Ga Yekova Uru Sapangbanga Ima Mbeda!
‘Gu bakere uru nga ga Yekova mbembedii, si mbembedii kini ipisitihe gbe.’—ZEFANIA 1:14.
1. Gini zahe Mbori akusihe ngba Zefania?
YEKOVA MBORI ima mbeda ka guari sa gbegbere aboro. Oni degeturoni! Gere nga gako zahe: “Mi agbárasa aboro . . . mi abá tunga aboro dunduko auru kpotosende.” (Zefania 1:3) Agu afugo nga ga Bakere Gbia Bakindo nga Yekova re, ko agumbaha rogo gako nebi nangia Zefania, isoke nangia titatita gu ruru Bakindo nangia Izikiya. Gu tingidapai re, nga gu i afuhe ti regbo gu wene Bakindo nangia Yosiya, aagumbanga wenepai kumbatayo tipa gu gbegbere aboro naaraka ringara Yuda yo te.
2. Tipagine ga Yosiya mangaapai akanga tini na ga Yekova uru sapangbanga ya?
2 Zanga kapa, ga Zefania sunge nebi anyakasi gu paranga nangia Yosiya sa gupai ko aima inopaha, nga si naida i girisi ringara Yuda be bibiriko irisombori. Ono ga bakindo mangaapai ka giriso gu ringara re be zire pambori aadianga gbegbereapai kusayo dunduko dagba aboro watadu ka dada gu ingaapai nangia ga titako, nga Bakindo Manase te, nga guko “[na]hisi Yerusarema na kure aboro wenesa.” (2 Abakindo 24:3, 4; 2 Pekapai 34:3) Sidu si adu nga ga Yekova uru sapangbanga aye aye nirengo.
3. Waigu rengbe ani ka ino gupai nzunzu nga boro rengbe arengba ka bata rogo ‘ga Yekova uru zinga’?
3 Si ki vura du wo, si adu nga aboro abata abata rogo gu iiriwo uru re. Si du ga Mbori nebi angarasi aboro tini niyaa: “Mbata gu pai i aringbisi he nikada rago ki susi wa gundugundu umuhe, mbata gu ngariangaria zinga nikaye nga ga Yekova ku ri roni, mbata gu uru nikada fu roni nga rago ga Yekova zinga. Oni gbáta Yekova, oni dunduko nga bayee aboro ringara, namanga gako sarangbanga; oni gbáta rurupai, oni gbáta umbasitise; si ngia [isoke, NW ] i aóka roni rago ga Yekova [uru, NW ] zinga.” (Zefania 2:2, 3) Na gu maabangirise berãraniyo nga ga bata rogo ga Yekova uru sapangbanga, ani tonanga wisigo gu ga Baibiri buku ga Zefania. I akehe ringara Yuda yo rogo 648 Mbata fu Gaani Regbo, sidu si nga papara ‘fugo Mbori nga ga sangbanebi,’ nga gu si aida ani dunduko moiberã rani fuoho na ngbaduraniyo dunduko.—2 Petero 1:19.
Yekova Nataa Beko
4, 5. Waigu Zefania 1:1-3 adu nidigisidigisihe kurii gu gbegbere aboro nadu ringara Yuda yo?
4 ‘Gu fugo nga ga Yekova’ fu Zefania natona na gu zahe i niima gumbapaha mbata. Mbori nayaa: “ ‘Mi agbárasa ahe kpakaya auru kpotosende,’ wo poi Yekova. ‘Mi agbárasa aboro na anya; mi agbárasa azire ari na atĩo baime. Mi abáfa agu ahe aboro nakota mbiko ho wa sa na gbegberẽ aboro; mi abá tunga aboro dunduko auru kpotosende,’ wo poi Yekova.”—Zefania 1:1-3.
