Эрткен үениң частырыгларынга өөренир силер бе?

1, 2. Дөрт иудей хаанның чижээн чүге сайгарар бис?

КЫЛАШТАП бар чыдырыңарда, мурнуңарда кижи тайгаш, кээп дүшкен дижик. Ол тайгыр черни оваарымчалыг эртер болгай силер. Ол ышкаш өскелерниң частырыгларын кичээнгейге алыр болзувусса, ону катаптавас бис. Библияда улустуң частырыгларының дугайында боданып тургаш, ажыктыг кичээлдерни шиңгээдип ап болур бис.

² Эрткен статьяда сайгарып көргенивис дөрт иудей хаан Иеговага бүгү-ле чүлдү-чүрээ-биле бараалгап чораан. Ынчалза-даа олар шыңгыы частырыгларны кылып турган. Оларның частырыгларындан чүнү өөренип алыр бис база оларны катаптавазынга биске чүү дузалаар? «Биске өөредиг кылдыр бижээн», оларның чижээниң дугайында боданып тургаш, боттарывыска ажыктыг чүүлдерни билип алыр бис. (Римчилерге 15:4 номчувут.)

КИЖИЛЕРНИҢ УГААНЫНГА ДАЯНЫРЫ АЙЫЫЛДЫГ

3—5. а) Асаның чүрээ Иеговага бүрүнү-биле бердинген турган-даа болза, ол кандыг шыңгыы частырыгны кылганыл? б) Аса Ваасага удур тулчуп тургаш, чүге кижилерге ынанганыл?

³ Баштай Асаның дугайында чугаалажып көрээлиңер. Иудаже миллион санныг эфиоп аг-шериг халдай бээрге, Аса Иеговага ынанган. Ынчалзажок кажан израиль хаан Вааса Иуданың кызыгаарындан ырак эвесте Рама деп хоорайны быжыглап эгелээрге, Аса шын эвес алдынган (2 Чыл. 16:1—3). Ол бодунуң угаанынга даянып, сирий хаан Венададка, ол Ваасаже халдай бээр кылдыр, хээли берген. Ол арга чедиишкинниг болган бе? Библияда: «Вааса ол дугайында дыңнап кааш, Раманы быжыглап тудар ажылын соксаткан» — деп бижээн (2 Чыл. 16:5). Сактырга, шупту чүве эки болган ышкаш. Ынчалза-даа ол ындыг эвес болган.

⁴ Иегова Асаның кылган чүүлүн эки деп санаан бе? Бурган олче Ананий деп төлээлекчизин чоргузупкан. Ол ону Иеговага ынанмааны дээш чемелээн. (2 Чылдар 16:7—9 номчувут.) Ананий аңаа Бурганның шииткелин чарлаан: «Ол дээш, амдыгааштан эгелеп, дайыннар чорудар-дыр сен». Вааса Аса-биле дайылдашпайн барган-даа болза, израиль чон Асаның башкарылгазының төнчүзүнге чедир дайыннардан когарап келген.

⁵ Аса Иегованың сеткилинге кирген деп эрткен статьядан көрдүвүс. Ол частырыгларны кылып чораан-даа болза, ооң чүрээ Иеговага бүрүнү-биле бердинген турган (3 Хаан. 15:14). Ындыг-даа болза Аса мелегей чоруунуң уржуктарын чүктээр ужурга таварышкан. Чүге ол Иеговага эвес, а бодунга болгаш өске улуска ынанганыл? Аса кажар дайынчы арганы ажыглапкаш, дайынны тиилеп аар деп бодаан чадавас. Чок болза ол өске улустуң багай сүмезин дыңнаан чадавас.

6. Асаның чижээнден чүнү өөренип алыр бис? Тайылбырлап көрүңерем.

⁶ Асаның чижээ бисти кылдыныгларывыстың дугайында боданырынче деткип турар. Чуртталгавыска ажып эрттинмес хире бергелер тургустунуп кээрге, бис дораан Иеговадан дуза дилээр болгай бис. Ынчалза-даа ындыг кончуг шыңгыы эвес бергелер тургустунарга, чүнү канчап турар бис? Оларны боттарывыс шиитпирлээрин кызып турар бис бе? Азы библейжи дүрүмнерни дилеп, оларны эдерип тургаш, Бурганга ынанып турарывысты көргүзүп турар бис бе? Чижээ, чоок улузуңар силерни чыыштарже азы шуулганнарже барбазын деп турар дижик. Ындыг байдалда Иеговадан удуртулганы дилеңер. А бир эвес ажылды үр үе иштинде тыппайн турар болзуңарза, канчаарыл? Ажыл хүннеринде чыыштарны үзүксевейн турарыңарны ажыл берикчизинге чугаалаар силер бе? Кандыг-даа бергелерге таваржы бергеш, ыр күүседикчизиниң: «Дээрги-Чаяакчыга амыдыралың оруун хүлээдип, Аңаа идеге — Ол чогууру-биле кылып бээр» дээн сүмезин эдерери чугула (Ыд. ыр. 36:5).

