A Vhikele Ndjangu Wa Yena, A Wu Wundla A Tlhela A Tama A Tiyisela

1, 2. a) Hi kwini ku txintxa loko Yosefa ni ndjangu wa yena a va fanele va ku yendla? b) Hi lini rungula leli Yosefa a a fanele a li byela nsati wa yena?

YOSEFA a tlhateke xidjumba xin’wani a henhla ka mbongolo. Phela a ka ha li wusiku aBetlehema naswona a txuvukisela doropa hinkwalu na a lunghiselela swidjumba leswi a swi ta rhwaliwa hi mbongolo. Ha tiyiseka swaku Yosefa a a pimisa hi liyendzo leli a a ta li yendla la ku ya aGibita! Yosefa a a karhateka hi leswaku indjhe ndjangu wa yena a wu ta swi kota ku titwananisa ni tiko la nyuwani, lirimi leli a li khulumiwa kohala ni mahanyelo ya vanhu va tiko leliyani?

² A swi mu vevukelanga Yosefa kuva a byela nsati wa yena Mariya hi mhaka leyi. Kambe swi lave Yosefa a tiya nhlana a mu byela leswi a nga swi lorha nkama ntsumi ya Xikwembu yi nga mu byela rungula la Yehovha leli a li vula swaku Heroda a a lava ku dlaya n’wana wa vona! Hi mhaka leyo, a va fanele va baleka hi xihantla. (Lerha Matewu 2:13, 14.) Mariya a karhatekile hintamu. A ku ta va xini xivangelo lexi a xi ta yendla leswaku munhu a lava ku dlaya xin’wanani xaxitsongo, xa ku a xi swi koti hambi hi ku tilwela? Mariya na Yosefa a va mu tshemba Yehovha. Hi mhaka leyo, va tilunghiselile swaku va yendza.

3. Tlhamusela swaku Yosefa ni ndjangu wa yena va rhurhise ku yini aBetlehema. (Vona ni mufoto.)

³ Nkama lowu vanhu hinkwavu a va li ku yetleleni aBetlehema, na va nga swi tivi leswi a swi li ku yendlekeni, Yosefa na Mariya ni xin’wanani xa vona xa xitsongo, a va li ku rhurheni na va nga voniwi hi munhu niwusiku. A va ya ka tlhelo la Sul. Nkama a li ya li xa, swi nga yendleka Yosefa a a pimisa hi leswi a swi mu nyimela. A swi ta kotekisa ku yini kuva karpinteru wa xisiwana a kota ku vhikela a ndjangu wa yena ka vanhu lava a va ni matimba ku mu tlula? Indjhe a a ta swi kota ku va wundla? Indjhe a a ta swi kota ku hetisisa ntirho lowu a nga nyikiwa wona hi Yehovha wa ku wundla xin’wanani lexiyani xa lisima ni ku xi vhikela? Yosefa a a ta va ni swikarhatu swa swinyingi. Nkama lowu hi ya ka hi djondza hi ndlela leyi Yosefa a nga kota ku hlula swikarhatu hinkwaswu leswi, hi ta vona swaku hi mhaka muni swi li swa lisima kuva vapapayi ku patsa na hina hinkwerhu hi va ni lipfumelo la ku fana ni la Yosefa.

Yosefa A Vhikele Ndjangu Wa Yena

4, 5. a) Wutomi la Yosefa li txintxise ku yini? b) A ntsumi yi mu tiyisise ku yini Yosefa swaku a pfumela ntirho wawukulu hintamu?

⁴ Se a swi yendla lembe ni ku tlula, na Yosefa lweyi a a tshama Nazareta a tsumbule swaku a wutomi la yena a li txintxile, nkama a nga tshembisa Mariya n’wana wa Heli swaku a a ta mu chada. Phela Yosefa a a swi tiva swaku Mariya a a li ntombhi leyi a yi ni mahanyelo ya ku basa ni leswaku a yi ni lipfumelo la ku tiya. Kambe a tsumbule leswaku Mariya a a ni nyimba! Yosefa a a lava ku tshika Mariya axihundleni leswaku mhaka leyi yi nga mu danisi Mariya, kambe ntsumi yi mu tlhamusele ka norho leswaku Mariya a a kume nyimba hi mhaka moya wa ku kwetsima wa Yehovha.a A ntsumi yi tlhele yi mu byela leswaku a n’wana lweyi a a ta mu psala a “a ta ponisa vanhu ka swidjoho swa vona.” Ntsumi yi tlhele yi tiyisa Yosefa, yi mu byela yi ku: “U nga chavi ku titekela Mariya nsati wa wena u famba na yena kaya.” — Mat. 1:18-21.

