Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • cf muru 17 ipaax. 172-181
  • ‘Khavo Onaphenta Akhw’awe Vanjene Onvikana Ola’

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • ‘Khavo Onaphenta Akhw’awe Vanjene Onvikana Ola’
  • ‘Murwé Mukitthareke’
  • Miru Saamukhaani
  • Mwaha Onlikana Nuula
  • Nthowa Xeeni Vaatthuneya Aya Yesu Ohaawa ni Okhwa?
  • Nthowa Xeeni Yesu Eemerenrya Awe Ovaha Okumi Awe?
  • ‘Mphentaneke Mukina ni Mukhw’awe Sisale Miyo Kophentalyakani’
  • Exeeni Eniheliwa Muhina Ophenta Wowiikhootta?
  • Wooniherya Ophenta Wowiikhootta Mmulokoni ni Vatthokoni
  • Exeeni Nyuwo Enrowa Anyu Opaka?
  • Mmutakiheke Yesu Mwaarumeelaka Akhwiinyu
    Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova (Yoosoma)—2022
  • Ophenta—Mukhalelo Wootepa Otthuneya
    Owehaweha Elaleyaka Omwene Wa Yehova (Yoosoma)—2017
  • Ophenta ni Exariya Mmulokoni Mwa eKristau
    Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova (Yoosoma)—2019
  • Itthu Nniixutta Ahu ni “Mwiixutti Ole Aaphentiwa ni Yesu”
    Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova (Yoosoma)—2021
‘Murwé Mukitthareke’
cf muru 17 ipaax. 172-181

MURU 17

‘Khavo Onaphenta Akhw’awe Vanjene Onvikana Ola’

Elatarato yuulupale eri epaaxina 173

1-4. (a) Exeeni eniiraneya okathi Pilato onimuruuha awe Yesu ohoolo wa muttitthi ole wa atthu woonanariwa othukumanne vate wa empa ya guvernatoro? (b) Exeeni Yesu enipaka awe vaavo vanuulihihiwa awe muru ni ohaaxiwa, nto makoho xeeni ootthuneya anikhumelela?

‘MMONEKE mulopwana!’ Ni masu ala, Guvernatoro ooRoma Ponsio Pilato, aahimuruuha Yesu Kristu ohoolo wa muttitthi ole wa atthu woonanariwa, waathukumanne vate va empa ya guvernatoro, voosiisu nihiku na Paasikha mwaakha wa 33 Nuumala Kristu Orwa. (Yohani 19:5) Mahiku vakhaani ottuli, Yesu aahitthapeliwa ni muttitthi ole wa atthu okathi aakela awe moovuwa oYerusalemu, ntoko mwene oothanliwa ni Muluku. Masi ohiyu ole, muttitthi ole wootakhala khiwaamoona-tho Yesu okhala ntoko mwene.

2 Yesu owarihiwe ekuwo yooxeerya ntoko nlaya na mwene, ni ookhalana ekhara mmuru mwawe. Masi, nlaya nna naasaren’ye ephome yaakhuma ottuli wawe mwaha wa ovulalihiwa vamosa ni ekhara ya miiwa yaawarihiwa awe mmuruni, saaninyoholiha ehakhi awe ntoko mukhulupale. Atumereriwaka ni ahooleli aanamukuttho, atthu ale annimukhootta mulopwana ole ohaaxiwe vanceene, yoowo eemenle ohoolo waya. Anamukuttho ale annikhuwela ariki: “Akhomeliwe! Akhomeliwe!” Mwaha wookhala atthu ootakhala murima, atthu ale anikhuwela ariki: “Owo onniphwanela okhwa”.​—Yohani 19:1-7.

3 Moophwanelela ni moolipa murima, Yesu onnivilela onyoholiwa ni ohaaxiwa moohikhootta.a Owo oolipiha murima awe wira okhwe. Okathi mukina, masi nihiku nenne na Paasikha, owo onneemererya ohaawa mpakha okhwa vamwirini va nihaaxeryo.​—Yohani 19:17, 18, 30.

4 Mwaha wa oleva okumi awe, Yesu ohooniherya okhala mpatthani eekeekhai aatthareli awe. Owo ohimmye so: “Khavo onaphenta akhw’awe vanjene onvikana ole onleva ekumi awe mwaha w’apatthani awe”. (Yohani 15:13) Ela ennikumiherya makoho makina ootthuneya. Niireke wira vaari wootthuneya wira Yesu ohaawe vanceene, nto wanikisa waya okhwe? Nthowa xeeni eemerenrya awe wira eyo emwiiraneele? Ntoko ‘apatthani awe’, hiyo ninrowa otthara sai ntakiheryo nawe?

