NE ILOA NE KOE?

Kaia ne taku ei a Nineva mua ki “te fa‵kai ‵ta tino”?

A Nineva ko te laumua o te emupaea o Asulia. Se fa‵kai malosi mo ana palesi mo faletapu fakaofoofogina, auala lauefa, mo matugā ‵pui ‵lasi. Ne faipati a te pelofeta Epelu ko Nauma e uiga ki ei e pelā me ko “te fa‵kai ‵ta tino.”​—Nauma 3:1.

E fetaui ‵lei a te fakamatalaga tenā, me e molimau a mea kolā ne maua mai i te palesi o Sanelivi i Nineva ki te fakasaua o te kau Asulia. E fakaasi mai i se mea e tasi a te tino fakasaua e ‵mio ne ia te alelo o se pagota telā ko oti ne ‵suki ke ‵mau ki lalo i te laukele. E fakaasi fakamatamata mai i tusitusiga me i pagota ne takitaki ki uka e ‵sai ki kafilo kae faka‵lave ki olotou isu io me ko laugutu. Ne fakasafe ki ua o ofisa kolā ne ave fakapagota a ulu o olotou tupu kolā ne ‵kati, e pelā me ne malele faifa‵kata.

E fakamatala mai ne te tino tusitala o Asulia ko Archibald Henry Sayce a te fakasaunoa telā ne ‵soko atu mai tua o te pukega o se fa‵kai: “Ne fakamailoga a te auala o te kau manumalo ki faka‵tuga o ulu o tino; a tamaliki ta‵gata mo tamaliki fa‵fine ne ‵sunu ola io me tausi ke maua se ikuga matagā; a tāgata ne sukisuki kae katikati, ne kini fakamasei, ‵kape a mata, io me ‵kati olotou lima mo vae, olotou taliga mo isu.”

Se a te pogai e ‵tau ei o faite se ‵pui i kaokao o tuafale o fale o te kau Iutaia?

Ne fakatonu atu te Atua ki te kau Iutaia: “Kafai e faite se fale fou o koe, masaua o faite ne ‵pui i kaokao o te tuafale. Kafai e to se tino mai i te tuafale o tou fale kae mate, e se ‵se koe i te feitu tenā.” (Teutelonome 22:8) A te pui se puipuiga e ‵tau o fai, me ne fakaaoga faka‵lei ne kāiga Iutaia i taimi o te Tusi Tapu a tuafale o olotou fale.

A te ukega o fale o te kau Isalaelu e pa‵pa a tuafale. A te tuafale se koga gali ke takatu‵tu i ei a tino i te velavela o te la, fakasagi‵sagi, io me fai a galuega masani. I te taimi o te tau ‵vela, a te tuafale se koga gali i te moe. (1 Samuelu 9:26) E fakaaoga ne te tino ‵toki lakau a te tuafale mo tauaki a fuaga koi tuai o tuki io me tauaki a mati mo vine.​—Iosua 2:6.

Ne fakaaoga foki a te tuafale mo fai a tapuakiga ‵tonu mo tapuakiga fapaupau. (Neemia 8:16-18; Ielemia 19:13) Ne fanaka a te apositolo ko Petelu ki luga i te tuāfale i te fakatutonu o ‵talo. (Galuega 10:9-16) A te tuafale se koga gali i te malōlō māfai e malumalu i vine io me ko lau o pāma.

E fai mai te tusi The Land and the Book me i fale o te kau Isalaelu e isi se kakega ki luga i te tuafale, “mai tua o te fale, kae i loto i te matafale.” Tela la, e mafai ne se tino o fanaifo mai te tuāfale e aunoa mo te ulu ki loto i te fale. Kāti e fakamatala mai i te mea tenei a te faka‵pulaga a Iesu e uiga ki te tāua o te ‵tele ke ‵sao māfai ko fakamasei se fa‵kai: “Ko te tino i luga i te tuafale ke se fanaifo o puke se mea mai tena fale.”​—Mataio 24:17.