DISOLO DI NDONGOKOLO 8
NKUNGA 130 Tólimbisaka
Bue busokudila nlemvo wu Yehova
‘Bobuawu bo Yehova kalulemvukila beno phe lulemvukilanga badieno.’—KOL. 3:13.
MU BUKHUFI
Disolo diadi dilembo tubila mambu momo tulenda vanga mu diambu di tulemvukila mutu nioni wutufuemisini.
1-2. a) Thangu mbi yeta luta bela phasi mu lemvukila mutu? b) Bue Denise kalemvukila?
PHASI weta mona mu lemvukila batu? Batu bawombo beta mona phasi mu lemvukila, nduka nduka mu thangu babakembi voti babavangidi diambu dimosi diodi dibaluekidi, ayi dibavengi phasi mu ntima. Vayi tulenda kueto nunga botula ziphasi ziozi tummona mu ntima, ayi tulenda kueto nunga lemvukila. Mu kifuani, tutadila disolo di khomba mosi wunketo widi mu dizina Denise,a nioni wulemvukila mu phila mosi yingitukulu. Mu 2017, Denise ayi dikanda diandi baye tala bilu kinneni ki Bambangi zi Yehova kioki kizibuka ku Warwick. Mu thangu beba vutuka ku nzo’awu, sofele kimosi wuye dumva ditoma diawu. Mu bila ki kizida beni, Denise wuyiza ba mu tezo kikondo bue zaba mambu. Mu thangu kayiza kotuka, bayiza kunkamba ti, bana bandi bame mana luala ngolo, ayi nnuni’andi Brian fuidi. Niandi yindula mambu beni mana, Denise tubidi ti, “Nditatakana buwombo mu mayindu.” Kuntuala, mu thangu bayiza kunkamba ti sofele beni kasi ba ko wuvuvuka ayi kasi nnua ko malavu voti zitsunga, wuyiza lomba Yehova kansadisa mu diambu di kabaka ndembama.
2 Bakanga sofele beni ayi bansambisa mu bila kioki kavondila nnuni’andi mu kondo kukana. Kedi kikinina ti mu nko kabutudila, nginu bankanga. Tribinale yikamba Denise ti mambu momo kantuba mawu mafueti kubasadisa bazaba keni bankontisa mu buloko voti babika kunkotisa. Denise tubidi ti: “Diba diambu diphasi kuidi minu, mu bue yindula thangu yoyi yilutidi yimbimbi mu luzingu luama. Yiba banga minu batiuka zitsoma va phuta, bue bonga diaka tsalu bue tetika vana.” Mua zisabala zivioka, Denise bantedisa ku tribinale mu diambu di kasamba ayi mutu nioni wutukisa ziphasi ziwombo mu dikanda diandi. Diambu mbi katuba? Denise wulomba zuzi kalemvukila sofele beni.b Mu thangu kamanisa tuba, zuzi wubimisa matsuela. Zuzi beni wutuba ti: “Mu 25 ki mimvu miomi ndime viokisa mu kisalu kiama ki kizuzi, kadi khumbu ndiwa mutu wuntuba mambu maphila yoyi. Kadi khumbu ndimona dikanda diodi bavangidi diambu dimbimbi, dibue vovila mutu nioni wubavangidi diambu dimbimbi. Kadi khumbu ndiwa ziphova ziphila yoyi zi luzolo ayi zi nlemvo.”
3. Diambu mbi dituma Denise kalemvukila?
3 Mbi bisadisa Denise kalemvukila? Wuyindudila mu buphinda nlemvo wu Yehova. (Mika 7:18) Enati tueta monisa phutudulu matondo mu nlemvo wowo Yehova katumonisina, yawu yifueti kututuma beto phe tulemvukila batu bankaka.
4. Yehova mbi katidi tutula? (Efeso 4:32)
4 Yehova katidi ti tulemvukilanga batu bankaka mu ntima wumosi banga phila niandi katulemvukila. (Tanga Efeso 4:32.) Katidi ti tubanga bakubama mu lemvukila batu bobo batuluekidi. (Nku. 86:5; Luka 17:4) Mu disolo diadi tueka ntadila mambu matatu momo makuiza tusadisa tufika lemvukilanga.
KADI LASAKANA PHILA YOYI WULEMBO KIMUENA
5. Mu tadila Zingana 12:18, bue tulenda kukimuena mu thangu mutu katufuemisini?
5 Tulenda luta luala mu ntima enati nkundi’aku voti khomb’aku mu dikanda tubidi voti wuvangidi diambu diphasi. (Nku. 55:12-14) Thangu zinkaka ziphasi ziozi tueta mona zilenda dedakana banga ngeyo batiukidi mbedi. (Zingana 12:18.) Tulenda meka kuka voti kubula ziphasi beni. Vayi ngeyo kubutudila yidi banga ngeyo wukitobudi mbedi ayi bue yibika va phuta. Bobuawu phe, tulendi ko tomba ti ziphasi ziozi tummona mu ntima zibotuka mu kambu thumbu kubula diambu beni.
