Социаль челтәрләр балаларга зыян китерә. Изге Язмалар ничек булыша ала?

2023 елның 23 маенда Кушма Штатларның баш санитар табибы социаль челтәрләрнең балаларга һәм яшүсмерләргә зыян китергәне турында кисәткән.

• «Социаль челтәрләр кайбер яшьләргә файда китерә ала. Әмма күп кенә дәлилләрдән күренгәнчә, алар балаларның һәм яшүсмерләрнең психик сәламәтлегенә һәм тормышына начар яктан тәэсир итә ала» («Социаль челтәрләр һәм яшьләрнең сәламәтлеге. Кушма Штатларның баш санитар табибы бюллетене, 2023»).

Бу бюллетеньдә искә алынган тикшеренүләр уйланыр өчен сәбәп булып тора.

• «Социаль челтәрләрне һәм мессенджерларны көненә 3 сәгатьтән күбрәк кулланган 12—15 яшьлек балаларның психик сәламәтлек белән бәйле проблемаларга, шул исәптән депрессия һәм борчуга, дучар булу ихтималлыгы икеләтә арта».

• 14 яшьлек балалар арасында үткәрелгән сораштыру буенча, «социаль челтәрләрне күбрәк кулланганда, яшүсмерләрнең йокылары кача, онлайн-харассмент (бәйләнүләр) саны арта, алар үз кыяфәтләре белән канәгать булмый һәм үз-үзләренә түбән карый. Бу аеруча кызларда еш күзәтелә».

Ата-аналар үз балаларын андый куркынычлардан ничек яклый ала. Изге Язмаларда моның белән бәйле гамәли киңәшләр бар.

Ата-аналар нәрсә эшли ала?

Бу мәсьәләне контрольдә тотыгыз. Ата-ана буларак, бар куркыныч якларны исәпкә алып, балагызга социаль челтәрләрне кулланыргамы, юкмы икәнен хәл итегез.

• Изге Язмалардагы принцип: «Баланы дөрес юлга өйрәт» (Гыйбрәтле сүзләр 22:6).

• Күбрәк белер өчен, «Балам социаль челтәрләрне кулланырга тиешме?» дигән мәкаләне укыгыз.

Балагызга социаль челтәрләрне һәм мессенджерларны кулланырга рөхсәт итсәгез, потенциаль куркынычларны истә тотыгыз һәм балагызның интернетта нәрсә эшләгәнен күзәтегез. Моны ничек эшләп була?

Балагызны зыянлы контенттан яклагыз. Балагызны зарар китерә алган мәгълүматны билгеләргә һәм кире кагарга өйрәтегез.

• Изге Язмалардагы принцип: «Арагызда фәхешлек, һичнинди нәҗеслек һәм комсызлык хәтта искә дә алынмасын. Шулай ук оятсыз тәртип тә, ахмак сөйләшүләр дә, әдәпсез мәзәкләр сөйләү дә сезгә килешми» (Эфеслеләргә 5:3, 4).

• «Яшүсмерне социаль челтәрләрне кулланырга өйрәтәбез» дигән мәкаләдәге гамәли киңәшләр белән танышыгыз.

Чикләр куегыз. Мәсәлән, балагыз социаль челтәрләрне кайчан һәм никадәр озак куллана алганын билгеләгез.

• Изге Язмалардагы принцип: «Зирәкләр кебек гомер итәр өчен, үз тәртибегезгә бик игътибарлы булыгыз, вакытны мөмкин кадәр яхшырак кулланыгыз» (Эфеслеләргә 5:15, 16).

• Балагызга чикләр куюның мөһимлеген аңлатыр өчен, «Социаль челтәр ятьмәгә әйләнмәсен!» дигән видеоны карагыз.