U Hambana Njhani Na Misava?
“Vukhongeri lebyi tengeke, lebyi nga nyamisiwangiki emahlweni ka Xikwembu Tatana, hi lebyi: . . . ku tihlayisa leswaku munhu a nga tinyamisi hi swilo swa misava.”—YAKOBO 1:27.
1, 2. I mani la vuleke leswaku Vakriste va fanele va hambana ni misava? Hikwalaho ka yini Timbhoni ta Yehova ti langutela ku va ti hambana ni misava?
I YESU loyi a sunguleke a vula leswaku Vakriste a va fanelanga ku va va misava. (Yohane 15:19) Nakambe loko a khongela eka Tata wa yena hi vusiku lebyi rhangeleke ku fa kakwe, u twiwe a ku: “Ndzi va nyikile rito ra wena, kutani misava yi va vengile, hikuva a hi va misava, tani hi leswi na mina ndzi nga riki wa misava.” Manuku, hi xihatla, a engeta a ku: “A hi va misava, tani hi leswi na mina ndzi nga riki wa misava.”—Yohane 17:14, 16.
2 Vukhongeri byo tala bya Vujagana a byi endli matshalatshala yo hetisisa marito wolawo. Hambi swi ri tano; Timbhoni ta Yehova ti xiya leswaku Vakriste namuntlha a va tihlawuleli kambe va fanele ku tshama va hambanile na misava. Va swi tiva leswaku Sathana i mufumi wa misava leyi. (Yohane 14:30; 1 Yohane 5:19) Ku va wa misava swi vula ku va ehansi ka nkucetelo wa Sathana. Yakobo wa tsundzuxa: “Hikwalaho loyi a tinyiketaka eku rhandzeni ka swa misava; u tiendla nala wa Xikwembu.” (Yakobo 4:4) Hikwalaho ke, hi fanele ku langutela ku va lava hambaneke.
3. Xana i swilo swihi swa masungulo leswi endlaka leswaku Timbhoni ta Yehova ti hambana ni lava ti tshamaka na vona?
3 Xana Timbhoni ta Yehova ti hambana njhani? Yesu u vule leswaku Vakriste a va nga ta susiwa hi nyama emisaveni. (Yohane 17:15) Naswona, hakunene, Timbhoni ta Yehova ti hanya exikarhi ka vanhu va yona, ni vo tala va vona va teka va aka mindyangu, ku fana ni van’wana. Na vona, va fanele ku tirha; va lwisana ni ku tlakuka ka minxavo, va hakela na swibalo swa vona. Hambi swi ri tano va hambanile. Eka nhloko-mhaka leyi vulavulaka hi vona, muhleri wa vukhongeri wa nyuziphepha ya United States u hlamusele xivangelo lexi endleke a ehleketa leswaku leswi swi tano. U te: “Nchumu lowu hambanisaka Timbhoni eka vasandzi va tona, kumbexana, hi leswaku vutomi bya vona hinkwabyo—leswi va wu tirhisisaka swona nkarhi wa vona ni lava va dzumbaka na vona—swi lawuriwaka hi ku helela hi vupfumeri bya vona.” Hakunene! Timbhoni ta Yehova ti tinyikete hi laha ku heleleke eka Yehova Xikwembu. Va tshemba switshembiso swa yena swa Bibele hi ntiyiso, nakona swileriso hinkwaswo leswi Xikwembu xi va nyikaka swona va swi teka tanihi mhaka leyikulu. (1 Yohane 5:3) Leswi swi va endla lava hambaneke.
4. I timhaka tihi leti endlaka leswaku ku hambana ni misava swi tika? Hikwalaho ke, I yini lexi hinkwerhu ka hina hi nga xi endlaka nkarhi na nkarhi?
