‘Byala Swo Tala, U Tshovela Swo Tala’
“Loyi a felelaka loko a byala, u ta tshovela leswintsongo; kambe loyi a byalaka a nga feleli, u ta tshovela leswo tala.”—2 VAKORINTO 9:6.
1. Hikwalaho ka yini Yehova a ri munhu la tsakeke swinene emisaveni hinkwayo?
YEHOVA XIKWEMBU xa hina i “Šikwembu le’ši katekeke.” Á swi kanakanisi ku xivangelo xin’wana hi leswaku i munyiki wa leswo tala. Yesu Kriste, N’wana wa yena, u hlamuserile a ku: “Ku nyika i nkateko lowu tlulaka ku nyikiwa.” (1 Timotiya 1:11, Bibele ya Xitsonga; Mintirho 20:35) Ku hava loyi a nyikiseke ku tlula leswi Yehova a nyikiseke swona—ku sukela eku tiseni ka n’wana wa yena loyi a nga un’we, ku nga Rito, ku fikela enkarhini wa sweswi. Kutani handle ko kanakana i munhu la tsakeke swinene emisaveni hinkwayo.
2, 3. (a) I tindlela tihi leti Xikwembu xi byaleke swo tala ha tona? (b) Hikwalaho ka yini ku nga vuriwaka leswaku Yehova u tshoverile swo tala naswona wa ha ta tshovela ke?
2 Nawu wun’wana lowu fanaka wu andlariwe eka 2 Vakorinto 9:6: “Loyi a felelaka loko a byala, u ta tshovela leswintsongo; kambe loyi a byalaka a nga feleli, u ta tshovela leswo tala.” Yehova Xikwembu u byale swinene swonghasi malunghana na ntirho wa yena wo tumbuluxa! Rito ra Yena ri vulavula hi madzana ya timiliyoni ta swivumbiwa swa moya. (Nhlavutelo 5:11) Nakambe xiya swirimele leswi nga hlayekiki ematilweni lama nga na tinyeleti, xin’wana ni xin’wana xi ri na magidi ya timiliyoni ta tinyeleti. Loko hi ta emisaveni leyi, mayana ku hambana loku nga hava makumu ka swilo, leswi hanyaka, ni leswi nga hava vutomi, leswi Yehova Xikwembu a swi tumbuluxeke! Hakunene ‘misava yi tele rifuwo ra yena.’ (Psalma 104:24) Ku tlula kwalaho, u hi fuwise swinene swonghasi emianakanyweni ya hina, emintlhavekweni ya hina ni le mimirini ya hina! Entiyisweni hi ‘vumbiwe hi ndlela yo hlamarisa.’—Psalma 139:14.
3 Ku hava ku kanakana ha swona, Yehova Xikwembu u byale swo tala. Leswi swi tano hayi hi mintirho ya yena yo tumbuluxa ntsena kambe na hi ku tirhisana ka yena ni swivumbiwa swakwe swa laha misaveni. Hambi swi ri tano, xana u tshovele swo tala ke? Hakunene u tshovele swo tala! Hi ndlela yihi xana? Hi leswi a veke ni swivumbiwa swo tala leswi tlhariheke leswi swi n’wi tirheleke hi mhaka ya rirhandzu, u na swona, naswona wa ha ta va na swona. Ku endla ka swona tano swi tsakisa mbilu ya Yehova, ngopfu-ngopfu leswi swi kombisaka Diyavulosi la rhukanaka a ri muhembi.—Swivuriso 27:11.
4. Xana nawu wa 2 Vakorinto 9:6 wu tirhe njhani minkarhi hinkwayo, ku katsa ni nkarhi wa hina vini ke?
4 Bibele yi na vumbhoni byo tala lerova, ku sukela eka Rito, hi laha ku fanaka malandza yo tala lama tshembekaka ya Yehova Xikwembu ya byale swo tala ivi ya tshovela leswo tala. Leswi swi hi laha swi faneleke ku va ha kona, tanihi leswi milawu ya Yehova yi tirhaka minkarhi hinkwayo ni le ka vanhu hinkwavo. Hikwalaho, nawu wa ku byala wu nga tikombisa wu ri ntiyiso evuton’wini bya wena.
