Ku Hlula “eMasikwini Ya Makumu”

“Xikwembu xi kona ematilweni lexi nga Muboxi wa swihundla, kutani xitivisile . . . leswi nga ta humelela emasikwini ya makumu.”—DANIEL 2:28, NW.

1. (a) Vuprofeta bya Yeremiya, Ezekiyele, na Daniyele i bya nkoka njhani eka hina namuntlha? (b) Hikokwalaho ka yini matsalwa wolawo lama huhuteriweke ma hlayisiwile?

YEREMIYA, EZEKIYELE, DANIYELE—mawaku vuprofeta lebyi nyanyulaka lebyi mavito wolawo ma byi tisaka emiehleketweni! Malembe lama nga vaka 2 600 lama hundzeke, malandza wolawo manharhu lama nga ni xivindzi ya Yehova Hosi ya Matimba ma hanyile emasikwini ya makumu ya Yerusalema la gwineheke, hambi leswi a va tirha emitini yo hambana ni le swiyin’weni swo hambana swinene. Kambe un’wana ni un’wana hi yexe u profetile hi swiendlakalo leswi a swi ta humelela “emasikwini ya makumu.” Matsalwa wolawo lama huhuteriweke ma hlayiseriwe ku khutaza hinkwavo lava rhandzaka Xikwembu ni ku lulama, ni lava va navelaka ku pona “nhlomulo lowukulu” lowu nga kusuhi enkarhini wa hina.—Matewu 24:3-22; Varhoma 15:4.

2. Hikokwalaho ka yini Yeremiya a lavile matimba eka Yehova?

² Yeremiya u profetile eYerusalema. Loko khombo ri karhi ri tshinela, vafumi ni vanhu va wele eku hombolokeni na le manyaleni. Hikokwalaho ke, Yehova u tiyisile muprofeta wa yena ku fana ni “rirhangu ra koporo le’ro tiya” leswaku a yima a tiyile exikarhi ka vubihi bya vona.—Yeremia 15:11, 20; 23:13, 14.

Vaprofeta Va Ku Rhula

3. I marito wahi yo hemba lawa vaprofeta a va ma vula?

³ Malunghana ni varhangeri va vukhongeri lava lutlaka va Yerusalema, hi ku tirhisa Yeremiya Yehova u te: “Mi nga ṭhuki mi yingisela marito ya v̌aprofeta la’v̌a mi profetelaka, va mi kanganyisa, v̌a v̌ula le ŝi v̌a ŝi v̌onaka timbilwini ta v̌ona,— ŝi nga ri le’ŝi humaka e noṅwini wa Yehova. V̌a ṭhama v̌a v̌ula e ka la’v̌a nḍi sanḍaka, v̌a ku: ‘Rito ra Yehova ri ri: Ku ṭaka ku ta v̌a kona eka ṅwina.’” Vaprofeta volavo va mavunwa a a va ku, “Ku rurile, ku rurile” kasi a ku nga ri na ku rhula.—Yeremia 23:16, 17; 6:14.

4. Xana vo tala eVujaganini va namarhela ntshembo wihi?

⁴ Hi ku fanana, namuntlha eka Vujagana lebyi gwineheke, ku na vaprofeta va ku rhula. Vo tala va vona va namarhela lexi Pope Paul VI a xi hlamuseleke tanihi “ntshembo wo hetelela wa ntwanano ni ku rhula,” ku nga Nhlangano wa Matiko. Hi ku hatlisa, huvo yoleyo yi ta twarisa 1986 tanihi lembe ra ku Rhula ra Matiko Hinkwawo. Eku tiviseni ka kungu ra yona ro hlanganyela eLembeni leri. Pope ni vandla rakwe va vula leswaku va “seketela ntshembo wa leswaku Lembe leri ri ta humesa vuyelo lebyi naveriwaka naswona ri ta fungha xiyimo xa nkoka eku tiseni ka vuxaka lebyi rhuleke exikarhi ka vanhu ni matiko.” Kambe swa tshembisa ku langutela ku tshamisisana hi ku rhula ka ntiyiso ka matiko?