4 Hambi swi ri tano, ku hambana ko tano a ku tolovelekanga nakona a ku olovi. Eka vutomi bya hina bya siku na siku, ntshikilelo wo lava ku fana ni van’wana wu na matimba. Vanyingi va hina va na ku navela ka ntumbuluko ka ku ka va nga hambani ngopfu ni van’wana. Loko ku tlhekeka timhaka leti katsaka vukala-tlhelo, swi lava ku tiyimisela lokukulu ku va la hambanaka ni ku yingisa milawu ya Yehova. (Mintirho 5:29; 15:28, 29) Hikwalaho ke, i vutlhari leswaku munhu a tikambela nkarhi na nkarhi ku vona mayimelo ya yena emhakeni yo va la hambaneke ni misava.—2 Vakorinto 13:5.
Ku Chivirika eNtirhweni Wa Nsimu
5. (a) Van’wana lava nga riki Timbhoni va ri yini hi ku hiseka ka Timbhoni ta Yehova entirhweni wo chumayela? (b) Hi yihi milawu yin’wana ya Bibele leyi hlohlotelaka Timbhoni leswaku ti hiseka entirhweni lowu?
5 Hi xikombiso, Timbhoni ta Yehova ti tiveka swinene hi ku chivirika ka tona eku chumayeleni. Leswi entiyisweni swi va endla lava hambaneke. Van’wana va va nkhensa hikwalaho ka swona, kasi van’wana va phirhweka hi swona. Varhumiwa va nhlengeletano yin’wana ya evhangeli va vika leswaku kwihi na kwihi lomu va yaka kona emisaveni va hlangana ni vanhu va ndhawu yoleyo lava nga timbhoni ta migingiriko, leti chivirikaka ta Yehova! Yin’wana ya tibuku ta vona yi te: “Vulavula nkarhi wo leha ni . . . Murhumiwa wihi na wihi kwihi na kwihi emisaveni hi swiyimo swa kwalaho, kutani u ta twa ku boxiwa Timbhoni ta Yehova.” Hikwalaho ka yini Timbhoni ti chivirika hi ndlela leyi eka ntirho lowu? Xivangelo hi leswaku ku chumayela mahungu lamanene i ku rhandza ka Xikwembu naswona i mfungho wa Mukriste wa ntiyiso. (Matewu 28:19, 20; Vaefesa 6:14, 15; Nhlavutelo 22:17) Namuntlha, ku chumayela loku endliwaka hi Timbhoni ta Yehova i xikombiso xa le rivaleni xa ku tshembeka ka vona eka Mfumo wa Xikwembu ni ku navela ka vona ka ku pfuna van’wana leswaku va gandzela Yehova.—Esaya 2:2-4; Matewu 24:14.
6. Hi swihi swivutiso leswi hi nga tivutisaka swona ku hlahluva ku titwa ka hina hi ntirho wo chumayela mahungu lamanene ya Mfumo?
6 Ntirho wo chumayela eka wena i wa nkoka wo tanihi kwihi? Emisaveni, vanyingi va vona onge ku tihanyisa, kumbe ku tiwisela, i swa nkoka ku tlula mintirho ya vukhongeri. (2 Timotiya 3:4; 1 Yohane 2:16) Hambi swi ri tano, Pawulo u tsalele Timotiya a ku: “Tikambisise hi wexe, ni dyondzo leyi u yi dyondzisaka. Tiya eka swona, hikuva loko u endlisa sweswo, u ta tiponisa ni ku ponisa vayingisi va wena.” (1 Timotiya 4:16) Xana u na langutelo leri ke? Wa xi tsundzuka xitsundzuxo xa muapostola Petro xa leswaku ‘u fanele ku langutela siku ra Yehova’? (2 Petro 3:12) Loko swi ri tano ke, wa swi tiva leswaku ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo i mhaka ya xihatla. Leswi swi ta ku susumetela ku endla hi tindlela leti hlamarisaka eka lava va nga riki timbhoni.
