Vito Ra Yehova Ra Hlamarisa Swonghasi!

“Oho Yehova, Hosi ya hina! V̌ito ra wena ri kwetsimile ŝonghasi e misav̌eni hikwayo!”—PSALMA 8:1, 9.

1. Hikwalaho ka yini Yehova a endle leswaku misava yi ‘hlanta’ Vakanana?

EKU HETELELENI, hi 1473 B.C.E., Israyele u yime etikweni ra xitshembiso. Kambe malembe man’wana ya nyimpi ya le tiIweni a ya ha ri emahlweni, hikuva a va fanele ku basisa tiko eka vaaki va rona lava thyakeke. Xana Vakanana volavo hakunene a va bihise sweswo? Hakunene a va ri tano! Mahanyelo ya vona ya swikwembu swa hava ni ya vunghwavava a ya ri manyala emahlweni ka Yehova naswona a ya ri khombo eka vanhu va Xikwembu. Kutani ke, Xikwembu xi endle leswaku Muxe a tivisa leswaku a Xi ta tirhisa tiko ra Xona lero hlawuleka, Israyele, tanihi mulovisi wa Xona. Xisweswo, Yehova a a ta endla leswaku misava yi ‘hlanta’ matiko wolawo ya nga tengangiki.—Levitika 18:1-30; Deuteronoma 12:29-32.

2. I “mihandzu” yihi leyi mafambiselo ya vukhongeri bya misava a ya ri karhi ya yi humesa?

² Nakambe, namuntlha, hi nga ha vutisa xivutiso lexi nge, Xana misava leyi yi bihe ngopfu lerova yi nga faneriwa hi ku lovisiwa? Kunene, ku vuriwa yini hi mafambiselo ya vukhongeri ya misava? Khombo ra kona, wona ya hluleka ku xixima Muvumbi, Yehova Xikwembu. Vanhu eVujaganini va n’wi tshikile, “nseledyana ya mati la’ma pfelelaka, kambe v̌a titšyelele ŝihlovo, le’ŝi hanḍukeke, le’ŝi nga kotiki ku hlayisa mati.” (Yeremia 2:13) Tidyondzo ta vona ta mintlawa ti hava “mati” ya ntiyiso. Va tikombe va ri xiyenge xa misava hi ku seketela tinyimpi na tipolitiki ta yona na hi ku amukela mahanyelo ya yona lamo biha ya rimbewu. Hi laha Yesu a vuleke ha kona, va fanele ku voniwa hi “mintirho ya vona.”—Matewu 7:16, 17; ringanisa Vagalatiya 6:7, 8.

3. Vuyelo bya ku tlula ka misava nawu wa Xikwembu byi ve byihi?

³ Ku vuriwa yini hi mahanyelo ya misava? Eka malembe ya sweswinyana, ku ve ni ku hangalaka ka misava hinkwayo ka ku xixiwa ka tinyimba, ku tika ka vana va kondlo-a-ndzi-dyi na mindyangu leyi hahlukeke, ngopfu-ngopfu ematikweni lama vuriwaka ya Vukriste. Ematikweni man’wana, tiphesente leti nga vaka 50 ta vukati hinkwabyo ti hetelela hi ku dlaya vukati. “Mpfilungano wa rimbewu” wa va-1960 wu ve ni vuyelo byin’wana lebyi lovisaka. Byin’wana bya byona byi tshahiwe eka The New York Times ya June 13, 1986, ehansi ka nhloko-mhaka leyi nga eka tluka ro rhanga leyi nge: “KU ANDZA KA KHUME EKA MPFUMAWULO WA MAFU YA AIDS KA LANGUTERIWA Hl ’91.” Xihloko lexi xi kombe leswaku hi 1991, nhlayo ya swigulani swa AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) eUnited States ntsena yi nga ha va leyi tlulaka 100 000, ni mali ya vutshunguri ya lembe na lembe leyi fikaka eka tirhandi ta 40 wa timiliyoni. Vuvabyi lebyi byi dlayaka ngopfu-ngopfu byi hundziseriwa hi ntirho wa vusodoma, ku tirhisiwa loko biha ka swidzidzirisi na mipompelo ya ngati—leswi hinkwaswo ka swona swi Iwisanaka ni nawu wa Xikwembu.—1 Vakorinto 6:9, 10; Vagalatiya 5:19-21; Mintirho 15:19, 20.