5 Ii, si adu nga Yekova nika digiso gu bakere gbegbereapai nadu ringara Yuda yo. Ada ka Mbori amangisunge na yo ‘ka gbarasa ahe kpakaya auru kpotosende’? Wa duhe nga Zefania awiri gumba gu sangbanebi re ti tonatona ga Bakindo Yosiya zogarago, nga gu natona rogo 659 Mbata fu Gaani Regbo, digisidigisi gu sangbanebi re adu ti regbo gbarasa Yuda na gaha bakporo, nangia Yerusarema, vurube aBabero rogo 607 Mbata fu Gaani Regbo. Ti gu regbo re, i ‘agbarasi gbegbere aboro kusayo kpakaya’ ringara Yuda yo.
6-8. Ginipai i agumbapaha kumbatayo rogo Zefania 1:4-6, na waigu gu sangbanebi re adu nidigisidigisihe rogo gu ringara Yuda nadu mbata?
6 Ni gumba ko pa ga Mbori mangaapai kumbatayo kuti zire airisimbori, Zefania 1:4-6 nayaa: “Mi atáã bere kuti Yuda, na kuti araki Yerusarema yo; mi ki ba gu yangara yo ku sa yo ti gi ba re nga ga Bara yo, na rimo aboromotumo nga airisi kpiahe; na agu yo nairisa rimbasa agu ahe du ngbangbaturũ yo ri abambu yo; na agu yo nairisa Yekova ki zunga he fu ko [“na aguyo nazungahe ti rimo Yekova,” NW ] ki nizunga he ti rimo Marekama a; na agu yo nakaraga tiyo ku sa yo ti peka Yekova, [nga aguyo] agbata nga Yekova watadu sana he tipa ko a ya.”
7 Yekova atai beko sa aboro Yuda na aboro Yerusarema. Ko adiberã ka imo airisi gu ga aKanano mbori vugaahe nangia Bara. Rogo adagbarago nibakiakia, ambori adukuho i anayambayo nga aBara, mbiko airisiyo anaberãha ya agu ambori re na ome tiyo kurii kura arago. Ni kpiapai, Bara aduho aMoabo na aMidiano anairiso ko rii Bagangara Peoro yo. (Pa Geda Aboro 25:1, 3, 6) Si adu nga rogo ringara Yuda nabaha dunduko, Yekova adia agu aboromotumo nga ga Bara yo kusayo, kodihe na gu iraira aboromotumo nangia aRevi nga aguyo nanakuo ga Mbori ndika ni koda yo tiyo na yo.—Gate 20:2, 3.
8 Si adu a nga Mbori adia aguyo adia kusayo ‘nanatumusa fu rimbasa aũngbangbaturũ,’ wa gopai ayugoho, nga kaa manga birĩ soroka na akerekuru na kini irisi uru. (2 Abakindo 23:11; Yeremaya 19:13; 32:29) Ka Mbori azaki gako zinga azaka kurii aguyo nana’asada ka koda ndikidi irisombori na zire pambori ni ‘zunga yo he fu Yekova na ni zungahe ti rimo Marekama.’ Si nawiraha gbe nga Marekama nga kura rimo Moreke, nangia ga aAmono bangbasia mbori. Iriso Moreke akodi fu agude ni motumo.—1 Abakindo 11:5; Yeremaya 32:35.
Digido Ngbiiakristano Ima Mbeda!
9. (a) Gini bape du kurii Ngbiiakristano? (b) Zanga du wa gu iraira aboro nadu ringara Yuda yo, ginipai si aida ani diberã kaa mangaha?
9 Agi apai dunduko re natingida rani na pa Ngbiiakristano, nga gu rimisitihe gbe kurogo zire irisombori gbiati birĩ soroka na akerekuru. Na gaha sunge rogo tumo na dungu amirioni unga aboro rii gu bamotumo nga ga agu vura abarumbatayo rogo pambori naasongodaha ima gbera nirengo kisusi! Ka ani ya dunga wa gu iraira aboro nadu ringara Yuda yo ya, nga aguyo “nakaraga tiyo ku sa yo ti peka Yekova,” ki du kpasiaka zanga gbata ko watadu gbata gako rugapai. Kuba gure, ani ka kindi kuti gaani ruru mangapai fu Mbori.
