Ani Nikaa Ta Nirimo Yekova Nyeanye Kindi!
“Ani atá na rimo Yekova gaani Mbori nye anye kindi.” —Mika 4:5.
1. Gini apangbangaa du nikekehe rogo Mika tona rogo kapita 3 ki da kodi gu 5 he?
YEKOVA aduna pai ngbako ka gumbaha fu gako aboro, sidu ko amangisunge na Mika nigako nebi ko gumbaha. Ga Mbori ringbisapai du ngaha nga ko guari ka fu mbusa fu amangi irairaapai. Sidu, ko aima guari ki fu mbusa fu aYisaraere tipa gayo samungu kuti ndikidi pambori. Ono tie, Yekova afu maku fu agu aboro naata nirimoko. Gi pangbangaa re nikekehe rogo gu sangbanebi nangia ga Mika tona rogo kapita 3 ki da kodi gu 5 he.
2, 3. (a) Gini sino si aida agu abarumbatayo nangia ga aYisaraere yo yuguhe, ono ginipai tie nzunzu i aamangaha? (b) Wai rengbe oni ka sakarogo gu fugo sanza du rogo Mika 3:2, 3?
2 Ga Mbori nebi ayaa: “Oni gí he, oni nga ga [Yakobo] abarukuripai nga abazogo ngbatunga aYisaraere! A nga oni ka ini pa rurungbanga te?” Ii, si aida i ini pai tipa ruru sarangbangaa, ono ginipai nzunzu i aamangaha? Mika ayaa: “[Oni] nasoga wenepai ki nikpi nyemu gbigbitapai, nayuka kpoto ku sa yo ti gimi aboro, na pasioyo ti amemeyo; nari pasio gimi aboro, ki yuku kpotoyo ku sa yo ti yo, ki kuadi amemeyo rukutu, ki dewe yo wa pasio ku rogo pere, wa pasio ku rogo bunga.”—Mika 3:1-3.
3 Oni ngere, abarumbatayo aarungosi rungorungo aboro, nga agu aboro naadunga na boro ka banda yo ya! Agu aboro naadegatuyo kuti Mika aima giarogo agu afugo sanza ziazia ko agumbaha herẽ. Ho aboro aida ni ka pasa gu vusende yere yo gororu yo, i nayuka ru mbata na fuo gure, i ki zazaki angbazunga ru. Ti kura aregbo, i nasapa rogo ameme ru yo tipa ka kusa nzemehe. Fuo gure, i ki kodi ameme ru na posio ru kurogo bakere akoro ka pasaha, a wa Mika agumbapaha re. (Yezekere 24:3-5, 10) Nangbaa gu wene ringbisapai na kpiapai tipa gu mangaapai nangia ga abarumbatayo i aamanga aboro nani ti rago Mika re!
Yekova Naida Ani Naamanga Ruru Sarangbangaa
4. Gini kparakparapai du dagba Yekova na agu abarumbatayo nangia ga aYisaraere yo?
4 Bakere kparakparapai gu duho dagba gu babanda avusende duna nyemuse nga Yekova na agu abarumbatayo nangia ga aYisaraere yo. Mbiko wa i amanganga ruru sarangbangaa ya, i akpa ti manga gu sunge i afuhe fuyo nga ka banda rimbasa avusende. Kuba gure, nigbangbati, i aamanga agi aboro i afura tipa yo wa avusende re wa akanga, zanga sarangbangaa fuyo niruruhe na kini ‘uka kure’ yo a wa gumba yo paha rogo Mika 3:10. Ginipai rengbe ani ka wirikaha be gipai re?
5. Gine Yekova aidaha be agu aboro nangbembatayo rogo apai dagba gako aboro?
5 Mbori naida gupai be agu aboro nangbembatayo rogo apai dagba gako aboro nga i naamanga ruru sarangbangaa. Wo ani abihe nirengo dagba gu ga Yekova amoyambu du areme. Kurii gure, gipai re na ngbanya kuti sangba Yesaya 32:1, yo ani ageda gupai ni nga: “Oni ngére, bakindo azóga rago na rurupai, abazogo ki nizogo rago na ruru sarangbanga.” Ono tie, ginipai nadu rago Mika? Agu aboro nangia “[asogo] wenepai ki nikpi nyemu gbigbitapai,” azi tiyo kindi kuti manga irairapai.
