Twarisa Ta Mfumo Wa Xikwembu

“Tshika vafi, va lahla vafi va vona; kambe wena famba, u ya twarisa ta Mfumo wa Xikwembu.”—LUKA 9:60.

1. I swivutiso swihi swa nkoka swi tlakusiweke hi marito ya Yesu eka Luka 9:60?

MFUMO wa Xikwembu—sweswo a swi ri swa nkoka evuton’wini bya Yesu! Swa fana ni namuntlha eka hina hinkwerhu lava hi nga valandzeri va minkondzo yakwe va ntiyiso. Tanihi Vakriste, hi tikarhatela ku namarhela minkondzo ya Yesu hi ku hanya hi ku pfumelelana ni Bibele. (1 Petro 2:21) Kambe sweswi, leswi hi nghenaka eka lembe ra 1986, xana swa hi fanela ku tlhela hi kambela leswi hi swi rhangisaka evuton’wini bya hina? Hi xikombiso, u nga yi hlamusela njhani mhaka ya Yesu loko a byela munhu a ku “tshika vafi, va lahla vafi va vona”? Hikwalaho ka yini u ehleketa leswaku kwalaho Yesu a a kandziyisa risima ra ku twarisa mahungu ya Mfumo, ku hambana ni leswi swi nga ha vonakaka yi ri mhaka leyi fanelaka ya ndyangu? U ri yini?

2. Vuhosi bya Yehova byi sungule rini, naswona byi tiye ku fikela kwihi?

² Emahlweni ko va Yesu a tirhisa marito lama nge “mfumo wa Xikwembu,” mupisalema Davhida u tsarile a ri ehansi ko huhuteriwa hi Xikwembu: “Yehova o v̌ekile šiluv̌elo ša yena ematilweni, kutani v̌uhosi bya yena byi fuma ŝilo hikwaŝo.” (Psalma 103:19) Vuhosi bya Yehova byi sungule loko a sungula ku vumba. Masungulo ya xiluvelo xakwe ma nga ka ma nga susiwi. Lunghelo rakwe ra vuhosi bya misava hinkwayo ri nga ka ri nga tekiwi eka yena. A swi hlamarisi leswi mupisalema a swi khongotelaka: “Mi twarisa ku kwetsima ka yena ešikari ka matiko, . . . Hikuv̌a Yehova hi lo’nkulu, wa ḍuneka ngopfu!”—Psalma 96:3, 4; 109:21; Daniel 4:34, 35.

3. (a) I swiendlakalo swihi swi yiseke eku kanetiweni ka vuhosi bya Yehova? (b) Xikwembu xi lunghiselele ku lulamisa mphika-makaneta ya vuhosi bya misava hinkwayo hi ndlela yihi?

³ Hambi swi ri tano, a hi hinkwavo va hambeteke va dzunisa Yehova. Sathana, mugwinehi wo sungula, u sole ndlela leyi Yehova a yi vuleke ni ku tirhisa vuhosi bya Yena ha yona eka swivumbiwa Swakwe emisaveni. (Genesa 3:1-5; Yobo 1:6-12; 2:1-5) Hikwalaho ka sweswo, swivumbiwa swin’wana swi tlulele hi langutelo ro tiarisa ra Sathana ku sungula emisaveni ivi ku landzela etilweni. Nakambe Sathana u kucetele vanhu ku endla nongonoko wa mimfumo ya vanhu. U tirhisile yona ku kaneta vululami bya vuhosi bya Xikwembu. (Nhlavutelo 13:1-6) Ku lulamisa mphika-makaneta leyi ya vuhosi bya misava hinkwayo, Yehova u kunguhate swin’wana leswi nga toloveriwangiki, tanihi loko swi vhumbiwile eka Daniel 2:44: “Emikarini ya tihosi leti, Šikwembu ša matilo ši ta pfuša ku fuma lo’ku nga ta ka ku nga onhaki, ni siku riṅwe. . . . ku ta seletela ni ku herisa ku fuma kuloku hikwako, kambe kona ku ta v̌a kona hi laha ku nga riki ni makumu.”