6. Mbi tulenda tula mu thangu mutu katuluekidi?
6 Mu thangu mutu katuluekidi, diambu ditheti diodi tulenda vanga dilenda ba fuema. Bibila kitumonisini ti thangu zinkaka tulenda fuema. Vayi, kituveni ndongi yikambu bikila nganzi nzila yitudiatisa. (Nku. 4:4; Efe. 4:26) Bila mbi? Bila khumbu ziwombo phil’eto yi kukimuena yeta kutupusa mu vanga diambu. Nganzi yibimisanga ko mim’butu mimboti. (Zaki 1:20) Tubika zimbakana ti mutu woso kalenda fuema, vayi tatamana ba mu nganzi, mutu niandi veka weta baka nzengolo beni.
Tubika zimbakana ti mutu woso kalenda fuema, vayi tatamana ba mu nganzi, mutu niandi veka weta baka nzengolo beni.
7. Bue tulenda kukimuena diaka mu thangu mutu katuluekidi voti katuvangidi diambu diphasi?
7 Mu thangu batuvangidi diambu dimosi diphasi, tulenda tatakana buwombo mu mayindu. Mu kifuani, khomba wumosi wunketo widi mu dizina di Ann tubidi ti: “Mu thangu ndiba muana lezi, papa wubotula mama ayi wubue kuela nketo wunkaka. Ndikimona ti bandiekudi. Mu thangu bayiza buta bana, ndikimona ti bame ziona buangu kiama. Ndiyonzuka ayi mayindu ma kukimmona ti bathianga ko.” Khomba mosi wunketo widi mu dizina Georgette mu thangu bakala diandi kasi bue ba ko wukuikama kuidi niandi, wutuba ti: “Tona mu bumuana, tuba bakundi. Tuba min’zibudi nzila beto babuadi ayi tueba samunanga va kimosi. Vayi ntim’ama wuyiza luala.” Khomba mosi wunketo widi mu dizina di Naomi tubidi ti: “Ndisi yindula ko kadi fifioti ti bakala diama kalenda kuphangila diambu dimbimbi. Mu thangu kakhamba ti weba talanga pornografi mu kitsueki, ndikimona ti ndivunuka ayi wupfuisa tsoni.”
8. a) Ndambu mambu mbi mafueti tula ti tulemvukilanga batu bankaka? b) Mamboti mbi tuela baka ti tulembo lemvukila badieto? (Tala ankadre “Enati mutu wutuluekidi mu ntima, mbi tulenda tula?”)
8 Tuisi ko luve lufiongunina mambu momo batu bankaka bakutukamba ayi mo bakutuvangila, vayi tuidi na luve luzaba mbi bituba ayi mbi bivanga mu thangu batukembi voti batuvangidi diambu. Ayi khumbu ziwombo diambu dilutidi mboti mu vanga didi lemvukila. Bila mbi? Bila tueta zola Yehova, ayi katidi tulemvukilanga. Ti tulembo tatamana ba mu nganzi ayi tummanga lemvukila, mu kondo finda phaka matu vanga mambu mabuvungisi voti ma buzoba ayi thangu zinkaka malenda kutuvanga phasi mu nitu’eto. (Zin. 14:17, 29, 30) Tutala kifuani ki khomba wumosi wunketo nioni widi mu dizina di Christine. Tubidi ti: “Mu thangu pfuemini voti mu thangu baphangidi diambu dimbimbi, ndibue sevanga ko buwombo. Nzala dia yeta kuiza kuthina, ayi ndibue dianga ko bumboti. Ndieta kuiza mona phasi mu baka tulu, ndieta kuiza mona phasi mu kuka mayindu mambimbi, ayi yawu yeta kuiza vanga diambu mu phila yoyi ndieta vangila bakala diama mambu ayi batu bankaka.”