5, 6. (a) I valala vahi lava endlaka ku swi hi tikela ku byala swo tala ke? (b) Hi fanele ku tsakela ku endla yini, naswona eka timhaka tihi ta ntirho wa hina wo hlawuleka xana?
5 Hambi leswi Matsalwa ya nga tala hi swivangelo ni swikombiso swa ku byala ka hina swo tala, a hi nchumu wo olova ku wu endla. Hikwalaho ka yini? Hikuva hi na valala vanharhu lava kanetaka ku endla ka hina tano hi matimba. Xo sungula, ku ni mboyamelo wa hina vini wa ndzhaka eka vutianakanyi. Eka Genesa 8:21 ha hlaya: “Makungu ya timbilu ta vanhu ma bihile ku suka vuhlangini.” Nakambe Rito ra Xikwembu ri hi tivisa leswaku mbilu ya munhu yi na mano naswona ya kanganyisa. (Yeremia 17:9) Xa vumbirhi, hi fanele ku lwisana ni ntshikilelo lowu humaka emisaveni leyi yo homboloka, leyi nga ehansi ka matimba ya lowo biha. (1 Yohane 5:19) Xa vunharhu, ku na Diyavulosi hi yexe loyi a tiyimiseleke ku hi bvanyangeta loko hi nga tivoneli.—1 Petro 5:8.
6 Xana minkarhi hinkwayo u xalamukele valala volavo vanharhu? Hikwalaho ka vakaneti lava hi fanele ku tikarhatela ku ‘yingisela ku tshinyiwa ni ku amukela ndzayo, leswaku hi ta tlhariha eka vumundzuku bya hina.’ (Swivuriso 19:20) Entiyisweni, hi fanele ku endla hi laha muapostola Pawulo a endleke ha kona, ‘hi xanisa mimiri ya hina, hi yi endla mahlonga,’ leswaku hi nga lahlekeriwi emakumu. (1 Vakorinto 9:27) Nawu wa leswaku loko hi byala swo tala hi ta tshovela swo tala wu tirha eka timhaka hinkwato to hambanahambana ta ntirho wo hlawuleka lowu ngheneriweke hi timbhoni hinkwato ta Vukriste ta Yehova. Ina, loko hi languta laha hi tsakelaka kona, hi kuma leswaku nawu lowu wa tirha: edyondzweni ya hina ya munhu hi xiyexe, eka ku va kona ka hina eminhlanganweni, eswikhongelweni swa hina, eku vekeni ka hina vumbhoni hi ku kongoma na hi xitshuketa, na vuxaka bya hina bya ndyangu.
Ku Byala Swo Tala eDyondzweni Ya Bibele
7, 8. (a) Leswaku hi byala swo tala edyondzweni ya hina ya Bibele ya munhu hi xiyexe, hi fanele ku va na yini? (b) I tipakani tihi leti hi faneleke ku ti veka naswona hi nga ti fikelerisa ku yini xana?
7 Leswaku hi va vatirheli lava vekaka mihandzu va Yehova Xikwembu, xo sungula hi fanele ku byala swo tala malunghana ni dyondzo ya hina ya Bibele ya munhu hi xiyexe. Hi fanele ku lava ku va ni ndlala leyikulu ya moya, hi tlangela leswaku a hi hanyi hi swilo swa nyama ntsena. Hikwalaho ka minkhathalelo ni mintirho hinkwayo ya ku hanya ka siku na siku leyi yihi tshikilelaka, swi lava matshalatshala lamakulu leswaku hi khathalela xilaveko xerhu xa moya swinene. (Matewu 13:19) Entiyisweni a swi tava kahle eka hina hi hexe ku va ni ku tlangela loku mupisalema a veke na kona ka Rito ra Xikwembu loko a tsarile a ku: “Nḍi ti ṭakisa hi rito ra wena, tani hi munhu l’a ṭakelaka e ku phanga lo’kukulu.”—Psalma 119:162.