⁵ Leswi Yosefa a a li wanuna wamunene naswona a yingisa, a yendle leswi ntsumi yi nga mu byela swona. Yena a pfumelile ku yendla ntirho lowu a nga nyikiwa wona wa ku wundla ni ku vhikela n’wana lweyi hambileswi a a nga li wa yena, kambe a a li wa lisima hintamu ka Xikwembu. Hi ku famba ka nkama, hi ku landza nawu wa mfumu wa Roma, Yosefa ni nsati wa yena lweyi a a ni nyimba va yile aBetlehema va ya titsalisa. Ku ve koseniyani n’wana a nga psaliwa kona.

6-8. a) Hi swini swilo swin’wani swi nga yendleka, leswi swi nga yendla leswaku wutomi la Yosefa ni ndjangu wa yena li txintxa? b) I yini lexi kombisaka swaku ku ve Sathana lweyi a nga rhumela “nyeleti”? (Vona ni ntlhamuselo.)

⁶ Yosefa ni ndjangu wa yena a va tlhelanga va ya Nazareta. Handle ka leswo va tshamile aBetlehema ku nga xidoropani lexi a xi li kusuhi ni Yerusalema. Vona a va li swisiwana kambe Yosefa a yendle hinkwaswu leswi a nga swi kota leswaku Mariya na Yesu va nga hlupheki naswona va nga pfumali nchumu. Na swi nga se ya kwini, va kume ximuntani xa xitsongo xa xiyimu xa le hansi. Loko Yesu se a ni kolomuyani ka lembe lin’we, a wutomi la vona li tlhele li txintxa swa kola na kola.

⁷ Vavanuna lava a va li tintivi ta swa tinyeleti lava a va ta hi le wuxeni swi nga yendleka hi Babilona, va tile va ta pfuxela Mariya na Yosefa. Phela vona va landzelele “nyeleti” leyi yi nga va kongomisa anze kaya ka Yosefa na Mariya naswona a va lavetela xin’wanani lexi a xi ta gama xi va hosi ya Vayuda. Vavanuna lava va kombise xihlonipho xaxikulu hintamu.

⁸ Ku nga na mhaka swaku tintivi letiyani a ti swi tiva kumbe a ti nga swi tivi, kambe ti veke wutomi la Yesu anghozini. A “nyeleti” leyi ti nga yi vona yi yendle swaku ti rhanga hi ku ya Yerusalema ku nga li Betlehema.b Tintivi letiyani ti byele Hosi Heroda lweyi a li munhu wa ku biha swaku a ti lavetela xin’wanani lexi a xi ta va hosi ya Vayuda. Leswo swi yendle leswaku hosi liyani yi va ni wukwele yi tlhela yi kwata hintamu.

9-11. a) Matimba lawa ma tlulaka ya Heroda na Sathana ma nghenelelise ku yini ka mhaka ya Yesu? b) I yini leswi kombisaka leswaku a ntiyiso hi liyendzo la Gibita wu hambanile hintamu ni leswi swi kombisiwaka ka switoriya?

⁹ A xa ku tsakisa hi leswaku a ku ni matimba yamakulu ya ku tlula ya Heroda ni ya Sathana, lawa ma nga nghenelela ka mhaka leyi hi lani hi nga ta swi vona hi kona. Nkama lowu vapfhumba va nga fika kaya ka Yesu, va mu kumile na a li ni mamani wa yena, va mu nyike maprezenti na va nga nyimeli ku hakeliwa. Swi nga yendleka Yosefa na Mariya va hlamalile swinene nkama va nga vona minchumu liyani ya lisima ya ku fana ni “woru, olibanu ni mira”. A tintivi ta swa tinyeleti a ti pimisa hi ku tlhela ti ya byela Heroda, lomu xin’wanani a xi li kona. Kambe Yehovha a yi nghenelelile mhaka leyi, ka norho a va byele swaku va muka hi ndlela yin’wani. — Lerha Matewu 2:1-12.