Nthowa Xeeni Vaatthuneya Aya Yesu Ohaawa ni Okhwa?

5. Yesu aasuwenle sai mixankiho kamosa-kamosa saarowa omwiiraneela?

5 Ntoko Mesiya aaleiheriwe, Yesu aanisuwela ele yaarowa omwiiraneela. Aanisuwela iprofesia sinceene sa Soolempwa sa eHeeberi, seiyo saalavula itthu kamosa-kamosa voohimya sa ohaawa ni okhwa wa Mesiya. (Yesaya 53:3-7, 12; Daniyeli 9:26) Ikwaha sinceene, aahaakhaliherya awiixutti awe wira akhale oolikana mwaha wa mixankiho saarowa waakhumelela. (Marko 8:31; 9:31) Mphironi orowaka oYerusalemu, okathi wa Paasikha awe ookiserya, Yesu aahaaleela oratteene arummwa awe, oriki: “Mwana a Mutthu onovahereriwa mmatatani mw’alupale ànamukuttho ni mw’awixuttihi a ikano. Awo anomulamula wiviwa, anonvelela w’amalapo. Vano amalapo anonveha n’umusenyerya n’ummana, numalá anomwiva”. (Marko 10: 33, 34) Ala khahiyo yaari masu yahaarina yootaphulela. Ntoko soonale ahu, tthiri Yesu aahiveehiwa, oseneliwa, omaniwa, ni wiiviwa.

6. Nthowa xeeni vaatthuneya aya Yesu ohaawa ni okhwa?

6 Nto, xeeni vaatthuneya aya Yesu ohaawa ni okhwa? Mwaha wa mathowa manceene ootepa otthuneya. Wanipacerya, Yesu aamooniherya wira onnikhaliherya ehakhi ya Yehova ya olamulela, orweela mwa ororomeleya wawe. Muupuweleke wira mowootha Satana aahihimya wira apinaatamu animurumeela Muluku mwaha wa soophavela saya sa nrima. (Yobi 2:1-5) Mwaha wa ovikaniha okhala oororomeleya mpakha “okhwa . . . vamwirini wa nihaaxeryo”, Yesu aahaakhula moomalela wootha woohiloka wa Satana. (aFilipi 2:8, NM; Miruku 27:11) Mwaha wa nenli ti woowi, ohaawa ni okhwa wa Mesiya waarowa ottipiha itampi sa atthu akina. (Yesaya 53:5, 10; Daniyeli 9:24) Yesu ‘oleva ekumi awe, wira awopole atthu othene’, otthukulaka ephiro wira hiyo nikhalane wataana wooloka ni Muluku. (Matheyo 20:28) Mwaha wa neeraru ti woowi, okhala wira aahivilela mixankiho sinceene soovirikana, Yesu “ahehereriwa ntoko hiyo mwa sothene”. Nto, owo Namukuttho Muulupale oomoriwa ikharari, yoowo oniwerya “ohawa ni hiyo mwaha w’olosowa wahu”.​—aHéberi 2:17, 18; 4:15.

Nthowa Xeeni Yesu Eemerenrya Awe Ovaha Okumi Awe?

7. Itthu xeeni Yesu aalenve awe okathi aarun’ye awe valaponi?

7 Wira nisuwele oratteene ele Yesu aaphavela awe opaka, nkahaya muupuwelele etthu ela: Mulopwana xeeni aarowa oleva emusi awe ni empa awe ni khuthaamela elapo eri ottaiwene, osuwenle ene wira atthu anceene a elapo ele yaarowa omukhootta, aarowa wuulihihiwa muru, ni ohaaxiwa, wanikisa waya wiiviwa? Vano muthokorerye ele Yesu aapanke awe. Ohinatthi orwa valaponi, owo aahikhalana wataana wa vameekh’aya ni Tiithi awe wiirimu. Masi, moolakelela Yesu aahihiya nipuro nawe wiirimu ni aahirwa valaponi khukhala pinaatamu. Owo aahithaama, osuwelaka wira aarowa okhoottiwa n’atthu anceene ni wuulihihiwa muru vanceene, ohaaxiwa vanceene ni wiiviwa moowereya. (aFilipi 2:5-7) Exeeni yaamwiiriha Yesu opaka eyo?

