MAJOVHEM MA VUTISA
I Lirhandzu Kumbe I Wunghanu? — Parti 2: Ku Nga Va Leswaku Ku Ni Lweyi Ni Tlangaka Hi Yena?
Lucas a swi rhandza hintamu ku pfuna vanghanu va yena. Loko munhu a lava wa ku bula na yena, Lucas a nga pimisi kambirhi swaku a tinyikela. Kambe ka masiku lawa ya wugamu, Lucas a bula hintamu na Carol. Lucas a tibyela leswi: ‘Ho va vanghanu ntsena.’ Kambe a mhaka hi leyi: ‘Ku nga va leswaku Carol a pimisa hi ndlela ya ku fana na Lucas?’ U swi vonisa ku yini? Lucas a fanele a karhateka hi mhaka leyi?
Leswi swi nga ha yendlekaka
A swi bihanga kuva djaha ni ntombhi va va vanghanu. Kambe ku vuliwa yini hiloko wunghanu la vona se li ya li kula hintamu? Swi nga ha yendleka, mun’wani wa vona a pimisa swaku munghanu wa yena wa mu lava leswaku va namorara xikan’we.
Kumbexana a hi swona leswi wena u swi lavaka, kambe hambiloko u nga swi lavi swi nga yendleka. A hi voneni swaku hi mhaka muni.
U tshamela ku komba djaha kumbe ntombhi swaku u ni mhaka hintamu na yena kumbe ingaku wa mu rhandza.
Sierra a li: “I ntiyiso leswaku a wu nge swi koti ku kongomisa ndlela leyi munhu mun’wani a titwaka hi yona, kambe a swi pfuni nchumu ku vula leswaku mo va vanghanu ntsena kambe na u tshamela ku bula na yena nkama hinkwawu. Leswo swi fana ni loko u chela tihunyi ka ndzilu.”
U lava ku va munghanu wa yena ntsena, kambe u tshamela ku hlamula mamensajem hinkwawu lawa a ku mandarelaka.
Richard a li: “A ku nga li mina lweyi a a sungula mabulu kambe a ni hlamula mamensajem hinkwawu lawa ntombhi yin’wani a yi tshamela ku ni tsalela. Hi mhaka leyo, swi game swi ni karhatela ku yi tlhamusela leswaku a ni nga lavi swilo swin’wanyani loko ku nga li ku va munghanu wa yona ntsena.”
Wena a wu swi lavi ku namorara ni munhu yelweyo kambe wa swi rhandza ku bula na yena.
Tamara a li: “Ku ni vanhu van’wani lava va pimisaka swaku ku tlanga hi ku namorara a swi bihanga. Phela vona va tlanga hi masentimentu ya vanhu van’wani naswona va swi vona na swi nga bihanga hintamu. Se ni swi vonile leswo swi yendleka makhambi ya manyingi. Kambe minkama hinkwayu ku ni lweyi a vavisiwaka.”
Khumbuka: Ku tshamela ku bula ni munhu mun’wani ni ku tlhela u mu komba leswaku u ni mhaka hintamu na yena, swi nga ha kombisa leswaku wa mu lava.
Hi mhaka muni swi li swa lisima ku pimisa hi mhaka leyi?
Munhu mun’wani a nga ha tivavisa.
Bibele li li: “Loko munhu a nga xi kumi lexi a xi nyimelaka, mbilu ya yena ya vava.” (Swivuriso 13:12) Zama ku tiveka ka ndhawu ya munhu mun’wanyani. Hi xikombiso, a hi nge munhu mun’wani a yendla ingaku wa ku lava, ku nga va swaku wena a wu ta pimisa yini naswona a wu ta nyimela yini?
Jessica a li: “Loko u nga swi lavi ku namorara ni munhu mun’wani, ku tshamela ku mu komba ingaku wa mu lava swi nga ha mu vavisa hintamu. Leswo swi nga fana ni loko munhu a phasa hlampfi kambe a nga yendli nchumu hi yona, a nga yi humesi matini kumbe a yi tlhelisa matini.”
Leswi swi nga wonha vito la wena.
Bibele li li: “Mi nga pimiseni hi leswi pfunaka n’wina ntsena, kambe pimiselani ni van’wani.” (Vafilipiya 2:4) U mu vonisa ku yini munhu wa ku o pimisa hi yena ntsena? Ku nga va swaku a nga voniwa na a li munhu wa ku tshamisa ku yini?
