E Mata, e Isi Sou “Loto ke Iloa” ne Koe a Ieova?

1, 2. Kaia e fia‵fia ei a nisi tino ki mati?

E TOKOUKE a tino e fia‵fia o ‵kai ki mati, tela la, a mati gali i te kai ko ola i kogā koga e uke i te lalolagi. Ne fakatāua ne tino Iutaia mua a fuaga o te lakau ko te mati. (Nau. 3:12; Luka 13:6-9) E ‵gali a fuaga o te lakau ko te mati i te kai, kae fai mai a nisi tino me e ‵lei ki te fatu.

² E tasi te taimi ne fakatusa ei ne Ieova a mati ki loto o tino. E se fakamatala mai ne te Atua a te aoga o te kai ki mati. E faipati eiloa a ia i se auala fakatusa. Ana pati kolā ne fai e auala i te pelofeta ko Ielemia e isi ne uiga mō ‵tou loto mo loto o ‵tou tino pele. I te taimi e sau‵tala ei tatou ki ana pati, mafau‵fau me se a te uiga o te mea tenei mō tatou e pelā me ne Kelisiano.

3. Se a te mea ne fakauiga ki ei a mati kolā ne faipati ki ei a te Ielemia mataupu e 24?

³ Ke mafau‵fau muamua tatou ki te mea ne faipati ki ei te Atua i aso o Ielemia e uiga ki mati. I te 617 T.L.M., ne masei ‵ki te tulaga o te fenua o Iuta i te feitu faka-te-agaga. Ne tuku atu ne te Atua se fakaasiga e uiga ki te taimi mai mua, telā ne fakamatala mai i ei a vaegā mati e lua​—mati “lei” mo mati “ma‵sei.” (Faitau te Ielemia 24:1-3.) A mati ma‵sei ne fakauiga eiloa ki te tupu ko Setekaia mo nisi tino pelā mo ia kolā ne fakasaua ne te tupu ko Nepukanesa mo tena kautau. Kae e pefea a Esekielu, Tanielu mo ana taugasoa e tokotolu kolā ko leva ne ‵nofo i Papelonia, mo nisi tino Iutaia kolā ko pili o ave ki konā? E ‵pau latou mo mati ‵lei. A nisi tino o latou ne toe ‵foki o faite a Ielusalema mo tena faletapu. Ne taunu eiloa a te mea tenā i te taimi tonu.​—Iele. 24:8-10; 25:11, 12; 29:10.

4. Se a te fakamalosiga e maua ne tatou mai pati a te Atua e uiga ki mati ‵lei?

⁴ Muna a Ieova e uiga ki a latou kolā e sui mai ne mati ‵lei: “Ka tuku atu ne au ki a latou se loto ke iloa ne latou au, me i a au ko Ieova; kae e ‵tau o fai latou mō oku tino.” (Iele. 24:7, NW) Tenā te tusi siki fakavae o te mataupu tenei, kae ko oko eiloa i te fakamalosi loto! E loto fiafia eiloa te Atua o tuku atu ki tino taki tokotasi “se loto ke iloa” ne latou a ia. I te tulaga tenei, e fakasino atu eiloa a te “loto” ki uiga totino o te tino. E tonu, e manako eiloa koe ke maua se loto penā kae fai mo fai se vaega o ana tino. E aofia i mea kolā e ‵tau o fai ke oko atu koe ki te fakaikuga tenā a te sukesuke kae fakagalue a tena Muna, salamō kae ‵fuli mai, tuku atu tou ola ki te Atua, kae papatiso i te igoa o te Tamana, te Tama, mo te agaga tapu. (Mata. 28:19, 20; Galu. 3:19) Kāti ko leva ne fai ne koe a mea konā, io me e ‵kau fakatasi faeloa koe mo Molimau a Ieova kae ko taumafai o fai a mea konā.

