IWatchtower LAYBRARI EKWI-INTANETHI
IWatchtower
LAYIBRARI EKWI-INTANETHI
IsiXhosa
  • IBHAYIBHILE
  • IINCWADI
  • MEETINGS
  • g00 11/8 iphe. 6-11
  • Ukuphosa Iliso Kwiindlela Zonyango Olulolunye

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Ukuphosa Iliso Kwiindlela Zonyango Olulolunye
  • Vukani!—2000
  • Imixholwana
  • Amanqaku Afanayo
  • Amayeza Esintu
  • Izondlo Ezincedisana Nokutya
  • Ihomeopathy
  • Ichiropractic
  • Ukuphulula
  • Iacupuncture
  • Zininzi Iindlela Onokukhetha Kuzo
  • Amayeza Esintu—Ngaba Anokukunceda?
    Vukani!—2004
  • Impilo Esemgangathweni—Ngaba Kukho Utshintsho?
    Vukani!—2000
  • Unyango Olulolunye—Isizathu Sokuba Abaninzi Balusebenzise
    Vukani!—2000
  • Ukuphulul’ Usana?
    Vukani!—2006
Khangela Okunye
Vukani!—2000
g00 11/8 iphe. 6-11

Ukuphosa Iliso Kwiindlela Zonyango Olulolunye

“Uthethathethwano phakathi koogqirha neengcali zonyango olulolunye lubalulekile ukuze kunyanyekelwe kakuhle impilo yabo bakhetha unyango olulolunye.”

LOO mazwi ayebhalwe kwiThe Journal of the American Medical Association (JAMA) kwinkupho yayo kaNovemba 11, 1998. Eli nqaku lathi: “Imfuneko [yolu thethathethwano] kulindeleke ukuba ibe ngakumbi njengoko kusiya kusetyenziswa ezinye iindlela zonyango, ingakumbi njengoko i-inshorensi yempilo iluquka unyango olunjalo kwiingenelo zayo.”

Abaguli abangakumbi basebenzisa unyango olulolunye ngoxa besebenzisa kakhulu nezinye iindlela eziqhelekileyo zonyango. Kodwa abanye ababaxeleli oogqirha babo ngale nto bayenzayo. Ngenxa yoko, iTufts University Health & Nutrition Letter ka-Aprili 2000 yabongoza: “Ufanele uzincede ngokusebenzisana nogqirha wakho kunokwenza izinto egusheni.” Yongezelela ngelithi: “Enoba yena uyavumelana nawe, uya kungenelwa kakhulu xa usabelana naye ngezimvo.”

Oku kwathethwa ngenxa yengozi esenokwenzeka empilweni xa iingcambu ezithile zidityaniswa nonyango oluqhelekileyo. Ziqonda ukuba uninzi lwabaguli ezibanyangayo bakhetha unyango olulolunye, uninzi lweengcali zempilo zizama ukungavumeli izimvo zazo ngokunyamekela impilo ukuze zingasebenzisani neengcali ezisebenzisa unyango olulolunye ukuze kungenelwe umguli.

Ukunceda abafundi bethu bazi ukuba luyintoni unyango olulolunye ngoku olusetyenziswa ngabantu abaninzi kumazwe aliqela, ngoku sithi vandla vandla sichaze iindidi ezimbalwa zalo. Noko ke, phawula ukuba uVukani! akakhuthazi nanye kwezi okanye naluphi na uhlobo lonyango.

Amayeza Esintu

Kusenokwenzeka ukuba la mayeza ngawona aqhelekileyo kwiindidi zonyango olulolunye. Phezu kwako nje ukusetyenziswa kwamayeza esintu ukutyhubela iinkulungwane, zimbalwa kakhulu izityalo eziye zahlolisiswa kakuhle zizazinzulu. Zimbalwa nangakumbi izityalo nezinto ezifumaneka kuzo eziye zahlolisiswa ngokucokiseke kangangokuba kunikelwe inkcazelo ephathelele ukukhuseleka nokuba luncedo kwazo. Uninzi lwale nkcazelo yamayeza esintu lusekelwe kumava embali angokusetyenziswa kwawo.