4. (a) Nyimpi ya hina yi hambana njhani na liya ya Israyele esikwini ra Yoxuwa? (b) Hi fanele ku hlanganyela ni vanhu va misava ku fikela kwihi, naswona ha yini?

⁴ Esikwini ra Yoxuwa, Yehova u rhumele tiko Rakwe lero hlawuleka leswaku ri ya basisa Tiko leri Tshembisiweke hi nyimpi ya xiviri. Namuntlha, nyimpi ya hina i ya moya. (2 Vakorinto 10:3, 4) Hina Timbhoni a hi xi teki xiendlo xa vukari leswaku hi susa lava va honisaka Rito ra Xikwembu. Yehova u ta va susa hi nkarhi wa yena n’wini lowu faneleke na hi ndlela ya yena n’wini. (Deuteronoma 32:41, 43) A hi va nghenisi vanhu lava va nga hava misinya ya milawu eka xinakulobye xa hina lexikulu, hambi leswi hi nga kombisaka rirhandzu ra ntiyiso hi ku twarisa mahungu lamanene ya Mfumo eka vona. (1 Vakorinto 15:33) Hi nga dyondza Rito ra Xikwembu na vona ivi hi va khutaza leswaku va ‘hundzuka, kutani va tisola, leswaku swidyoho swa vona swi hlanguriwa.’—Mintirho 3:19; Matewu 21:31, 32; Luka 5:27-32.

Rahava Ni Yindlu Ya Yena

5, 6. (a) Hikwalaho ka yini tinhlori ti ye eYeriko ni le ndlwini ya Rahava? (b) Namuntlha, hakanyingi Yehova u hlamule swirilo swo lava mpfuno hi ndlela yihi? (c) Rahava u tikombe a ri ‘munghana wa ku rhula’ hi ndlela yihi?

⁵ Hambi loko Israyele a nga si tsemakanya Nambu wa Yordani, Yehova u yise mianakanyo emutini wa Yeriko. Yoxuwa u rhume tinhlori timbirhi, ti yimela Israyele hinkwayo, kutani a va byela a ku: “Fambani, mi ya kamba tiko ra Kanana na Yeriko.” Ha yini va kamba Yeriko? Hambi leswi muti a wu ri wuntsongo naswona a wu nga ringani ni vuthu ra Israyele, u lerise leswaku ku yiwa eKanana. Loko timhaka ti hetisekile, vukona bya tinhlori kwalaho a byi ta nyika nkarhi wo karhi eka lava nge Yeriko ku tikomba khwatsi tanihi va Yehova kumbe lava lwisanaka na yena. “Kutani v̌a [tinhlori] ya fika e ndlwini ya nghwav̌av̌a, e v̌ito ra yena a a ri Rahava, v̌a etlela kona.” (Yoxuwa 2:1-7) Ku hava ku kanakana leswaku vutlhari bya Xikwembu byi kongomise tinhlori teto endlwini ya Rahava, tanihi leswi vukongomisi bya tintsumi namuntlha hakanyingi byi kongomisaka Timbhoni ta Yehova eka vanhu lava khongelelaka mpfuno wa moya! “Mahlo ya Yehova ma languta lav̌a lulameke, ni tindlev̌e ta yena ti pfulekela ku huwelela ka v̌ona.”—Psalma 34:15; nakambe vona 2 Tikronika 16:9.

⁶ Hikwalaho ka yini tinhlori teto a ti ta nghena endlwini ya nghwavava? Hayi hikwalaho ka swikongomelo swa vunghwavava kambe leswaku va kanganyisa vaxiyi va Vakanana. Marito ya Rahava eka tinhlori leti ya kombe leswaku a a nga tsakeli vunghwavava eka tona. Hi ku tiva leswaku a va ri malandza ya Yehova, u swi kotile ku va byela hi ku navela ka yena lokukulu ka ku va mugandzeri wa Yehova. U veke ni vutomi bya yena ekhombyeni hi ku va fihla elwangwini ra yena. A a fana ni “tinyimpfu” ta xifaniso xa Yesu, leti kombisaka musa eka “vamakwavo” va Hosi. (Matewu 25:31-46) Loko ti ri karhi ti endla hi vutlhari, Timbhoni ta Yehova namuntlha a ti bi mariri ku endzela ni ku dyondza Bibele ni ‘vanghana vo tano va ku rhula’ lava tsakelaka.—Luka 10:5-7.

