Ocipama 12
Elomboloko Liepapatiso Liove
1. Momo lie epapatiso lio vovava li kuetele esilivilo komunu lomunu?
KUNYAMO wo 29 K.K, Yesu wa papatisiwa la Yoano poku yuvikiwa vovava Ovolui Yordão. Yehova wa ci mõla kuenje wo tava. (Mateo 3:16, 17) Yesu wa tumbikisa ongangu oco yi kuamiwe lolondonge viaye. Noke eci papita anyamo atatu lomenyu, Yesu wa eca olonumbi evi kolondonge viaye hati: “Uviali wosi wokilu lowu wokilu lieve wa nyihiwa. Oco kuendi, ka tavisi olofeka viosi oco va linge olondonge. Va papatisili vonduko ya Tate la Mõla, kuenda Espiritu Sandu.” (Mateo 28:18, 19) Anga hẽ wa papatisiwa ndomo Yesu a tuma? Nda okuti kua papatisiwile, o kasi hẽ loku liangiliya oco o ci linge?
2. Catiamẽla kepapatiso, apulilo api a sukila oku tambuluiwa?
2 Omo liaco, elomboloko liwa liatiamẽla kepapatiso, li kuete esilivilo komunu lomunu una o yongola oku vumba Yehova kuenda oku kala voluali luokaliye lua sunguluka. Kuli apulilo a sukila oku tambuluiwa ndeci: Epapatiso Lakristão etaili li kuete hẽ elomboloko limuamue ndeli lia Yesu? Nye ci lomboloka oku papatisiwa “vonduko ya Tate la Mõla kuenda espiritu sandu”? Nye ca kongela vekalo liatiamẽla kepapatiso lio vovava ku Kristão?
Epapatiso Lia Lingiwa la Yoano
3. Epapatiso lia Yoano lia kala lika lia velie?
3 Ci soka olosãi epandu osimbu handi Yesu ka papatisiwile, Yoano Upapatisi wa endele vekalasoko lia Yudea kuenje wa popia hati: ‘Likekembeli akandu ene momo usoma wokilu u kasi ocipepi.’ (Mateo 3:1, 2) Omanu va yevelela eci Yoano a popia, kuenje va cikapa kutima. Ovo va likekembela akandu avo, noke veya ku Yoano oco va papatisiwe Volui Yordão. Epapatiso liaco lia kala lika lia va Yudea.—Luka 1:13-16; Ovilinga 13:23, 24.
4. Momo lie va Yudea vokocita catete va sukililile oku likekembela akandu avo lonjanga?
4 Va Yudea va sukilile oku likekembela lonjanga yalua. Komunda Sinai kunyamo wo 1513 O.Y., vakukululu yavo va lisilile ocisila ca posoka cofeka la Yehova Suku. Omo liakandu avo, okuti ka va pokuile kovikele viavo viatiamẽla kocisila, veya oku pisiwa. Koloneke via Yesu ekalo liavo lia tĩlile. “Eteke linene lia Yehova hailio li linga usumba” lina lia lomboluiwa luprofeto Malakiya lia kala ocipepi. Kunyamo 70 K.K, “eteke” liaco lia pitililepo eci olohoka via va Roma via kundula Yerusalãi, lonembele yayo kuenda olohuluwa via va Yudea. Yoano Upapatisi, lombili yalua kefendelo liocili, wa tumiwile oco a sapuile va Yudea eci catiamẽla kenyõleho, ‘okuti angiliyila Yehova omanu vo sungulukila.’ Ovo va sukilile oku likekembela akandu avo atiamẽla Kocihandeleko cocisila ca Mose kuenda oku liangiliya oco va tave Komõla a Suku, Yesu, una Yehova a tumĩle kokuavo.—Malakiya 4:4-6; Luka 1:17; Ovilinga 19:4.
5. (a) Eci Yesu eya oco a papatisiwe, momo lie Yoano o lingila epulilo eli? (b) Epapatiso lia Yesu lia lombolokele nye?