Julia a li: “A ni li rhandzi djaha leli li swi rhandzaka ku tlanga hi ku namorara. Phela madjaha man’wani ma yendla leswo leswaku ma gama ma tikhuza hi swona. Loko ma yendla leswo mo pimisa hi wona ntsena, naswona swi nga yendleka hi ku famba ka nkama ma tama ma yendla swoleswo ni loko se ma chadile.”
Khumbuka: Minkama yin’wani, munhu a a nga ha yendla ingaku wa mu lava munhu mun’wani hambiloko a nga swi lavi ku namorara na yena. Lweyi a yendlaka leswo o tivavisa, yena ni munhu mun’wani.
I mpsini leswi wena u nga swi yendlaka?
Bibele li vula swaku hi fanele hi khoma ‘madjaha ku fana ni vamakwerhu va xinuna’ ni ‘tintombhi ku fana ni vamakwerhu va xisati.’ (1 Timotiya 5:1, 2) Loko u yendla leswo, u ta swi vona swaku minkama hinkwayu u ta tshama na u twanana ni vanghanu va wena naswona a wu nga ta tlanga ni masentimentu ya vona.
Leah a li: “Loko a ni chadile a ni nga ta tlanga hi ku namorara ni nuna wa mun’wani. Se na ka ha li swoswi, ni zama ku hlonipha madjaha hinkwawu leswaku ni ta swi kota ku tama ni yendla swa ku fana ni loko se ni chadile.”
Bibele li li: “Loko marito ma li manyingi, a swihoxo a swi choti.” (Swivuriso 10:19) A mhaka leyi a yi tirhi ntsena ka vanhu lava va bulaka na va li xikan’we, kambe yi tirha ni ka vanhu lava va ngo yendla hi ku mandarelana mamensajem. Yi tlhela yi patsa ni leswi va bulaka hi swona ni swaku va bula kangani.
Brian a li: “Loko u nga swi lavi ku namorara ni ntombhi, u nga tshameli ku yi posela mamensajem siku ni siku.”
Bibele li li: “Wutlharhi leli taka hi le henhla xa ku sungula li tengile.” (Yakobe 3:17) Phela u nga ha barasara munhu na u nga pimisi hi ku namorara na yena, kambe munhu yelweyo a nga ha pimisa leswaku wa mu lava.
Maria a li: “Ni zama ku va ni mabulu yamanene kambe ni veka ma limiti swaku ni nga tshineleli hintamu ka munhu mun’wanyani kumbe ku tlanga hi masentimentu ya yena.”
Khumbuka: Madjaha ma fanele ma pimisa kahle hi leswi ma ti khomisaka xiswona tintombhi, na tona tintombhi ti fanele ti yendla swa ku fana. Ntombhi yin’wanyani leli vitaniwaka Jennifer yi vule leswi: “Swa karhata ku kuma vanghanu vavanene. Se hi mhaka leyo, a nga kona lweyi a lavaka ku lahlekeliwa hi vanghanu va yena hi mhaka ku patsanyisela minchumu.”
Leswi swi nga ku pfunaka
Swi nyiki lisima leswi vanhu van’wani va swi vulaka. Loko munhu o tshuka a ku vutisa a ku: “Wena na ximanyamanyani mo namorara?” Leswo swi kombisa swaku a wunghanu la wena ni munhu yelweyo li ya li kula hintamu ku tlula mpimu.
Khoma vanghanu va wena, va xinuna ni va xisati hi ndlela ya ku fana. Leswaku u nga tlangi hi masentimentu ya munhu, a wu fanelanga u yendla ingaku u ni mhaka hintamu ni mun’we ka vona kumbe ku tshamela ku bula ni mun’we ka vona.
Tivoneli ka leswi u swi tsalaka ka mamensajem ya wena, ku patsa ni lweyi u mu tsalelaka, nkama lowu u mu tsalelaka hi wona ni leswaku u mu tsalela kangani. Ntombhi yin’wani leyi vitaniwaka Alyssa yi te: “U nga li poseli mamensajem djaha xikarhi ka wusiku kuve wena a wu swi lavi ku namorara na lona.”