Ada Mbori Akaragapai Kuti Gayo Akpee?
6, 7. Gini nyanyakipa pai nyakasi yo paha rogo Mika 3:4?
6 Ya mo gu gbegbere sino aboro nadu ti rago Mika arengbe ka maabangiriyo tipa ka gbia ga Yekova weneringise? Wagusa te! Mika 3:4 nayaa: “I akpára . . . fu Yekova, ono ko akáraga nga pai fu yo te; ko aóka kpakpuko ti yo ti gu rago re, bambiko i mangi gayo mangaapai ni gbigbita ha.” Gipai re nanyakasapa nyanyakipa pai.
7 Yekova akaraganga pai fu rani kuti gaani akpee te ka ani nye kuti manga ingapai. Wo duhe nirengo ka ani araka gu raka nga ga biriki, kita oka gaani aingapai kini nangi tirani wa ani namangasunge fu Mbori niruru rani. Kuti Atambuahe 26:4, Davide abibia ki yaa: “Mi asunga nga na aboro sawia te, mi arima nga fuo airabiriki a te.” Sidu, ka Yekova karaganga pai a sa agu akpee nga ga agu aboro nataino aino kini basa Fugo ko te!
Gbia Ome Be ga Mbori Toro
8. Gine i aza agu aziree anebi nadu ti rago Mika i he mangaha?
8 Nairiwo gu gbegbere mangimangiapai nadu dagba agu abarumbatayo nangia ga aYisaraere yo re! Azire anebi asa ga Mbori aboro i naangbuo angbuõ rogo toroyo. Agu abarumbatayo nangia aboro ngbaduse anakpara kuari niyaa, “Pa zereda,” ono kini serekpo vura kuti gu boro afunga he fuyo i riahe ya. Yekova ayaa fuyo: “Si du . . . yuru [adu] fu roni, zanga yuguyugupai, na bitimo ki du fu roni zanga pa soroka. Uru atí ki mbu anebi, rago ki biri yo; ababiapai adú na zee, airasoroka adú na wasiro; ngbayo azéra dunduko [“i adada maingbayo,” NW].”—Mika 3:5-7.
9, 10. Ginipai pa ‘dada boro maingbani’ ayugoho, na tipagine si aidanga ti ni Mika mangi gu ngbatungapai re ya?
9 Tipagine “i adadi maingbayo” ti ni? Si angia gupai agu akumba nanaraka ti rago Mika anamangaha be zee. Na si daada zee zi gi gbegbere sino akumba re. Kuti gu bipai nangia ga gi gbegbere sino aboro re, ya “karagapai ho be Mbori te.” (Mika 3:7b) Si adu wo mbiko Yekova naadeganga tuko kuti agu akpee nga ga airaruko te.
10 Mika tigako adunga na ndupai beko ka ‘dada maingbako’ te. Zee azionga ko te. Yekova anakaragapai akaraga fuko kuti gako akpee. Oni kparianga Mika 3:8, nga gu nayugo fugo gu ruru nebi re niyaa: “Ono tipa re, mi du na tandu, [gbiati] gu Toro nga ga Yekova.” Nga gu tambuahe Mika adu nani, mbiko rogo gako gbanga sunge naabaha ko amangihe niruru ko, ko “[ani]du na tandu, [gbiati] gu Toro nga ga Yekova” dedede! Si afu ome fuko ko “[taki] pande pa ga [Yakobo] samungu fu ko na pa ga aYisaraere ingapai fu yo.”
11. Wai aboro agbia ome tipa ka takapande ga Mbori apangbangaa?
11 Si aida Mika duna gu ome susi ga aboro tipa ko rengbe ka takapande gu pangbangaa nga ga ga Mbori kere sapangbangaa. Ga Yekova toro, watadu gako zaza ome, na nyanyakipaha. Ginipai tipa rani tigaani? Ani rengbe ka manga gu gaani sunge i afuhe fu rani nga ga tungusapai kinaho sa ka Yekova nyakasi rani ni na gako ziazia toro. Ka ani taino aino kini mangi ingapai, agu a’asadatise dunduko ka ani amangaha ka tungusapai dunga na wiri zuzuhe ti ni te. Si ki ta du were, Mbori arengbanga ka karagapai fu rani sa gaani akparakpee tipa ome ka manga gako sunge te. Nirengo, ani arengbanga ka takapande gu pangbangaa nga ga sapangbangaa nga ga gu Barani du ngbangbaturũ yo te kinagu ka gu “Toro nga ga Yekova” du kurii rani. Mbiko agu akpee Mbori agiaha na mbiko gu undo nga ga ziazia toro, si nasa rani ani rengbe ka pe fugo Mbori zanga gunde wa kina gu Mika anamangaha.
12. Tipagine ga Yesu bambata abawiriki arengbe ti ni ‘kaa gumba fugo Mbori kindi zanga gunde’?
12 Isoke oni vura tingidapa gu pangbangaa du rogo Amokedi 4:23-31. Oni moinga kpia gupai ku berã roni yo nga, oni angia boro sa dagba gu ga Yesu abawiriki nadu rogo bambata sa kama agarã. Kere arungosi aboro aima digo nigbata agene ka rugusa gu sunge tungusapai nangia ga apefuo Kristo. Ono tie, gi ruru aboro re akparikpee fu gayo Bakerepa Bakindo kini zungodi ko niyaa: “Gbia, mo bí gayo serãhe, ki idi fu gamo amoyambu i . . . [naa]peka ga pai apeka zukazuka gbe.” Ginipai namangi nisangbanaha? Ho i akparikpee ni, gu ba i adungura tiyo kurogoho, adu nizigizozigizoho; na i dunduko nibasasa ahi be ziazia toro na ki tona ka pe fugo Mbori zanga gunde. Ani airanga tirani koyo du Yekova ni rogo kpee na kini kido kuti ko tipa gu undo ko afuhe rogo ziazia toro yo wa ani amanga gaani sunge tungusapai.
13. Gine namangi Yerusarema na Somorona, na tipagine?
13 Oni berẽnga pa agu a’uru berewe nangia ga Mika. Kuti Mika 3:9-12, agu abazogo nadu na abape kure kuriyo anasarangbangaa tipa marã mobirimo, aboromotumo anafu arugute fu aboro tipa mosoro, na zire anebi a anasoroka fu aboro tipa marã. Si airiwonga te, si du Mbori agbarasi ngbangaa ti ni fuyo ya gu bakerepa bakporo nangia ga Yuda, nangia Yerusarema, i asaha ni “aguguda gbarasigbarasi ahe”! Wa duhe nga kungbo irisombori gbiati iraira mangaapai aazugo azugo a rogo gu kindo nangia ga aYisaraere ku nodiyo, ga Mbori toro arugu Mika ko za yo a ya Mbori nika sa Somorona asa ni “guguda.” (Mika 1:6) Nirengo, gu nebi re araki daho agu aborovura nangia ga Asura yo agbarasi Somorona ni rogo gu garã nangia 740 Mbata fu Gaani Regbo. (2 Abakindo 17:5, 6; 25:1-21) Si ziazia nga, gu nebi re arengbe ka takapande gi nyanyaki pangbangaa kuti Yerusarema na kuti Somorona re mbiko kina ga Yekova ome.
14. Wai gu sangbanebi du nikekehe rogo Mika 3:12 adu nidigisidigisihe, na wai si aida ani mangipai tipaha?
14 Nirengo, aYuda arengbanga ka bata be ga Yekova kere sapangbangaa kuti yo te. Nidigisidigisi gu sangbanebi du nikekehe rogo Mika 3:12, i ‘asopo Siona wa gu i nisopo bino.’ Rogo gaani bipai ti gi regbo re nga 21 kama agarã, ani ini gupai nga, agi apai re amangi ho aBabero agbarasi ringara aYuda ni gbiati Yerusarema rogo 607 Mbata fu Gaani Regbo. Gipai re amangi fuo susa dungu agarã fuo Mika gumbapaha kumbatayo, ono ko aima ruga tiko na paha nga si amanga amanga. Nirengo, si naida ani duna kido wa kina gure nga gi gbegbere zegino re nika digo adigo rogo ‘ga Yekova uru’ nga gu i agumbapaha kumbatayo.—2 Petero 3:11, 12.
Yekova Arugusi Apai
15. Rogo gaoni afugo nitironi, wai rengbe oni ka ringbisapa gu sangbanebi du nikekehe rogo Mika 4:1-4?
15 Niwisigo ani gupai namangi bakuru kusayo re, ani nabi gupai nga, Mika aima takapande gu wene pangbangaa nangia ga maabangirise. Nangbaa agu afugo du rogo Mika 4:1-4! Papara gupai Mika agumbaha gere: “Si adú wa gere ti yangara arame ya gu bagangara nga ga ga Yekova bambu i ambákada ha ni bagbanga ha ki susi abaagangara dunduko, si adú ni tumbatumba ha ku ari ki susi agangara dunduko; aboro andú koyo. . . . Ko asara ngbanga dagba dungu aboro, ki za nyanyaki arikaaboro du tuturũ; i ataka gayo abasape ni marã sopabino, na gayo abaso ni marã kuya ngua; rikaaboro amo nga basape kuti gu rikaaboro te, i awirika nga pa sovura berewe a te; ono aboro ni ba sa sa asúnga kina tii gayo bakakue na tii gayo vurumo a, a nga boro sa nikagundesi yo te; bambiko ngba Yekova nga ga arimbasa ko gumba ha.”
16, 17. Wai sangba Mika 4:1-4 adigo areme?
16 Ada nga gu “dungu arikaaboro” na gu “nyanyaki arikaaboro” gumba yo payo herẽ re? Anga i nga gu rikaaboro na agu azogarago nga ga gi zegino re te. Kuba gure, gu sangbaanebi re nafura tipa aboro nibasasa dagba gi rikaaboro re dunduko, nga agu aboro kpamiatiyo ka manga ziazia sunge rii ga Yekova bagangara yo nga ga ndikidi irisombori.
17 Nimanga aboro pai ringbisihe kuti ga Mika sangbaanebi, fuöho aturanga te i ki tona ka iriso Yekova rogo zegino dunduko a wa gu fugo re agumbaha. Areme, i nayugo agu agene nga ga Yekova fu agu aboro ‘dunduko duna ruru berã sa nyenye unga.’ (Amokedi 13:48, NW) Yekova nasapangbangaa na kini rugusi apai rogo toroyo tipa agu aidipase nasongoda gako Kindo. I abata rogo gu “bakere gberãngbi” naye na kingia papara gu “bakere rimbasa aboro” gumba yo payo rogo Ziazia Kekeapai. (Yugoti 7:9, 14) Zavura kina areme, fuo taka yo gayo abasape ni amarã-kuya-ngua, si sa yo i naaraka rogo pazereda na akurayo aDezire Yekova gbiati kura aboro. Nga gu ngbarago ngaha boro du dagba yo!
Diaberã kaa Ta Nirimo Yekova
18. Gine ‘pa sungo boro tii gani katakpa bakakue na tii gani vurumo’ arukubaha?
18 Rogo gi gaani a’uru re, ho du aboro dunduko ni auru kpotosende na kina gunde, ani na ngbarago tirani mbiko dungu aboro nawirika ga Yekova agene. Ani na kakaka nyemu gu regbo ima mbeda awere, ho ngbatunga agu aboro nakpinyemu Mbori nika wirikanga vura ni berewe ya, ono i dunduko nika susungo kina tii gayo akatakpa bakakue na avurumo nibasasa. I naarũ vurumo dedede ati bakakue yo. (Ruka 13:6) Sidu, pa sungo boro tii gani katakpa bakakue na tii gani vurumo, narukuba zezeredi raka na ni ki duna agu ahe beni rengbe tipa wene raka. Zavura kina awere, gaani pagume dagbarani na Yekova nafu gu zereda nga ga berã fu rani na ki mbakadi barani rogo toroyo. Ho ngbatunga agu apai re nikaa manga ni tii gu zogarago nga ga Kindo, ani agundenga berewe te ono barani angba rogo wiri apai dunduko.
19. Gine pa ta boro nirimo Yekova ayugoho?
19 Tipa ani rengbe ka gbia ngbarago be ga Yekova weneringise na gako amaku, si naida ani naata nirimoko. I nyakasi gipai re rogo Mika 4:5, yo gu nebi re ayaa ni wee: “Aboro dunduko ata ni ba sa sa na rimo gayo mbori, ono ani atá [tigaani] na rimo Yekova gaani Mbori nye anye kindi.” Anga pa ta ani nirimo Yekova nayugo gupai gbua nga ani naya wee ko nga gaani Mbori te. Si naida ani mangi gu kura apai ku pati gu nga ga karagapai pati agu adunguratise nga ga aKristano gbiati sunge tungusapa Kindo, wa vura nyakapa agu asunge re anyaka vurũ. Kangia ani nata nirimo Yekova, si nakoda gupai nga ani aima kpara gaani raka fuko na kini mangi asadatise ka mangasunge fuko niruru rani na ngbaduraniyo dunduko mbiko gu nyemuse du ani nani. (Matayo 22:37) Na nidu ani ni agu aboro nairiso ko, ani ima diaberã nirengo kaa ta nirimo Yekova gaani Mbori nyeanye kindi.
20. Gine gu nebi nangia Mika afura tipaha kumbatayo du rogo Mika 4:6-13?
20 Awere tie, ani nahõpai beroni, ani wisiginga gu sangbanebi du rogo Mika 4:6-13. Si afura ya kura aboro azio “aboro Siona” azio ki ga na yo kurogo gu ringara angianga gayo ya nga kina boro “ku Babera yo.” Gure nangia kina boro gupai nzunzu namangi agu aboro nanaraka Yerusarema yo rogo saba kama agarã Mbata fu Gaani Regbo. Wa si avura du wo, ga Mika sangbaanebi ayugu gupai nga, yangara aboro akaragatiyo akaraga ku ringara Yuda yo, na fuo mbakada yo Siona, Yekova agbarasa avura ko agbarasa nyeanye kindi.
21, 22. Wai Mika 5:2 adu nidigisidigisihe?
21 Rogo Mika kapita 5, i apepa kura iiriwopa apai yo ya si amanga gizo. Nikpiapai, oni kparianga gupai i agumbaha du rogo Mika 5:2-4. Mika afura tipa pai kumbatayo ya gu Bazogo Mbori nasia ko, nga guko “[naima du] ho bakuru yo, ti tonatona arame,” i avunga ko Betereme yo. Ko azoga aboro wa babanda avusende “ni gu ome nga ga Yekova.” Na kurii gure, gi bazogo re angia bakerepa boro, angianga kina ringara aYisaraere yo sa ya, ono “[ku]ti digida kpotosende.” Ono pa ino aboro gi bazogo re, rengbe ka vundorii agu aboro yo du rogo zegino, ono anga si nga gbugbupai fu rani tigaani te.