8, 9. Exeeni yaamwiirinhe Yesu oleva okumi awe?

8 Mwa sotheene, etthu yaamwiiriha Yesu opaka eyo waari ophenta wuulupale aarina awe wa Tiithi awe. Ovilela wa Yesu waari nthoonyeryo noowi aanimphenta Yehova. Ophenta iwo waahimwiiriha Yesu okhala ooxankiheya mwaha wa nsina ni ottittimiheya wa Tiithi awe. (Matheyo 6:9; Yohani 17:1-6, 26) Vootepa otthuneya, Yesu aaniphavela oweha nsina na Tiithi awe nireerihiwe ene, mwaha woowi naahinyoholiwa. Yesu aahoona okhala eparakha yuulupale ohaawa mwaha wa exariya, okhala wira aahisuwela wira ororomeleya wawe, waamukhaliherya vanceene ovuwiha nsina noottittimiheya na Tiithi awe.​—1 Wahala 29:13.

9 Yesu aahikhalana nthowa nikina naamwiiriha olevaka okumi awe, eyo piiyo, waaphenta apinaatamu. Ophenta iwo opacenrye okhuma okathi yoole apattuxiwe aya apinaatamu oopacerya. Okathi munceene Yesu ohinatthi orwa valaponi, Biibiliya onnihimya moonelo wa Yesu oriki: ‘sorera saka sakhala n’atthu’. (Miruku 8:30, 31) Ophenta wawe waahooneya oratteene okathi aari awe valaponi. Ntoko niwenhe ahu mmiru miraru sivinre sa eliivuru ela, Yesu aahooniherya waaphenta apinaatamu otheene mu iphiro sinceene, masi mwa vameekh’aya atthareli awe. Masi nihiku 14 na Nisani, mwaakha wa 33 Nuumala Kristu Orwa, ni murima wotheene, Yesu aahivaha okumi awe mmureerelo ahu. (Yohani 10:11) Tthiri, khiwaakhanle moota mukina muulupale aaphwanelela awe wooniherya oniphenta wawe. Niireke wira nnoomutakiha Yesu mu wooniherya ophenta iwo? Aayo. Tthiri, eyo ti etthu enirummwa ahu opaka.

‘Mphentaneke Mukina ni Mukhw’awe Sisale Miyo Kophentalyakani’

10, 11. Yooruma xeeni esya Yesu aavanhe awe atthareli awe, exeeni eniheliwa muhina, ni nthowa xeeni vary’aya vootthuneya hiyo wiiwelela yooruma ela?

10 Ohiyu yoole ohinatthi okhwa, Yesu aahaaleela awiixutti awe aaphenta awe vanceenexa, wira: “Kinovahani nikano na nanano: mphentaneke mukina ni mukhw’awe. Sisale miyo kophentalyakani, siso-tho nyuwo muhana ophentana. Atthu othene anosuwela wira mwá awixutti aka, mwaphentanaka mukina ni mukhw’awe”. (Yohani 13:34, 35) Nthowa xeeni ‘ophentana mukina ni mukhw’awe’ nry’aya “nikano na nanano”? Nlamulo na Moise naaruma wira: “Mumphente mukhw’inyu [aahiiso, namwaattamanan’inyu] ntoko sinìphentanyu”. (Onamukuttho 19:18) Masi yooruma esya enivekela ophenta wuulupale, ophenta weiwo waarowa oniiriha oleva okumi ahu mwaha wa akina. Yesu mwaneene, aahooniherya oratteene etthu ela, vaavo aahimmye awe wira: “Nikano kinorumakani ti nla: mphentaneke mukina ni mukhw’awe ntoko miyo kophentalyakani. Khavo onaphenta akhw’awe vanjene onvikana ole onleva ekumi awe mwaha w’apatthani awe”. (Yohani 15:12, 13) Mwekeekhai, yooruma esya enihimya wira: “Mwaaphenteke akina, ohiya ntoko siniiphenta anyu, masi ovikana moota siniiphenta anyu”. Tthiri Yesu oovaha ntakiheryo na ophenta iwo, orweela mwa moota eettiha awe okumi awe ni okhwa wawe.