Yehova U Va Hosi Ya Israyele

4. Davhida u swi kotise ku yini ku vula leswaku “ku fuma Yehova,” naswona xiendlakalo xo tano xi vangele yini?

⁴ Hikwalaho sweswi swi va erivaleni leswaku, hambi leswi vuhosi bya Yehova byi sungulaka eku sunguleni ka ku tumbuluxa kakwe, u kongomele ku endla xikombiso xo karhi xa mfumo wakwe ku xi hlamulela makumu xivutiso xa vunene bya mfumo wa yena. Xikombiso lexi a ku ri Mfumo wa Vumesiya wa le tilweni. Mfumo wa le misaveni lowu Yehova a wu tlhomeke eka tiko ra Israyele wu tirhe tanihi muyimeri wa mpimo wuntsongo wa Mfumo lowu ‘nga ta ka wu nga onhaki.’ Kutani, loko Hosi Davhida a tisile areka ya ntwanano emutini wa Yerusalema, u swi kotile ku yimbelela hi ku tsaka lokukulu a ku: “A ku ṭake matilo, ni misav̌a a yi ṭakisise! A v̌a v̌ule šikari ka matiko, v̌a ku: ‘Ku fuma Yehova!’” (1 Tikronika 16:31) Ina, hi ndlela leyi hlawulekeke Yehova ‘u fuma’ Israyele hinkwayo. A wu ri nkarhi wa ntsako lowukulu, naswona Davhida a a lava ku twarisa xiendlakalo xexo xo hlamarisa!

5, 6. (a) Hi le ka timhaka tihi laha Davhida a a hlawulekile exikarhi ka tihosi? (b) Davhida a a yimela mani, naswona emhakeni yihi?

⁵ Ntokoto wa Hosi Davhida wo risa wu andlale xisekelo xa ku va a ri hosi leyi hlawurilekeke exikarhi ka tihosi. A a ri hosi ni murisi. Mupisalema u hlamusela ku hlawuleriwa ka Davhida xivandla lexi hi Xikwembu, a ku: “[Xikwembu] ši hlawula Davida, nanḍa wa šona, ši ṅwi teka maṭhangeni ya tinyimpfu . . . A ta va murisi wa Yakob, tiko ra šona, Na Israel, nḍaka ya šona. Kutani Davida a v̌a risa hi mbilu le’yi tengeke, a v̌a fambisa hi mavoko la’yo tlhariha.”—Psalma 78:70-72.

⁶ Nkhathalo wa vurisi bya Davhida bya vanhu vakwe, ku tenga ka mbilu yakwe eka Xikwembu xa yena, ni vutlhari byakwe tanihi mufambisi byi endle leswaku a fanekela ku yimela Mesiya loyi a taka, loyi a a ta tirhisiwa hi ndlela yo hlawuleka ku kombisa vuhosi bya Yehova bya misava hinkwayo ni ku tirha tanihi Hosi ni Murisi wa rirhandzu. Mhaka leyi yo hlamarisa eswikongomelweni swa Yehova endzhaku yi vhumbiwile hi muprofeta Ezekiyele: “Nḍi ta yimisa murisi uṅwe ehenhla ka [Israyele], yena o ta ti risa; o ta v̌a nanḍa wa mina, Davida. . . . Mina, Yehova, nḍi ta v̌a Šikwembu eka tona, kutani nanḍa wa mina, Davida, o ta v̌a hosi ešikari ka tona. Hi mina Yehova nḍi vuleke ŝeŝo.”—Ezekiel 34:22-24.

Hosi Ni Murisi Loyi A Vhumbiweke Wa Humelela

7, 8. (a) Hosi ni Murisi la vhumbiweke u tiviwile hi ndlela yihi, kutani ku humelela kakwe a ku lulameriwa hi yini? (b) Yesu u ‘voniwe’ hi Yehova a ri la faneriwaka hi yini?

⁷ Loyi a vhumbiweke hi Yehova a ku ri N’wana wakwe, Yesu. Mayelana na yena, ntsumi Gabriyele u byele wanhwana Mariya a ku: “Vona, u ta tika, kutani u ta veleka n’wana wa mufana; u ta n’wi thya vito ra Yesu. Yena u ta va nkulukumba, a vuriwa N’wana wa Loyi-a-nge-henhla-henhla; Hosi Xikwembu xi ta n’wi nyika xiluvelo xa Davhida tata wa yena. U ta fuma rixaka ra Yakobo hi laha ku nga heriki; vuhosi bya yena byi nga ka byi nga vi na makumu.” (Luka 1:31-33) Mawaku xikombiso lexi hlamarisaka xa leswi vuhosi bya Yehova a byi ta va xiswona! Entiyisweni, xiendlakalo xo tano lexi a xa ha ta a xi ta twarisa mhaka leyikulu ya misava hinkwayo leyi nge: “Yehova wa fuma!”