5. Xana Yehova u vhumba yini, naswona swi ta hetiseka njhani “emasikwini ya makumu”?

⁵ Xikwembu hi xoxe xi hlamusela leswi nga ta humelela xi ku: “Vona, xihuhuri xa Yehova hi xexo, vukarhi hi byoxe byi ta buluka, hambi xi ri xidzedze lexi pfumaka. Xi ta pfumela etinhlokweni ta lavo homboloka. Vukarhi bya Yehova byi nga ka byi nga tlheri ku kondza a hetisisa ni ku endla ku anakanya ka mbilu ya yena. Emasikwini ya makumu mi ta swi xiyisisa hi ku twisisa n’wina vanhu [kumbe, “mi ta swi twisisa hi xitalo,” New English Bible].” (Yeremia 23:19, 20; nakambe vona 30:23, 24.) Ina, varhangeri va vukhongeri bya mavunwa va ta twisisa leswi ‘masiku ya makumu’ ma vulaka swona eka vona. Kambe ku khathalela kwihi na kwihi loku va nga ta ku nyikela ku ta va ku hlwerile!—Ringanisa Nhlavutelo 18:10, 16; 19:11-16; Matewu 24:30.

6. I vuyelo byihi byo tsakisa lebyi nga ta va kona eka vo tala?

⁶ Hi ntsako, hambi swi ri tano, vo tala lava a a va ri mahlonga ya vukhongeri bya mavunwa va ‘swi xiya.’ Va amukela xirhambo lexi nge: “N’wina vanhu va mina, humani mi n’wi siya [vukhongeri bya mavunwa],” tanihi leswi va nga laveki ku nghena eswidyohweni swa yena kumbe ku weriwa hi ku avanyisiwa ka yena hi Xikwembu. Loko u ri un’wana wa vona lava, wonge u nga hambeta u xiya leswi Rito ra Xikwembu ri swi vulaka mayelana ni ‘masiku ya makumu’ ni nguva leyi vangamaka ya ku rhula leyi nga ta landzela.—Nhlavutelo 18:2, 4, 5; 21:3, 4.

Ku Hlaseriwa Hi Gog

7. Ezekiyele u profetile ehansi ka swiyimo swihi?

⁷ Vanhu va Xikwembu va endlisa ku yini “emasikwini ya makumu”? A hi tweneni muprofeta Ezekiyele a hi byela. Tanihi jaha, handle ko kanakana a a tiva Yeremiya, kambe hi nkarhi wolowo Ezekiyele u yisiwile eBabilona. Hi le tlhelo ka nambu wa Chebar, hi 613 B.C.E. a averiwa ku tirha tanihi muprofeta wa Yehova ni murindzi eka Vayuda lava nga evuhlongeni, ntirho lowu a wu tirheke hi vutshembeki malembe lama nga vaka 22. Hambi swi ri tano, vuprofeta bya yena byi vonaka byi nga ta humelela enkarhini wa yena. Eka tindzima 38 na 39, u vulavula hi ‘Gog wa Magog.’

8, 9. (a) I mphika-makaneta yihi leyikulu leyi faneleke ku lunghisiwa, naswona rini? (b) Gog i mani, i vamani va n’wi landzaka, naswona i ndlela yihi leyi a yi landzaka? (c) Xana Yehova u ta endla yini hi Gog?

⁸ I mani ‘Gog loyi wa Magog’? Kasi, nala lonkulu wa Yehova loyi a faneleke ku lunghisa mphika-makaneta leyikulu ya ‘masiku ya makumu’ na yena i mani, liya ya vuhosi bya hinkwako-nkwako? I Sathana Diyavulosi, loyi Yesu Kriste, Murisi ni Hosi, a n’wi lahleleke hansi a suka tilweni endzhaku ka ku vekiwa ka yena exiluvelweni hi 1914. Gog loyi wo homboloka ni la hlundzukeke u pfaleriwe exivandleni lexi hikiweke xa moya, “e tikweni ra Magog,” kusuhi ni misava leyi. Leswi swi vula ‘khombo eka misava’ hikuva Gog wa swi tiva leswaku nkarhi wo hetisisa ntirho wakwe lowo biha wa ‘ku fuma kumbe ku onha’ wu komile.—Ezekiel 37:24-28; 38:1, 2; Nhlavutelo 11:18; 12:9-17.