8 Mpfuno lowu heleleke eka leswi i ku khathalela ndzayo yo ‘xiya swinene mahanyelo ya hina, hi nga hanyi tanihi vanhu lava nga twisisiki nchumu, hi londzovota nkarhi lowu hi nga na wona.’ (Vaefesa 5:15, 16) U nga ha lava ku tikambela emhakeni leyi. Vutisa: Xana ndzi lunghisa swiyimo swa mina leswaku ndzi kuma nkarhi wo hlaya magazini wun’wana ni wun’wana wa Xihondzo xo Rindza ni wa Awake! loko wu huma? Ku vuriwa yini hi Yearbook, kun’we na tibuku letikulu ni tibuku tin’wana leti hi ti kumaka etinhlengeletanweni? A hi minkarhi hinkwayo laha hi nga ha swi kotaka ku kuma awara kumbe timbirhi to hlaya swilo leswi, kambe loko hi
tshama hi xalamukile hi nga kuma timinete ti nga ri tingani nkarhi na nkarhi to hlaya ndzima ya Bibele kumbe xihloko xa magazini. Vakriste vo tala va lunghiselela ku pfuka emahlweni ka 10 kumbe 15 wa timinete siku na siku leswaku va hlaya loko va xalamukile swinene. Van’wana va kuma leswaku va nga hlaya ngopfu loko va famba hi swo famba swa mani na mani. Ku vuriwa yini ha wena?
9. Hi nga tshoverisa ku yini swo tala edyondzweni ya hina ya Bibele ya munhu hi xiyexe ke?
9 Hi ku byala swo tala hi tindlela leti, hi nga tlhela hi tshemba ku tshovela swo tala. Hi mukhuva wihi xana? Hi mhaka ya leswi hi nga ta va na ripfumelo leri tiyeke, ntshembo lowu vangamaka ni langutelo lerinene ra mianakanyo. Ku tlula sweswo, hi ta tihlomisela swinene ku veka vumbhoni eka van’wana. Hi ta swi kota ku nyikela ku vulavurisana lokunene ni ku pfuna vamakwerhu loko nkarhi wu kumeka. Xiya leswi vuyelo byi nga vaka swona eka 1 Timotiya 4:15, 16.
Ku Byala Swo Tala Hi Ku Va Kona eMinhlanganweni
10. Langutelo ra hina ri fanele ku va rihi malunghana ni minhlangano ya hina?
10 U nga ha vutisa u ku: “Xana nawu lowu wa ku tshovela swo tala loko hi byale swo tala wu tirha ni le mhakeni ya ku va kona ka hina eminhlanganweni ya bandlha ke? Hakunene! Hi fanele ku titwa ku fana na mupisalema Davhida loko a te: “Nḍi ṭakile loko v̌a te ka mina: A hi yeni e ndlwini ya Yehova!” Ina, hi fanele ku titwa hi susumeteleka ku hlangana ni vamakwerhu.—Psalma 122:1.
11, 12. Hi nga byala ni ku tshovela swo tala hi ku va kona ka hina eminhlanganweni hi ndlela yihi?
11 Sweswo swi lava yini eka hina xana? Swi vula ku va kona nkarhi na nkarhi na hi ku tshembeka eminhlanganweni ya ntlhanu ya vhiki na vhiki, hi nga pfumeleli maxelonyana lama nga tsakisiki kumbe ku vavanyana ka miri swi tirha tanihi xikhomelo-ndhawu xa ku tshama ekaya. I kangani laha hi kumaka maxelo—yo hisa kumbe yo titimela, ku tsakama kumbe ku omile—ya kavanyetana ni ku va kona eminhlanganweni? Kambe ke, loko hi va ni swihinga swo tala leswi hi faneleke ku swi hlula leswaku hi va kona, hi kona laha Yehova a vonakaka a chululela mikateko yo tala ehenhla ka hina. Hi nga tlhela hi byala swo tala hi ku fika ka ha ri na nkarhi leswaku hi va ni ku vulavula loku khutazaka minhlangano yi nga si sungula, hi tlhela hi yimanyana endzhaku hi xikongomelo lexi fanaka. Wena hi wexe u nghena njhani eka mhaka leyi? Xana u fanele ku ringeta ku byala swo tala ngopfu? Nakambe ku lunghiselela kahle dyondzo ya Xihondzo xo Rindza ni minhlangano yin’wana swa katseka. Xivangelo xa leswi i ku endlela ku byala swo tala hi ku hlamula loko nkarhi wu kumeka.