7. (a) Rahava u kombise ripfumelo ra yena eka Yehova hi ndlela yihi? (b) I langutelo rihi leri vanhu lavantshwa va faneleke ku ri kombisa namuntlha, naswona va fanele ku hanyisa ku yini?

⁷ Rahava u tive mintirho ya matimba ya Yehova. U swi kotile ku kombisa ripfumelo eka tinhlori leti fihliweke, a ku: “Nḍa ŝi tiv̌a leŝaku Yehova o mi nyikile tiko leri, hikuv̌a ntšhav̌o lowu mi wu pfušeke wu hi wele henhla, kutani v̌aaki hikwav̌o v̌a tiko v̌a hele timbilu e mahlweni ka ṅwina.” Endzhaku ka ku vulavula hi xiviko lexi a xi tweke ehenhleni ka mintirho ya matimba ya Yehova, Rahava u hambetile a ku: “Hikuv̌a i Yehova, Šikwembu ša ṅwina, le’ši nga Šikwembu le henhla e matilweni, ni la hansi misav̌eni. Ŝeŝi nḍa mi khongela, nḍi hlambanyeleni ha Yehova leŝaku, kukotisa leŝi nḍi mi ṭeṭeleleke, na ṅwina mi ta ṭeṭelela yindlu ya tatana, kambe nḍi nyikeni šiṭhembiso leši tiyeke.” (Yoxuwa 2:9-13) Ku fana na Rahava, lavantshwa lava dyondzaka ntiyiso wa Xikwembu namuntlha a va ha fanelanga ku chava hikwalaho ka ku avanyisa loku nga ta endliwa eka “siku ra Yehova.” (Sofonia 1:14-18) Kambe ke, va suka etindleleni ta misava kutani va lava mpfuno wa Timbhoni ta Yehova leswaku va pona.—Psalma 3:6-8; Swivuriso 18:10.

8. (a) I yini lexi namuntlha xi fambelanaka ni ku vekela ka Rahava “ngoti leyi ya šiv̌unguv̌ungu” efasitereni rakwe? (b) Ha yini Rahava a vuriwe la lulameke, naswona hi vuyelo byihi?

⁸ Mfungho lowu tinhlori ti wu nyikeke Rahava a wu ri hi xivumbeko xa ‘ngoti ya xivunguvungu’ leyi a a fanele ku yi boha efasitereni leri tinhlori ti poneke ha rona. (Yoxuwa 2:17-21) Hikwalaho ka ku kombisa ka Rahava mfungho lowu, yindlu ya yena a yi ta tsetseleriwa loko Yeriko yi lovisiwa. Hi ku fanana namuntlha, lava kombisaka ripfumelo ro fana ni ra Rahava va fungheriwa ku pona tanihi vagandzeri lava tinyiketeke lava khuvuriweke va Yehova. Nhlavutelo 7:9, 10, 14 yi va hlamusela tanihi “ntshungu lowukulu” lowu ‘hlantsweke tinguvu ta wona, wu ti basisa hi ngati ya Xinyimpfana.’ Va kombisa ripfumelo engatini ya gandzelo ra Yesu ivi va seketela leswi hi mintirho ya Vukriste. (Varhoma 10:9, 10) Eka Yakobo 2:24, 25 ha hlaya: “Wa swi vona leswaku munhu ú endliwa la lulameke emahlweni ka Xikwembu hi mhaka ya mintirho, ku nga ri hi ku pfumela ntsena. Hi ndlela yoleyo, xana Rahava nsati wa vuoswi a nga endliwanga la lulameke hi mhaka ya mintirho xana, loko a rhurherile tinhlori, a va a ti komba ndlela yin’wana yo baleka ha yona?”

9. (a) “Mintirho” ya Rahava a yi vumbiwa hi yini? (b) I yini lexi veke kona hikwalaho ka ku veka vumbhoni loku nga ni xivindzi namuntlha?