⁸ Endzhaku ka ku velekiwa ka Yesu ka singita ni ku kula kakwe a va wanuna, u tinyiketile a khuvuriwa ematini ya nambu wa Yordani. Enkarhini wolowo Xikwembu xi amukele Yesu tanihi N’wana wa xona hi ku chela moya ehenhla ka yena kutani xi ku: “U N’wananga la rhandzekaka, loyi ndzi n’wi tsakelaka swinene.” (Luka 3:22) Yesu a a ‘tsakeriwa’ leswaku a endla yini? Mhaka ya Luka ya hlamusela: “Yesu a a ri kusuhi ni malembe ya 30 loko a sungula ntirho wa yena.” (Luka 3:23; Ref. Bi. nhlamuselo: “Kumbe, ‘a sungula [ku dyondzisa].’”) Revised Standard Version na New International Version yi ri, “Loko a sungule vutirheli byakwe.” Yesu a tirha “ntirho,” kumbe “vutirheli” muni? A “dyondzisa” yini xana? Mutsari Matewu wa hlamula: “[Yesu] A rhendzeleka ni tiko hinkwaro ra Galeliya, a ri karhi a dyondzisa emasinagogeni ya vona, a twarisa Evangeli ya Mfumo, a horisa mavabyi hinkwawo, ni ku vaviseka hinkwako loku nge vanhwini.”—Matewu 4:23.

9. Hi le ka timhaka tihi laha Yesu a faneke na kokwa wakwe Davhida?

⁹ Yesu u tirhise vutomi byakwe ‘eku twariseni ka mfumo wa Xikwembu.’ Tanihi kokwa wakwe Davhida, u kombise ku tshembeka ka mbilu ya yena hi ku ka a nga tshiki ku tshembeka ka yena eka Mfumo wa Yehova. (Luka 9:60; 4:3-13; Yohane 16:33) Yesu u tikombise a ri ‘murisi yoloye un’we’ loyi Yehova a tshembiseke ku n’wi pfuxa. A a tsakile ku va phamela emoyeni lava varhangeri va vukhongeri a va va ‘karhatile ni ku va hangalasa ku fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.’ (Matewu 9:36) Malunghana ni ntirho wakwe wa vutshila wa ku risa vanhu ni hi laha a wu ta kula emalembeni lama taka, Yesu u te: “Hi mina murisi lonene; ndzi tiva leti nga ta mina, ni leti nga ta mina ta ndzi tiva . . . Ndzi ni tinyimpfu tin’wana leti nga riki ta tshanga leri; na tona ndzi fanele ku ti vuyisa; ti ta yingisa rito ra mina, kutani ti ta endla ntlhambi wun’we, ti va ni murisi un’we.”—Yohane 10:14-16.

10. Hi nga dyondza hi ndlela yihi eka swiendlo leswi hambanaka swa Vayuda loko va twe xirhambo xa Yesu xa ku n’wi landzela?

¹⁰ Vayuda va titwe hi ndlela yihi hi xirhambo xa Yesu xa ku va valandzeri vakwe lava fanaka ni tinyimpfu? Swiendlo swa vona a swi hambana. Loko hi ri karhi hi kambela swin’wana swa swiendlo leswi, xiya swiendlo swa wena ku sukela loko u kume mahungu ya Mfumo wa Xikwembu.

“Ndzi Landze”—U Hlamula Hi Ndlela Yihi?

11. Hlamusela ndlela leyi Simoni, Andriya, Yakobo, Yohane na Matewu va endleke ha yona loko Yesu a te, “Ndzi landzeni.”

¹¹ Loko Yesu a karhi a famba kusuhi na Lwandle ra Galeliya, u vone Simoni na makwavo Andriya va phasa tinhlampfi. “Yesu a ku ka vona: ‘Ndzi landzeni, ndzi ta mi endla vaphasi va vanhu.’ Kutani hi nomu lo va tshika tinkoka ta vona, kutani va n’wi landza. Loko a hundzanyana a ya emahlweni, a vona Yakobo n’wana Zebediya, na Yohane makwavo. . . . Kute loko a va vitanile, va siya tata wa vona Zebediya ebyatsweni swin’we ni vatirhi, va n’wi landza.” (Marka 1:16-20) Mukhuva wo tano lowunene wu kombisiwile hi muluvisi Levhi, kumbe Matewu. “[Yesu] a ku ka yena: ‘Ndzi landze.’ Hi loko yena a suka a yima, a tshika hinkwaswo a n’wi landza.”—Luka 5:27, 28.