12 I tindlela tihi leti hi nga tshembaka ku tshovela swo tala eka leswi ha tona? Hi nge swi koti ku nyika xitsundzuxo lexi khutazaka loko hi nga ti khutazangi, hi nga ka hi nga wu chaveleli moya lowu nga ni gome loko timbilu ta hina ti nga nyanyuriwanga. Ina, hi nga ka hi nga tiphofuli hi ku hlamula eminhlanganweni loko hi nga tiyisi ripfumelo ra hina vini eka mintiyiso leyi hi yi vulaka.Swa olova: “L’a hananaka o ta nona. L’a tšheletaka o ta tšheletiwa na yena.”—Swivuriso 11:25.
Ku Byala Swo Tala eSwikhongelweni Swa Hina
13, 14. Xana hi nga (a) byala swo tala, (b) tshovela swo tala, eswikhongelweni swa hina hi mukhuva wihi ke?
13 Nawu wa Matsalwa wo byala swo tala wa tirha ni le ka swikhongelo swa hina swa munhu hi xiyexe. Xana swikhongelo swa hina swi kongome tlhelo rin’we, i switlhokovetselo, swa phindha-phindhiwa, kumbe hakunene swi huma embilwini ke? Xana a swi katsi swikombelo ntsena kambe ni ku dzunisa ni ku nkhensa loku humaka embilwini, naswona, minkarhi yin’wana, ni ku kombela ke? Xana hi pfula timbilu ta hina eka Tata wa hina wa le matilweni? Kumbe, xana hi komisa swikhongelo swa hina, minkarhi yin’wana hi pfumala ni nkarhi wo khongela ke? Matsalwa ya Vukriste ya Xigriki ya kombisa leswaku xikhongelo a xi ri ni matimba evuton’wini bya Yesu Kriste na muapostola Pawulo.—Luka 6:12, 13; Yohane 17:1-26; Matewu 26:36-44; Vafilipiya 1:9-11; Vakolosa 1:9-12.
14 Ku fikela eka mpimo lowu hi byalaka swo tala eswikhongelweni swa hina, eka mpimo wolowo hi nga tshemba ku tshovela swo tala loko Yehovha a swi hlamula ni loko hi va ni vuxaka lebyinene na yena. Swikhongelo swa ndyangu swi pfuna ku hlanganisa swirho ni loyi a khongelaka. Nakambe a hi tsundzukeni marito ya Yesu eka Matewu 7:7: “Kombelani, mi ta nyikiwa; lavani, mi ta swi kuma; gongondzani, mi ta pfuleriwa.”
Ku Byala Swo Tala eVutirhelini Bya Hina
15. Xana ku byala ni ku tshovela swo tala ngopfu-ngopfu swi nga tsakeriwa kwihi?
15 Kumbexana ku hava laha nhloko-mhaka yerhu yi xiyekaka kona ku tlula loko hi veka vumbhoni. Swi le rivaleni leswaku loko hi nyikela nkarhi wo tala eka byona, hi laha hi ku fanana hi nga ta tshovela mintokoto leyi tsakisaka, maendzo yo vuyela lama ya nga ni mihandzu ni tidyondzo ta le makaya ta Bibele leti humelelaka, leswi vangaka mapapila lama hanyaka ya xibumabumelo.—2 Vakorinto 3:2.
16, 17. (a) Ku byala swo tala entirhweni wa hina wa nsimu swi lava yini eka hina? (b) Hi ku endla tano, hi nga rindzela vuyelo byihi?
16 Hambi swi ri tano, ku byala swo tala evutirhelini bya hina, a hi mhaka ya nhlayo ntsena kambe ni ya ntikelo. Hi lava ku “hiseka emoyeni”loko hi hlanganyela evutirhelini. (Varhoma 12:11) Hi fanele ku tshinelela vanhu hi ku vulavula loku ntshuxekeke, hi ku n’wayitela loku kufumelaka, ka xinghana. Leswi swa tirha hambi hi famba hi yindlu na yindlu kumbe loko hi hlanganyela eku vekeni ka vumbhoni exitarateni. Loko xi kumeka hi ririmi ra hina, xipfuneto xa hina lexintshwa xo veka vumbhoni lexi nga Reasoning From the Scriptures xi fanele ku pfuna hina hinkwerhu ku va lava humelelaka swinene, kutani hi va lava vekaka mihandzu yo tala, hi tshovela swo tala eka nkarhi ni matimba leswi hi swi hetaka evutirhelini.