⁹ Ezekiyele u tshaha Yehova Hosi Leyikulu tanihi loyi a nge: “Nḍi ta e ka wena, Gog, hosi [mufumi wa misava] . . . Nḍi ta ku humesa; nḍi ta nghenisa ŝov̌e e tinhlayeni ta wena, nḍi ku humesa, wena ni nyimpi ya wena hinkwayo, . . . e matiko la’manyingi ma ta’v̌a na wena.” (Ezekiel 38:3-6; Yohane 12:31) Ina, Gog u na matiko yo tala, hikuva “misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya Lowo biha.” (1 Yohane 5:19) Hambi swi ri tano, Yehova a nga swi nghenisa swove swo fanekisela etinhlayeni ta Gog leswaku a n’wi tlhontlha. Kambe hikwalaho ka yini, naswona njhani?

10. (a) Ku hambana ni matiko, xana Timbhoni ta Yehova ti veka ntshembo wa tona kwihi? (b) Hikwalaho ka yini Gog ni ntshungu wakwe va karihile? (c) Hi fanele ku endla yini leswaku hi ta pona?

¹⁰ Hi ku susumetiwa hi Gog, mimfumo leyikulu yi vula leswaku ku rhula ka misava ku tiseketele hi ku hlengeleta ka vona ka switlhavani leswi chavisaka swa nyutliya. Naswona matiko man’wana ma swi seketela. Hambi swi ri tano, vanhu va Xikwembu “tiko le’ri hlengeletiwaka e šikari ka matiko” ri fularhele matlhari ya vubihi. Timbhoni ta Yehova hi tona ntsena “rixaka” leri nga misaveni leri nga vulaka ri tiyisile ri ku: ‘Hi tshemba Xikwembu.’ (Esaya 2:4; 31:1; Swivuriso 3:5) Timbhoni leti to rhula ta Yehova ti ‘tshama hi ku rhula, hinkwavo va tshama va nga tibiyelelanga hi rirhangu, naswona a va na tinghole ni tinyangwa.’ Ti ‘tshama exikarhi ka misava,’ hikuva ematikweni hinkwawo, hi tona vanhu lava Gog a nga va hlulangiki. (Ezekiel 38:11, 12) Hikwalaho ke, Gog wa Magog loyi a kariheke u tisa nhlengeletano ya yena hinkwayo ya mademona exivandleni xa nyimpi. Tanihi nghala leyi vombaka, Sathana la solekaka u rindzele nhlaselo lowukulu. Leswaku hi ta pona, hinkwerhu hi fanele hi ‘n’wi alela, hi tiya eku pfumeleni.’—1 Petro 5:8, 9.

11. Yehova u ‘tisa Gog ku ta Iwa ni tiko ra Yena’ hi ndlela yihi, naswona hi xikongomelo xihi?

¹¹ Yehova u letele Ezekiyele a ku: “Hikwalaho, n’wana-wa-munhu, profeta, u byela Gog, u ku: Hosi Yehova a v̌ulav̌ula ŝeŝo, a ku: Hi siku rero, loko tiko ra mina ra Israel [wa moya] ri ta ṭhama hi ku rula, šana u nga ka u nga ri tiv̌i šana?” Gog ni ntshungu wa yena va tshohoka nsirhelelo ni ku tshamiseka loku va ku vonaka exikarhi ka Timbhoni ta Yehova namuntlha. Va karihisiwa hi leswi tona ti nga swi laviki ku tiendla ‘xiphemu xa misava [ya Sathana].’ Kutani Yehova u tlhontlha Gog, a n’wi pfuxela ku hlasela Timbhoni leti nga hava vutirihiseri. Yehova u byela Gog a ku: “U khanḍiya u ya Iwa ni tiko ra mina ra Israel, u kotisa papa le’ri lav̌aka ku funengeta misav̌a. [Emasikwini ya makumu], hi laha nḍi nga ta ku ruma e ku Iwa ni tiko ra mina, leŝaku matiko ma ta nḍi tiv̌a nḍi ta tikwetsimisa ha wena e mahlweni ka v̌ona, wena Gog!”—Ezekiel 38:14, 16; Yohane 17:14, 16.