Noko ke, kwiminyaka yakutshanje, kukho iqela lohlolisiso lwenzululwazi oluye lwabonisa ukuba luncedo kwamayeza athile esintu aye aluncedo ekunyangeni izigulo ezinjengodandatheko olungephi, ukulibala okuhambisana nokukhula neempawu zokudumba kwedlala lesinyi. Elinye iyeza lesintu eliye lafunyaniswa yiblack cohosh, maxa wambi ebizwa ngokuba yiblack snakeroot, ibugbane, okanye irattleroot. AmaIndiya aseMerika ayeyibilisa le ngcambu aze ayisebenzise ngokunxulumene nokuya exesheni nokuzala. Ngokutsho kweHarvard Women’s Health Watch ka-Aprili 2000, uhlolisiso lwakutshanje lubonisa ukuba iblack cohosh ethengiswa eJamani inokunceda “ekuthomalaliseni iingxaki ezibangelwa kukuyeka ukuya exesheni.”

Kuyabonakala ukuba, isizathu sokuba amayeza emvelo afunwe kangaka kukuba agqalwa ekhuselekile kunemichiza eyenziweyo. Nangona oku kusenokuba njalo, amanye amayeza esintu anokuba nemiphumo eyingozi, ingakumbi xa esetyenziswa namanye amayeza. Ngokomzekelo, iyeza lesintu elidumileyo elinconywa njengento yemvelo yokukhulula isisu neyokunciphisa umzimba linokwandisa uxinezeleko lwegazi lize libangele intliziyo ibethe ngamandla.

Kwakhona kukho namayeza esintu anokubangela ukuba umguli ophe kakhulu. Ukuba la mayeza esintu asetyenziswa kunye namayeza “enza igazi libe khaphukhaphu,” loo nto inokubangela iingxaki ezininzi. Abantu abayimilwelwe, njengabo banesifo seswekile okanye uxinezeleko lwegazi oluphezulu, okanye abo basebenzisa amanye amayeza bafanele bakulumkele ukusebenzisa amayeza esintu.—Bona ibhokisi engasezantsi.

Enye into exhalabisayo ngamayeza esintu kukungabi nesiqinisekiso sokuba aveliswe ngokusemgangathweni. Kwiminyaka yakutshanje kuye kwanikelwa iingxelo zamayeza aye adyojwa sisinyithi nezinye izinto ezingcolisayo. Ukongezelela, kuye kwafunyaniswa ukuba amanye amayeza esintu akabhalwanga ukuba enziwe ngantoni na. Le mizekelo ibonisa imfuneko yokuthenga amayeza esintu, kwakunye namanye amayeza kwiindawo ezinokuthenjwa nezaziwayo.

Izondlo Ezincedisana Nokutya

Izondlo ezincedisana nokutya, ezinjengeevithamini neeminerals, kuthiwa ziye zaluncedo ekukhuseleni nasekunyangeni iingxaki eziliqela zempilo, kuquka ianemia neosteoporosis—kwanokukhusela ezinye iingxaki ezibangelwa kukuzala. Iivithamini neeminerals ezinconyelwa ngurhulumente nezityiwa imihla ngemihla zigqalwa zikhuselekile.

Kwelinye icala, ukutyiwa kwazo kakhulu ukuze kunyangwe izigulo ezithile kunokuba yingozi empilweni. Kusenokuphazamisana nokungena okanye ukusebenza kwezinye izondlo yaye kunokubangela nemiphumo eyingozi gqitha. Le ngozi, kwakunye nokungabikho kobungqina obubambekayo obungokusetyenziswa kweevithamini ezinamandla, azifanele zibethwe ngoyaba.