5. I o oi a loto ne tusi tonu mai a Ielemia e uiga ki ei?

⁵ Faitalia me ko oti ne fai ne tatou a nisi mea io me ko mea katoa konā, koi manakogina eiloa ke ‵saga tonu atu tatou ki ‵tou kilokiloga mo amioga. E lavea ne koe te pogai mai mea kolā ne tusi mai ne Ielemia e uiga ki te loto. E fai‵pati a nisi mataupu i te tusi ko Ielemia ki atufenua i tafa o Iuta, kae ko te ukega o mataupu e fakasaga tonu atu eiloa ki te fenua o Iuta i te taimi ne pule ei ana tupu e tokolima. (Iele. 1:15, 16) Ao, ne tusi mai a Ielemia e uiga ki tāgata, fāfine, mo tama‵liki kolā ko oti ne tuku atu ki a Ieova. Ko oti ne lotoma‵lie olotou tupuga ke fai latou e pelā me se fenua o Ieova. (Eso. 19:3-8) Kae i aso o Ielemia, ne fakamautinoa aka ne tino a te lotou tukuatuga ki te Atua. Olotou muna: “Ao, a matou ka o‵mai ki te Aliki [Ieova], me i a ia ko te motou Atua.” (Iele. 3:22) Se a tau faka‵tau ki te tulaga o olotou loto?

E MATA, E ‵TAU O ‵TIPI TE FATU FAKATUSA?

6. Kaia e ‵tau ei o fia‵fia tatou ki pati a te Atua e uiga ki te loto?

⁶ E mafai ne tokita i aso nei o fakaaoga a poto ‵fou ke onoono ki te tulaga o te fatu mo te auala e galue ei. Kae uke atu a mea e mafai o fai ne Ieova, e pelā mo mea ne fai ne ia i aso o Ielemia. E tu ‵kese eiloa a te iloa o te Atua, e pelā mo te mea e lavea ne tatou mai i ana pati: “Ko oi te tino e mafai o malamalama i te loto o te tagata ola? Ko te ‵toe mea tafasili eiloa i te faka‵se tino; e se mafai o fai ke ‵lei, me ko to masaki. Au, te Aliki [Ieova], e sukesuke ne au a mafaufauga o tino, kae tofotofo ne au olotou loto. Aku faiga e fai ki tino, e faka‵tau eiloa ki te olaga ne ola ei latou; kafai e ‵lei, e fai faka‵lei ne au latou, kafai e se ‵lei, e se faka‵lei foki eiloa latou.” (Iele. 17:9, 10) A te ‘sukesuke o te loto’ e se aofia i ei te iloiloga o se fatu tonu telā e nofo ki se 3 piliona taimi e tuki ei i loto i te 70 io me ko te 80 tausaga. E faipati eiloa a Ieova e uiga ki se fatu fakatusa. E fakasino atu a te “fatu” tenā ki te loto o te tino telā e aofia ei ana manakoga, mafaufauga, uiga totino, kilokiloga, mo fakamoemoega. E maua ne koe se loto penā. E mafai o sukesuke ne te Atua a tou loto, kae e ‵tau foki o sukesuke ne koe tou loto.

7. Ne fakamatala mai pefea ne Ielemia a loto o tino Iutaia e tokouke i ana aso?

⁷ Ke fakatoka mō te sukesukega tenei, kāti ko fesili ifo tatou penei, ‘Se a te tulaga o fatu fakatusa o te tokoukega o tino Iutaia i taimi o Ielemia?’ Ke tali aka te fesili tenā, mafaufau ki te tugāpati ne fakaaoga ne Ielemia: “A kāiga katoa o Isalaelu e seki pilitome i te loto.” E se fakasino atu a ia i konei ki te pilitome masani o tāgata Iutaia, me ne fai mai a ia: “‘Kiloke! E oko mai aso,’ ko muna a Ieova, ‘ka taui atu ei ne au ki a latou katoa kolā ko oti ne pilitome kae e seki pilitome eiloa.’” Tela la, a tāgata Iutaia kolā ko oti ne pilitome e “seki pilitome i te loto.” (Iele. 9:25, 26, NW) Se a te uiga o te mea tenei?

8, 9. E uiga ki olotou loto, se a te mea e manakogina ke fai ne te tokoukega o tino Iutaia?