12. Hi ku ya hi Ezekiel 38:18-23, hi byihi vuyelo bya nhlaselo wa Gog?

¹² Gog la hlundzukeke u ya eku hlaseleni ka “tiko” leri tshamisekeke ra vanhu va Yehova. Hambi swi ri tano, xana Gog hi yena ntsena loyi a nga ta hlundzukisiwa? Ku vuriwa yini hi vukarhi bya Yehova Hosi Leyikulu eka Gog ni lava a va hunguleke? Eka Ezekiel 38:18-23 Yehova u komba ndlela leyi a ‘tikwetsimisaka ha yona emahlweni ka matiko’ hi ku lovisa Gog ni ku ponisa malandza ya yena lama tshembekaka. Loko a pfala xiviko xa ku hlula kakwe ka Gog ni ntshungu wa yena, Hosi Leyikulu hi yoxe yi ri: ‘Va ta tiva leswaku hi mina Yehova.’ Vito ra Yehova leri vangamaka ri Iweriwile!

‘Swihundla Leswi Hlavuteriweke’

13. Daniyele lontshwa u dzunisile Xikwembu swinene emhakeni yihi?

¹³ Loko Ezekiyele a ri karhi a profeta exikarhi ka Vayuda lava nga evuhlongeni ekusuhi na Babilona, Daniyele lontshwa, loyi a a ri n’wana wa le vukosini bya Vayuda, a a karhi a dyondzisiwa evukosini bya Nebukadnetsar. Kwalaho, tanihi muhlayisi wa vutshembeki, u veke xikombiso lexinene eka malandza hinkwawo ya Yehova lamantshwa namuntlha.—Daniel 1:8, 9.

14. Xana Daniyele u vekele Timbhoni letintshwa xikombiso lexinene hi ndlela yihi?

¹⁴ Eka lembe ra vumbirhi endzhaku ka ku wa ka Yerusalema, Nebukadnetsar u tshukisiwile hi norho. Loko a pfuka, a nga swi kotanga ku tsundzuka norho wa kona. Kambe Daniyele, muchavi wa Xikwembu u tivisile hosi hi ta norho ni nhlamuselo ya wona. Hi ku endla tano, u yise ku dzuneka hinkwako eka Xikwembu, a byela hosi a ku: “Xikwembu xi kona ematilweni lexi nga Muboxi wa swihundla, naswona xi tivisile Hosi Nebukadnetsar leswi nga ta humelela emasikwini ya makumu” (Daniel 2:28, NW). Hi dyondza yini eka norho lowu ni matirhele ya wona “emasikwini ya makumu”?

15, 16. Xana nhlamuselo ya norho wa Nebukadnetsar hi yihi?

¹⁵ Laha hi vona xihontlovila, xifaniso lexikulu lexi xiphemu lexikulu xa xona xi endliweke hi tinhumbu to hambana-hambana hi ku landzelelana. Daniyele u hlamusele leswaku swi fanekisela nxaxamelo wa mimfumo ivi a byela Nebukadnetsar a ku: “Nhloko ya nsuku, hi wena,” kahle-kahle a vula mfumo wa Babilona. Kwalaho ku landzela mimfumo yin’wana ya misava, xifuva ni mavoko swa silvere swi yimela Medo-Persia, khwiri ni tinyonga swa koporo swi yimela Greece, ni milenge ya nsimbhi yi yimela Rhoma, ivi endzhakunyana yi yimela mfumo wa misava wa Britain na Amerika. (Daniel 2:31-40) Eka ‘minkarhi leyi vekiweke ya vamatiko,’ ku sukela hi 607 B.C.E. ku fika hi 1914 C.E., mimfumo leyi yi namarhele mfumo wa ‘xikwembu xa misava leyi.’—Luka 21:24; 4:5, 6; 2 Vakorinto 4:4.