БАК ЭШ-ӨӨР СЕҢЭЭ КАНДЫГ САЛДАР ЧЕДИРЕРИЛ?

7, 8. Иосафат кандыг частырыгларны кылган база ооң түңнели кандыг болган? (Статьяның эгезинде чурукту көрүңер.)

⁷ Ам Асаның оглу Иосафаттың чижээн сайгарып көрээлиңер. Ооң эки шынарлары хөй турган. Бурганга ынанып тургаш, Иосафат дыка хөй буянныг херектерни кылган. Ынчалза-даа ол чамдыкта мерген эвес шиитпирлерни хүлээп турган. Соңгу күрүнени башкарып турган шынчы эвес Ахав хаан-биле ол кудашкылар бооп төрелдежип алган. Михей медээчи сагындырып турда-ла, Иосафат Ахав-биле кады сирийжилерге удур дайылдажырын чөпшээрешкен. Ол дайынга Иосафат өлүртүп алыр часкан. Оон ол Иерусалимче эглип келген (2 Чыл. 18:1—32). Аңаа Иеху оон айтырган: «Бузуттуг кижиге дузалап, Дээрги-Чаяакчыны көөр хөңнү чок улуска ынак апарып канчаарың ол?» (2 Чылдар 19:1—3 номчувут.)

⁸ Ол болган чүүлден Иосафат ажыктыг кичээлди өөренип алган бе? Чок хевирлиг. Иосафат чеже-даа Бурганга чүткүлдүг бараалгаарын уламчылап турган болза, ол Бурганның база бир дайзыны болур, Ахав хаанның оглу Охозия-биле керээ чарып алган. Иосафат биле Охозия эжиндирер корабльдар тудуп эгелээн, ынчалза-даа оларның ажыл-херээ бүтпээн (2 Чыл. 20:35—37).

9. Бак эш-өөр биске кандыг салдар чедирип болурул?

⁹ Иосафаттың чижээ бодувусту хынанырынче оттурар ужурлуг. Иосафат эки хаан чораан. Ол Бурганга таарымчалыг чүүлдерни кылып, «бүгү-ле сеткил-чүрээ-биле Дээрги-Чаяакчыже чүткүп турган» (2 Чыл. 22:9). Ынчалзажок ол багай эш-өөрнү шилип алгаш, хилинчээн көрген. «Мерген угаанныг улус-биле эдеришкеш, мерген угаанныг апаар сен, а мелегейлер-биле эштешкеш, айыылдан чайлавас сен» деп Чугаалар 13:20-де бижээн. Ийе, улуска алыс шынны билип алырынга дузалаар ужурлуг бис. Ынчалза-даа, херекчок черге Ахавка дуза кадыпкаш, амы-тынындан чарлы бээр часкан Иосафатты утпаңар. Шак ынчаар христиан эвес улус-биле чоок аралажыры биске айыыл тургузуп болур.

10. а) Өглениксеп турар улус Иосафаттың чижээнден чүнү өөренип ап болур? б) Чүнү сактыр ужурлуг бис?

¹⁰ Иосафат-биле болган чүүлден оон ыңай чүнү өөренип ап болур бис? Христиан кижи Иеговага ынак эвес кижини сонуургай берип болур. Ол «Иегованың Херечилериниң аразындан меңээ тааржыр кижи тывылбас» деп бодап болур. Чамдык христианнарны Иеговага бүзүревес төрелдери «ам өгленип албас болзуңза, кырып каар сен» деп үргүлчү албадап-ла турар. Ол ышкаш чамдык христианнар бир угбавыстың: «Бис ынакшыыр болгаш биске ынак боор кылдыр чаяаттынган бис» дээн сөстеринге катчып турар. Христианнар чүнү канчаар ужурлуг? Иосафаттың чижээн сактып кээлиңер. Сүмени ол колдуунда Иеговадан дилеп турган (2 Чыл. 18:4—6). Ынчалза-даа ол Иеговага ынак эвес турган Ахав хаан-биле чоок аралажып эгелээрге, чүү болганыл? Иегованың карактары, Аңаа чүрээнден бүрүнү-биле бердинген улусту эргий көрүп турар деп, чүүлдү Иосафат сактыр ужурлуг турган. Бистиң үеде база Иегованың карактары «бүгү чер-делегейни эргий көрүп турар», Ол бисти быжыглаарынга белен (2 Чыл. 16:9). Ол биске ынак база бисти дыка эки билип турар. Сеткилиңерге тааржыр кижини тып алыксап турарыңарны Бурган билир база Ол силерге дузалажыксап турар деп, бүзүрээр силер бе? Кажан-бир ол болдуна бээр деп чигзинмеңер!