Ihomeopathy

Ihomeopathy yasungulwa ngeminyaka yee-1700 njengonyango olungenamandla kangako kuneendlela zonyango ezazikho ngelo xesha. Ihomeopathy isekelwe kumgaqo wokuba “unyango luvelisa iimpawu ezifana nezikhoyo emzimbeni” nasekubeni akufanele uyisebenzise kakhulu. Amayeza ehomeopathy enziwa ngokuthi ngokuphindaphindiweyo kuxutywe iyeza elinyangayo—maxa wambi, lixutywe kangangokuba kungasali nanye imolekyuli yeyeza elo.

Noko ke, xa ithelekiswa nokusetyenziswa kweplacebo, kwafunyaniswa ukuba amayeza ehomeopathy aluncedo ekunyangeni izinto ezinjengesifuba, ukuba nezinto ongaziginyiyo nokuhambisa kwabantwana. Amayeza ehomeopathy agqalwa ekhuselekile, ekubeni exutyiwe. Inqaku elapapashwa ngoMatshi 4, 1998, kwinkupho yeJAMA lathi: “Abaguli abaninzi abanezigulo ezingapheliyo nezingaziwayo, banokuncedwa yi-homeopathy. Xa isetyenziswa kakuhle, i-homeopathy inokuncedisana nonyango lwezi mini, ‘inokuba sesinye isixhobo esisetasini.’” Noko ke, kwiimeko ezibeka ubomi esichengeni, kusenokuba bubulumko ukusebenzisa unyango oluqheleke ngakumbi.

Ichiropractic

Ziliqela iindidi zonyango olulolunye ezincedisa umzimba. Ichiropractic iphakathi kwezona ndidi zonyango olulolunye zisetyenziswa kakhulu, ingakumbi eUnited States. Isekelwe kwingcamango yokuba kunokunyangwa ngayo xa kulungiswe iingxaki zomnqonqo. Yiloo nto oogqirha abasebenzisa ichiropractic beqala banyange umnqonqo ukuze balungelelanise ithambo lomqolo lomguli lowo.

Amayeza aqhelekileyo akasoloko ekwazi ukunceda iintlungu ezisemazantsi omqolo. Kwelinye icala, abanye abaguli abafumene unyango lwechiropractic bathi baneliseke gqitha. Abukho buninzi ubungqina bokuxhasa ukuba ichiropractic inokusetyenziselwa izigulo ngaphandle kweentlungu.

Kuyabonakala ukuba, akufane kubekho imiphumo eyingozi xa ufumana ichiropractic kugqirha onamava. Kodwa kwangaxeshanye, ufanele ulumkele ukuba xa isetyenziswa entanyeni, kudla ngokubakho iingxaki ezingakumbi, kuquka ukufa icala nokoma kwamalungu omzimba. Ngelokunciphisa iingozi, ezinye iingcali zincomela ukuba umntu ahlolwe kakuhle kuqala ukuze kubonwe ukuba uhlobo oluthile lonyango lukhuselekile ukuba lungasetyenziswa kuye.

Ukuphulula

Iingenelo zokuphulula (massage) kudala zisaziwa phantse luninzi lwabantu. NaseBhayibhileni ikho ingxelo ebonisa ukuba kwakha kwasetyenziswa. (Estere 2:12) IBritish Medical Journal (BMJ) kaNovemba 6, 1999 yathi: “Iindlela ezahlukeneyo zokuphulula zibaluleke gqitha kwiindlela zonyango zamaTshayina namaIndiya omthonyama. Ebutsheni benkulungwane ye-19 uPer Henrik Ling, wasungula indlela yaseYurophu yokuphulula, ngoku wenze oko kubizwa ngokuba yindlela yokuphulula yaseSweden.”

Kuthiwa ukuphulula kukhulula izihlunu, kuphucule ukujikeleza kwegazi, kuze kususe ityhefu esenokuba ikwizicwili. Ngoku oogqirha bancomela ukuphulula kwizigulo ezinjengomqolo obuhlungu, intloko ebuhlungu, neengxaki zesisu. Abantu abaninzi abaphululwayo bayancoma gqitha. Ngokutsho kukaGqr. Sandra McLanahan, “ama-80 ekhulwini ezifo abangelwa luxinezeleko yaye ukuphulula kuphungula uxinezeleko.”