5 Pokati ka vana va endele ku Yoano oco va papatisiwe pakalavo muẽle Yesu. Momo lie? Poku kũlĩha okuti Yesu ka kuatele akandu oco a likekembele, Yoano wa popia hati: ‘Ame ame sesamela oku papatisiwa love, ove puãi wiya kokuange?’ Pole epapatiso lia Yesu lia kuata elomboloko limue lia litepa. Omo liaco Yesu wo kumbulula hati: ‘Ci kale ndomo ci kasi, momo ca tu sesamela oku tẽlisa esunga liosi.’ (Mateo 3:13-15) Omo okuti Yesu ka kuatele ekandu, epapatiso liaye ka lia lekisile elikekembelo liekandu; kuenda eye ka sukilile oku litumbika ku Suku, momo eye wa kala ale ukuepata liofeka ya litumbikile ku Yehova. Pole, eye wa papatisiwa eci a tẽlisa 30 kalima okuti ca kala ocina cimue ci likasi, haico ca lomboloka oku lieca kuaye muẽle ku Isiaye wokilu oco a linge ocipango Caye.
6. Ndamupi Yesu a kapeleko locili etẽliso liocipango ca Suku kokuaye?
6 Vocipango ca Suku ku Yesu Kristu mua kongelele upange watiamẽla Kusoma wa Suku. (Luka 8:1) Mua kongelelevo ocilumba comuenyo waye wa lipua ndocisembi kuenda ndociseveto cocisila cokaliye. (Mateo 20:28; 26:26-28; Va Heveru 10:5-10) Yesu wa kapeleko locili calua elomboloko liepapatiso liaye lio vovava. Eye ka ecelele oku yapuisiwa lolonjongole viaye muẽle kuenda ovina vikuavo. Kesulilo liomuenyo waye palo posi, eye wa kapeleko oku linga ocipango ca Suku poku kunda usoma wa Suku.—Yoano 4:34.
Epapatiso Vovava Liolondonge Akristão
7. Tunde ko pendekoste 33 K.K., nye Akristão va linga catiamẽla kepapatiso?
7 Olondonge viatete via Yesu via papatisiwile vovava la Yoano, kuenje via tualiwa ku Yesu oco vi kuate onepa Vusoma wokilu. (Yoano 3:25-30) Lonumbi ya Yesu, olondonge evi via lingailevo epapatiso limue lia kuata elomboloko ndeli lia Yoano. (Yoano 4:1, 2) Pole, tunde ko pendekoste 33 K.K., ovo va fetika oku tẽlisa ocikundi coku papatisa ‘vonduko ya Tate la Mõla kuenda espiritu sandu.’ (Mateo 28:19) Omo liaco, ove oka kuata esumũlũho lialua poku pitulula alomboloko aco.
8. Nye ci lomboloka oku papatisiwa “vonduko ya Tate?”
8 Nye ci lomboloka oku papatisiwa ‘vonduko ya Tate’? Eci ci lomboloka oku tava konduko yaye, kekalo, kunene, kocipango, kuenda kocihandeleko caye. Kũlĩhĩsa eci ca kongelamo. (1) Catiamẽla konduko yaye, elivulu Liosamo 83:18 li popia hati: “Oco va limbuka okuti ove, onduko yove Yehova, ove lika wove, Tõlo koluali luosi.” (2) Catiamẽla kekalo liaye, elivulu 2 Olosoma 19:15, li popia hati: ‘A Yehova Suku ya Isareli, ukuakutumala pokati ka vakeruvi, ove lika, ove Suku yocili,’ NW. (3) Catiamẽla Kunene waye, elivulu Liesituluilo 4:11 li tu sapuila ndoco: “A Ñala yetu, a Suku yetu, wa posokela oku muisua ulamba lesumbilo lunene. Momo ove wa sovola ovina viosi. Vi kasilili ocipango cove, haico via lulikiwa laco.” (4) Etu tu pondola oku kũlĩhavo okuti Yehova eye ukuakueca omuenyo, locipango coku tu yovola kekandu kuenda kokufa, ndomo ca popiwa okuti: ‘Okupopela ku tunda ku Yehova.’ (Osamo 3:8; 36:9) (5) Etu tu sukila oku tava okuti Yehova eye Ukuakueca Ocihandeleko ca velapo, momo “Yehova eye onganji yetu haeye ombiali yetu. Yehova eye Soma yetu, eye o tu popela.” (Isaya 33:22) Omo eye, eye ukuavina viosi, etu tu vetiyiwa ndoco: “Sola Yehova Suku yove lutima wove wosi lomuenyo wove wosi lolondunge viove viosi.”—Mateo 22:37, NW.