7. I goza rihi leri vo tala va ri tekeke malunghana ni ntirho wo chumayela? Hikwalaho ka yini?
7 Hi xikombiso, John, mudyondzisi wa xikolo le Ghana, u teke Matsalwa tanihi mhaka leyikulu. Kutani u tshikile ntirho wakwe leswaku a ta tirhisa nkarhi wo tala a byela vaakelani hi Mfumo. Brian, mufana wa Munghezi, u tirhisile nkarhi wakwe wo ya eyunivhesiti leswaku a ta kota ku va muhuweleri wa nkarhi lowu teleke; kutani Evha, wanhwana wa Muamerika, u sukile ekholichini endzhaku ka tisemistara ti nga ri tingani hi xivangelo lexi fanaka. Xana vantshwa lava a yo va mintlunya kumbe swiphukuphuku ke? Hakunene, eka un’wana ni un’wana loyi a tekaka Bibele tanihi mhaka leyikulu, leswi va swi endleke a swi ri leswi twisisekaka ni leswi fanelaka. Handle ko veka vumundzuku bya vona ekhombyeni, a va pfuna ku byi tiyisa. Hi laha Pawulo a vuleke ha kona, ntirho lowu va wu hlawuleke wu vula ku ponisiwa, ‘eka vona kun’we ni ka vayingisi va vona.’—1 Timotiya 4:16.
Mahanyelo Lama Hambaneke
8. I nawu wihi wa Bibele eka Vaheveru 1:9 lowu nakambe wu endlaka leswaku Timbhoni ta Yehova ti hambana?
8 Nawu wun’wana lowu hambanisaka Vakriste ni misava hi lowu nge: “U rhandzile ku lulama, u vengile ku homboloka.” (Vaheveru 1:9) Hi ku ya hi mongo wa kona, marito lawa ma byeriwa Yesu Kriste, kambe Timbhoni ta Yehova ti xiya leswaku ya veka xipimanyeto ni le ka Vakriste. (1 Petro 2:21) Hi fanele ku rhandza leswi Xikwembu xi nge swi lulamile hi venga leswi Xikwembu xi nge swi hombolokile.
9. (a) Xana hi tihi tinxaka tin’wana ta vuhomboloki? (b) Malangutelo ya bandlha ra Vukriste ya vuhomboloki ya hambana njhani ni ya misava ke?
9 Muapostola Pawulo u hlamusele tinxaka tin’wana ta vuhomboloki hi marito lawa: “Loko ti ri timbhisa, ni lava phahlaka swikwembu swa hava, ni vaoswi, ni vavanuna lava endlaka swa tingana ni vavanuna-kulobye, ni vayivi, ni va makwanga, ni swidakwa, ni varhukani, ni vaxisi, va nga ka va nga dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu.” (1 Vakorinto 6:9, 10) Namuntlha, misava yi tilawula hi ndlela yo biha, ngopfu-ngopfu eka timhaka ta mahanyelo. Kambe swipimanyeto swa Bibele a swi hundzuluxeki. Bibele yi ri Mukriste un’wana ni un’wana la welaka eka swiendlo swa manyala u fanele ku pfuniwa hi rirhandzu leswaku a cinca ndlela ya yena. (Vagalatiya 6:1; Yakobo 5:19, 20) Loko a ala ku cinca, manuku u fanele ku papalatiwa hi Vakriste.—1 Vakorinto 5:9-13.
10. Hikwalaho ka yini Timbhoni ta Yehova ti fanele ku tihlayisa eka mintirho ya vuhomboloki?
10 Van’wana va vule leswaku ndlela leyi ya ku lunghisa timhaka i ya lunya kumbe yo swi hundzeleta. Va rhandza ngopfu endlelo leri ntshunxekeke ra misava. Xana u titwa hi ndlela yoleyo ke? Kumbe u xiya leswaku swiendlo swo tano swi komba ku nga pfumali ngopfu rirhandzu eka mudyohi handle ka rivengo ra swiendlo swakwe leswo homboloka ke? Naswona xana wa twisisa leswaku bandlha ra Vukriste ri fanele ku endla hi ndlela leyi loko ri ta tshama ri ri ra Vukriste? Yakobo u te: “Vukhongeri lebyi tengeke, lebyi nga nyamisiwangiki emahlweni ka Xikwembu Tatana, hi lebyi: . . . ku tihlayisa leswaku munhu a nga tinyamisi hi swilo swa misava.” (Yakobo 1:27) Ntlawa wu nga vurisa ku yini leswaku wu na vukhongeri bya ntiyiso loko wu tipfumelela ku nyamisiwa hi xidyoho lexikulu?