¹⁰ Loko vapfhumba va ha li ku famba, ntsumi yi byele Yosefa yi ku: “Pfuka, u teka n’wana ni mamani wa yena mi baleka mi ya Gibita naswona tshamani kona anze ni mi byela xanchumu hikusa Heroda a ta lavetela n’wana lweyi leswaku a mu dlaya.” (Mat. 2:13) Hi lani hi nga swi vona hi kona ku sunguleni ka ndzima leyi, Yosefa a vhele a yendla leswi ntsumi leyi yi nga mu byela swona. Phela ka yena ku vhikela n’wana wa yena a swi li swa lisima hintamu ku tlula swilo hinkwaswu. Se a teke ndjangu wa yena va baleka va ya Gibita. Maprezenti lawa a nga nyikiwa wona hi tintivi ta swa tinyeleti, ma mu pfunile leswaku a va ni swilo swa ku yenela swaku va yendza kahle va tlhela va tshamiseka ka tiko la Gibita.

¹¹ Hi ku famba ka nkama switoriya leswi vulavulaka hi liyendzo la Yosefa na Mariya la ku ya Gibita swi vule swilo swa ku kala swi nga li ntiyiso, hi ku vula swaku Yesu lweyi a wa ha li xibebetani hi ndlela ya singita a yendle leswaku liyendzo li goma, a yendle leswaku va nga yiveliwi ni ku yendla swaku minsinya ya mintxindzu yi yehla swaku Mariya a khaya a mihandzu.c Kambe ku vula ntiyiso a liyendzo leliyani, a li lehile swinene li tlhela li karhata naswona a va ya ka ndhawu leyi a va nga yi tivi.

12. Vapsali lava wundlaka vana ka misava leyi ya ku biha va nga djondza yini ka Yosefa?

¹² Vapsali va nga djondza swa ku tala ka Yosefa. Yena a a lunghekile ku siya ntirho wa yena ni ku tshika kaya la yena swaku a vhikela ndjangu wa yena. Swa tikomba swaku Yosefa a a vona ndjangu wa yena tanihi tshomba la ku kwetsima la Yehovha. Vapsali namuntlha va wundla vana va vona ka misava ya ku biha, leyi yi nga chavisaka majovhem yi ma tata mimpimiso hi swa ku biha hambi hi ku ma dlaya. Vapapayi ni vamamani ku fana na Yosefa va yendla hinkwaswu leswi va nga swi kotaka swaku va vhikela vana va vona ka misava leyi. Phela vona va faneliwa hi ku khensiwa!

Yosefa A Wundla Ndjangu Wa Yena

13, 14. Hi mhaka muni Yosefa na Mariya va ye va ya kulisa vana va vona aNazareta?

¹³ Swi tikomba ingaku a va tshamanga nkama wa wunyingi aGibita, hikusa a ntsumi a yi hlwelanga ku byela Yosefa leswaku Heroda a a file. Se Yosefa a teke ndjangu wa yena va tlhelela aIsrayele. Hi ku yendla leswo, ku hetiseke wuprofeta la Bibele leli a li vula leswaku Yehovha a a ta vitana N’wana wa yena a “huma ka tiko la Gibita.” (Mat. 2:15) Kambe swoswi a va ta tshama ka doropa lini la kona?

¹⁴ Yosefa a nga va nga ni magugu. Yena a a chava wanuna lweyi a nga vekiwa leswaku a pfaleta Heroda, lweyi vito la yena a ku li Arkelawu naswona ku fana na Heroda wanuna lweyi a a bihile hintamu a tlhela a va mudlayi. Hi ku kongomisiwa hi Xikwembu, Yosefa a teke ndjangu wa yena va ya ka tlhelo la norte kule ni doropa la Yerusalema, yena a tlhelele Nazareta lani a nga psaliwa kona aGalileya. Ku ve ka ndhawu yoleyo lani Yosefa na Mariya va nga va kulisa kona vana va vona. — Lerha Matewu 2:19-23.