IBMJ yanikela le ngxelo: “Uninzi lweendlela zokuphulula alunamiphumo iyingozi. Ukuphepha ukuphulula ngendlela engeyiyo kufuna umntu asebenzise ingqondo (ngokomzekelo, ukuphepha ukukhuhla iindawo ezitshileyo okanye umlenze onomthambo omileyo) . . . Abukho ubungqina bokuba ukuphulula abaguli abanomhlaza kuyawunwenwisa.”

UE. Houston LeBrun, owayesakuba ngumongameli weAmerican Massage Therapy Association, wathi: “Njengoko ukuphulula kusiya kuthandwa ngamandla, abantu baya bexhalatyiswa ziziqinisekiso zoogqirha abaziingcali zokuphulula, yaye ke bafanele.” IBMJ yacebisa ngelithi ukuze kuphetshwe ukungachubeki, “abaguli bafanele baqiniseke ukuba oogqirha babo bangamalungu eqela elifanelekileyo.” Ingxelo yonyaka ophelileyo yabonisa ukuba oogqirha babebhaliswe ngokusemthethweni kumazwe angama-28 eUnited States.

Iacupuncture

Iacupuncture iyindlela yokunyanga exhaphake kakhulu ehlabathini lonke. Ngoxa ibinzana elithi “acupuncture” ligubungela iindlela ezininzi, ngokuqhelekileyo iquka ukusetyenziswa kweenaliti ezincinane ezifakwa kwiindawo ezithile emzimbeni ukuze zinyange. Uhlolisiso oluye lwenziwa kumashumi aliqela eminyaka edluleyo lubonisa ukuba iacupuncture isenokusebenza kwezinye iimeko ngokukhupha imichiza yengqondo njengee-endorphin, enokunceda ekupheliseni iintlungu nokukrala.

Olunye uhlolisiso lubonisa ukuba iacupuncture inokunceda ekunyangeni iqela lezigulo yaye ilunyango olulolunye olukhuselekileyo kunezidambisi-zintlungu. IWorld Health Organization iyaqonda ukuba iacupuncture inokusetyenziselwa ukunyanga izifo ezili-104. IU.S. National Institutes of Health yachaza ubungqina bokuba iacupuncture ilunyango olwamkelekileyo ekunyangeni iintlungu ezibakho emva kotyando, ukuba buhlungu kwezihlunu, iintlungu zokubakho ebudeni bokuya exesheni nokuba nesicaphucaphu nokuhlanza okubangelwa lunyango lwemichiza okanye ukukhulelwa.

Nangona kunqabile ukuba iacupuncture ibe nemiphumo eyingozi, umntu usenokuziva iintlungu, abe ndindisholo okanye antlontlozele. Ukucocwa kakuhle kweenaliti okanye ukusetyenziswa kweenaliti ezilahlwayo emva kokusetyenziswa kunokuyinciphisa ingozi yokwasulelwa. Abaninzi abasebenzisa iacupuncture baswele ubuchule bezamayeza obufunekayo ukuze bachaze isigulo esifanelekileyo okanye bancomele olunye unyango olufanelekileyo. Bekungayi kuba bubulumko ukukubetha ngoyaba oku kuswela ubuchule, ingakumbi ukuba ukhetha iacupuncture ukuze uthomalalise isigulo esingapheliyo.

Zininzi Iindlela Onokukhetha Kuzo

Le ingasentla yimizekelo yeendidi ezininzi zonyango ngoku ngokuqhelekileyo ekubhekiselwa kuzo njengonyango olulolunye kwiindawo ezininzi. Kwixesha elizayo ezi, kwakunye nezinye ezingakhankanywanga apha, zisenokugqalwa njengeziqhelekileyo, kwananjengokuba sele zigqalwa ngolo hlobo kwiindawo ezininzi zehlabathi. Kambe ke, ezinye zisenokuyekwa okanye zingathandwa.