⁸ Ko maua ne tatou a te uiga o te “seki pilitome i te loto” mai i mea kolā ne fai atu ne te Atua ki te kau Iutaia ke fai: “Ave kea‵tea a muā pakili o otou loto, koutou tāgata o Iuta mo tino e ‵nofo i Ielusalema; ko te mea ke se oko atu toku kaitaua . . . ona ko te ma‵sei o otou mea ne fai.” Kae ne māfua mai i fea olotou faifaiga ma‵sei? Mai i olotou loto. (Faitau te Maleko 7:20-23.) Ao, e auala i a Ielemia, ne iloa tonu ei ne te Atua a te māfuaga o faifaiga ma‵sei a te kau Iutaia. Ne ma‵keke olotou loto. A olotou lagonaga mo mafaufauga ne fakafanoanoa atu ki a ia. (Faitau te Ielemia 5:23, 24; 7:24-26.) Ne fai atu te Atua ki a latou: “Fai ke pilitome [io me iloa] ne koutou a Ieova, kae ave kea‵tea a muā pakili o otou loto.”​—Iele. 4:4, NW; 18:11, 12.

⁹ Tela la, ne manakogina ne tino Iutaia i aso o Ielemia ke ‵tipi a te fatu fakatusa​—te ‘pilitomega o te loto’​—e penā foki te mea ne fai ki tino i taimi o Mose. (Teu. 10:16; 30:6) Ke ‘ave kea‵tea a muā pakili o olotou loto’ ne fakauiga eiloa ki te fakaseaiga o so se mea telā ne fai ei ke ma‵keke olotou loto​—ko olotou mafaufauga, manakoga, io me ko lagonaga kolā e fe‵paki mo tulafono a te Atua.​—Galu. 7:51.

KE MAUA “SE LOTO KE ILOA” A IA I ASO NEI

10. E pelā mo te mea ne fakaasi mai ne Tavita, se a te mea e manakogina ke fai ne tatou?

¹⁰ E fakafetai tatou me e fesoasoani mai te Atua ke malamalama tatou i te fatu fakatusa! ‘Kae kaia,’ e fai aka ei a nisi tino, ‘ko Molimau a Ieova fua e ‵tau o manava‵se ki te mea tenei i aso nei?’ E se fakauiga i ei me e fai ne Kelisiano e tokouke i loto i fakapotopotoga a mea ma‵sei io me ko fai pelā me ne “mati ma‵sei,” e pelā mo tino Iutaia e tokouke i aso mua. E ‵kese mai i ei, a tavini a te Atua i aso nei ne tino loto finafinau kae ‵ma. Kae ke mafaufau ki te fakamolemole a Tavita ne fai atu ki a Ieova: “Salasala aka i loto i au, e te Atua, ke iloa ne koe toku loto. Sukesuke mai au, ke iloa ne koe oku mafaufauga, kae onoono aka me e isi se mea masei i loto i a au.”​—Sala. 17:3; 139:23, 24, NW.

11, 12. (a) Kaia e ‵tau ei mo tatou taki tokotasi o iloilo ifo ki ‵tou loto? (e) Se a te mea ka sē fai ne te Atua?

¹¹ E manako a Ieova ke iloa ne tatou taki tokotasi a ia kae tumau i te auala telā e talia ne ia. E uiga ki tino amio‵tonu, ne fai atu a Ielemia: “Te Aliki Malosi [Ieova], e tofotofo ne koe a tino mo te fakamaoni; e iloa ne koe a mea i olotou loto mo olotou mafaufau.” (Iele. 20:12) Kafai e sukesuke ne Ieova a loto o tino amio‵tonu, kaia e se iloilo faka‵lei ei ne tatou a tatou eiloa? (Faitau te Salamo 11:5.) Kafai e fai tatou penā, e mafai o maua aka ne tatou se kilokiloga, se fakamoemoega, io me se lagonaga telā e ‵tau o ‵saga atu tatou ki ei. E mafai o lavea ne tatou se mea telā e fai ei ke ma‵keke ‵tou loto, ne nāi ‘muā pakili o ‵tou loto’ kolā ko ‵tau o tapale kea‵tea. A te mea tenā se ‵tipiga o te fatu fakatusa. Kafai e lotomalie koe ke sukesuke tou fatu fakatusa, se a te mea ka salasala koe ki ei? Kae ka fai pefea ne koe so se ‵fuliga e manakogina?​—Iele. 4:4, NW.

¹² E tasi te mea mautinoa: Ka sē fai mālō tatou ne Ieova ke ‵fuli. Ne faipati a ia e uiga ki “mati ‵lei” me ka “tuku ki a latou se loto ke iloa” a ia. Ne seki fai mai a ia me ka fai mālō ne ia ke ‵fuli olotou loto. E ‵tau o maua ne latou se loto fakalogo telā e fakaasi mai i ei me iloa ne latou te Atua. E a, e se ma‵nako foki tatou ki ei?