9. Nye ci lomboloka oku papatisiwa “vonduko ya Mõla?”
9 Nye ci lomboloka oku papatisiwa “vonduko ya Mõla”? Ci lomboloka oku limbuka onduko, ekalo, kuenda unene wa Yesu Kristu. Onduko Yesu, yi lomboloka okuti “Yehova Upopeli.” Ekalo liaye, li lekisa okuti eye Omõla a Suku haeye tete pokati kovina viosi Suku a lulika. (Mateo 16:16; Va Kolosai 1:15, 16) Kueci catiamẽla Komõla waco, elivulu lia Yoano 3:16 li tu sapuila ndoco: “Omo Suku a sola ndoco oluali, oco a ecela Omõlaye wongunga okuti wosi u kolela ka fi, puai o mola omuenyo ko pui.” Omo okuti Yesu wa fa lekolelo, Suku wo pindula vonjembo kuenje wo wĩha uviali wokaliye. Ndeci upostolo Paulu a popia, ‘Suku wo kemainya [Yesu] kuenje wo luka onduko ya piãla’ koluali luosi, poku tumãla kondio ya Yehova. Omo liaco, eli olio esunga lieci ‘konduko ya Yesu ku kekamelela olongolo viosi viava vokilu lo posi levi vio vemẽhi liongongo, kuenda okuti alimi osi a tava okuti Yesu Kristu eye Ñala, loku muisa Suku Tate ulamba.’ (Va Filipoi 2:9-11) Eci ci lomboloka oku pokola kovihandeleko via Yesu, ndocina cimue ci tundilila ku Yehova.—Yoano 15:10.
10. Nye ci lomboloka oku papatisiwa “vonduko yespiritu sandu”?
10 Nye ci lomboloka oku papatisiwa “vonduko yespiritu sandu?” Eci ci lomboloka oku kũlĩhĩsa ocikele kuenda upange wespiritu sandu. Oco hẽ espiritu sandu olio nye? Espiritu sandu olio ongusu ya Yehova, yina eye a tẽlisa layo ovipango viaye. Yesu wa sapuila olondonge viaye hati: “Kuenje ha pinga ku Isia okuti oko wihi Oñuatisi yikuavo yi kala ño-hũ lene. Eye Espiritu liocili.” (Yoano 14:16, 17, NW) Oco hẽ nda liava kuatisa oku linga nye? Yesu wamako loku va sapuila hati: “Puãi, eci espiritu sandu o wili, oco vu kuata unene, kuenje vu linga olombangi viange vo Yerusalãi, lo vo Yudea yosi, lo vo Samária, kuenda toke kasulilo okilu lieve.” (Ovilinga 1:8) Lunene wespiritu sandu, Yehova layevo wa tuma omanu oku soneha Embimbiliya ndeci ca popiwa okuti: ‘Laumue owanji wovaprofeto weya locipango comunu, puãi omanu va kola va vetiyiwa lespiritu sandu va popia ondaka ya tunda ku Suku.’ (2 Petulu 1:21) Pole, etu tu limbuka upange wespiritu sandu eci tu lilongisa Embimbiliya. Kuenda onjila yikuavo yoku limbuka espiritu sandu, poku pinga ku Yehova oco a tu kuatise oku kuata ‘apako espiritu ndeci: “ocisola, esanju, ombembua, epandi, unu, esunga, ekolelo, umbombe, [kuenda] esuluviko.”—Va Galatia 5:22, 23.