15, 16. A wu tshamise ku yini ntirho wa Yosefa naswona hi swini swilo leswi swi nga yendlekaka a a swi tirhisa?

¹⁵ Phela Mariya na Yosefa a va hanya wutomi la ku vevuka, kambe swilo a swi va karhatela hintamu. Loko Bibele li vulavula hi Yosefa tanihi karpinteru li tirhisa a rito leli tlhamuselaka tindlela ta tinyingi ta ku tirha hi mapulangu, ku nga ku tsema minsinya, ku pakela timhandzi ni ku tilunghiselela swaku ku yakiwa tiyindlo, ku yendla maboti, mabuluwa ya matsongo, tinyolo, maroda, makangi ni swilo hinkwaswu leswi tirhisiwaka masin’wini. (Mat. 13:55) A ku li ntirho wa ku karhata hintamu. Ka minkama ya Bibele a karpinteru a a tolovela ku tirha kusuhi ni nyanghwa wa kaya ka yena ka xiyimu xa le hansi kumbe a tirha ka karpintariya leli kumekaka kusuhi ni kaya ka yena.

¹⁶ Yosefa a a tirhisa swilo swa ku hambanahambana ka ntirho wa yena wa wukarpinteru naswona swin’wani swi nga yendleka papayi wa yena a mu siyelile swona. Swi nga yendleka a a tirhisa xikwadru, nível, jiji ya ku markara hi yona, bewula, sahu, xihloka, tihamela, chizele, borho ni makola ya ku hambanahambana funtshi swi nga yendleka a a tirhisa swipikirhi leswi ka nkama lowuyani a swi dura hintamu.

17, 18. a) I mpsini leswi Yesu a nga swi djondza ka papayi wa yena lweyi a nga mu wundla? b) Hi mhaka muni Yosefa a a fanele a tirha hi matimba ka ntirho wa yena?

¹⁷ Wa mu pimisa Yesu na a txuvukisela papayi wa yena lweyi a nga mu wundla. A yi txuvukisisa kahle ndlela leyi Yosefa a a tirha hi yona. A hi kanakani swaku Yesu a a hlamalisiwa hi ntamu lowu papayi wa yena a a li na wona, ndlela leyi a a tirha hi yona ni wutivi la yena. Swi nga yendleka Yosefa a sungule ku djondzisa Yesu mintirho ya ku vevuka ya ku fana ni ku lixara mapulangu hi xikhumba xa hlampfi lexi nga womisiwa. Naswona swi nga yendleka a sungule ku djondzisa Yesu ntirho lowu wa ku hambanisa minsinya ya ku hamba mapulangu ya ku fana ni minkuwa, nsinya wa oku ni nsinya wa mawolivhera.

¹⁸ Yesu a djondze swaku a mavoko lawa papayi wa yena na a ma tirhisa swaku a tsema minsinya, a lunghiselela timhandzi ni ku gongondzela mapulangu, a a tlhela a ma tirhisa leswaku a va komba lirhandzu, yena, mamani wa yena ni vamakwavu va yena. Yosefa na Mariya hi ku famba ka nkama va ve ni 6 wa vana na ku nga kontiwi na Yesu. (Mat. 13:55, 56) Yosefa swi lave a tirha hi matimba leswaku a kota ku va hlayisa hinkwavu.