12. Xiphiqo a ku ri yini hi wanuna la byeleke Yesu a ku, “Ndzi ta ku landza hinkwako lomu u yaka kona”?

¹² Hambi swi ri tano, a hi hinkwavo va amukeleke xirhambo xa Yesu lexi nge, ‘Ndzi landze.’ Ehleketa hi wanuna loyi a hlamuseriweke eka Luka ndzima 9 loyi Yesu a hlanganeke na yena loko a karhi a famba hi muti na muti. U byele Yesu a ku: “Ndzi ta ku landza hinkwako lomu u yaka kona.” Mhaka ya Matewu yi komba leswaku wanuna loyi a a ri mutsari. Vatsari a va chaviwa hi vanhu naswona a va vuriwa “Rabi.” Kutani xiya nhlamulo ya Yesu: “Vahlati va ni mincele, ni tinyanyana ti ni swisaka, kambe N’wana-wa-Munhu a nga na laha a nga seketelaka nhloko ya yena kona.” (Luka 9:57, 58) Yesu a a byela munhu loyi leswaku u fanele ku titshika loko a ta va mulandzeri wa Yena. Mhaka hi leswaku wanuna loyi a a tikukumuxa hi ku va ni muxaka lowu wa vutomi. Ku ka a nga tivi laha a a ta va kona madyambu lama landzelaka a swi n’wi tikela.

13. Hikwalaho ka yini Yesu a hlamule hi ndlela leyi a n’wi hlamuleke ha yona un’wana loyi a a ta va mulandzeri?

¹³ Yesu u byele un’wana loyi a yime na yena a ku: “Ndzi landze.” Kambe, eku hlamuleni, a ku ka Yesu: “Wa nga ndzi pfumelela ndzi rhanga hi ku ya lahla tatana.” Xiya nhlamulo ya Yesu: “Tshika vafi, va lahla vafi va vona; kambe wena famba, u ya twarisa ta Mfumo wa Xikwembu.” (Luka 9:59, 60) Lexi a xi khomelela wanuna loyi a ku nga ri leswaku tata wakwe a a se a file. Loko a a file, a swi nga ta twala leswaku n’wana a a ta va a ri endleleni yoleyo a yingisa Yesu. Doo, swa vonaka hi leswi wanuna loyi a swi vuleke leswaku a a lava nkarhi wo yimela rifu ra tata wakwe. A a nga tiyimiselanga ku rhangisa Mfumo wa Xikwembu hi xihatla evuton’wini byakwe.—Matewu 6:33.

14, 15. (a) Ku kombisiwe yini eka xikombelo lexi wanuna wa vunharhu a xi endleke eka Yesu? (b) I dyondzo yihi leyi hina namuntlha hi nga yi dyondzaka eka nhlamulo ya Yesu ya wanuna loyi?

¹⁴ Rhekhodo yi vulavula hi wanuna wa vunharhu, la tinyiketeleke yi ku: “Ndzi ta ku landza, Hosi; kambe ndzi pfumelele ndzi rhanga ndzi ya lelana ni va le kaya.” Wanuna loyi a a kombela leswaku swiyimo swi va swo karhi leswaku a ta va mulandzeri wa Yesu. Kahle-kahle,a a byela Yesu a ku: ‘Languta! ndzi ta va un’wana wa valandzeri va wena, loko . . .’ Yesu u hlamule a ku Yini? “Munhu loyi a vekaka voko ra yena exikon’wini, kutani a languta ndzhaku, a nga lulameriwanga hi mfumo wa Xikwembu.” (Luka 9:61, 62) Loko murimi a lava ku ba foro yo ololoka ensin’wini, u fanele ku tshama a langute emahlweni. Loko a jikisa nhloko yakwe yi languta endzhaku, mugero wolowo wu ta gombonyoka. A nga ha tiphija! Swi tano na hi valandzeri va minkondzo ya Yesu; eka vona ku languta endzhaku emafambiselweni lawa ya khale ya swilo, hambi ku ri swa xinkarhana, i ku tichela enhlomulweni, swi vangela milenge ya vona ku khunguvanyeka ni ku huma ‘endleleni yo khuma leyi yisaka evuton’wini.’—Matewu 7:14; vona Luka 17:31-35.