11. (a) Elomboloko lipi liocili li kuete epapatiso koloneke vietu vilo? (b) Ndamupi epapatiso lia sokisiwa loku fa kuenda voku tunda vovava?
11 Omanu vatete va papatisiwa ndeci Yesu a eca olonumbi, va Yudea va litumbikile ale kuenda va Yudea vana veya oku tava okupisa kunyamo wo 33 K.K. Vokatembo kamue katito, esumũlũho lioku kala olondonge Akristão, lia sandekiwa komanu voko Samária. Noke, kunyamo wo 36 K.K., elaleko liamamako loku kongelamo omanu Vakualofeka oviyamba. Apa handi ka va papatisiwile, va Samária kuenda Vakualofeka va sukilile oku linga elitumbiko limue liopokolika ku Yehova oco va vumbe ndolondonge vio Mõlaye. Ocituwa eci ci kasi loku amamako oku kala elomboloko liepapatiso lia Akristão oku papatisiwila vovava koloneke vietu vilo. Oku yuvikiwa kuetimba liosi vovava, ondimbukiso yimue ya sunguluka yelitumbiko liomunu, ci lekisa okuti epapatiso ondimbukiso yo kufa. Oku papatisiwa kuove vovava ci lomboloka okufa kuove lakandu osimbu wa lingaile. Oku tunda vovava ci lomboloka oku linga ocipango ca Suku komuenyo wove. “Epapatiso” eli li lingiwa ku vosi vana va yongola oku kala Akristão vocili. Noke liepapatiso ovo va kala Olombangi via Yehova, via tumbikiwa ndolondingupange via Suku.—Va Efeso 4:5; 2 Va Korindo 6:3, 4.
12. Oku papatisiwa Kukristão vovava ku lomboloka nye, kuenda ndamupi?
12 Omo liaco epapatiso li kuete esilivilo liepopelo kovaso a Suku. Ndeci, noke yoku lombolola eci Noha a tunga ocimbaluku, muna eye kuenda epata liaye va popeliwa vokuenda kuoloneke Vietande, upostolo Paulu wa soneha hati: “Eci ci linga ocisetahãi cepapatiso. Cilo epapatiso liu popela, omo Yesu Kristu a piduka. Ka li popela ndoku yuisa etimba lia liña, puãi li lekisa oku pinga okuti Suku o wihi utima we lipua.” (1 Petulu 3:21) Ocimbaluku ca kala ondimbukiso yokuti Noha wa kuata ekolelo lia suapo poku linga upange Suku o handelekele. Noke lioku mãla oku tunga ocimbaluku, ‘Oluali lua kaile koloneke viaco lua nyõliwa lovava.’ (2Petulu 3:6) Pole Noha kuenda epata liaye, ‘okuti ecelãla lika, va popeliwa kovava.’—1 Petulu 3:20.
13. Kovina vipi Ukristão a puluka poku papatisiwa vovava?
13 Koloneke vilo, vosi vana va litumbika ovo muẽle ku Yehova vociseveto coku kolela kepinduko lia Kristu, va papatisiwila velomboloko lielitumbiko liaco. Ovo vamamako loku linga ocipango ca Suku koloneke vilo kuenda va puluka koluali lulo lũvi. (Va Galatia 1:3, 4) Vokatembo kamue katito, ovo va lakele oku nyõliwa kumosi loluali lulo luevĩho. Ovo va puluka kenyõleho liaco poku nõlapo oku kuata ocisimĩlo cimue ciwa la Suku. Upostolo Yoano o vetiya omanu va Suku okuti: “Oluali lu takata loñeyi yaluo, puãi u o lingainga ocipango ca Suku o kala oloneke ka vi pui.”—1 Yoano 2:17.