⁹ “Mintirho” ya Rahava yi katse ku sirheleta tinhlori timbirhi ni ku hlengeletela van’wana endlwini ya yena leswaku va pona. Hi ndlela leyi fanaka, “ntshungu lowukulu” wa minkarhi ya manguva lawa wu bizi eku seketeleni ka “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari” la totiweke hi ku tshembeka tanihi leswi ntlawa lowu wu lunghiselelaka ‘swakudya swa moya hi nkarhi wa kona’ kutani wu kongomisa ntirho wa misava hinkwayo wo chumayela hi Mfumo. (Matewu 24:45-47) Eka yena, Rahava a a ri hava ku chava eku vekeni ka vumbhoni eka va yindlu ya tata wa yena—ntirho lowu a wu ri na khombo, hikuva ingi a xengiwile. (Ringanisa Matewu 10:32-36.) Hi ku fanana, ematikweni yo tala laha ku nga ni nkaneto namuntlha, Timbhoni ta Yehova ti fanele ku va ni xivindzi eku nyikeni ka vumbhoni. Leswi swi vange ku hlengeleta lokunene, naswona hakanyingi mindyangu hinkwayo yi humile eBabilona Lonkulu leswaku yi yimela vugandzeri lebyi tengeke bya Yehova.—Psalma 73:28; 107:21, 22.

Yeriko—eNkarhini Wolowo Ni Sweswi

10. I mianakanyo yihi leyi hlawulekeke leyi a yi fanele ku yisiwa eYeriko?

¹⁰ A hi kambisiseni swiendlakalo leswi swikulu hi tlhelo rin’wana. “Yeriko a wu biyiwile, kambe wu pfariwile hikuv̌a a v̌a tšhav̌a v̌ana va Israel, a ku v̌anga na munhu l’a humaka ni l’a nghenaka.” Lowu a wu ri muti wo sungula wa Kanana lowu hlaseriweke hi tlhari ra Yehova. Hikwalaho ka sweswo, tanihi mihandzu yo sungula leyi nyikeriwaka Xikwembu, a wu fanele ku amukela mianakanyo leyi hlawulekeke. Yoxuwa u hlamuserile a ku: “E muti ni hikwaŝo le’ŝi nga ka wona ŝi ta yila eka Yehova.”—Yoxuwa 6:1, 17; ringanisa Eksoda 22:29; Levitika 27:26.

11. (a) I ku fana kwihi loku nyanyulaka loku hi ku vonaka namuntlha? (b) Tshaha xikombiso xa ku ‘chava’ ka Babilona Lonkulu.

¹¹ Leswi swi fanela Babilona Lonkulu kahle swinene, mfumo wa misava wa vukhongeri byo hemba lowu fikeleleke nhlohlorhi ya vuhomboloki bya wona eka lembe xidzana leri ra vu-20 leri totiweke hi ngati! Byi ringetile ku pfala tinyangwa ta byona leswaku byi sivela Timbhoni ta Yehova ku nghena. Eka marito ya Rahava, ‘ku chava’ ka vanhu va Xikwembu ku wele ehenhla ka byona. Hi xikombiso, nyuziphepha ya Xintariyani leyi nge La Repubblica ya November 12, 1985, a yi ri na nhlokomhaka leyi nge “KU VILELA LOKUKULU LOKU HUMAKA EKEREKENI EHENHLENI KA TIMBHONI TA YEHOVA.” Xihloko lexi xi vikile eka nhlangano wun’wana, lowu xandla xa phophu wa Rhoma Khatoliki xi veke kona, lowu endliweke eBologna leswaku wu hunguta “nxungeto” wa Timbhoni ta Yehova. Phophu u rhumele thelegramu yo khutaza ni ku seketela. Xivilelo xa kona xi te: “Ana se va tata misava hinkwayo,” naswona ku tivisiwe leswaku “sweswi kereke yi ta hloma matlhari” leswaku yi hlangavetana ni “khombo” leri. Kambe yi ta hlula ke?—Yeremia 1:17-19.

12. (a) Mianakanyo ya Babilona Lonkulu ya “šikwembu” yi hambanisa ku yini na ntiyiso? (b) Hikwalaho ka yini Yehova a ta lwela timbhoni ta yena?