13, 14. I te feitu fea e fakamasei atu ei te loto o se Kelisiano ki a ia eiloa?

¹³ Ne fai mai a Iesu: “E māfua mai i te loto a mea ma‵sei katoa, ko te tatino, te mulilua, amioga fakatauavaga sē ‵tau, te kaisoa, te molimau ‵pelo mo pati ma‵sei.” (Mata. 15:19) E manino ‵lei, me kafai e mulilua io me finalalolagi se taina ona ko tena loto makeke kae sē salamō, ka sē maua eiloa ne ia te taliaga a te Atua. Kafai foki e seki fai ne se tino se agasala, e mafai eiloa o talia ne ia ke tupu aka te manakoga masei i tena loto. (Faitau te Mataio 5:27, 28.) Tenei te suā mea e manakogina, ko te faiga o se iloiloga totino ki te loto. Kafai e iloilo ne koe tou loto, e mata, e maua ne koe se lagonaga sē ‵lei ki se tagata io me se fafine, se manakoga ma‵sei kae ‵funa telā e ‵tau o tapale kea‵tea me sē fiafia ki ei te Atua?

¹⁴ I se auala tai ‵pau, kāti ne seki agasala tonu eiloa se taina ki te “tatino” kae ne talia ne ia te ita fakamoemoe i tena loto ke oko ki te tulaga telā ko takalialia ei a ia ki se taina io me se tuagane. (Levi. 19:17) E mata, ka taumafai tou tagata o tapale kea‵tea a lagonaga kolā e fai ei ke makeke tena loto?​—Mata. 5:21, 22.

15, 16. (a) Tuku mai se fakaakoakoga ki te auala e ‘seki pilitome ei te loto’ o se Kelisiano. (e) Kaia e mafaufau ei me i te loto ‘seki pilitome’ e fakafanoanoa atu ki a Ieova?

¹⁵ Se mea fakafiafia me i te tokoukega o Kelisiano e se pokotia ne ‘fakalavelave i olotou loto.’ Kae ne faipati foki a Iesu e uiga ki “mea ma‵sei katoa.” A mea konei ko kilokiloga mo uiga masani kolā e pokotia i ei a feitu e uke o te olaga. Pelā me se fakaakoakoga, e mafai o ‵fuli ‵se ne se tino a tena alofa ki ana kāiga. E tonu, e ma‵nako a Kelisiano o fakaasi atu te “alofa masani” ki olotou kāiga, e se pelā mo te tokoukega kolā ko seai se alofa i ei i “aso fakaoti” konei. (2 Timo. 3:1, 3) Kae e mafai eiloa o fakaasi atu te alofa tenā i se auala lasi ‵ki. E ma‵natu aka a tino e tokouke me “e tāua atu te kāiga i lō nisi tino.” E mafai o puipui io me ‵kau atu latou ki te feitu o olotou kāiga i so se mea. Kafai e logo‵mae se tino o te kāiga, e logo‵mae foki latou. Mafaufau ki te mea ne fai ne tuagane o Tina ona ko te ma‵losi o lagonaga penā. Kae mafau‵fau foki ki te mea telā ne nofo i te loto o Apisaloma, telā ne iku atu ei ki te tamatega ne ia o tena āfa taina ko Amanono. (2 Samu. 13:1-30) E mata, a mea konā e se ko “mea ma‵sei katoa”?

¹⁶ E malama‵lama tatou me i Kelisiano ‵tonu e se ‵tatino. E ui i ei, e mata, e ‵teu aka ne latou a lagonaga sē ‵lei ki se taina io me se tuagane telā ne faka‵mae atu ki se kāiga o latou io me ko te tino telā e mafau‵fau latou me ne fai ne ia? Kāti e se fia talimālō atu latou ki se taina io me se tuagane telā e ma‵natu aka latou me ne fai masei atu ki se kāiga o latou io me kāti e se fia fakaasi atu lele ne latou a te uiga talimālō ki tou tagata io me ko tou fafine. (Epe. 13:1, 2) A lagonaga ma‵losi penā mo te se lava o te uiga talimālō se fakaasiga o te seai se alofa kae e se ‵tau o fai pelā me se fakamasakoga. Ao, e mafai o taku ne te Tino sukesuke ki loto a te mea tenā e pelā me se loto e ‘seki pilitome.’ (Iele. 9:25, 26) Masaua a latou kolā ne fakamalosi atu a Ieova ki ei: “Tapale kea‵tea a muā pakili o otou loto.”​—Iele. 4:4, NW.