10. Waigu rengbe oni ka sakarogo gu nyanyakipai du rogo gu sangbanebi nga ga Zefania 1:7?
10 Agu afugo nebi naye fuo gure gu rẽ arẽ wenengai na agu amangi irairaapai nangia ga Yuda yo na aguyo du rogo gi gaani regbo re. Zefania 1:7 nayaa: “Mo óngo kii bara bangiri Gbia nga Mbori! Bambiko rago Yekova nambeda; Yekova mbakadi motumo ki kpara gako agino.” Si nawiraha gbe nga agi “agino” re angia agu asogo aYuda nangia aKasado. Gu “motumo” re angia kina boro ringara Yuda nitihe, kodihe na gaha bakporo. Ngba gi gene re, Zefania aatingidapa ga Mbori ringbisapai ka gbarasa Yerusarema, na gi sangbanebi re aayugopa gbarasa Ngbiiakristano a. Nirengo, wa duhe nga ga Mbori uru sapangbanga ima mbeda areme gbe, si naida zegino nabaha ‘óngo kii bara bangiri Gbia Bakindo nga Yekova’ na kini gi gupai ko agumbaha rogo gu “umba rimbasa avusende” nga mbedimbedi apefuo Yesu na abakureayo, nga gako “kura avusende.” (Ruka 12:32, NW; Yoane 10:16, NW ) Gbarasahe napido agu aboro dunduko nikaa deganga tuyo ya, nimanga yo ho wo, i kini sogo ga Mbori Kindo.—Atambuahe 2:1, 2.
Mbembedii—Uru Yora Wawa Nika Da!
11. Bangua rogo gupai yo du rogo Zefania 1:8-11 nga gine?
11 Zefania 1:8-11 nagumba kurapai tipa ga Yekova uru niyaa: “Si adu wa gere ti gu rago nga ga ga Yekova motumo—‘Mi ambúsa abazogo na awiri bakindo na agu yo dunduko ukadi tiyo na ga kura ngbatunga aboro roko. Ti gu rago re mi ambúsa aboro ni ba sa sa nga agu yo nagu ri barima ku dimoyo, nga agu yo nahisa ga abairayo bambu na zuu na biriki.’ ‘Ti gu rago re,’ wo poi Yekova, ‘i agía kpe ku Ngbadimo Atĩo yo na tawawa ku Ue Papararago [“ku ue baraka,” NW ] yo, baworo sumba he ku[rii] agangara yo. Ako araki Makatesa yo, oni yóro wawa! Bambiko ababagiahe dunduko adu nga ho berewe te; agu yo dunduko naringbisa feda i bafu yo ku sa yo.’ ”
12. Waigu duhe nga i bi aguyo i “[na]ukadi tiyo na ga kura ngbatunga aboro roko”?
12 Si adu nga Yoaza, Yoyakima, na Yoyakina nika diaba Bakindo Yosiya. Fuo gure, ga Sedikiya zogarago ki ye, nga gu gbarasa Yerusarema amangi ti ragoho. Wa i avura kaa ngera bangiriyo na gu gberangbii re, kura aboro aagbata gupai nga gu rikaaboro nadu pati yo idi na yo ni “ukadi [yo] tiyo na ga kura ngbatunga aboro roko.” Teketeke a, dungu aboro gu duho areme nayugoho rogo dungu agene nibakiakia nga i ni papara ga Yekova riigbu te. Ni agu aboro nayugo tiyo ni papara ga Satana riigbu, i ambusa yo ambusa.