11. Xana mimpimanyeto ya Vakriste yi khumba mavulavulelo ya Vakriste hi ndlela yihi?
11 ‘Rivengo ra Mukriste ra leswo biha’ ri ya emahlweni. Bibele yi ri: “Kutani vuoswi, ni thyaka hinkwaro, ni makwanga, a swi laveki, ni ku kumbuka swi nga kumbukiwi exikarhi ka n’wina. Mi nga tirhisi marito ya ku rhuketela, ni ya vuphukuphuku, ni ya mafenya.” (Vaefesa 5:3, 4) Hikwalaho Vakriste va xiviri va tiveka exikarhi ka vaakelani va vona hi ku nga tirhisi marito ya ku rhuketela, ku bulusa mafenya ya thyaka, kumbe ku kuma ntsako lowo biha hi ku bula hi swilo leswi nga basangiki. Miehleketo leyinene ni mavulavulelo lamanene hi leswi kayivelaka ngopfu namuntlha.
12. Timbhoni ta Yehova ti hambanisa ku yini na misava loko swi ta eka swihungato?
12 Timbhoni ta Yehova hi leti ti hambaneke ni le ku titsakiseni. Leswi ‘misava hinkwayo yi nga ehansi ka matimba ya Lowo biha,’ va dyondzile ku tilangutela eka swihungato swa misava. (1 Yohane 5:19) Va papalata mintlangu yo tala ya xitlula-mani, timagazini, ti-video, tifilimi, vuyimbeleri, ni minkombiso ya thelevhixini leyi nga ni vudemona kumbe leyi vulavulaka hi manyala, kumbe leyi kombisaka vukarhi lebyi vavisaka, lebyi khomisaka gome. Nakambe, va va ni vuxiyaxiya eka leswi vuriwaka xihungato xa ndyangu lexi hlohlotelaka mianakanyo leyi hlanga-hlanganeke kumbe ya vutifumi leyi Vakriste va nga yi amukeriki. (1 Vakorinto 15:33) Un’wana ni un’wana loyi a tekaka Bibele tanihi mhaka leyikulu a nga ka a nga lavi ku hungata hi swilo leswi nga fanelangiki ku kumbukiwa exikarhi ka Vakriste.
13. Xana i ku pfumala vutivi loko hi tipimela ngopfu emhakeni ya ku hungata? Hlamusela.
13 Xana leyi i mianakanyo ya wena? Kumbe u vona onge malangutelo yo tano ya endla leswaku Timbhoni ta Yehova ti va na vutivi byintsongo kumbe leyi pimiweke? Loko swi ri tano, xiya: ‘Loko swakudya swi kumiwa swi ri leswi thyakisiweke ivi swi susiwa hi xihatla evuhirini bya xitolo, vaxavi a va vileli va ku ntshunxeko wa vona wu pimiwile hi leswi va nga ha swi kotiki ku swi xava. Kambe va nkhensa ku sirheletiwa eka swakudya leswi nga ni chefu. Hi laha ku fanaka, Timbhoni ta Yehova, a ti vileli ti ku ntshunxeko wa tona wu pimiwile hi ndlela yo karhi loko ti kombiwa nthyakiso wa swihungato swo tala swa misava. Ku ri na sweswo, va wa timbilu leswi va sirheletiweke ekhombyeni leri nthyakiso wo tano wu ri vangaka.
Va Rhandzana
14. I mfanelo yihi leyi Yesu a nga te a yi ta hambanisa ndyangu wa Vukriste ni misava leyi wu nga eka yona?
14 Hi lowu mpimanyeto wun’wana wa ku hambana ka Vakriste ni misava. Hi vusiku lebyi rhangeleke ku fa kakwe, Yesu u te eka valandzeri va yena: “Hikwalaho va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yohane 13:35) Hikwalaho ka yini rirhandzu ri fanele ku va xikombiso eka va le handle? Hikuva, hi nkatsakanyo, xiyimo emisaveni namuntlha xi yime hi ndlela leyi Pawulo a vuleke leswaku a xi ta va xiswona a ku: “Vanhu va ta va lava tirhandzaka, va ta va lava rhandzaka mali ngopfu, . . . va ta va vanhu va tihanyi.” (2 Timotiya 3:2, 3) Eka mbango wo tano, ndyangu wa misava hinkwayo wa vanhu lava rhandzanaka a ku ta va xikombiso. Vuxaka byo tano byi kumeka exikarhi ka Timbhoni ta Yehova.—1 Petro 2:17.