СЕТКИЛ-ЧҮРЭЭҢ УЛУУРГАЙ БЕРБЕЗИН

11, 12. a) Эзекияның чүрээнде чүү бары канчаар билдинип келген? б) Иегова Эзекияны чүге өршээпкенил?

¹¹ Чүректи камнап-кадагалаары чугула деп чүүлдү Эзекияның чижээ көргүзүп турар. Бир катап Иегова Эзекияның чүрээнде чүү барын билип каан. (2 Чылдар 32:31 номчувут.) Эзекия аар аарый бээрге, Бурган ооң экирий бээриниң бадыткал демдээ кылдыр дедир чыла берген хөлегени көргүскен. Вавилоннуң нояннары ол бадыткал демдекти билип алыр дээш, элчиннерин Эзекияже чоргузупкан чадавас (4 Хаан. 20:8—13; 2 Чыл. 32:24). Кажан Бурган «ону хынаар дээш... чааскаандырзын каапкаш» баарга, ол оларга «шыгжамырларында бар-ла бүгү чүвени көргүскен». Ол мелегей чорук «ооң сеткил-чүрээниң кандыызын» көргүскен.

¹² Эзекияның сеткил-чүрээниң чүге улуургай бергенин Библияда биживээн. Хаан ассирийжилерни тиилеп алгаш азы Бурган ону хуулгазын арга-биле экиртиптирге, ынчаар алдынган чадавас. Чок болза ол «аажок бай, улуг ат-алдарлыг кижи» апаргаш, улуургак болу берген чадавас. Кандыг-даа болза, Эзекия улуургак апарып, «аңаа көргүскен ачы-буян дээш төлептиг харыы бербээн». Кандыг кончуг хомуданчыг чоор! Ооң мурнунда Эзекия Иегованы Аңаа бүгү-ле чүлдү-чүрээ-биле бараалгап турганын сактып кээрин дилеп турган болза, ам ол Ону аажок хомудадыпкан. Ынчалзажок соонда ол сеткил-чүрээниң улуургаан томаартып алган, ынчан Иегова олче база ооң чонунче килеңневейн барган (2 Чыл. 32:25—27; Ыд. ыр. 137:6).

13, 14. а) Чүрээвисте чүү барын кандыг байдал көргүзүп болурул? б) Улус бисти чедиишкиннеривис дээш мактаар болза, канчаар алдынар болзувусса эки?

¹³ Эзекияның чижээнден чүнү өөренип ап болур бис? Иегова Сеннахиримни чылча шаапкаш, Эзекияны эмнеттинмес аарыгдан экиртипкен соонда ооң улуургаа көстүп келген деп, эскердиңер бе? Бистиң шупту чүвевис эки болза азы бисти шупту улус мактап турар болза, канчаар бис? Аңаа хамаарылгавыс чүрээвисте чүү барын көргүзүп болур. Чижээ, бир акый илеткелди кызып белеткээш, чыыш мурнунга ону чугаалаан дижик. Илеткелдиң соонда хөй улус ону мактап турар. Макталды ол канчаар хүлээп алырыл?

¹⁴ Улус бисти мактаар болза, Иисустуң сүмезин эдерер болзувусса эки. Ол мынча дээн: «„Кылыңар“ деп айыткан бүгү чүүлдү кылып каапкаш: „Бис дээрге төлеп чок чалчалар-дыр бис, чүгле хүлээлгевис күүсеткенивис ол-дур“ — деп чугаалаңар» (Лк. 17:10). Эзекия хаан улуургай бергеш, Иегованың аңаа кылган чүүлүн үнелевейн барган. Ынчап кээрге, улус күүселдевис дээш бисти мактаар болза, биче сеткилдиг артарывыска чүү дузалаар? Иегованың биске кылган чүүлүнүң дугайында боданып болур бис. Ол ышкаш Иегованың биске канчаар дузалаанын улуска чугаалап болур бис. Шынап-ла, күүселдени эки кылырынга Библияны болгаш ыдыктыг сүлдени биске Бурган берген болгай.

ШИИТПИРЛЕРНИ БОДАМЧАЛЫГ ХҮЛЭЭҢЕР

15, 16. Иосияны өлүмге чүү чедиргенил?