11 Nthowa xeeni ory’aya wootthuneya wiiwelela yooruma esya? Muupuweleke wira Yesu ohimmye so: “Atthu anosuwela wira mwá awixutti aka, mwaphentanaka [ophenta wowiikhootta] mukina ni mukhw’awe”. Aayo, ophenta wowiikhootta tonnisuwanyeiha okhala maKristau eekeekhai. Hiyo pooti olikanihaka niphento nna ni ekaraxa ennisuwanyeiha. Khuta mwaakha, atthu yaale anrowela muthukumano muulupale wa muttetthe wa Anamoona a Yehova, anniwara ikaraxa. Ekaraxa ennimusuwanyeiha ole owanre, yooniheryaka nsina nawe ni muloko awe. Omphenta mukina mowiikhootta, ti “ekaraxa” enaasuwanyeiha maKristau eekeekhai. Mmasu makina, ophentana wahu, ohaana wooneyaka oratteene ntoko ekanyeryo, aahiiso ekaraxa, enaaleela atthu wira tthiri hiyo n’atthareli eekeekhai a Kristu. Ti vootthuneya khuta mmosa a hiyo wiikoha so: ‘Kiireke wira “ekaraxa” aka ya ophenta wowiikhootta ennoonihereya mookumini mwaka?’

Exeeni Eniheliwa Muhina Ophenta Wowiikhootta?

12, 13. (a) Ophentana wahu wunnuweke mpakha vaavi? (b) Ontaphulela exeeni okhala oowiikhootta?

12 Okhala wira hiyo n’atthareli a Yesu, nohaana ophentanaka ntoko Yesu onniphenta awe. Ela entaphulela wira hiyo nohaana ophavelaka oleva itthu sikina mmureerelo wa annihu eeKristau. Ophentana wahu iwo wunnuweke mpakha vaavi? Biibiliya onninleela oriki: “Ennisuweliha ophenta t’ila: Kristu òleva ekumi awe mwaha wa hiyo. Tivó, ni hiyo-tho nihana oleva ekumi ahu mwaha w’axinn’ihu”. (1 Yohani 3:16) Nimutakihaka Yesu, nohaana okhala oolikana waakhwela akhwiihu vakhala wira vannitthuneya. Okathi wa olupatthiwa, ninrowa oleva okumi ahu, ohiya waavariha annihu eeKristau, etthu yeeyo yaarowa opwetexa ikumi saya. Mu ilapo sookawanyeya mwaha wa ikhotto sa nikhuli aahiiso nloko, ninnileva ikumi sahu niphavelaka waakhapelela annihu, moohicalela nikhuli aahiiso nloko naya. Okathi maloko anirowa aya owana ekhotto, hiyo naarowa othanla otthukweliwa aahiiso okhwa, ohiya okuxa ikapwitthi wira niwiive annihu aahiiso mutthu mukina.​—Yohani 17:14, 16; 1 Yohani 3:10-12.

13 Olakela waakhwela annihu khahiyo paahi ephiro emosa ya wooniherya ophenta wowiikhootta. Mwekeekhai, vakhaani a hiyo pooti otthuneyaka wooniherya ophenta iwo wuulupale wowiikhootta. Nto, akhala wira ninnaaphenta vanceene annihu mpakha waakhwela, niireke wira khaninwerya waavarela miteko saamukhaani, niilipihaka wira naakhaliherye olelo va? Okhala oowiikhootta ontaphulela ohiya soophavela aahiiso sootthuna sahu, mmureerelo wa atthu akina. Ninnihela soophavela ni okhala saana wa atthu akina nipuro noopacerya, ovikana sawihu nnaamwi vari vooxankiha. (1 aKorinto 10:24) Mu iphiro xeeni sinivareleya muteko nniwerya ahu wooniherya ophenta wowiikhootta?

Wooniherya Ophenta Wowiikhootta Mmulokoni ni Vatthokoni

14. (a) Itthu xeeni axitokweene a mmulokoni anivekeliwa aya wira apakeke? (b) Nyuwo muniwoonela sai axitokweene a mmulokoni mwanyu anivara muteko woolipa?