9. Bila mbi tufueti bikila nganzi?
9 Buba ti mutu nioni wutuvangidi diambu dimbimbi kakadi fika kuiza tulombi nlemvo, beto tulendi ko kunkangila nganzi. Bue bukubutudila? Georgette, nioni tutekidi tubila, tubidi ti: “Mua ndambu bilumbu bivioka, ndiyiza botula phila yoyi ndieba kukimuenanga ayi ndiyiza lembo kangila nnuni’ama wuthama nganzi. Yawu yitula ti ndiba mu ndembama yiwombo.” Mu thangu tueta kuiza nunga botula nganzi, tueta kuiza tanina ntim’eto mu mambu momo nganzi yeta nata. Tueta kuiza kukivangila phe diambu dimboti enati tukadi bue yindula diambu diodi batuvangidi ayi tueta kuiza yangalala diaka mu luzingu. (Zin. 11:17) Vayi mbi wufueti tula, enati wisi ko kaka wukubama mu lemvukila?
NUNGA MAYINDU MAKU MAMBIMBI
10. Bila mbi tufueti bikila thangu yivioka muingi tununga botula nganzi? (Tala phe foto.)
10 Bue wulenda nungina botula mayindu momo meta monisa phasi? Phila mosi yi kubutudila yidi yibika mua thangu yivioka. Mutu nioni luedi ngolo ayi babukidi kuidi munganga, thangu yeta kuiza tombana muingi phut’andi yibeluka. Phila mosi phe, thangu yeta kuiza tombana muingi tununga lemvukila mutu mu ntima woso.—Mpo. 3:3; 1 Pi. 1:22.
Bobuawu phuta yoyi batubukidi kuidi munganga yeta tombila thangu muingi yibeluka, buawu phe yeta tombinina mu thangu batufuemisini (Tala paragrafi 10)
11. Bue lusambulu lulenda kutusadisila muingi tulemvukila?
11 Mu buela, sambila Yehova kasadisa wulemvukilanga.c Ann, nioni tutekidi tubila sudikisidi phila yoyi lusambulu lunsadisila kalemvukila. Tubidi ti: “Ndilomba Yehova kalemvukila wumosi mosi mu khati dikanda dieto bila beto baboso tuisi vangila ko mambu mu phila yimboti. Ndiyiza sonikina siama nkanda ayi nketo wo kayiza bue kuela mu kubakamba ti, ndibalemvukidi.” Ann kikinini ti disi ba ko diambu difioti mu kubutudila. Vayi tubidi diaka ti: “Vuvu kidi yama ti minu sokudila kadulu ki lemvukila ki Yehova, bulendakana yawu yela tula ti siama ayi nketo’andi batomba zaba buwombo Yehova.”
12. Bila mbi tufueti tudila Yehova ntima va buangu kitudila mayindu meto ntima? (Zingana 3:5, 6)
12 Tutudilanga Yehova ntima vayi bika mayindu meto. (Tanga Zingana 3:5, 6.) Yehova zebi bumboti mambu momo makututombana. (Yes. 55:8, 9) Ayi kadi khumbu kela kutulomba tuvanga mambu momo makutumonisa phasi. Wulembo tukindisa tulemvukilanga, ayi tuzaba ti yidi mu diambu di mamboti meto. (Nku. 40:4; Yes. 48:17, 18) Vayi ti tutudidi mayindu meto ntima, thangu zinkaka yilenda ba phasi mu lemvukila. (Zin. 14:12; Yel. 17:9) Naomi, nioni tutekidi tubilanga, tubidi ti: “Va theti ndieba banzilanga ti rezon ndiba mu kondo lemvukila bakala diama bo kabe talanga pornografi. Ndimona tsisi mu banzila ti wela bue vutukila diambu diodi kaphangila ayi wela zimbakana bivonza biobi diambu beni ditotula. Ayi ndibe banzilanga ti Yehova weba sudikanga phila yoyi ndieba kimuenanga. Vayi ndiyiza tona bakula ti yisi ko bo Yehova keba sudikanga mayindu mama, ti buna kundambusu’ama kaba. Wuzaba phila yoyi ndibe kimuenanga, ayi thangu yitombana muingi ndinunga lembo mona nganzi vayi katomba phe ti ndilemvukila.”d
TUTOMBANGA BA MAYINDU MAMBOTI
13. Mu tadila Loma 12:18-21, mbi tufueti tula?
13 Lemvukila mutu nioni wutumonisini phasi mu ntima yisi sukila ko kaka mu kondo bue tubila diambu diodi katuvangidi. Vayi enati khomb’eto wu Mukristu wubakala voti wunketo wutuluekidi voti wutuvangidi diambu dimosi diphasi, lukanu lueto lufueti ba luvutula ndembama ayi niandi. (Mat. 5:23, 24) Tufueti botula nganzi ayi ba ntima kiadi ayi tufueti botula mayindu mambimbi ayi lemvukila. (Tanga Loma 12:18-21; 1 Pi. 3:9) Mbi bilenda kutusadisa tubutudila?