¹⁵ А Иосия деп эки хаан-биле болган таварылгадан чүнү өөренип алыр бис? Ону өлүмге чүү чедиргенил, боданып көрээлиңер. (2 Чылдар 35:20—22 номчувут.) Египеттиң хааны Нехао Иосияга «аравыста кандыг-даа өжээн чок» деп турда-ла, кандыг-даа чылдагаан чокка, ол аңаа удур дайылдажып үнүпкен. Нехао ол сөстерни «Бурганның дужаалы-биле аңаа чугаалаан» деп Библияда бижээн. Ындыг болза Иосия чүге дайылдажып эгелээн? Библияда ооң харыызы чок.

¹⁶ Нехаонуң сөстери Иеговадан деп, Иосия канчаар билип ап болур турган? Чижээ, ол ону Бурганга шынчы Иеремия медээчиден айтырып болур турган (2 Чыл. 35:23, 25). Ынчалза-даа ол ону айтырган деп кайда-даа биживээн. Оон аңгыда Нехао Иерусалимче эвес, а Кархемисче «дайзыннары-биле чаалажыр дээш» чоруп бар чыткан. Иосиядан Бурганның адын камгалаары негеттинмейн турган, чүге дизе ол хаан Иегованы-даа, ооң чонун-даа кочулаваан болгай. Ынчангаш Иосияның ол чоруу сарыыл чок болган. Оон чүнү өөренип алыр бис? Берге байдалга таварышканывыста азы шиитпир хүлээрде, баштай Иегованың бистен чүү күзеп турарын билип алыры чугула.

17. Иосияның частырыгларын катаптавазынга биске чүү дузалаар?

¹⁷ Нарын айтырыгны шын шиитпирлээр дизивиссе, аңаа кандыг библейжи дүрүмнерниң хамааржып турарын билип алыр ужурлуг бис. Чамдык таварылгаларда хуралдың удуртукчулары-биле сүмележири чогуур. Ол айтырыгны эки шинчилеп, өөренип көрген-даа болзувусса, чамдык библейжи дүрүмнерни эскербейн барган чадавас бис. А удуртукчулар оларны биске сагындырып болур. Чижээ, бир угбавыс буянныг медээни суртаалдаары чугула деп эки билир (Аж.-ч. 4:20). Ол суртаалдаар деп планнап алган, ынчалза-даа ооң Иеговага бүзүревес ашаа ону бажыңга артып каарын дилеп турар. Ол аңаа үени кады эрттириксеп турарының дугайында чугаалап турар. Угбавыс бо байдалга тааржыр библейжи шүлүктерниң дугайында боданып турар чадавас. Чижээ, Бурганга дыңнангыр болурунуң база өөреникчилер белеткээр даалганың дугайында (Мф. 28:19, 20; Аж.-ч. 5:29). Ол ышкаш аңаа ашаанга чагыртырының болгаш бодамчалыг болурунуң дугайында боданыры база чугула (Эф. 5:22—24; Флп. 4:5). Ол бодундан айтырып болур: «Ашаам мени шуут суртаалдавазын деп турары ол бе азы чүгле бөгүн бажыңга артарымны дилеп турары ол бе?» Бурганның бараалгакчылары болганывыста, бодамчалыг болгаш Аңаа таарымчалыг шиитпирлерни хүлээп алыксап турар бис.

БУРГАНГА БҮГҮ-ЛЕ ЧҮЛДҮ-ЧҮРЭЭҢЕР-БИЛЕ ӨӨРҮШКҮЛҮГ БАРААЛГАҢАР

18. Бо статьяда сайгарган дөрт хаанның дугайында эки боданыры биске кандыг ажык-дузаны эккээрил?

¹⁸ Бис шупту бачыттыг болгаш, бо статьяга сайгарганывыс дөрт хаан ышкаш, чазыптар бис. Бис: 1)  бодувуска азы өске улуска ынанып, 2) багай эш-өөр шилип, 3) улуургак бооп азы 4) Бурганның бистен чүнү күзеп турарын билбейн чыткаш, шиитпир үндүрүп болур бис. Иегова ол дөрт хаанның эки талаларын көрүп турганы дег, бистиң база эки талаларывысты көрүп турары дыка-ла өөрүнчүг-дүр! Оон аңгыда Иегова бистиң Аңаа кайы хире ынаавысты болгаш шупту күжениишкиннеривисти үндүрүп тургаш, Аңаа бараан болуксап турарывысты билир. Ынчангаш Ол бисти шыңгыы частырыглар кылбазын дээш Библияда оваарындырыглыг чижектерни бижип каан. Ол чижектерниң дугайында эки боданып, олар дээш Иеговага өөрүп четтирээлиңер!