17 Kutani xana ku byala swo tala evutirhelini bya hina bya nsimu nakambe a ku vuli ku khathalela ku xiya laha hi kumeke ku tsakela kona ke? Leswi swi fambisanaka na sweswo i ku amukela ka hina ndzhwalo wo tlhelela ni ku hlakulela ku tsakela koloko ku fikela eyinhleni yo sungula dyondzo ya le kaya ya Bibele loko swi koteka. Ku tlula sweswo, hi fanele ku va ni vukheta leswaku hi aka hi nhundzu leyi nga tshwiki. Leswi swi vula ku dyondzisa hi ku tiyiseka, kambe hi ntwelo-vusiwana na hi vutlhari, ku koka swichudeni swa Bibele hi vutshila mayelana ni ndlela leyi swi titwaka ha yona hi milawu ya Bibele. I ku byala swo tala etimhakeni leti laha hi nga tshembaka ku kombisa vumunhu bya Vukriste lebyi nga ta swi kota ku hlula marhengu ya Sathana ni mafambiselo ya yena ya swilo.—1 Vakorinto 3:12-15.
Ku Byala Swo Tala eVuxakeni Bya Ndyangu
18. I ndzayo yihi leyi hi faneleke ku yi tsundzuka mayelana ni vuxaka bya ndyangu wa hina?
18 Nawu wa le tilweni wa leswaku hi tshovela hi ku ya hi laha hi byalaka ha kona wu tirha ni le ndyangwini. Laha hi nga tsundzuka marito ya Yesu eka Luka 6:38: “Nyikani, mi ta nyikiwa, ku ta cheriwa mpimo lowu tivikanaka, lowu gandliweke, lowu hlunguriweke, lowu khapaka. Hikuva mpimo lowu mi pimelaka van’wana ha wona, mi ta pimeriwa ha wona na n’wina.”
19. Vavanuna ni vavasati va nga byala swo tala ivi va pfuneka eka swona hi mukhuva wihi xana?
19 Ku na minkarhi yo tala leyi vavanuna ni vavasati va nga na yona yo byala swo tala hi swiendlo swa rirhandzu swa miehleketo ni leswi nga hava vutianakanyi! Muapostola Pawulo u nyika xiletelo lexinene swonghasi eka Vaefesa 5:22-33. Hlaya tindzimana leti loko u ri karhi u ehleketa ndlela leyi u nga byalaka swo tala ngopfu ha yona. Ku fikela eka mpimo lowu wansati wa Mukriste a titsongahataka hakunene, a yingisa ni ku seketela, eka mpimo wolowo hi laha hi ku fanana a nga ta tshovela swo tala. Hi tindlela tihi xana? Hi rirhandzu lerikulu leri tlangelekaka ra nuna wa yena, a susumeteleka ku n’wi rhandza ku fana ni miri wa yena. Hi ku fanana, ku fikela eka mpimo lowu wanuna wa Mukriste a ringetaka hi matimba ku kombisa ku khathalela loku khutaziweke eka 1 Petro 3:7; kun’we ni rirhandzu leri nga hava vutianakanyi leri hlamuseriweke eka Vaefesa 5:28, 29, eka mpimo wolowo a nga tshemba ku tshovela ku titsongahata ni nseketelo lowu tshembekaka wa nsati wa yena.
20. Xana ku byala swo tala ku nga tirhisiwa hi ndlela yihi eku kuriseni ka vana, naswona hi vuyelo byihi?
20 Naswona a hi fanelanga ku honisa vutihlamuleri bya hina byo kurisa vana va hina hi ndzayo ni swiletelo swa Yehova. (Vaefesa 6:4) Kahle-kahle, leswi i swo sungula eka mintirho ya le tilweni ni malunghelo man’wana. Lexi khomisaka gome, lowu i nawu lowu honisiweke hi vatswari van’wana. Hi tlhelo rin’wana, vatswari va fanele ku tsakela ku tshika mintsako ni mafehle-fehle hikwalaho ka ntshamiseko wa vana va vona wa minsusumeto ni wa moya, va heta nkarhi lowu ringaneke na vona ni ku va kombisa rirhandzu. Hi tlhelo rin’wana, vatswari va fanele ku kombisa ku tiya. Va tshinyiwa: “Laya ṅwana wa wena, o ta ku nyika ku wisa, o ta ṭakisa moya wa wena.” Byala hi tindlela leti, kutani hi laha ku fanaka u ta tshovela swo tala hi ku va ni vana lava hlayisaka vutshembeki lava ku xiximaka ni ku titwa va ri kusuhi na wena.—Swivuriso 29:17.