14. Mambu mbi tufueti tudila ngolo mu vanga, ayi bila mbi?
14 Tufueti tula ngolo mu tadila mutu nioni wutufuemisini banga phila yoyi Yehova keta kuntadila. Yehova weta luta tala mambu mamboti momo batu beta vanga. (2 Lus. 16:9; Nku. 130:3) Beto tatamana tomba mambimbi kuidi batu—tuela mona mambimbi, vayi beto tatamana tomba mambu mamboti, tuela mona phe mamboti momo batu badi. Mu thangu tulembo tatamana tomba mamboti kuidi batu, buawu tulenda kondo muena phasi mu kubalemvukila. Mu kifuani, khomba mosi wubakala widi mu dizina di Jarrod tubidi ti: “Ndimonanga ko phasi mu lemvukila khomba minu yindula mamboti momo kaphangila ayi bikadulu bimboti biobi ndieta mona kuidi niandi.”
15. Bila mbi didi diambu dimfunu mu kamba mutu nioni wuluekidi ti wunlemvukidi?
15 Didi diambu dimboti mu kamba mutu nioni wutuluekidi ti tunlemvukidi. Bila mbi dididi mfunu? Tutadila mambu momo Naomi, nioni tutekidi tubilanga, tubidi ti: “Nnuni’ama wundiuvula, ‘Abue, wundemvukila?’ Mu thangu ndizibula munu’ama muingi ndituba, ‘ndilemvukidi,’ kingodika kiama kikangama. Ndiyiza sudika ti ndisi kunlemvukila ko mu ntima woso. Kuntuala ndiyiza koka kunkamba ziphova ziazi ti, ‘ndilemvukidi.’ Mu thangu ndinlemvukila, nnuni’ama wubimisa matsuela mu meso, ndiyituka mu mona phila yoyi ntim’andi wuyiza kitila ayi phila yoyi ndiyiza bela mu ndembama. Tona vana, ndiyika bue kuntudila ntima ayi kikundi kieto kiyika kingolo.”
16. Mambu mbi tume longuka mu diambu ditadidi lemvukila?
16 Yehova katidi ti tulemvukilanga batu bankaka. (Kol. 3:13) Vayi yilenda ba phasi mu kubutudila. Vayi tulenda lemvukila enati tutumbulu kubula diambu beni mu ntima ayi beto tula zingolo mu kubutudila. Ayi yawu yilenda tula ti tubue ba diaka mayindu mamboti.—Tala ankadre “Mambu matatu momo tufueti vanga muingi tulemvukila.”
TUYINDULA MAMBOTI MO MADI MU LEMVUKILA
17. Mamboti mbi madi mu lemvukila?
17 Tuidi na mambu mawombo momo malenda tutuma tulemvukila. Tutadila mua ndambu mambu beni. Ditheti, tueta sokudila ayi tueta yangidika Sieto di ntima kiadi, Yehova. (Luka 6:36) Dimmuadi, tuidi na phutudulu matondo mu nlemvo wu Yehova wowo katumonisina. (Mat. 6:12) Dintatu, tueta yangalala mu buvini bumboti bu nitu ayi tueta tanina kikundi kieto kiba kingolo.
18-19. Kadulu kieto kilemvukila, mbi kilenda tula?
18 Mu thangu tulembo lemvukila batu, tulenda baka mamboti voti lusakumunu mu kondo ku zaba. Mu kifuani, tutadila mambu momo mabuilukulu Denise nioni tutekidi tubilanga. Mu kondo keta buzabila, mutu nioni wutula yandi kizida, wuba na mayindu ma kukivonda bawu mana kunsambisa. Vayi, wuyiza yituka phila yoyi Denise kanlemvukila ayi kuntuala wuyiza longuka Bibila ayi Bambangi zi Yehova.
19 Tulenda banzila ti lemvukila didi dimosi mu mambu momo malutidi phasi mu vanga—vayi didi dimosi mu mambu momo malenda kutunatina mamboti. (Mat. 5:7) Diawu, tufueti tula mo tufueti tula mu diambu di sokudila nlemvo wu Yehova.
NKUNGA 125 “Esengo na bato ya motema mawa!”
a Mazina mankaka balulu mabalulu.
b Mu mambu maphila yoyi, kadika Mukristu, niandi veka fueti baka nzengolo mu mambu momo kafueti vanga.
c Tala mu jw.org zivideo zi maluimbu “Tólimbisanaka,” “Limbisá mpe bosaná,” ayi video yi luimbu “Tózongisa boninga.”
d Kadiambu ko tala pornografi didi disumu ayi dieta vanga phasi enati nnuni’aku voti nketo’aku vengi disumu beni, kisi ko bila kioki mutu kafueti vondila dikuela mu landakana Masonoko.