13. Ringbisihe kuti ga Zefania sangbanebi, ginipai si adu nga si amanga ho aBabero ka zubo Yerusarema ni?
13 ‘Gu uru’ ringara Yuda akaragapai rogo fu Yekova, si nawira kina gu gako uru ko ka manga sapangbanga rogo kurii avurako, tipa ka digiso gbegbereapai, na ka yugo gupai nga ko nga bahe. Si adu nga ho aBabero ka zubo Yerusarema ni, aboro ayora wawa Ngbadimo Atĩo yo. I avura yambaha wo mbiko si adu pati babaga atĩo. (Nemaya 13:16) Ga Babera rimbasa ariivura arimi kurogo gu baraka nga ga abanzengere nga gu i anayambaha nga gu ue baraka, sidu “baworo sumba ahe ku[rii] agangara yo” rengbe ka yugopa woro ndu aKasado wa i aambeda. Si adu nga araki Makatesa yo ‘ata wawa ata,’ isoke du rogo gu Ngboongborago nangia Tiroponi rogo gu paparaha nadu ku ngbiiyo. Tipagine ka i atawawa tini? Bambiko si adu nga sunge bagaahe, kodihe na ga “agu yo dunduko nanaringbisa feda” adigo adigo yo.
14. Bakio ga Mbori wisigopai tipa agu aboro nanayaa i nairiso ko andu ki da wari?
14 Bakio ga Yekova wisigopai tipa agu aboro nanagumba gupai nga i nairiso ko andu ki da wari? Gu sangbanebi re nandu kumbatayo kindi niyaa: “Ti gu rago re mi akpária pa Yerusarema na awe, mi ambúsa agu yo nanyakasa tiyo ku ba yo yo, nga agu yo naya ku kpotoyo yo, ‘Yekova amanga nga wenepai te, ko amanga nga gbigbitapai a te.’ I agbú gayo ahe [aũkumuko], gayo abambu adú ni gbarasigbarasi he. Ka i vura dua abambu, i aráka nga rogo ho yo te; ka i vura rũka abakakue, i ambíra nga gaha imekakue te.’ ”—Zefania 1:12, 13.
15. (a) Ginipai si adu nga si nika manga agu aboromotumo nangia abasamungu kuti ndikidi pambori nga aguyo nadu Yerusarema yo? (b) Ginipai du kumbatayo tipa agu aboro namanga zire pambori rogo agi auru re?
15 Agu aboromotumo nangia abasamungu kuti ndikidi pambori nga aguyo nadu Yerusarema yo, i anakoda iriso Yekova na zire pambori. Wa vura duhe nga i anabi tiyo wa agu aboro ngbabayo angba, si adu nga Mbori agbata yo agbata wa ka i agbata ahe ima agu abaro naki imaima, nga gu si adu nga timaha arimo ki da kurogo gu bitimo nga ga toro nga gu i agbu kurogo. Boro ho ka bitikpa be tingidapa manga gu sapangbanga nangia ga Mbori te. Agu abasamungu kuti ndikidi pambori nanabakanga bangiriyo tipa pai re ya anyakasi tiyo kubayo. I aaidanga boro fudiyo na gu tingidapai nga Mbori nika rimiso tiko kurogo agu apai nga ga aboro te, ono gene adunga beyo ka bitikpa be ga Mbori sapangbanga kuriyo te. Gene adunga ho a tipa agu amangi zire pambori du areme bitikpa te, kodihe na agu aboro du rogo Ngbiiakristano na aguyo samungu kuti iriso Yekova. Niti yo kango niyaa gere nga ‘yangara arame’ te, i nagumba gupai ku ngbaduyo yo nga, “Yekova amanga nga wenepai te, ko amanga nga gbigbitapai a te.” Nga gu ingahe nga gayo!—2 Timoteo 3:1-5; 2 Petero 3:3, 4, 10.
16. Ginipai si adu nga si nika manga ho ga Mbori sapangbanga nika manga ni kurii ringara Yuda, na gini ome rengbe ino gupai re ka du nani kurii rani?
16 I atingidi agu abasamungu kuti ndikidi pambori nadu ringara Yuda yo na gupai nga aBabero nika gburi gayo aũkumuko, ki gbarasipa gayo akporo, na ki rogodi gu zuzu ahe nga ga gayo a’ati bakakue. Aũzegino aarengbanga ka du na nyanyakipaha ho ka ga Mbori sapangbanga aye ni kurii ringara Yuda te. Kina gu bangisapai re nika manga ho ga Yekova uru nika ye ni kurii gi sinoraka du awere re. Wa duhe were, ani dunga tie na gu bipai nga ga toro na ‘kini dunguranga aũkumuko ku ngbangbaturũ yo’ ni maa ani ga Yekova sunge ni bambatapai rogo gaani raka yo!—Matayo 6:19-21, 33.