15. Hi swihi swiyimo swin’wana leswi Timbhoni ta Yehova ti nga ni nkarhi wo kombisa ku rhandzana eka swona?
15 Rirhandzu leri ri vonaka swinene naswona hakanyingi swi hlamarisa vanhu va le handle loko Timbhoni ti hlangana swin’we etinhlengeletanweni ta tona. Loko ku va na timhangu letikulu, hi xihatla Timbhoni ta humelela, ti pfuna vamakwavo. Naswona ebandlheni, Vakriste va xiviri va kombisa rirhandzu no ehleketela van’wana. Hambi loko ku ri na swiphiqo swa vumunhu, va ringeta hi matimba ‘ku amukelana va rivalelana.’—Vakolosa 3:12-14.
A Va Khunguvanyisani
16. (a) I xiyimo xihi lexi Pawulo a vulavuleke hi xona lexi nyikeke Vakriste va lembe xidzana ro sungula nkarhi lowunene wo komba vuento bya rirhandzu ra vona eka van’wana? (b) I nawu wihi lowu a wu hlamuseleke lowu nga ni matirhelo yo tala ya manguva lawa?
16 Rirhandzu ro tano ri hambanisa Timbhoni hi ndlela yin’wana. Namuntlha, vo tala va tlhaveka nakona va sirheleta malunghelo ya vona hi mavondzo. Hambi swi ri tano, Muapostola Pawulo, u veke mpimanyeto lowu hambaneke: “A hi laveni leswi hi pfunaka ku hanya hi ku rhula, ni ku akisana.” (Varhoma 14:19) Hi ku landza mongo wa mhaka, Pawulo a vulavula hi swiphiqo leswi a swi ri kona malunghana ni swakudya. Vakriste, ku hambana ni Vayuda va le hansi ka Nawu wa Muxe, a va ntshunxekile ku dya xin’wana ni xin’wana lexi a va xi lava ntsena loko va nga vi van’wamakolo. Hambi swi ri tano, van’wana lava ku sukela evuhlangini a va languta swakudya swo karhi tanihi leswi solekaka, a swi va hlamarisa loko va vona Vakriste-kulobye va swi dya. Xana Vakriste volavo van’wana va omelele eka timfanelo ta vona to dya xin’wana ni xin’wana lexi a va xi lava ke? Hayi loko va landzela ndzayo ya Pawulo. U te: “Swi sasekile loko u nga dyi nyama, kumbe u nga nwi vhinyo, ni loko u titsona xilo xihi ni xihi lexi nga vangelaka makwenu ku khunguvanyeka.” (Varhoma 14:21) Mayana ndzayo ya rirhandzu swonghasi! Xana wa swi vona hi laha yi nga hi fambisaka etimhakeni tin’wana?
17, 18. (a) Xana nawu lowu nga eka Varhoma 14:21 wu nga tirha njhani emhakeni ya swakunwa leswi karihaka? (b) Wu nga tirhisiwa njhani emhakeni ya swiambalo? (c) Hi tihi tindhawu tin’wana leti u ehleketaka ha tona laha ku tirhisa nawu wolowu swi nga hi pfunaka ku kombisa ku rhandzana xana?
17 Hi xikombiso, Bibele yi pfumelela Vakriste ku nwa swakunwa swa xihoko hi ku ringanisela. (1 Timotiya 3:8; 5:23) Kambe van’wana va byi chava byalwa byo kariha. Van’wana a va byi tolovelangi kumbe a va swi koti ku byi khoma. Loko a wu lo hlengeletana ni munhu wo fana ni yoleyo, a wu ta ringeta ku n’wi tshikilela kumbe ku n’wi nyumisa leswaku a hlanganyela na wena eku nweni ka xihoko? A swi nga ta antswa ku swi tshika leswaku u nga n’wi vangeli swirhalanganya xana?