¹² Babilona Lonkulu u vumbiwa hi mintshungu ya swikwembu leswi pfilunganyaka, leswi sukelaka eka hlori ra Vunharhu-un’we ra Vujagana swi ya eka timiliyoni ta swikwembu swa vukhongeri bya le Vuxeni. Loko a nga si lerisa Yoxuwa, Muxe u te: “Yingisa, Israel! Yehova, Šikwembu ša hina, hi šona Šikwembu le’ši hanyaka ntsena.” Namuntlha, Timbhoni ta Yehova ti yima ti ri toxe eku kuriseni ka ‘Xikwembu ni Tatana loyi un’we.’ (Deuteronoma 6:4; Vaefesa 4:6) Yehova u ta hi Iwela hi laha a endleke ha kona emasikwini ya Yoxuwa ni varhangeri van’wana lava tshembekaka elsrayele.—2 Tikronika 20:15, 17; 32:7, 8; Esaya 54:17.

Ku Tisiwa Ka Ku Avanyisa

13. (a) I swiendlakalo swihi leswi yiseke eku rhendzeriweni ka Yeriko? (b) I ku fana kwihi loku hi ku vonaka namuntlha?

¹³ Yoxuwa u endle ku lunghiselela lokunene ka ku rhendzeriwa ka Yeriko. Vavanuna lava kuleleke emananga a va yimbisiwile. Leswi swi kombise ku lahla ka vona xin’wana ni xin’wana lexi a xi ta sivela ku tinyiketela ka vona ka mbilu hinkwayo eka Yehova. (Deuteronoma 10:16; 30:5, 6) Ku xiyiwa ka Paseka ku tiyisiwile. Vanhu va sungule ku wundliwa hi swakudya swa tiko tanihi leswi manna leyi lunghiseriweke hi singita a yi herile. Ku tlula kwalaho, “Hosi ya nyimpi ya Yehova,” leyi handle ko kanakana ri nga Rito emahlweni ka ku va munhu, yi humelerile eka Yoxuwa, yi tlhela yi n’wi tiyisekisa. Kutani Yoxuwa u xiye vukona bya Yoloye hi ku titsongahata. Eka hinkwaswo leswi, hi nga vona ku fana eka ntokoto wa Timbhoni ta Yehova ta manguva lawa tanihi leswi va tinyiketeleke ntirho lowu nga kona. Swakudya swa hina swa moya swi ve leswi tiyeke ni leswi fuweke swinene hi laha ku anerisaka tanihi leswi “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari” a yeke emahlweni ehansi ka vurhangeri bya Hosi Yesu Kriste.—Yoxuwa 5:1-15.

14. I marhengu wahi lama nga tolovelekangiki lawa Yehova a lerisaka leswaku ku rhendzeriwa Yeriko ha wona?

¹⁴ Manuku languta xivono xa nyimpi. Yehova u endle marhengu lama nga tolovelekangiki hakunene! Kan’we siku na siku hi masiku ya tsevu, vaprista va Israyele va macha va rhendzela Yeriko, va rhwale Areka, leyi yimelaka vukona bya Yehova. Va rhangeriwe hi vaprista va nkombo lava chayaka timhondzo ta tinyimpfu, ni masocha ya Israyele ya macha emahlweni ni le ndzhaku ka vona. Kambe hi siku ra vunkombo va pfuka ‘wa ha ri mixo, loko vurhonga byi tsuvuka,’ ivi va macha va rhendzela muti hi makhamba ya nkombo. Vayeriko volavo va fanele va rhurhumele swonghasi!—Yoxuwa 6:2-15.

15. I ku fana kwihi loku voniwaka entirhweni wa Timbhoni ta Yehova namuntlha?

¹⁵ Hi kuma ku fana loku xiyekaka ka leswi eka leswi Timbhoni ta Yehova ti swi endlaka namuntlha emisaveni hinkwayo. Sweswinyana, ku ve ni ku andza loku xiyekaka ka ntirho wa hina wa Mfumo. Eka ntlhanu wa malembe ku ya fika hi 1985, swivandla swa maphayona swi andze hi 134 wa tiphesente. Vuthu ra maphayona ni vahuweleri van’wana lava tshembekaka va Mfumo va pfuka “wa ha ri mixo,” hakanyingi hi ndlela leyi kongomeke, kutani va hlanganyela hi ku chivirika eku huweleleni ka ku avanyisa ka Yehova. Eka varhangeri va vukhongeri bya Vujagana, Timbhoni leti ti vonaka ti ri “tiko le’rikulu le’ra matimba.” Vafundhisi va “rhurhumela” loko va xiya ndlela leyi ku huweleriwa ka ntiyiso ku vangelaka vunyingi bya lava tshembekaka leswaku byi va sukela ivi byi yimela Yehova.—Yoel 2:1-3, 6.