19. I mpsini leswi Yosefa a a swi yendla swaku a pfuna ndjangu wa yena swaku wu va ni wunghanu la ku tiya na Yehovha?

¹⁹ Hambileswo ka Yosefa lexi a xi li xa lisima hintamu a ku li ku pfuna ndjangu wa yena swaku wu tiyisa wunghanu la wona na Yehovha. Hi ndlela leyo a a heta nkama wa wunyingi na a djondzisa vana va yena hi Yehovha ni hi minawu ya Yena. Yena na Mariya a va teka vana va vona va famba na vona ka sinagoga kusuhi ni lomu a va tshama kona, lomu a ku lerhiwa Nawu wu tlhela wu tlhamuseliwa. Swi nga yendleka Yesu a a ni swivutiso swa ku tala, kambe Yosefa a yendle hinkwaswu leswi a a swi kota swaku a pfuna n’wana wa yena ku va a ni wunghanu la ku tiya na Yehovha. Yosefa a a tlhela a teka ndjangu wa yena swaku va ya ka mafexta ya wukhongeli aYerusalema. Lembe ni lembe swi nga yendleka a va heta mavhiki mambirhi na va famba kolomuyani ka 120 wa makilometru leswaku va ya tlangela Paxkwa va gama va muka.

20. Vakreste lava va nga tinhloko ta mindjangu va nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Yosefa?

²⁰ Namuntlha Vakreste lava va nga tinhloko ta mindjangu, va yendla swa ku fana ni leswi swi nga yendliwa hi Yosefa. Va tinyika nkama wa leswaku va va ni vana va vona naswona a ku djondzisa vana va vona hi Yehovha, i nchumu wa lisima hintamu ka vona ku tlula swilo hinkwaswu. Va tlhela va tikarhata swaku va yendla wugandzeli la ndjangu akaya, ni ku tlhela va teka vana va vona va famba na vona mintlhangan’wini, ku nga va ka mintlhanganu yayikulu kumbe yayitsongo. Funtshi ku fana na Yosefa va swi tiva swaku ku djondzisa vana va vona hi Yehovha i nchumu wa lisima hintamu naswona a ku na xa ku yampsa ku tlula ku yendla leswo.

“A Va Karhatekile Swinene”

21. A wu li ndjhani nkama wa Paxkwa ka ndjangu wa Yosefa naswona va swi tsumbule siku muni swaku Yesu a a nga li na vona?

²¹ Nkama lowu Yesu na a ni 12 wa malembe, Yosefa a teke ndjangu wa yena va ya Yerusalema ka Paxkwa, ku nga leswi a a tolovela ku swi yendla. A ku li nkama wa mafexta, se mindjangu yayikulu a yi yendza hi tinyolo tatikulu, na yi vona makhwati ya ku saseka. Loko va ya va tshinela Yerusalema, vanhu va sungule ku yimbelela tinsimu ta tipisalema. (Ps. 120-134) Swi nga yendleka ka doropa leliyani a ku tale hintamu hi vanhu. Loko mafexta ma helile, mindjangu se a yi sungula ku muketela. Yosefa na Mariya swi nga yendleka a va khomekile hi swin’wani leswi a va fanele va swi yendla, se a va pimisa swaku Yesu a na vona, kumbe va pimisa swaku a a li ni man’wani ya maxaka ya vona. Loko se va fambile siku hinkwalu, va tsumbule swaku Yesu a a nga li na vona! — Luk. 2:41-44.

22, 23. I mpsini leswi Yosefa na Mariya va nga swi yendla nkama va nga vona swaku Yesu a a nga li na vona naswona Mariya a vuli yini nkama va nga mu kuma?

²² Na va karhatekile hintamu, Yosefa na Mariya va tlhelele aYerusalema hi ndlela leyi va nga ta hi yona. Pimisa hi leswi doropa se a li tshamise xiswona, phela a ku nga ha li na vanhu, vona a va nga li tolovelanga naswona a va rhendzelekela ka tindlela hinkwatu na va vitana n’wana wa vona. Kasi a a li kwini Yesu? Loko se ku hundze masiku manharhu na va mu lavetela, ku nga va swaku Yosefa a sungule ku tivutisa swaku indjhe a wo kala a nga wu hetisisanga kahle ntirho wa ku hlawuleka lowu Yehovha a a mu nyike wona? Hi wugamu va ye va mu lavetela ka matlhelo hinkwawu atempeleni. Naswona va ze va ya fika ka sala leli a ku tlhangane vavanuna lava a va li vadjondzisi va Nawu naswona Yesu a a li xikarhi ka vona! Pimisa hi leswi Mariya na Yosefa va nga tsakisa xiswona! — Luk. 2:45, 46.