¹⁵ U xi twile xirhambo xa Yesu lexi nge: “Ndzi landze”? U endle yini xana? Xana u kombisile ku amukela lokunene loku fanaka ni ka mudyondzisiwa Simoni, Andriya, Yakobo, Yohane na Matewu? Ku fana ni vavanuna volavo, u tiyimisele ku endla ku tinyikela loku lavekaka leswaku u ta landza minkondzo ya N’wini wa muti? Loko nhlamulo ya wena yi ku ina, manuku u ta tlhela u tsakela lunghelo leri nga pimiwiki ra ku twarisa mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu.

16. Yesu u lunghiselele vadyondzisiwa vakwe ku hlanganyela na yena eku twariseni ka mahungu lamanene hi ndlela yihi?

¹⁶ Emahlweni ka ku va Yesu a rhuma vadyondzisiwa vakwe ku twarisa Mfumo, u va dyondzise hi vutshila ku endla tano hi xikombiso xakwe. Endzhaku ka swona, Yesu u va nyike vuxokoxoko bya swiletelo swa ndlela yo lava lava fanaka ni tinyimpfu etikweni rihi na rihi. Swileriso swa Yesu swa ha tirha eka lembe xidzana leri ra vu-20. A hi kambeleni swin’wana swa swona tanihi loko swi tsariwile eka ndzima 10 ya buku ya Matewu.

Swileriso Swo Twarisa Mfumo

17. Ringanisa leswi tameriweke hi mahungu ya Mfumo lama twarisiweke hi lembe xidzana ro sungula ni lawa ya namuntlha.

¹⁷ Mongo wa mahungu ya vadyondzisiwa a wu ta fana ni lowuya Yesu a wu twariseke: “Loko mi ri karhi mi famba, twarisani mhaka leyi nge: ‘Mfumo wa matilo wu le kusuhi.’” (Matewu 10:7) Hambi swi ri tano, Mfumo wolowo sweswi se wu tlhomiwile ematilweni. Hosi na Murisi wa Yehova, Kriste Yesu, sweswi wa fuma! Kutani ke, marito ya Davhida sweswi ma twisiseka swinene lama nge: “A ku ṭake matilo, ni misava a yi ṭakisise! A v̌a v̌ule šikari ka matiko, ‘ku fuma Yehova!’” (1 Tikronika 16:31) Namuntlha, a hi na lunghelo ro seketela marito lawa yo hlawuleka ya vuhosi bya Yehova bya misava hinkwayo ntsena kambe hi na ntsako wa ku hanya enkarhini lowu mphika-makaneta ya vuhosi bya Yehova yi nga ta lulamiseriwa makumu.

18. Yesu u kandziyise yini eka valandzeri vakwe eka Matewu 10:8-10, kutani i vamani lava ngopfu-ngopfu va nga tsakelaka leswi namuntlha?

¹⁸ Matewu 10:8-10 yi hlamusela langutelo ra lava hlanganyelaka entirhweni wa ku chumayela. Mfumo wa Xikwembu wu fanele wu rhangisiwa evuton’wini bya vona, swilaveko swa miri swi ta endzhaku. Ha yini? Yesu u ri: “Hikuva mutirhi u lulameriwe hi swakudya swa yena.” Tata wa hina wa le tilweni hi minkarhi hinkwayo u ta hlayisa lava vekaka ntshembo wa vona eka yena. Kutani magidi ya madzana ya vatirheli va nkarhi hinkwawo va Timbhoni ta Yehova namuntlha ma nga tiyisa mhaka leyi.—Tinhlayo 18:30, 31; Deuteronoma 25:4.