TE MAUAGA MO TE FAKATUMAUGA O “SE LOTO KE ILOA” TE ATUA

17. E fesoasoani mai pefea a te mataku ki a Ieova ke maua ne tatou se loto fakalogo?

¹⁷ Kae e a māfai e sukesuke ne koe tou loto kae maua aka me e se vave o talia a pati fakatonutonu mai i a Ieova kae e mafai o fai pelā me e “seki pilitome”? Kāti ko matea ne koe i ei a te mataku ki tino, te fia takutakua io me ko te fia maumea, io me i nisi taimi ko te loto makeke mo te fia tu tokotasi. E se ko koe te tino muamua ne fai penā. (Iele. 7:24; 11:8) Ne tusi mai a Ielemia me i tino Iutaia sē fakamaoni i ana aso ne “loto ma‵keke kae loto ‵teke.” Ne toe fai mai a ia: “E seki mafau‵fau eiloa koutou o fakaaloalo mai ki a au, me ko au e avatu ne au a vaiua i te ‵tau o uaga muamua.” (Iele. 5:23, 24) E mata, e se fakaasi mai i konā me i te atiakaga o te mataku tonu mo te loto fakafetai ki a Ieova e fesoasoani mai ki a tatou ke tapale kea‵tea ‘a muā pakili o ‵tou loto’ telā ko te atiakaga o se mataku malosi mo te loto fakafetai ki a Ieova? E fesoasoani mai a te vaegā mataku tenā ke maua ne tatou se loto telā e vave o fakalogo ki mea kolā e manako mai te Atua ke fai ne tatou.

18. Se a te tautoga ne fai ne Ieova ki a latou kolā e aofia i te feagaiga fou?

¹⁸ Kafai e tumau tatou i te taumafaiga tenei, ka tuku mai eiloa ne Ieova “se loto ke iloa” ne tatou a ia. A te tonuga loa, tenā eiloa te mea ne tauto mai a ia ki ei e uiga mō tino fakaekegina kolā e aofia i te feagaiga fou: “Ka tuku atu ne au taku tulafono ki a latou kae tusi i olotou loto. Ka fai au mo Atua o latou, ka ko latou ka fai mo oku tino. E seai se tino e fano o akoako te suā tino ke iloa ne ia te Aliki [Ieova], me ka iloa eiloa ne tino katoa a au, mai i te tino malalo eiloa ke oko eiloa ki te ‵toe tino maluga eiloa. Ka fakamagalo ne au olotou agasala, kae se toe manatua olotou mea ‵se ne fai.”​—Iele. 31:31-34.a

19. Se a te fakamoemoega fakaofoofogia e maua ne Kelisiano ‵tonu?

¹⁹ Faitalia me e maua faeloa ne koe a mea aoga o te feagaiga fou tenā i te lagi io me i te lalolagi, e ‵tau o iloa ne koe a Ieova kae ke fai koe mo ana tino. E mafai o iloa ne koe a Ieova ke oko eiloa ki te se-gata-mai māfai fua e fakamagalo au agasala e auala i te taulaga togiola a Keliso. Ona ko te iloaga tenā, ko ‵tau ei mo koe o fakamagalo atu a nisi tino, faitalia te faigata ke fai penā. Kafai e taumafai koe o tapale kea‵tea so se mea masei mai tou loto, ka ‵lei eiloa koe. E se fakaasi mai fua i ei ne koe a tou manako o tavini atu ki a Ieova kae e fakaasi mai foki i ei me ko iloa ‵lei ne koe a ia. Ka ‵pau koe mo latou kolā ne faipati a Ieova e uiga ki ei e auala i a Ielemia: “Ka ‵sala mai koutou ki a au, kae ka maua eiloa ne koutou a au, me i a koutou ka ‵sala mai ki a au mo otou loto kātoa. Ao, au e fai atu penei me ka maua eiloa ne koutou a au.”​—Iele. 29:13, 14.