¹⁶ Hambi swi ri tano, hi le “masikwini ya makumu” laha “v̌ana v̌a v̌anhu,” vanhu lava tolovelekeke, va tivekaka emahlweni. Ematikweni yo tala tihosi, vakhezara, Vatsora va siviwa hi vafumi va ndzhundzuluko ni va xidemokrati. Vanhu lava va nga yi fumiki kahle misava va hlanganisa hulumendhe ya nsindziso ni swivumbeko leswi nga hundzukiki swa xidemokrati. Ku fana ni nsimbhi ni vumba, leswi a swi hlangani. Hambi ku ri eka Nhlangano wa Matiko a va hlangani va va un’we, kambe ematshan’wini ya sweswo, va nghena eka minkanetano ya vukarhi ni minxungeto. I ntiyiso, ‘mfumo wu tikomba wu avanile.’—Daniel 2:41-43.

17. Vuprofeta byi hetiseka njhani “emasikwini ya makumu”?

¹⁷ Xisweswo, “emasikwini ya makumu” mphika-makaneta ya mfumo wa misava yi ta hela. Naswona murhi hi wihi xana? Vona! Mfumo wa Xikwembu wa Vumesiya ana se wa tirha ku sukela hi 1914. I “ribye” leri khwexuriweke “entshaveni” ya vuhosi bya Yehova bya hinkwako-nkwako. A ku na n’wa-tipolitiki la hlanganyelaka eka byona! Hi lowu wu taka, wu ri hava xihoxo. Hi nkarhi lowu faneleke wa Xikwembu, wu faya minkondzo ya xifaniso ivi wu sila xihontlovila hinkwaxo xi va phawudara (mapa). Mfumo wa vanhu wu haha ku fana ni mungu lowu hahisiwaka hi moya, ku nga sali ni vuthala bya wona. Kambe “ribye”—Mfumo wa Xikwembu lexikulu na Kriste wa xona—wu hundzuka ntshava leyikulu leyi tataka misava hinkwayo. Mfumo wolowo ‘wu nga ka wu nga onhiwi naswona wu nga ka wu nga hundzeli eka tiko rin’wana.’ Wu ta tshama hi masiku. Hi ta tlangela Yehova swonghasi hikwalaho ka ku ‘hlavutela’ ka yena swihundla swo tano ka ha ri emahlweni!—Daniel 2:29, 44, 45.

Ku “Himana” Ka Manguva Lawa

18. (a) I norho wihi wa le ndzhaku lowu nyikiweke Daniyele? (b) I yini lexi xiyekaka mayelana ni xivono lexi?

¹⁸ Hambi swi ri tano, Daniyele a a ri na swo tala swo swi vula malunghana ni hulumendhe ya vanhu ni ‘masiku ya makumu.’ Malembe lama nga vaka 70 endzhaku ko hlamusela norho wa Nebukadnetsar, Mukhalabye Daniyele a a ha ri Babilona kambe a tirha ehansi ka Koresh, hosi ya Persia. Loko a ri ribuwini ra nambu wa Hidekel, ntsumi yi humelela eka yena yi ku: “Nḍi tile ŝeŝi ku ku tiv̌isa le’ŝi nga ta humelela tiko ra wena [emasikwini ya makumu], hikuv̌a ša ha ri šikombiso ša le’ŝi nga ta ta.” (Daniel 10:14) Ntsumi yi yile emahlweni na ku hlamusela vuxokoxoko bya vafumi ni swiendlakalo leswi nga ta humelela eka matimu ya mfumo wa Persia, Griki, Egipta, Rhoma, Jarimani, Anglo-Amerika, na swivumbeko swa mfumo wa vusoxalisi. Swa hlamarisa swonghasi leswi matimu lawa hinkwawo, lama hlanganisaka malembe lama tlulaka 2 500, ma nga tsariwa ka ha ri emahlweni! Swi hi nyika ntshembo lowukulu eka Rito leri huhuteriweke ra vuprofeta ra Yehova Xikwembu!a