²³ Yesu a a va yingisela kahle vavanuna lavayani a tlhela a va yendla swivutiso swa ku tala. Vona va hlamalisiwe hi ndlela leyi a a twisisa hi yona ni swivutiso leswi a a swi yendla. Kambe Mariya na Yosefa a va karhatekile swinene. Hi ku ya hi mhaka leyi yi kumekaka Bibeleni Yosefa a nga vulavulanga nchumu. Kambe marito ya Mariya ma yi kombisa kahle ndlela leyi hawumbirhi ka vona a va titwa hi yona, yena a te: “N’wananga, hi mhaka muni u hi yendle leswi? Mina ni papayi wa wena hi fambe hi ku lavetela na hi li ku karhatekeni swinene.” — Luk. 2:47, 48.

24. Rito la Xikwembu li swi kombisisa ku yini leswi ku va mupsali swi nga tshamisa xiswona?

²⁴ A Rito la Xikwembu li kombisa ndlela leyi ku va mupsali, swi nga tshamisa xiswona, phela swi nga ha karhata ku va mupsali hambiloko n’wana wa kona a hetisekile! Lava va nga vapsali namuntlha ka misava leyi yi nga ni nghozi yayikulu hintamu, swi nga yendleka minkama yin’wani va ‘karhateka swinene.’ Kambe va nga tiyisiwa swinene hi ku tiva swaku Bibele la pfumela swaku a ku va mupsali swi nga ha tisa swikarhatu swa swinyingi.

25, 26. Yesu a va hlamulise ku yini vapsali va yena, naswona Yosefa a titwise ku yini hi marito ya Yesu?

²⁵ Yesu a a li ka ndhawu leyi a a titwa na a li kusuhi hintamu ni Papayi wa yena wa le tilweni ku nga Yehovha. Yena a a khomelela swinene ka leswi a swi vulavuliwa ka ndhawu liyani. A hlamule vapsali va yena na a nga djikadjiki, a ku: “A mi ni lavela yini? A mi nga swi tivi swaku ni fanele ni va ndlwini ka Papayi wa mina?” — Luk. 2:49.

²⁶ Ha tiyiseka swaku makhambi ya manyingi Yosefa a a pimisa hi marito lawa Yesu a nga mu byela wona. Loko a pimisa hi marito lawayani, a a tibuma hi n’wana wa yena Yesu. Hikusa a a tikarhate hintamu swaku a pfuna Yesu swaku a va ni wunghanu la ku tiya na Yehovha. Nkama lowuyani Yesu a wa ha li jovhem se a a swi tiva swaku a rito leli nge “papayi” a li ni ntlhamuselo wa lisima hintamu ka yena. Leswo swi yendlekile hikusa Yosefa a hete malembe ya manyingi na a mu djondzisa.

27. Loko u li papayi hi wini nkateko wawukulu lowu u nga na wona naswona hi mhaka muni u faneleke u khumbuka xikombiso xa Yosefa?

²⁷ Loko u li papayi indjhe wa swi vona swaku u ni lunghelo lalikulu la ku pfuna vana va wena kuva va tiva swaku swi vula yini ku va papayi, a va ni lirhandzu a tlhela a vhikelana? Loko u li padraxtu kumbe u wundla vana va ku a hi va wena, khumbuka xikombiso xa Yosefa hi ku va u va ni mhaka ni mun’wani ni mun’wani wa vona u tlhela u va khoma hi ndlela ya lisima hintamu. Va pfuni leswaku va va ni wunghanu la ku tiya ni Papayi wa vona wa le tilweni, Yehovha Xikwembu. — Lerha Vaefeza 6:4.

Yosefa A Tame A Tiyisela Hi Ku Tshembeka

28, 29. a) A marito lawa ma kumeka ka Luka 2:51, 52 ma kombisa yini hi Yosefa? b) Yosefa a mu pfunise ku yini Yesu leswaku a tama a kula hi wutlharhi?