19. Ku hlotiwa ka lava faneriwaka ku endliwa hi ndlela yihi namuntlha, naswona ehansi ka nkongomiso wa mani?

¹⁹ Yesu u tlhele a lerisa a ku: “Eka muti wihi na wihi, kumbe eximutaneni xihi na xihi, lexi mi nghenaka eka xona, lavani loyi a faneriwaka eka xona, kutani mi tshama kona ku kondza loko mi suka.” (Matewu 10:11, NW) Loyi a faneriwaka hi yini? Loyi a faneriwaka hi lunghelo ro hungata nandza loyi wa Yehova ni ku yingisa mahungu ya Mfumo wa Xikwembu. Kavula, kwale ndzhaku vadyondzisiwa kumbexana va tshamile ekaya ka munhu yoloye a faneriwaka ni ku tirhisa ndhawu yo tano tanihi xivindzi loko va tirha xiphemu lexi saleke xa nsimu ku kuma van’wana lava faneriwaka. Namuntlha, Timbhoni ta Yehova ti landza mukhuva lowu fanaka. Va heta tiawara ta timiliyoni ni ku endla matshalatshala yo tala eku hloteni ka lava faneriwaka ematikweni yo hambana-hambana. Kutani, loko lava va kumekile, Timbhoni ta Yehova ti tsakela swinene ku tlhelela eka vini va miti ni ku va hlamusela Rito ra Xikwembu. Xisweswo, namuntlha, hi vutshila Yesu u yisa van’wana lava fanaka ni tinyimpfu evokweni rakwe ra xinene ra tintswalo.—Matewu 25:31-33.

20. Ndyangu lowu faneriwaka wu kuma ku rhula loku wu ku naveleriwaka hi mutwarisi wa Mfumo hi ndlela yihi?

²⁰ “Loko mi nghena endyangwini, xewetani. Loko swi lulamele ndyangu wolowo, ku rhula ka n’wina a ku te ehenhla ka wona.” (Matewu 10:12, 13) Ku, “Ku rhula a ku ve ni yindlu leyi” a ku ri ku xeweta loku tolovelekeke esikwini ra Yesu. (Luka 10:5) Tintsumi ti yimbelerile enkarhini wa ku velekiwa ka Yesu: “Ku kwetsima a ku ve eka Xikwembu ematilweni ya le henhla, ku rhula a ku ve emisaveni eka vanhu lava xi va tsakelaka.” (Luka 2:14) Ndyangu lowu fanelaka wu kume ku rhula loku vhumbiweke hi ku amukela mahungu ya vadyondzisiwa va Mfumo. Namuntlha, mahungu lamanene ya Mfumo ma ni vuyelo lebyi fanaka. Ma tisa vanhu eka vuxaka lebyinene ni Xikwembu ha Yesu Kriste, naswona ma tlhela ma tisa ku rhula exikarhi ka vapfumeri-kulobye.—2 Vakorinto 5:20, 21; Vafilipiya 4:7; Vaefesa 4:3.

21. Hikwalaho ka yini tsalwa ra lembe ra 1986 ri fanela?

²¹ Hi lembe ra 1986, Tiholo ta Mfumo ta Timbhoni ta Yehova emisaveni hinkwayo ti ta kombisa tsalwa ra lembe leri tekiweke eka Luka 9:60: “Famba . . . , twarisa ta Mfumo wa Xikwembu.” Mawaku xitsundzuxo lexinene ni nsusumeto lowu leswi swi nga ta va na wona eka vatirheli hinkwavo va ntiyiso va Xikwembu wo hlanganyela nkarhi na nkarhi eku twariseni ka Mfumo wa Xikwembu! Ina, mfumo wolowo wu ve kona ku sukela hi 1914! I xitirho xa Xikwembu emavokweni ya Hosi ya xona ya Vumesiya xo herisa mimfumo hinkwayo ya misava ya Sathana. Manuku ke, a swi hlamarisi, leswaku Mfumo wa Xikwembu wu fanele wu ri wa nkoka lowukulu evuton’wini bya un’wana ni un’wana wa Timbhoni ta Yehova. Ha swi tiva leswaku leswi swi vula ku hlayisiwa ka hina hi ya evuton’wini!—1 Timotiya 4:16.

U Nga Hlamula Njhani?

◻ Vuhosi bya Yehova byi lehe no sirheleteka hi ndlela yihi?

◻ I mhaka yihi ya misava hinkwayo sweswi yi lavaka ku lulamisiwa?

◻ I yini leswi valandzeri hinkwavo va Yesu va faneleke ku tilunghiselela ku swi endla?

◻ Hikwalaho ka yini marito lama nge “Ku fuma Yehova” ma twisiseka swinene namuntlha?

◻ I yini swi nga ta vangiwa hi tsalwa ra lembe ra 1986?

[Xifaniso eka tluka 22]

Matewu u tshike hinkwaswo kutani a landza Yesu