19. I swiendlakalo swihi swa manguva lawa leswi vuprofeta bya kona byi swi vhumbaka?

¹⁹ Vuprofeta lebyi byi vula leswaku, hi ku famba ka nkarhi, mimfumo leyikulu mimbirhi a yi ta humelela, “hosi ya le ḍongeni” ni “hosi ya le ṅwalungwini.” Eku heteleleni, ntsumi yi ri, hosi ya le n’walungwini yi ta “tikurisa, yi titlakusa henhla ka ŝikwembu hinkwaŝo, kutani yi ta hlev̌a Šikwembu ša ŝikwembu hi ŝisandzu le’ŝi hlamarisaka”—hayi swilo leswi tsakisaka, hikuva ‘u ta gandzela xikwembu xa makhokholo.’ Ku lwa ni “hosi” leyi yo tikurisa, ku boxiwile “hosi ya le ḍongeni,” leyi na yona yi nga ni matimba eka swa matlhari. Tanihi laha swi vhumbiweke ha kona, tihosi leti timbirhi ti ta “himana.” ‘Nyimpi ya manguva lawa ya vusukumbele’ exikarhi ka mimfumo leyikulu yi hlamuseriwe kahle hi leswi. Hakanyingi yi ‘himana’ swinene ehenhleni ka mpimo wa nxavo wa matlhari ya nyutliya, loko va ri karhi va kurisa mpimo wa malunghiselelo ya nyimpi.—Daniel 11:36-45.

20. I yini lexi tiyisaka vuyelo, naswona “Mikayele” u katseka njhani eka leswi?

²⁰ Hambi leswi vuprofeta byi vhumbaka leswaku “hosi ya le ṅwalungwini” yi ta hlasela tanihi ndhambi ematikweni yo tala, sweswo a swi nge tiyisi vuyelo. Mhaka leyi tiyisaka yi vuriwe eka Daniel 12:1 leyi nge: “E nkarini wolowo, Mikael, nḍuna le’yikulu, le’yi yimelaka v̌ana v̌a tiko ra wena, o ta humelela.” Mikayele loyi i Yesu Kriste, loyi a ‘humeleleke’ eMfun’weni wakwe hi 1914, xikan’we-kan’we a hlongola Sathana ematiIweni. Naswona i ‘Hosi leyi ya tihosi’ leyi endlaka leswaku ‘tihosi hinkwato ta misava,’ ku katsa ni liya ya le “ṅwalungwini” na liya ya le “ḍongeni”, ti lovisiwa eArmagedoni.—Nhlavutelo 12:7-10; 19:11-19.

21. Manuku ke, hi byihi vuyelo “emasikwini ya makumu”?

²¹ Eku heteleleni ka ‘masiku ya makumu,’ vuyelo byi ta vonaka, loko Mfumo wa Xikwembu wu hlula. Ntsumi yi swi hlamusela hi marito lawa man’wana: “Kutani masiku ya mapfalo ma ta v̌a kona, la’yonghasi ma nga siki v̌aka kona mpfhuka matiko ma ri kona, ku fikela nkarini wolowo.”—Daniel 12:1; ringanisa Yeremia 25:31-33; Marka 13:19.