18 Languta xikombiso xin’wana: mhaka ya ku ambala. Bibele a yi hlamuseli leswaku hi swihi swiambalo leswi Mukriste a fanelaka ku swi ambala, hambi leswi yi vulaka leswaku swi fanele ku languteka no basa. (1 Timotiya 2:9) Namuntlha, matiko yo tala ya ni maambalelo yo karhi lama vonakaka ya amukeleka evanhwini. Hi ntolovelo, swiambalo leswi swi pfumelela ku hambana lokunene, kambe ku hambuka ngopfu eka swona ku vonaka ku ri ku titiva, ku tibombisa, kumbe ku tihambanisa ni van’wana. Vakriste, va xinuna ni va xisati, va fanele ku swi tsundzuka leswi. Xana wa swi rhandza ku hunguta ntshunxeko wa wena emhakeni ya ku ambala hikwalaho ka mahungu lamanene ni leswaku u nga khunguvanyisi vamakwenu?
19-21. (a) Hikwalaho ka yini Timbhoni ta Yehova ti tirhela ku hlayisa ku hambana ka tona ni misava? (b) Xana hi le mhakeni yihi yin’wana laha hi faneleke ku hambana ni misava?
19 Ina, Yesu a vurisile loko a ku Vakriste a va fanelanga ku va “va misava.” (Yohane 17:16) Eku chumayeleni ka mahungu lamanene, ku fularhela leswo biha, ni rirhandzu ni ku ehleketelana, hakunene Timbhoni ta Yehova ti hambanile. Ku hambana loku ku tisa minkateko eka Timbhoni, hayi swintsongo hikuva swi va sirheleta eka swiphiqo swo tala leswi hlaselaka misava namuntlha.
20 Xana u hlayisa no hlakulela ku hambana loku evuton’wini bya wena ke? Tsundzuka, loko Timbhoni ta Yehova a ti hambane kantsongo, a ti ta fana ngopfu na misava, leyi Sathana Diyavulosi a nga xikwembu xa yona. (2 Vakorinto 4:4) A va ta lahlekeriwa hi mfungho wa vona lowu nga erivaleni tanihi ‘vanhu vo kwetsima,’ naswona a va ta tsandzeka ku tihlayisa va nga “nyamisiwi hi misava.” Xisweswo, va nga ka va nga ha vi na “vukhongeri lebyi tengeke, lebyi nga thyakisiwangiki emahlweni ka Xikwembu.” (Yakobo 1:27; The Jerusalem Bible; 1 Petro 1:14-16) Loko u tikuma u tsakela ku fana swinene ni misava, tsundzuka xitsundzuxo lexi nga eka Yakobo 4:4.
21 Muapostola Pawulo u profete leswaku mukhuva wun’wana a wu ta fuma emisaveni namuntlha. U vule leswaku vanhu va ta va lava “rhandzaka mali ngopfu.” (2 Timotiya 3:1, 2) Ku tiyisa marito ya yena, ku hlongorisa mali sweswi i nsusumeto wa matimba laha eka vo tala wu nga nkucetelo wa matimba evuton’wini bya vona. Xana Vakriste va hambanile ni le ka leswi ke? Xana swa koteka ku hanya eka misava ya namuntlha handle ka ‘ku rhandza mali? Hi ta kanela hi leswi eka xihloko lexi landzelaka.
Wa Tsundzuka Xana?
◻ Hikwalaho ka yini Mukriste a fanele a langutela ku hambana ni misava?
◻ I matsalwa wahi lama pfunaka Timbhoni ta Yehova ku va ni malangutelo lamanene ya ntirho wo chumayela?
◻ Xana ku tirha ka Vaheveru 1:9 ku hambanisa Timbhoni ta Yehova na misava hi tindlela tihi leti hambaneke?
◻ I nsusumeto wihi lowu ku tirhisa nawu lowu hlamuseriweke eka Varhoma 14:21 ku nga na wona eka mahanyelo ya vona?
[Xifaniso eka tluka 13]
Timbhoni ta Yehova ti dyondze ku va ni vuxiyaxiya eka swihungato swa misava