14 Axitokweene a mmulokoni annileva itthu sikina wira ‘alyihe orattene ipwittipwitthi’. (1 Pedru 5:2, 3) Nnaamwi arineene muritti wa okhapelela emusi aya, awo annivara muteko n’uhiyu aahiiso woomalani wa esumana wira akhapelele itthu sa mmulokoni, ntoko olokiherya myaha sa mithukumano, waaxukurya anna mmaitthokoni mwaya wira yaalipihe momunepani, ni ophuka milattu sinikhumelela mmulokoni. Axitokweene anceene a mmulokoni annileva itthu sikina, wira yavare muteko vanceene mmithukumano suulupale sa muttetthe, ni wiirela mpantta Ikrupu sa Axitokweene Sinlavula ni Ixiripitaali, ni Ikrupu Sinaaxukurya Aretta, ni Ekomisau Eniweherya Muteko wa Oteka Isalau sa Omwene Mmuttettheni. Nyuwo axitokweene a mmulokoni, muhiliyaleke wira vaavo vanirumeela anyu moohikhanyereriwa, nvahaka okathi anyu, ikuru sanyu, ni mireerelo sanyu wira mukhapelele muloko, nyuwo munooniherya ophenta wowiikhootta. (2 aKorinto 12:15) Wiivahererya wanyu wowiikhootta onnixukhureliwa vanceene, ohiya paahi ni Yehova, masi-tho ni anninyu a mmulokoni.​—aFilipi 2:29; aHéberi 6:10.

15. (a) Itthu xeeni sikina axaaraya axitokweene a mmulokoni anileva aya? (b) Nyuwo muniwoonela sai axithiyana yaale anaakhaliherya axiiyaya wira akhapeleleke muloko anyu?

15 Sai voohimya sa axaaraya axitokweene a mmulokoni? Niireke wira athiyana ala ookhaliherya, nave-tho khanileva itthu wira axiiyaya akhapeleleke muloko? Tthiri, athiyana awo annileva itthu sinceene vaavo anaahiya aya axiiyaya akhapelelaka itthu sa mmulokoni, okathi yoowo waarowa aya okhalaka ni emusi aya. Nave-tho, nkahaya muupuwelele itthu sinileva aya axaaraya axitokweene ooweetteetta, vaavo vanaahoola aya axiiyaya anixukurya miloko aahiiso isirkwitu. Awo annileva okhalana etthoko aya, ni waaniheryasa ahaana orupela ekhaama yoovirikana khuta esumana. Athiyana yaawo moolakelela anihela nipuro noopacerya soophavela sa muloko, anniphwanelela ottottopeliwa mwaha wa wooniherya waya ophenta wowiikhootta.​—aFilipi 2:3, 4.

16. Wiimananiha xeeni onipaka aya axitiithi eeKristau wira yaakhapelele anaaya?

16 Ninrowa wooniherya sai ophenta wowiikhootta vatthokoni vahu? Axitiithi, nyuwo munniimananiha vanceene wira mwaakhapelele aniinyu ni ‘owettiha ni walaka n’ikano s’Apwiya’. (aÉfeso 6:4) Waaniheryasa, nyuwo munnimaliha iwoora sinceene nvaraka muteko woolipa wira mphwanye yoolya yoovaha etthoko anyu, ni wira aniinyu akhalane ikuwo sooreerela ni opuro wookhala. Khino, nyuwo mwaarowa wiikhoottiherya itthu sikina wira aniinyu ahithoiwe ni sootthuneya sa okumi. Nave-tho, nyuwo mwaarowa wiimananiha owiixuttiha aniinyu, orowana omithukumanoni sa eKristau, ni ovaraka vamosa mmuteko woolaleerya. (Otumererya 6:6, 7) Ophenta wanyu wowiikhootta onnimuhakalaliha Mpattuxa a emusi, ni pooti otaphulelaka okumi woohimala wa aniinyu.​—Miruku 22:6; aÉfeso 3:14, 15.

17. Moota xeeni alopwana eeKristau oothela anrowa aya omutakiha Yesu mu wooniherya munepa wowiikhootta?

17 Nyuwo alopwana oothela, munrowa omutakiha sai Yesu moota wowooniherya ophenta wowiikhootta? Biibiliya onaakhula oriki: “Nyuwo, alopwana, mumphenteke mwar’inyu, sisale Kristu saphentalyawe Ekerej’awe, [“muloko”, NM] khuleva ekumi awe mwaha w’Ekerej’eyo [muloko]”. (aÉfeso 5:25) Ntoko niwenhe ahu, Yesu aahaaphenta vanceene atthareli awe mpakha waakhwela. Mulopwana oothela ori mutthareli a Kristu, onnimutakiha Yesu mmoota wowooniherya wiikhootta, ntoko Yesu yoowo ‘ahaphavenle samusivela’. (aRoma 15:3) Mowiivahererya, mulopwana moota owo onnihela nipuro noopacerya soophavela ni sootthuneya sa amwaarawe ovikana sawawe. Owo khanikhanyererya wira itthu sotheene sipakiweke oratteenexa mmoota oniphavela awe, masi onnooniherya oleva akhala wira mwaha owo khontthekela nlamulo na mBiibiliyani. Mulopwana onooniherya ophenta wowiikhootta, onneemereriwa ni Yehova, onniphentiwa, ottittimihiwa ni amwaarawe ni anaawe.