²⁸ Bibele a la ha hi byeli minchumu ya yinyingi hi wutomi la Yosefa, kambe i swinene ku va hi kambisisa leswi li swi vulaka. Hi xikombiso, li vula swaku Yesu ‘a a tama a yingisa vapsali va yena’. Li tlhela li vula swaku “Yesu a ya a kula, a va ni wutlharhi a tlhela a rhandziwa hi Xikwembu ni vanhu.” (Lerha Luka 2:51, 52.) Marito lawa ma kombisa yini hi Yosefa? Marito lawa ma vula minchumu ya yinyingi hi Yosefa. Ma kombisa swaku Yosefa a tame a rhangela ndjangu wa yena hikusa n’wana wa yena lweyi a a hetisekile a a mu hlonipha hintamu tanihi papayi wa yena a tlhela a tiveka hansi ka yena.

²⁹ Hi tlhela hi vona leswaku Yesu a tame a kula a va ni wutlharhi. Naswona ha tiyiseka swaku Yosefa a tikarhatile swaku a pfuna n’wana wa yena. Ka nkama lowuyani a ku ni xihlayahlaya xa khale lexi Vayuda a va xi rhandza, lexi xi nga tsaliwa naswona xa ha tirhisiwaka ninamuntlha. Xona xi vula swaku ko va vavanuna lava va kalaka va nga rhandzi ku tirha ntsena lava va nga vaka ni wutlharhi, kambe vakarpinteru, varimi ni lava va tirhaka hi tinsimbi ‘a va nge swi koti ku huwelela ku lulama ni ku yavanyisa, funtshi a va nge kumiwi na va tirhisa swikombiso.’ Kambe hi ku famba ka nkama, Yesu a swi kombisile swaku a xihlayahlaya lexo a xi nga li ntiyiso. Phela Yesu na wa ha li mutsongo minkama ya yinyingi a twe papayi wa yena lweyi a nga mu wundla, lweyi a a li karpinteru na a djondzisa hi ndlela yayinene ‘hi wululami ni ku yavanyisa’ ka Yehovha! A hi kanakani swaku leswo swi yendleke makhambi ya manyingi.

30. Hi xini xikombiso lexi Yosefa a nga xi vekela tinhloko ta mindjangu namuntlha?

³⁰ Hi nga swi vona swaku ndlela leyi Yosefa a nga mu djondzisa hi yona Yesu yi mu pfunile hintamu, hikusa Yesu a kulile a va wanuna wa matimba a tlhela a va munhu wa ku tsaka. Naswona Yosefa a tlhele a djondzisa Yesu ndlela ya kahle ya ku yendla ntirho wa mavoko. Yesu a a nga tiviwi na a li n’wana wa karpinteru kambe na yena a a tiviwa na a li “karpinteru”. (Mar. 6:3) Leswo swi kombisa leswaku Yosefa a a mu djondzise hi ndlela yayinene. A tinhloko ta mindjangu hi wutlharhi ti nga tekelela Yosefa hi ku va ti djondzisa vana va tona mintirho ya mavoko, leswaku loko se va kulile va kota ku tihlayisa kahle.

31. a) A wumboni li kombisa leswaku Yosefa a file hi nkama muni? (Vona ni kwadru.) b) Hi xini xikombiso lexi Yosefa a nga hi siyela xona leswaku hi xi tekelela?

³¹ Loko Yesu se a tsakamisiwile na a ni kolomuyani ka 30 wa malembe, a Bibele a la ha vulavuli hi Yosefa. Wumboni lin’wani li kombisa swaku Mariya se a a feliwe hi nuna nkama Yesu a nga sungula ntirho wa yena wa ku chumayela. (Vona kwadru leli nge: “Yosefa A Fe Nkama Muni?”) Yosefa a siye marka wa yena hi leswi a nga kota ku va papayi wa kahle, lweyi a nga vhikelela ndjangu wa yena, a yendla hinkwaswu swaku a wu hlayisa a tlhela a tama a tiyisela hi ku tshembeka anze magamu. Ku nga na mhaka swaku u papayi kumbe u nhloko ya ndjangu hinkwerhu hi nga swi kota ku tekelela lipfumelo la Yosefa.