Oku Suisapo Ovikele Vietu
14. Momo lie epapatiso halioko ohuminyo yepopelo?
14 Oku kuata ocisimĩlo cokuti epapatiso olio ohuminyo yepopelo, ocisimĩlo eci ka ca sungulukile. Epapatiso li kuete ño esilivilo nda omunu waco o litumbika eye muẽle locili ku Yehova vonduko ya Yesu Kristu okuti cu tuala oku linga ocipango ca Suku, ndomunu ukuekolelo liocili toke kesulilo, ndomo ca popiwa okuti: “Puãi u o pandakaisa toke kesulilo eye o popeliwa.”—Mateo 24:13.
15. (a) Koloneke vilo cipi ocipango ca Suku Kakristão va papatisiwa? (b) Esilivilo lie lioku kala ondonge Ukristão komuenyo wetu?
15 Vocipango ca Suku catiamẽla ku Yesu mua kongelele ndomo eye a kapeleko omuenyo waye ndomunu. Omuenyo waco waye wa sesamelele oku weca ndocilumba koku fa. Konepa yetu, atimba etu te a eciwa ku Suku, kuenda oku ambata omuenyo umue u linalisa loku linga ocipango ca Suku. (Va Roma 12:1, 2) Nda olonjanja viosi tu lueya locipango ndomanu vakualuali va tu ñuala, okuti tu ambata omuenyo wepela, kuenda ka tu lekisa esilivilo kupange wa Suku, ci lekisa okuti ka tu kasi loku linga ocipango ca Suku. (1 Petulu 4:1-3; 1 Yoano 2:15, 16) Eci ulume umue u Yudea a pula eci eye a sesamẽla oku linga oco a kuate omuenyo ko pui, Yesu wo wivaluisa esilivilo lioku kuata omuenyo umue wovituawa via sunguluka. Pole noke eye wa lekisa ocina cimue ca velapo vali okuti: esukila lioku kala umue ondonge Ukristão, oñame ya Yesu okuti oco ocina ca velapo vali komuenyo. Kuenje ka ci tava oku ci kapa konele, loku velisapo vali onjongole yoku kuata ovokuasi. —Mateo 19:16-21.
16. (a) Ocikele cipi Akristão vosi va kuete catiamẽla Kusoma wa Suku? (b) Ndomo ca lekisiwa kamẽla 116 kuenda 117, olonjila vipi via sunguluka vioku linga upange Wusoma? (c) Poku kuata onepa lutima wetu wosi kupange woku kunda, ci lekisa nye?
16 Ci sukilavo oku ivaluka okuti vocipango ca Suku catiamẽla ku Yesu, mua kongelele upange usilivila woku kunda Usoma wa Suku. Yesu wa nõliwa oco a kale Osoma. Pole eci a kala palo posi, eye wa eca uvangi lombili yalua watiamẽla Kusoma wa Suku. Etu tu kuetevo upange umuamue wa lisoka woku eca uvangi, kuenda tu kuete esunga lialua lioku ci linga lutima wosi. Poku ci linga, tuka lekisa olopandu vietu kuviali wa velapo wa Yehova kuenda oku lekisa ocisola cetu kuava tu lisungue lavo. (Mateo 22:36-40) Etu tuka lekisavo okuti tu likuete ocimunga la vamanji afendeli voluali luosi, okuti vosi yavo akundi Vusoma wa Suku. Omu tu likuetele ocimunga koluali luosi, tu amamiko locimãho coku kuata omuenyo ko pui palo posi vuviali owu Wusoma.
Apulilo Voku Pitulula
• Esetahãlo lipi kuenda oku litepa kupi ku kasi pokati kepapatiso lia Yesu kuenda epapatiso lio vovava koloneke vilo?
• Nye ci lomboloka oku papatisiwa “vonduko ya Tate la Mõla kuenda espiritu sandu”?
• Nye ca kongela voku suisapo ovikele Vakristão va papatisiwa vovava?
[Elitalatu kemẽla 116, 117]
Vangandietu
Kakamba vo kupange
Kakamba vo kosikola
Volokololo
Olonjila Vimue Vioku Kunda Usoma
Konjo lanjo
Poku nyũla ava va lekisa onjongole
Poku linga alilongiso Embimbiliya kolonjo