Exeeni Nyuwo Enrowa Anyu Opaka?

18. Exeeni enniiriha otthara nlamulo nsya na ophentana?

18 Wiiwelela nlamulo nsya na ophentana khahiyo etthu yookhweya otthara, masi hiyo nookhalana ikuru soophavela opaka eyo. Paulo aahilepa oriki: “Ophenta wa Kristu t’onkikhanyereriha: kosuwela wira mutthu mmosá ohakhwela atthu othene, . . . Kristu ohakhwela atthu othene, wira ale ari akumi ehìkhalele mmansaya, nto emukhaleleke ole àkhwenle ni àhihimuwenle yawo”. (2 aKorinto 5:14, 15) Okhala wira Yesu oonikhwela, niireke wira khinnoona okhala vootthuneya omwiiwelelaka? Nnoowerya opaka eyo vaavo nintthara ahu ntakiheryo nawe na ophenta wowiikhootta.

19, 20. Etthu xeeni yootepexa oreera Yehova onivanhe awe, ni ninrowa wooniherya sai wira ninneemererya yoovaha eyo?

19 Yesu khahiyo aamutepiha vaavo aahimya awe wira: “Khavo onaphenta akhw’awe vanjene onvikana ole onleva ekumi awe mwaha w’apatthani awe”. (Yohani 15:13) Oleva wawe okumi awe ni murima wotheene oniirelaka hiyo, yaari ethoonyeryo yuulupalexa ya oniphenta wawe. Masi, ookhala mutthu mukina oonihenrye oniphenta wuulupalexa. Yesu aatthokihenrye so: “Vekekhai, Muluku ohaphentexa atthu mpakha wavaha Mwan’awe mmosene, wira othene ale animwamini yowo, ehirimelé, masi ekhalane ekumi ehinimala”. (Yohani 3:16) Muluku onniniphenta vanceenexa, nto onvaha Mwanawe ntoko yowoopola, yeeyo eniiriha wira noopoliwe mu yoottheka ni okhwa. (aÉfeso 1:7) Yowoopola ti yoovaha yuulupale enikhuma wa Yehova, masi owo khonnikhanyererya weemererya yoovaha eyo.

20 Hiyo mmensihu nintthuneya othanla weemererya yoovaha eyo ya Yehova. Moota xeeni? Orweela mwa ‘omwamini’ Mwanawe. Khivamphiyerya ohimya paahi ni masu wira hiyo ninnaamini. Waamini onooniheriwa ni miteko, orweela wa mweettelo ahu. (Yakobo 2:26) Hiyo ninnooniherya omwaamini Yesu Kristu vaavo nimmutthara ahu khuta nihiku. Opaka eyo onoonikumiherya mareeliho manceene vano ni muhoolo, ntoko sinrowa aya otthokiherya mmuru wookiserya wa eliivuru ela.

a Nihiku nne, Yesu aahiseneliwa ikwaha piili, wanipacerya ni ahooleli a itiini, moottharelana ni atoropa ooRoma. (Matheyo 26:59-68; 27:27-30) Nnaamwi aahaaxiwa, owo aahivilela moohikhootta, aakhwaniheryaka masu a eprofesia ani: “Nkakhottihenrye owitho waka atthu ale yakiruwana n’ukisenela”.​—Yesaya 50:6.

Munrowa Omutthara Sai Yesu?

  • Mweettelo xeeni woohikhalana nrima Yesu aatumerenrya awe atthareli awe wira akhalaneke?​—Matheyo 16:24-26.

  • Nthowa xeeni ory’aya wootthuneya otthara mweettelo wowiikhootta?​—Marko 10:23-30.

  • Yesu oonihenrye sai okhala Makampusi Ooreera Murima, ni etthu xeeni axitokweene a mmulokoni wa eKristau aniixutta aya orweela mwa ntakiheryo nawe?​—Yohani 10:11-15.

  • Mmikhalelo xeeni soovareleya muteko ninrowa ahu omutakiha Yesu mu wooniherya ophenta wowiikhootta?​—1 Yohani 3:17, 18.

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha