Ga Yekova Amoyambu Na Ndikidi Maabangirise Beyo
“Gu yangara . . . [aboro] nga ga [Yakobo] yo adú dagba badungu aboro wa ndomo be Yekova, . . . nga gu asunguda nga aboro ya.”—MIKA 5:7.
1. Wai du agu aYisaraere nga ga toro yo ni abafu wasa fu aboro?
YEKOVA nga bangbasia bamangi mai na ndomo. Si nga kungbo dogatise aboro ngere kube akurayo tipa ka manga ndomo watadu mai. Gu nebi nangia Mika akepai ki yaa: “Gu yangara . . . [aboro] nga ga [Yakobo] yo adú dagba badungu aboro wa ndomo be Yekova, wa gu mai nana gbaragbara ku ri nvuo, nga gu asunguda nga aboro ya, ka si asunguda nga awiri aboro a ya.” (Mika 5:7) Ada du areme nga “gu yangara . . . [aboro] nga ga [Yakobo] yo”? I nga agu aYisaraere nga ga toro yo, nga yangara “ga Mbori Yisaraere.” (AGaratio 6:16) Tipa gu “badungu aboro” du auru kpotosende, i wa kina “ndomo be Yekova” na “wa gu mai nana gbaragbara ku ri nvuo.” Ii, mbedimbedi aKristano areme nigu maku Mbori nafuhe fu aboro. Nidu yo ni atakipande Kindo, Yekova namangasunge na yo i takipande gu pangbangaa nga ga ndikidi maabangirise fu aboro.
2. Wiri ani padu wai na ndikidi maabangirise wa vura duhe nga ani naraka rogo totorotototoroto zegino vurũ?
2 Si aidanga si iriwo tironi ka ino gupai nga, agu aboro du rogo gi zegino re i zanga ndikidi maabangirise te. Wa ani araka rogo gu zegino du tiibe Satana Bakitingbanga, ani namaabangirani amaa ka bi agu apai du wa gu ariapai nga ga birĩ zogarago, pa gburuwa ruru sino mangaapai, kuondiko, zingo mosoro, gu vura nga ga abamoi, na vura rogo ringara. (1 Yoane 5:19) Dungu aboro nagunde agunde be agu apai rengbe ka manga kumbatayo. Ono tie, nidu ani ni airisi Yekova, ani agundenga te, mbiko ani na wene maabangirise berani tipa agu apai du kumbatayo. Si nga ndikidi maabangirise mbiko mburuhe rii Fugo Mbori. Ani na idapase kuti Yekova na kuti Fugo ko bambiko gupai ko naagumbaha dedede naamanga amanga.
3. (a) Tipagine Yekova aidi ti ni ka guari ka fu mbusa fu aYisaraere na kuti aYuda? (b) Tipagine da afugo Mika ada ti ni tipa ani gbeberã rani kuti ni areme?
3 Sangba gu nebi nangia Mika naye be ga Mbori toro nanyakasa rani ani naata nirimo Yekova na si nimburupai fu rani tipa ani duna ndikidi maabangirise. Rogo gu muambe kama agarã Mbata fu Gaani Regbo, ho Mika agumbapai ni nisangbanebi, gu ga Mbori aboro ko amangi mokido na yo adu ti gu regbo re nikparakakparaka yo kurogo aringara ue, nangia ringara aYisaraere na ringara aYuda, na i dunduko rogo agu aringara ue re aabasapa ga Mbori mokido abasa. Sangbanaha andu na yo sa iraira sino mangaapai, samungu kuti ndikidi pambori, kere nyemu aũzegino. Si du Yekova azahe ti ni ya ko nika fu mbusa afu fuyo. Rengo ngaha nga, agu aboro Mbori aza yo re, angia agu aboro nanaraka ti rago Mika. Ono tie, agu apai namanga areme wa kina gu teketeke nadu ti rago Mika, sidu si kini idi ani gbeberã rani a fuo afugo Mika ti gi regbo re. Gipai re nika yugotihe ziazia wa ani ka wisigo bete bangua apai rogo agu akapita du saba rogo gu buku nga Mika.
Gupai Wisigo gu Buku Nga Mika Ayugoho
4. Gini tingidapai du rogo Mika tona ti kapita 1 ki da kodi gu 3 ha?
4 Ani ngerenga ngbutuko rii agu apai du rogo gu buku nga Mika. Rogo bambata kapita, Yekova akusipa gu samungu nangia ga aYisaraere na ga aYuda kuyangura. Nisangbana ga aYisaraere kuoandiko, Yekova agbarasi yo, na gu mbusa ko afuhe fu aYuda tigayo, si ada kina boro kuti agu angbadimo nangia ga Yerusarema. Gu ue kapita nayugo gupai nga, kumukokumuko aboro gbiati agu aboro nadu na ome tiyo, aarungosi rurungbura aboro na aguyo naadunga na undo beyo ya. Wa si avura du wo, kidohe adu kinaho Mbori akido yo nani. Si adu nga, i adungura ga Mbori aboro adungura i ki du nikpamiakpamiayo. Gu 3 kapita natingidapa ga Yekova asarangbangaa kuti agu abarumbatayo nangia ga gu ringara re na kuti agu anebi nangia abakuondiko. Agu abarumbatayo re aamanganga ruru sarangbangaa te, na anebi anagumba kina zire tigayo. Wa gipai re avura kaa manga, ziazia toro afu ome fu Mika ko takipande ga Yekova sarangbangaa nga gu naaye.
5. Gine nga gu mangupai du rogo Mika tona ti kapita 4 ki da kodi gu 5 he?
5 Gu biama kapita afura tipa pai kumbatayo ya rogo yangara areme, arikaaboro dunduko adakpa ku auru ga Yekova bagangara yo tipa ko yugupai fuyo. Si adu nga, mbata fu gupai re mangi, i azio aYuda ki ga na yo ku Babera yo, ono Yekova abatasa yo abatasa tingbafuoho. Gu 5 kapita nayugo gupai nga, i abatika Masiya Betereme yo du Yuda yo. Ko abanda gako aboro na ki batasi yo be gu rikaaboro narungosi yo.
6, 7. Gini bangiriapai yugu yo ho rogo kapita 6 na 7 rogo gu sangbanebi nga ga Mika?
6 Mika kapita 6 nafura tipa Yekova wa ko abira gako aboro kini mangihe wa ndu ngbangaa ke ko ho kuti yo. Gine ko amangi yo nani nasa yo i samungu kuti ko? Pai ho ko amangihe te. Ka pe rengo, anga agu apai ko aidaha be aboro, si ni irairaha te. Ko naida airisi ko mangi ruru sarangbangaa na ka duna weneringise na ka duna umbasitise wa i ata na ko. Kuba gupai nga aYisaraere na aYuda mangi gupai re, i andu ngbagene samungu na si ki idi i rungo nisangbanaha.
7 Rogo gu yangara kapita nga ga ga Mika sangbaanebi, ko abira agu aboro naaraka ti gako regbo tipa gu gbegbere mangimangiapai i aamangaha. Wa si avura du wo, kpoto Mika yo azeranga te, mbiko ko adiberã ka ‘sungudo’ Yekova. (Mika 7:7) Gu buku re nadigo na agu afugo duna kido rogoho ya Yekova ayugo inapai ayugo fu gako aboro. Kuru pangbangaa nayugo gupai nga, agi apai re aima manga. Rogo gu garã nangia 537 Mbata fu Gaani Regbo, ho Yekova anyasi ni na ruga gako aboro, ko akaraga yangarayo ni inapai ku ringara kpuyo yo.
8. Wai rengbe oni ka gumba sangba agu apai du rogo gu buku nga Mika ngba guru gene?
8 Nangbaa gu tingidapai Yekova ayuguhe rogo gu buku nga Mika re! Gi buku ga Mbori toro adu kugiipa kehe re nafu gu kpiaapai nga ga zahe tipa wai Mbori amangapai na agu aboro naya we i namangasunge fu Mbori ono kingia iraira aboro. Si afura tipa apai kumbatayo nga gu namanga areme. Na si nafu gu rugute naye be Mbori tipa wai si aida ani naamanga apai rogo gi kpakarakpakara aregbo re tipa ka nyakasa gaani maabangirise.
Gu Bakerepa Bakindo Nga Yekova Nafura
9. Kuti Mika 1:2, ginipai Yekova aaida ka mangaha?
9 Awere tie, ani wisiginga gu buku nga Mika na gu futufutuapai du tipaha. Rogo Mika 1:2, ani nageda gupai yo nga: “Oni gí he, oni nga aboro, oni dunduko; Ako kpotosende oni dege turoni, na agu ahe dunduko du rogo ho; Gbia nga Mbori dú ni dezire kuti roni, Gbia rogo gako kparakpara ziazia yekaru yo.” Kangia oni aaraka ti ga Mika regbo, zanga kapa, ka agu afugo re agbeberã roni agbe. Nirengo, ka si agbeberã roni agbe mbiko Yekova aafura rogo gako ziazia yekaru na ko afuranga fu kina aYisaraere na aYuda sa te, ono ko aafura fu aboro rogo arago dunduko. Rogo agu a’uru nangia ga Mika, aboro aima basapa Yekova nga Bakerepa Bakindo tipa gbanga regbo. Ono si amanganga berewe kumbatayo te. Yekova aima diaberã ka manga nyanyakipa pai tipaha.
10. Tipagine du agu afugo nga ga Mika 1:2 ti ni na nyanyakipaha fu rani?
10 Kina gu bangisapai re nga rengo tipa rani areme. Yugoti 14:18-20 nayugo gupai nga, Yekova nafura awere berewe rogo gako ziazia yekaru. Ngbutuko kumbatayo, ko nika manga gupai nika du na sangbanaha ti ni, nga gupai nika zigizo ngbatunga aboro berewe. Ti gi regbo re, i nika ba gu gbegbere “bakakue nga ga kpotosende” kurogo bakere ba piraha yo, nga gu fugo sanza nayugopa ga Yekova bakere zinga, nga gu sangbanaha nikangia gbarasa gu zegino nga ga Satana naabaha kpäkäyä.
11. Rogo agu afugo yo nga ga Mika 1:3, 4 nga gine?
11 Oni degenga turoni kuti gupai Yekova andu ka mangaha. Mika 1:3, 4 nayaa: “Oni ngére, Yekova nakura rogo gako ba yo, ko azórã ku sande ki nindu ri gu tumbatumba arago nga ga kpotosende. Abaagangara azaraga ku tii nduko yo angboongboorago adú ni sapusapu he, wa dada be we, wa agu aime ninafu ti bagitaime.” Ya mo gi fugo re nayugo gupai nga, Yekova nika guari kpuko yo ngbangbaturũ yo ki zoro ku auru abaagangara na kpasakpasa arago ka ta rogo Ringara Mokido ninduko? Oó. Si aidanga ko mangihe wo te. Gupai gi fugo re aayugoho nga ko nika aria kina gako berã gbua ku auru kpotosende tipa gupai mangi ko akpinyemuhe. Kurii gure, anga kpakpurago ko ka gbarasaha te, ono aboro du nika rungo be agu apai Mika aringbisipaha re. Si adu nga, ho Yekova nika mangapai ni, sangbanaha adu nikerehe fu iraira aboro, si ki du wa abaagangara zaraga wa dada na wa ka kpasakpasarago sari be bazigizo.
12, 13. Na ngbanya kuti 2 Petero 3:10-12, gine nasa gaani maabangirise ka si wonga ya?
12 Gu sangbanebi du rogo Mika 1:3, 4 rengbe ka tingida roni na pa gu kura sangbanebi naye be ga Mbori toro nga gu nafura tipa gu kereapai nika manga auru kpotosende. A wa duhe nikekehe rogo 2 Petero 3:10, gu mokedi nangia Petero akepai ki yaa: “Gu uru nga ga Gbia si ayé wa batuka. Rogo ho angbangbaturũ asusa ku sa yo na bakere woro ho, agu ahe du ngbangbaturũ yo si azaraga be bakere faarago, kpotosende ki gbi, na gu mangimangi ahe du rogo[ho].” Wa kina ga Mika sangbanebi, agu afugo nga ga Petero re, afuranga tipa ndikidi ngbangbaturũ na ndikidi kpotosende te. Si nafura tipa gu bakere gberangbii nika ye kurii agu aboro namanga agu apai zanga sinombori du rogo gi zegino re.
13 Wa vura duhe nga, gu gberango ringbisi yo paha re ni gupai nika ye aye, aKristano rengbe arengba ka duna kido tipa raka kumbatayo a wa Mika adu. Wai rengbehe ka du? Nimanga yo agu arugute du rogo agu averesi naye fuo gure du rogo ga Petero waraga. Gu mokedi re a’ako ki yaa: “Oni nika du nigini ngbatunga aboro nibipa gu sino nga ga ziazia mangaapai na ki zitironi kuti manga sinombori wa oni apidopa ye ga Yekova uru na kini ipisihe!” (2 Petero 3:11, 12, NW) Gaani maabangirise tipa raka kumbatayo adu ni gupai zanga kapa ka ani sonosi gu ngbaduseyo nga ga giasangbaa na ki rugu tirani na gupai nga, gaani mangaapai niziaziaha na gaani raka hi be gu mangaapai nga ga ziotise kuti sinombori. Tipa ani rengbe ka nyakasa gaani maabangirise, si naida ani tingidi gupai a nga, ga Yekova uru akpanga ti ye te.
14. Tipagine aYisaraere gbiati aYuda arẽ ti ni tipa i fu mbusa fuyo?
14 Yekova asakirogo ndu gupai si aidi ko fu mbusa ti ni fu gu gako aboro nadu mbata. Mika 1:5 nafura tipaha niyaa: “[agi apai] dunduko re . . . [si] tipa gu samungu nga ga [Yakobo] na tipa gu ingaapai nga ga ngbatunga aYisaraere. Gine nga gu samungu nga ga [Yakobo]? A nga si nga Somorona te? Na gine nga gu ingapai nga ga ngbatunga aYudo? A nga si nga Yerusarema te?” AYisaraere na aYuda aaraka mbiko Yekova. Wa si avura du wo, i asamungu kuti ko, na i ki da na gu gayo samungu re kina boro kurogo gayo kikindigipa abakporo, nangia Somorona gbiati Yerusarema.
Gbegbere Mangaapai Amoipai
15, 16. Bape gini gbegbere mangimangiapai nadu rii agu aboro nanaraka ti ga Mika regbo?
15 Gu gbegbere mangimangiapai agu aboro naaraka ti rago Mika aamangaha, i aringbisi kpiaha wenengai rogo Mika 2:1, 2, niyaa: “Na gberẽ he fu agu . . . [aboro] nasanga irairapai ki niberẽ pa manga gbigbitapai ho piki yo ni ri gayo abarame! Ho rago nagira ni [wiso], i namanga ha, bambiko si rogo gu ome du ti beyo. I ki nikpi aati, ki nizi he; na abambu, ki nirogo ho ku sa yo; i narungosi boro na gani aborokporo, boro na gani mosoro.”
16 Aboro ngbaduse anapi sande yuru zanga rame kaa berãpa wai i ka zio ga akurayo a’ati na abambu. Fuo girorago wiso, i anaipiso tiyo ka ndu ka manga gupai i asogima mangaha yuru. Ka i arengbenga ka manga ngbatunga gu gbegbereapai re te wa ka i anatingidapa ga Yekova mokido. Ga Mose Ndiko ambakadipai tipa banda rungorungo aboro. Kuti sangbaha, si ambunga gene tipa aborokporo zanga gayo ũkumbo nyeanye kindi te. Ono tie, agu aboro ngbaduse re anamaanga berãyo tipa gupai re te. I abasapa agu afugo du rogo Pa Amotumo 19:18 nga gu nayaa: “Oni . . . [kpi]nyemu akuaroni wa oni akpi nyemu tironi.”
17. Ginipai rengbe ka manga ka agu aboro naya i namangasunge fu Mbori peresi kina pa aũzegino kumbatayo rogo gayo raka?
17 Gipai re nayugo gupai rengbe ka manga ho agu aboro naya i namangasunge fu Mbori ambu agu asásá nga ga toro ni kini peresi pa gbata aũzegino nibambatapai rogo gayo raka. Pauro aza agu aKristano nadu ti rago ko ki yaa: “Agu [aboro] . . . nakpi nyemu ka kumuko i atiwa [atiwa] ku rogo asada na gbina na dungu mumungo gbegbere nyemuahe nga gu narindasi aboro ku rogo gbarasa yo yo na kpio.” (1 Timoteo 6:9) Ho boro amaa pa gbia marã ni nibangua sásá rogo gani raka, gupai nirengo ni amangaha nga, ni nairiso kungbo mbori, nga aũzegino watadu kumuko. Gu kungbo mbori re afunga ndikidi maabangirise fu boro tipa raka kumbatayo te.—Matayo 6:24.
18. Ginipai namangi fu agu aboro nadu na nyemu aũzegino tiyo ti rago Mika?
18 Dungu agu aboro nadu ti rago Mika awirikipai ti gu gbegbereapai namangi yo, nga, pa kido boro kuti aũzegino nga kungbo dogatise gbua. Kuti Mika 2:4, Yekova ayaa: “Ti gu rago re i abí bia sengahe kuti roni, ki nikpari na kere kpenunga, niya, ‘I gbarasi rani kpakaya; ko nasa agu ahe nga ga gimi aboro he; ko di he be re ku sa yo! Ko nakparaka gaani aati dagba asamungu [azangaidapase, NW].’” Ii, agu aboro nanadi akporo na a’ati re, i azanga gayo aũkumbo. Na i ki ga na yo kurogo gu ringara naangianga gayo ya, na aboro kura ringara watadu “azangaidapase,” arogodi gayo ahe. Agu amaabangirise dunduko i adu nani tipa kumuko kumbatayo agbere.
19, 20. Gine namangi fu agu aYuda nanakido kuti Yekova?
19 Ono, wa si avura du wo, rago agberanga ti agu aboro naamaabangiriyo tigayo kuti Yekova te. Yekova abanda gako mokido dagba ko na Abarayama gbiati Davide, na ko ainipai fu agu aboro nadu wa Mika, nga aguyo nakpinyemu ko na ki duna gberarago tiyo mbiko gu kparatise kusayo ti Mbori akurayo aboro ringara amangihe. Mbiko gu ruru aboro nadu dagbayo, Mbori aima mbakadaapai ti gako regbo.
20 Gu mbakadapai re amangi rogo 537 Mbata fu Gaani Regbo, fuo ti Babera na ho yangara aYuda akaragatiyo ni ku ringara kpuyo yo. Ti gu regbo re, afugo Mika 2:12 adu nibambata digisidigisihe. Yekova ayaa: “Ako [Yakobo], Mi adúngura roni dunduko ni rengo, mi adúngura gu yangara yo nga ga aYisaraere yo; mi amáa yo kina sa wa akandoro rogo ndugu ra, wa rimbasa akandoro rogo gaami banambu, baworora adú mbiko ngenge aboro.” Nangbaa gu nyemuse du Yekova nani! Fuo ko fu arugute fu gako aboro, ko aidihe fu gu yangarayo i karagatiyo ka ndu ka mangasunge fuko rogo gu ringara ko afuhe fu atitayo.
Gu Iiriwo Wiraapai Tihe Namanga Areme
21. Wai du gu mangimangiapai du areme awira gu nadu ti rago Mika?
21 Wa ani niwisigi gu bambata akapita ue nga ga Mika, iriwo gupai naatinga tirani nga, agu apai du areme nawira kina gu nadu bakuru kusayo re tee? A wa si adu ti rago Mika, dungu aboro awere naya i namangasunge fu Mbori. Ono tie, wa kina agu aYuda na aYisaraere nadu bakuru kusayo re, i nikparakakparaka yo na kini so avura dagbayo a. Dungu gu kumukokumuko aboro du rogo agu akanisa nga ga Ngbiiakristano narungosi rungorungo aboro. Dungu agu abarumbatayo du rogo pambori nambugene ambu fu aboro i nimangi gu gbegbereapai Ziazia Kekeapai asogaha. Si airiwonga te, Ngbiiakristano nika digo bambeda kodihe na yangara ‘Bakere Babera,’ nga gu ngbii nga ga zire pambori! (Yugoti 18:1-5) Ono tie, nimanga Yekova pai wa kina gu ko amangihe ti rago Mika, ko ambu yangara ruru aboro ambu i sungu auru kpotosende.
22. Gini abadona ue namaabangiriyo tipa ga Mbori Kindo?
22 Rogo 1919, ruru mbedimbedi aKristano akparatiyo kusayo niyangaraha kindi ti Ngbiiakristano na ki tona ka takapande gu wene pangbangaa nga ga Kindo fu rikaaboro dunduko. (Matayo 24:14) Gu bambatapai i amangihe nga, i atona ka gbata gu yangara aYisaraere nga ga toro yo. Fuo gure, i atona ka dungura “kura akandoro,” na gi badona akandoro du ue re kini mo ka du ‘nirimbasa akandoro sa, du babandara a sa.’ (Yoane 10:16) Wa vura duhe nga, i namangasunge awere fu Mbori rogo aringara 234, gi ruru airisi Yekova re naabayo dunduko du “kina sa.” Wa du rago tie re, gu ndugu nga ga avusende re ‘hi be fugo aboro’ nakoda fugo akumba, fugo adee, na fugo agude a. I akidonga kuti agu apai du rogo gi zegino re te, ono i namaabangiriyo kuti ga Mbori Kindo, nga gu nika sa kpotosende bambeda kurogo paradiso.
23. Tipagine du oni ti ni na gu kido nga, gaoni maabangirise amanga amanga nirengo?
23 Tipa agu airisi Yekova du niruru yo, gu yangara veresi du rogo Mika kapita 2 nayaa: “Gayo bakindo nikangbe ku mbata yo . . . fu yo, Yekova ki du ku mbata yo fu yo.” Oni nabi tironi rogo gu nduge nga ga diabese re, oni kini pefuo gaoni Bakindo, nga Yesu Kristo, Yekova ki pere mbatayo tigako? Ka si du wo, oni rengbe tie ka duna gu kido nga, oni nika du adu na diabese na gaoni maabangirise ni gupai nika manga amanga nirengo. Gipai re nika da ziazia wa ani ka wisigo gu kura bangua apai rogo gu sangbanebi nga ga Mika.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Tipagine Yekova aguari ti ni ka fu mbusa fu aYuda gbiati aYisaraere ti rago Mika?
• Ginipai rengbe ka manga ka agu aboro naya i namangasunge fu Mbori peresi kina pa aũzegino kumbatayo rogo gayo raka?
• Fuo wisigo oni Mika kapita 1 na gu 2 he, tipagine du oni ti ni na kido nga, gupai oni amaabangironi tipaha amanga amanga nirengo?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 6]
Ga Mika sangbanebi rengbe arengba ka nyakasa rani rogo toroyo
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 7]
Wa kina gu yangara aYuda nadu rogo 537 Mbata fu Gaani Regbo, agu aYisaraere nga ga toro yo gbiati abadiangbayo nasongoda ndikidi irisombori