Vana Mutshoveri Wa Mimpfuno!
21, 22. Xana hi nga byala ni ku tshovela swo tala hi tindlela tihi to hambana-hambana entirhweni wa hina wo hlawuleka ni le vuxakeni bya hina bya ndyangu ke?
21 Hikwalaho ke, ha swi vona leswaku nawu wa leswaku hi tshovela hi ku ya hi laha hi byalaka ha kona wu tirha eka timhaka hinkwato ta Vukriste. Loko hi byala swo tala edyondzweni ya hina ya Bibele ya munhu hi xiyexe, hi ta tshovela ripfumelo leri tiyeke, ntshembo lowu vangamaka ni ku tilunghisela vutirheli bya hina. Loko hi byala swo tala eminhlanganweni ya hina, ripfumelo ra hina ri ta tiyisiwa naswona hi ta tiyisa ripfumelo ra van’wana. Loko hi byala swo tala eswikhongelweni swa hina, hi ta tshovela vuxaka lebyinene ni Tata wa hina wa le matilweni naswona swikhongelo swa hina swi ta hlamuriwa. Naswona loko hi byala swo tala eku vekeni ka hina vumbhoni, hi ta pfuneka ngopfu hi munhu hi xiyexe, naswona hi nga tshemba ku kuma mapapila ya xibumabumelo ku kombisa matshalatshala ya hina.
22 Hi ku fanana, hi nga rivaleni leswaku nawu lowu wu tirha ni le ka vuxaka bya hina bya ndyangu. Hi ku byala swo tala hi ku khathalela ka rirhandzu ni mintirho leyi nga hava vutianakanyi hina tanihi vavanuna, vavasati, vatswari, kumbe vana hi nga tshemba ku tshovela vutomi bya ndyangu lebyi teleke eka xinghana ni mintokoto leyi vuyerisaka. Nakambe swi ta nyika vumbhoni lebyinene eka lava va nga le handle, swibumabumela mahanyelo ya hina.
23. Hi endla kahle loko hi xiya ndzayo yihi xana?
23 Kutani mbhoni yin’wana ni yin’wana ya Mukriste a yi ti vutise yi ku: Xana ndzi nga byala swo tala ngopfu? Marito ya Pawulo eka 1 Vatesalonika 4:1 ya fanele swonghasi: “Sweswi ke, vamakwerhu, mi dyondzile eka hina hi laha mi fanelaka ku hanya ha kona, leswaku mi tsakisa Xikwembu, kutani mi hanyile hi mukhuva wolowo. Hikokwalaho, ha mi kombela hi matimba ni ku mi khongotela hi vito ra Hosi Yesu, leswaku mi ya mi kula, mi ri karhi mi hanyisa sweswo.” Ina, hakunene, hinkwerhu ka hina a hi ringeteni ku byala swo tala ngopfu leswaku hi tshovela swo tala ngopfu, eku dzuniseni ka Yehova ni le ku katekisiweni ka hina kun’we ni vamakwerhu.
[Tinhla To Pfuxeta]
◻ Xana Yehova Xikwembu u wu kombisisa ku yini ntiyiso lowu kumekaka eka 2 Vakorinto 9:6?
◻ U nga endla yini leswaku u tshovela swo tala ngopfu mayelana ni dyondzo ya Bibele kun’we ni minhlangano ya Vukriste?
◻ Xana u nga byala ni ku tshovela ngopfu swinene malunghana ni ntirho wa nsimu hi mukhuva wihi?
◻ I magoza wahi lama tirhaka lawa ya nga ha pfunaka ndyangu wa wena ku byala ni ku tshovela swo tala ngopfu?