‘Gu Bakere Uru nga ga Yekova Ima Mbeda’
17. Kuti Zefania 1:14-16, waigu mbedi ga Yekova uru sapangbanga?
17 Waigu mbedi ga Yekova uru sapangbanga? Kuti Zefania 1:14-16, Mbori nafu gi kidohe re: ‘Gu bakere uru nga ga Yekova mbembedii, si mbembedii kini ipisitihe gbe; woro gu rago nga ga Yekova nikerehe, iranyaka nakpara yo ni wawa. Rago dingidingi ngbaduse nga gu rago re, rago fudifudipai na rago dungbapai, rago gbarasahe na rago pa kungbaahe, rago bitimo na rago du iyoo, rago adubo na nduundu bitimo, rago woro nambongo na woro sovura kuti abaakporo ngapa na kuti gu kirikiri agbata du ku ari.’
18. Tipagine si aidanga tini ani digisihe kuti gupai nga ga Yekova uru sapangbanga kindi tuturũ kumbatayo ya?
18 I atingidi gupai fu gu iraira aboromotumo, na abazogo, na aboro, nga aguyo nadu ringara Yuda yo nga, ‘gu bakere uru nga ga Yekova ima mbeda.’ Tipa ringara Yuda, si adu nga ‘ga Yekova uru naipiso tihe gbe.’ Kinawo a duhe teketeke rogo gaani regbo, ka boro ya berẽnga gupai nga pa ye ga Yekova sapangbanga kurii gbegbere aboro amanga kumbatayo gizo ya. Kuba gure, a wa Mbori amangipai niipo ringara Yuda yo, kinawo a ko ka ‘ipiso’ gako uru sapangbanga. (Yugoti 16:14, 16) Nga gu kere regbo nikangiaha fu aguyo dunduko aidanga ka manga ndikidi irisombori ya, na nabasa gu ga Yekova azahe gako aDezire afuhe!
19, 20. (a) Bete apapara ga Mbori zinga kurii ringara Yuda na Yerusarema angia gine? (b) Nibipa gu gbarasarago nika sia aboro asia nga gu du kumbatayo tipa gi sinoraka re, gini asanahe nakura?
19 Pa ye ga Mbori zinga kurii ringara Yuda na Yerusarema angia “rago fudifudipai na rago dungbapai.” Agu abazirago nangia ga Babera yo aye na dungu arungo kurii araki ringara Yuda yo, kodihe na gu fudifudipai nangia ga berã mbiko ngera yo bangiriyo na kpio gbiati gbarasarago. Gu ‘uru gbarasahe na uru bavugumo’ re angia regbo bitimo, rago dubo, na regbo nduundu bitimo, isoke gere angianga kina fugo sanza sa te ono si angia kina boro ndikidi bitimo a, mbiko ngime na kangba aboro arengbe na arago dunduko. Si angia “rago woro nambongo,” ono agu azahe re adu gbua ni kungbopai.
20 Agu abasinzirirago nangia ga Yerusarema yo aarengbanga ka manga wiripai wa ga aBabero aũgburuwa angbaõbambu aagburuwa ‘ngapa gbiati gu kirikiri agbata du kuari’ te. Gu nyanyaki aba nga ga gi gbegbere sinoraka re adunga na wiri sunge tini barabangiri gu ga Mbori aũvura nga ga ngbangbaturũ te, nga gu ima duho tipa ko tona mangasunge nani rogo gu gbarasarago nika sia aboro asia. Oni namaabangironi nga i abatasa roni? Oni ima ru nyanyakii kubara Yekova yo, nga guko ‘nabanda aguyo dunduko nakpi nyemu ko; ono nga guko nika gbarasa gbegberẽ aboro dunduko’?—Atambuahe 145:20.