22. Tanihi vanhu va Xikwembu, hi fanele ku endlisa ku yini eka vuprofeta lebyi naswona hi ri na langutelo rihi?

²² Xana hi fanele ku chava nkarhi wolowo wa nhlomulo ni mangava? Hayi loko hi ri etlhelweni ra Yehova, hikuva ntsumi yi ya emahlweni yi ku: “E mikarini yoleyo, tiko ra wena ri ta ponisiwa, v̌a nga hikwav̌o la’v̌a ṭariweke bukwini.” (Daniel 12:1) Kutani ke, hinkwerhu a hi chivirikeleni dyondzo ya Bibele ni ku tikarhata entirhweni wa Yehova. Xisweswo, “emasikwini ya makumu,” wonge hi nga kuma mavito ya hina ma tsariwile ‘ebukwini ya xitsundzuxo’ ya Xikwembu leyi nga “ṭariwa e mahlweni ka yena, yi ṭaleriwa la’v̌a tšhav̌aka Yehova ni la’v̌a ṭunḍukaka v̌ito ra yena.” (Malakia 3:16) Hi ku endla tano, hi ta va ni lunghelo ro hlanganyela eku hluleni ka yena “emasikwini ya makumu.”

[Nhlayo ya le hansi]

Malunghana ni ‘masiku ya makumu’—

◻ I vuyelo byihi lebyi Yeremiya a byi profeteke ehenhleni ka ku rhula ka misava?

◻ Nhlaselo wa Gog wu vangelaku lunghisiwa ka mphika-makaneta yihi, naswona njhani?

◻ Norho wa Nebukadnetsar wu komba ku chaputa kwihi lokunene?

◻ Ku hlunga vuhosi swi ta hela njhani exikarhi ka “tihosi” leti timbirhi?

[Bokisi eka tluka 14]

XIFANISO lexi amukeriweke hi UN hikwalaho ka Lembe ra yona ra Ku Rhula ka Matiko Hinkwawo (1986) xi komba mfungho wa xirhendzevutani xa matluka ya mutlhwarl, tuva, ni mavoko ya munhu. Leswi swi hlamuseriwa hi ndlela leyi: “Tuva i mfungho wa ku rhula loku fambisanaka ni xifaniso xa xirhendzevutani xa matluka ya mutlhwarl xa Nhlangano wa Matiko. Mavoko ya munhu lama seketelaka tuva leri lavaka ku haha ma komba ntirho wa vanhu eku hlayiseni ka ku rhula.”

Eka nguva leyi ya nyutliya, hakunene ku na xilaveko lexikulu xo endla ni ku hlayisa ku rhula. Kambe mavoko ya vanhu ya nga swi endla sweswo xana? Yeremiya wa hi tsundzuxa: “Oho Yehova, nḍa ŝi tiv̌a, ndlela ya munhu a yi le matimbeni ya yena, kambe munhu l’a fambaka a nga ka a nga lulamisi renḍo ra yena.” Nakambe muprofeta u engetela hi xikombelo lexi nge: “Yehova, . . . wa nga halata ku kariha ka wena e matikweni la’ma nga ku tiv̌iki.”—Yeremia 10:23-25.

Tuva ni tluka ra mutlhwari swi lombiwe eka rekhodo ya Bibele ya nkarhi wa Nowa. (Genesa 8:11) Xana ku rhula ku hlayisiwe njhani enkarhinl wolowo? A ku ri hi xiendlo xa Xikwembu, ndhambhl ya misava hinkwayo leyi kukuleke rixaka leri onhakeke ra vanhu. Yesu u vule leswaku ‘masiku ya Nowa,’ ni vuhomboloki ni vubihi bya yona, a yi ri vuprofeta bya nkarhi wa “vukona” bya yena, lowu wu nga sweswi.—Matewu 24:37-39; Genesa 6:5-12.

Nakambe, “Xikwembu lexi nyikaka ku rhula” xi fanele ku kukula fambiselo ra swilo ra vusathana, leri endzhaku ka rona Yesu Kriste, “Hosi ya ku Rhula,” a nga ta nghenisa ku rhula loku nga heriki.—Varhoma 16:20; Esaya 9:6, 7; 33:7.

[Xifaniso eka tluka 14]

Yeremiya u komba ntshembo wa ntiyiso wa ku rhula

[Xifaniso eka tluka 15]

Ezekiyele u hi tsundzuxa ku tilunghiselela nhlaselo wa Gog sweswi

[Xifaniso eka tluka 17]

Daniyele u paluxa vuyelo bya ‘masiku ya makumu’