Ngelishwa, intlungu nokugula yinxalenye yamava oluntu, kwananjengoko iBhayibhile isitsho ngokuchanileyo ukuthi: “Siyazi ukuba yonke indalo iyagcuma kwaye isentlungwini de kube ngoku.” (Roma 8:22) Kulindelekile ukuba uluntu lufune isiqabu. Kodwa sinokuphethukela phi? Nceda uqwalasele ezinye izinto ezifunyanisiweyo ezisenokukunceda xa ukhetha unyango lwezamayeza.

[Ibhokisi/Umfanekiso okwiphepha 8]

Ukudibanisa Amayeza Aqhelekileyo Nawesintu—ZIYINTONI IINGOZI ZALOO NTO?

Akungoku abantu ngokubanzi belunyukiswa ngokusebenzisa amayeza athile kwakunye notywala. Ngaba ikho ingozi nasekusebenziseni amayeza esintu kwakunye namayeza akhutshwe ngugqirha? Ixhaphake kangakanani le nto?

Inqaku elikwiThe Journal of the American Medical Association lathetha “ngokusetyenziswa ngaxeshanye kwamayeza anconyelwa ngugqirha kunye namayeza esintu.” Lathi: “Phakathi kwama-44% abantu abakhulileyo ababesithi basebenzisa rhoqo amayeza abawanikwe ngugqirha, malunga nom-1 (i-18.4%) kwaba-5 wanikela ingxelo yokuba kwangaxeshanye wayesebenzisa ubuncinane iyeza eli-1 lesintu, ivithamini enamandla okanye zombini.” Kubalulekile ukuzazi iingozi ezisenokwehla ngenxa yokwenjenjalo.

Abo basebenzisa amayeza esintu athile bafanele baxhalabe xa besebenzisa unyango lwezamayeza oluza kufuna ukuba badonywe. UGqr. John Neeld, ongumongameli weAmerican Society of Anesthesiologists wathi: “Kukho iingxelo ezisuka kumava abantu zokuba amayeza athile esintu athandwayo, kuquka i-ginseng neSt. John’s wort, anokubangela amahla-ndinyuka kuxinezeleko lwegazi. Oku kunokuba yingozi xa umntu edonywa.”

Lo gqirha wongezelela ngelithi: “Ezinye, ezinjenge-ginkgo biloba, ijinja ne-feverfew, zinokuphazamisana nokunquma kwegazi, nto leyo eyingozi ngethuba lokudonywa—ukuba kukho ukopha ecaleni komnqonqo, loo nto inokubangela ukufa kwamalungu athile omzimba. I-St. John’s wort isenokuzenza zibe yingozi iziyobisi okanye amayeza okubulala iintlungu.”

Licacile elokuba, kubalulekile ukuyazi ingozi esenokubakho xa usebenzisa amayeza athile esintu kunye namayeza aqhelekileyo. Amabhinqa akhulelweyo nawanyisayo afanele alumke ngokukhethekileyo ngenxa yengozi esenokwehlela iintsana zawo ngenxa yokudibanisa amayeza athile esintu kwakunye namayeza aqhelekileyo. Ngenxa yoko, abaguli bafanele baxubushe noogqirha babo enoba luluphi unyango abanokulusebenzisa, enoba lolulolunye okanye naluphi na.

[Imifanekiso ekwiphepha 7]

Amanye amayeza esintu aye aluncedo ekunyangeni iingxaki zempilo

I-“black cohosh”

ISaint John’s wort

[Inkcazelo]

© Bill Johnson/Visuals Unlimited

[Umfanekiso okwiphepha 7]

Ukuze kubekho imiphumo emihle abaguli neengcali zamayeza bafanele basebenzisane

    Iimpapasho ZesiXhosa (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • IsiXhosa
    • Share
    • Zikhethele
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imiqathango
    • Umthetho Wezinto Eziyimfihlo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share