16. (a) I masingita wahi lama funghaka ku wa ka Yeriko? (b) Ripfumelo ra Rahava ri hakerisiwe ku yini?

¹⁶ Eku heteleleni Yoxuwa u lerisa tiko a ku: “Huwelelani! Hikuv̌a Yehova u mi nyiketile muti.” Mpfumawulo lowukulu wa nyimpi wa twakala. Misava ya ninginika naswona—singita ra masingita—marhangu ya Yeriko ya wela ehansi. Vaisrayele hi ku tshembeka va tsutsumela emahlweni leswaku va ya dlaya nchumu wun’wana ni wun’wana lowu hanyaka emutini. Va wu hisa hi ndzilo. Kambe vona! Xiyenge xin’we lexintsongo xa rirhangu ra le handle xa ha yimile, naswona efasitereni ra xona ku ni ngoti ya xivunguvungu. Rahava ni ndyangu wa tata wa yena va humesiwa va nga vavisekanga. Hi nkarhi lowu faneleke, ripfumelo ra Rahava ri hakeriwa swinene hi mhaka ya leswi a vaka nkata Salmoni wa Muisrayele ni kokwana wa xisati wa Yesu Kriste.—Yoxuwa 6:16-26; Matewu 1:5.

17. Masingita lawa ya fanisela yini?

¹⁷ “Yehova a a ri na Yoxuwa, kutani ku twala ka yena a ku hangalaka e tikweni hikwaro.” Hi mukhuva lowu fanaka, vito leri hlamarisaka ra Yehova ri ta kurisiwa loko Babilona Lonkulu a lovisiwa ni ku hluvuriwa rifuwo ni ku kwetsima eku sunguleni ka “nhlomulo lowukulu.”—Yoxuwa 6:27; Nhlavutelo 17:16; 18:9, 10, 15-17; Matewu 24:21, 22.

Mugwinehi A Tsandzeka

18. (a) Hikwalaho ka yini ‘timbilu ta vanhu ti sungule ku n’oka’? (b) Yoxuwa u endlise ku yini hi nhlomulo wolowo?

¹⁸ Hi ku hatlisa endzhaku ka ku tlhela ku twarisiwa ku hlula eYeriko, nchumu lowu hlamarisaka wu humelerile. Mavuthu lama hlaselaka lama Yoxuwa a ma rhumeleke ku ya herisa muti lowu nga ekusuhi wa Ai ya hluriwile! “Kutani mbilu ya tiko yi nyuka yi fana ni mati.” Yoxuwa la karhatekeke a rila hi ku khongela a ku: “Yo! Hosi Yehova, . . . u ta endla yini hi v̌ito ra wena le’rikulu šana?”—Yoxuwa 7:2-9.

19, 20. (a) Yehova u paluxe vuhunguki bya Akani hi ndlela yihi, naswona hi xitiyisekiso xihi eka Yoxuwa? (b) I ku fana kwihi ka manguva lawa loku nga ha voniwaka?

¹⁹ Kutani Yehova a hlavutelela Yoxuwa leswaku “le’ŝo biha ngopfu” swi endliwile elsrayeleni. Akani wa rixaka ra Yuda u xiyiwe tanihi mudyohi. Eka nhundzu leyi yilaka ya Yeriko u yive “nguv̌u le’yo saseka” ya Babilona, kun’we ni nsuku ni silvere. Yehova u ‘pfilunganyise’ Akani, naswona yena ni ndyangu wakwe va khandliwe hi maribye. Endzhaku vona ni nhundzu ya vona va hisiwe hi ndzilo. Tanihi vumbhoni lebyi nga heriki lebyi yisaka eku tisiweni koloko ka ku avanyisa ka Yehova, nhulu leyikulu ya maribye yi thoperiwe ehenhla ka Akani hi byakwe, naswona ndhawu yoleyo yi thyiwe “Nkova Wa Akani,” ku nga vito leri vulaka “Ku pfilunganya; Ku Karhata.” Nakambe, Yehova a ku ka Yoxuwa: “U nga tšhav̌i, u nga heli mbilu!” Vito ra Yehova ri kurisiwile hikwalaho ka leswi Yoxuwa a nga tlhelangiki a hluriwa enyimpini nakambe.—Yoxuwa 7:10-8:1.