21, 22. Waigu Zefania 1:17, 18 nika du nidigisidigisihe rogo gaani regbo?
21 Nga gu kere iiriwo uru sapangbanga i agumbapaha kumbatayo rogo Zefania 1:17, 18! “Mi ayé na fudifudipai ku ri aboro, ya i tá wa airavurari, bambiko i ingi kuti Yekova; i aúka kureyo wa nvutu, na pasioyo wa regbo nya. Gayo feda aréngba nga ka batasa yo na gayo dahabu ti rago dingidingi ngbaduse nga ga Yekova te. Kpotosende dunduko adú ni nyasinyasi he; rogo gu we nga ga gako zinga du na deringo, bambiko ko anyása araki zegino dunduko ki mangi yo rure kpakaya.”
22 A wa ko amangihe rogo agu auru nangia ga Zefania, Yekova nika ye bambeda na fudifudipai kurii araki auru “kpotosende dunduko,” nga aguyo aidanga ka degatuyo sa gako zahe ya. Bambiko i namanga ingapai kuti Mbori, i ata zanga wiri songodahe, wa kina airavurari, ka i arengbanga ka bi bata ya. Rogo ga Yekova uru sapangbanga, “i aúka kureyo wa nvutu,” wa guhe anyakanga paha ya. Nirengo, digido gayo raka aduni wasiwasihe, mbiko Mbori agbandaka akangba yo—zavura aũvuru gi gbegbere aboro re apiko auru kpotosende—“wa regbo anya.”
23. Wa vura duhe nga amangi irairapai abitikpanga rogo ‘ga Yekova uru dingidingi ngbaduse’ te, gini maabangirise ga Zefania sangbanebi afuhe?
23 Boro ho rengbe ka batasa aguyo nasovura kuti Mbori na kuti gako aboro te. Dahabu na feda aarengbanga ka batasa agu amangi irairapai nangia aboro Yuda te, a wa kina gu okooko aũkumuko na marã mobirimo nikaa funga bandahe watadu ka fu bagbuko fu agu aboro du rogo Ngbiiakristano na gu kura yangara gi sinoraka re “ti rago dingidingi ngbaduse nga ga Yekova” ya. Rogo gu uru nga ga sapangbanga re, “kpotosende dunduko adú ni nyasinyasi he” be gu we nga ga ga Mbori deringo wa ko kaa nyasa riipa gu gbegbereyo kusayo. Mbikopa du ani na idapase kuti fugo Mbori nga ga sangbanebi, si du idi ani tini kuti gupai nga ani ima rimo awere dudunguroo kurogo ‘digida regbo.’ (Daniere 12:4) Ga Yekova uru sapangbanga ima mbeda, sidu ko nika irabape kurii avurako bambeda. Si ki vura du wo, ga Zefania sangbanebi nafu maabangirise tipa bata. Gini kurapai fuo gure tie, Yekova akpinyemuhe berani ka ani aida ko oko rani rogo uru gako zinga?
Waigu Rengbe Oni Ka Karagapai?
• Waigu ga Zefania sangbanebi adu nidigisidigisihe kurii ringara Yuda na Yerusarema?
• Ginipai du kumbatayo tipa Ngbiiakristano na tipa gu gbegbere aboro dunduko du ti gaani regbo?
• Tipagine si aidanga tini ani berẽ gupai nga, ga Yekova uru kumbatayo kindi tuturũ ya?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 4]
Ni ngara, Zefania atakipande gupai nga, ga Yekova uru sapangbanga aima mbeda
[Gu kekepai nayugo bara gu ba i adi gu kpiahe rogo du ti kpewaraga 4]
From the Self-Pronouncing Edition of the Holy Bible, containing the King James and the Revised versions
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 5]
Ga Yekova uru sapangbanga aye kurii ringara Yuda na Yerusarema vurube aBabero rogo 607 Mbata fu Gaani Regbo
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 7]
Oni namaabangironi ka bata ho Yekova ka gbarasa gbegbere aboro ni?