni hi ndlela yihi?
[Xifaniso eka tluka 23]
Hosi ya le Sheba yi hlamarile loko yi endzela Solomoni. U tirhe swin’we na Mukondleteri wa vuako hinkwabyo. Na wena u tirha na Yehova ke?