²⁰ Xana ku na ku fana ka manguva lawa ka xidyoho xa Akani? Ina, ku kona. Muapostola Pawulo u tsundzuxe hi ta “timhisi leto leva” leti a ti ta honisa lunghiselelo ra le tilweni ivi ti landzelela ndlela ya tona vini ya vutianakanyi. Ku sukela hi 1919, nkarhi na nkarhi vanhu vo tano va makwanga va humelerile exikarhi ka vanhu va Xikwembu. Hi xikombiso xa sweswinyana, exikarhi ka va-1970 vakulu van’wana lava dumeke va ve lava n’unun’utaka. A swi susa ku “xiximeka” eka vona ku veka vumbhoni hi yindlu na yindlu, va twarisa rungula ra Mfumo va landzela ntila wa vaapostola va Yesu. (Mintirho 5:42; 20:20, 21, 29, 30) Swi vonake swi ri swinene eka vona ku tlhelela endzhaku eka tidyondzo ta Vubabilona. Va ringete ku tlhontlha minkanakano malunghana ni ‘masiku yo hetelela’ hi vutlhari ivi va nonokisa ntirho wa Timbhoni ta Yehova. (2 Petro 3:3, 4) Eku heteleleni, a va fanele ku susiwa.—2 Yohane 10, 11; ringanisa Vafilipiya 1:15-17; Vaheveru 6:4-8.

21. (a) I yini lexi vonakaka xi ve xivangelo xin’wana xa ku nonoka eku heleni ka va-1970? (b) I yini lexi nga ha vaka xi pfunetile eku ‘hatlisiseni’ ka ntirho ku sukela enkarhini wolowo?

²¹ Xihondzo xo Rindza xa Xinghezi xa July 15, 1979, xi hume hi ku kongoma xi khome xisekelo xa Matsalwa xa vutirheli bya hina bya yindlu na yindlu ni nkoka wa byona. Timbhoni leti tshembekaka ti ye emahlweni hi tinghitsi ti nghena eka va-1980! Hi ku fanana vukona bya nhlayo leyintsongo ya vagwinehi byi vange ku nonoka ka ntirho wa Yehova eka hafu ya xiphemu xo hetelela xa va-1970—loko avhareji ya ku andza ka lembe na lembe eka swivandla swa lava gingiritekaka va Timbhoni ta Yehova yi va ehansi ka 1 phesente. Hambi swi ri tano, ku engeteleka ka lembe na lembe eka malembe ya ntlhanu lama hundzeke ku ve na avhareji leyi tlulaka 6 wa tiphesente. Vahuweleri va Mfumo va fikelele nhlohlorhi ya misava hinkwayo ya 3 024 131 hi 1985, loko yi ringanisiwa ni 2 179 256 hi 1975. Yehova u ya emahlweni a ‘hatlisisa’ ntirho wa yena!—Esaya 54:2, 3; 60:22.

22. Loko hi ri karhi hi kambisisa buku ya Yoxuwa ku ya emahlweni, i yini lexi hi faneleke ku xi tlangela ehenhleni ka vito ra Yehova?

²² Entiyisweni, vito ra Yehova ri ve leri hlamarisaka emisaveni hinkwayo! Kambe u hi ‘byela’ swo tala swinene hi buku ya Yoxuwa, tanihi laha hi nga ta vona ha kona sweswi.—Esaya 42:8, 9.

Ebukwini Ya Yoxuwa—

◻ I ntila wihi lowu hi wu kumaka emisaveni namuntlha?

◻ I yini lexi hi xi dyondzaka emhakeni leyi vulavulaka hi Rahava?

◻ I yini lexi hi xi kumaka lexi yelanaka ni ntirho wa hina lowu kurisiweke?

◻ I yini lexi faniseriwaka hi ku wa ka Yeriko?

◻ I yini lexi kombisiwaka hi ku tameriwa ka xidyoho xa Akani?