22 Gini nyanyakipa boro kisusi i avungu ni Betereme yo? Na da si adu nga ni nika du ‘nibahe ki da ku digida kpotosende yo’? Anga kura boro ho fuo kina Masiya, nga Yesu Kristo te! Ho Erode gu Bakere ko asana agbiamotumo ni gbiati abakeapai tipa gu rago si adu nga i nika batika Masiya rogoho, i akaragapai fuko ki yaa: “Betereme yo du Yuda yo.” Na ki fugu gupai a du rogo Mika 5:2. (Matayo 2:3-6) Zavura kungbo aboro ringara, i aima ino gipai re a, mbiko Yoane 7:42 nafura tipa yo ya i asanahe niyaa: “Ziazia Kekeapai aya nga Kristo aye ni ngbatunga [Davide], Betereme yo, rogo gu kporo . . . [Davide] adu ni te?”
Gupai Nafu Ndikidi Wasa fu Aboro
23. Ginipai namanga wa du rago re nidigisidigisi sangba Mika 5:7?
23 Mika 5:5-15 nafura tipa gu vura aboro Asura ati nani kurii aYisaraere na i ki duna kina wiri bete diabese gbua, ono si kini fura tipa ga Mbori irabape kurii gu rikaaboro nga abasasangbaa. Mika 5:7 akidohe tipa karaga agu aYuda ku ringara kpuyo yo nasa gayo berã, ono sangba agu afugo re namanga amanga a rogo gi gaani a’uru re. Mika ayaa: “Gu yangara . . . [aboro] nga ga [Yakobo] yo adú dagba badungu aboro wa ndomo be Yekova, wa gu mai nana gbaragbara ku ri nvuo.” I amangisunge na gi wene ringbisapai na kpiapai re ka fura tipa apai kumbatayo ya gu Yakobo nga ga toro ko, watadu aYisaraere, aye na maku be Mbori fu aboro. Ga Yesu “kura akandoro,” nga aguyo duna gu maabangirise nga ga raka auru kpotosende, na ngbarago tiyo ka mangasunge kina sa na gu yangara “ga Mbori Yisaraere” du areme, kini fu undo fu aboro ni fu yo wasa rogo toroyo fuyo. (Yoane 10:16; AGaratio 6:16; Zefania 3:9) Nibi gipai re, nyanyakipa pai gu duho si aida ani berẽkuriihe. Ni atakipande Kindo, ani dunduko si aida ani bi gaani amamu na nyanyakipaha, nga gu mamu nga ga ndu na gu pangbangaa nafu ndikidi wasa fu aboro.
24. Gini bangiriapai du rogo Mika tona ti kapita 3 ki da kodi gu 5 he ngbaa tironi?
24 Ginipai gbia oni he be wisigo gu sangbanebi nga ga Mika tona ti kapita 3 ki da kodi kapita 5? Isoke ka gu bangiriapai gbia oni he re vura du wa ngbatunga gere: (1) Mbori naida gupai be agu aboro nangbembatayo rogo apai dagba gako aboro nga, i naamanga ruru sarangbangaa. (2) Yekova akaraganga pai fu rani kuti gaani akpee ka ani taino aino ki nye kuti manga ingapai te. (3) Ani rengbe ka manga gaani sunge tungusapai wenengai kinaho sa ka Mbori nyakasi rani ni na gako ziazia toro. (4) Tipa ani rengbe ka gbia ngbarago be ga Mbori weneringise, si naida ani naata nirimoko. (5) Ni atakipande Kindo, ani dunduko si aida ani bi gaani amamu na nyanyakipaha, nga gu mamu nga ga ndu na gu pangbangaa nafu wasa fu aboro. Gu kura bangiriapai nivura fõngbaduroniyo a. Gini kurapai berewe rengbe ani ka wirikaha rogo gi buku nga ga Ziazia Kekeapai nga ga sangbanebi re? Gu papara kekepai naye fuo gere nika undo rani ani gbia gu wene apai rengbe ani ka wirikaha be gu yangara akapita ue nga ga ga Mika sangbanebi nga gu nanyakasa gaani idapase.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Ginipai Mbori aidaha be agu aboro nangbembatayo rogo apai dagba gako aboro?
• Tipagine du kparakpee gbiati ziazia toro ti ni ninyanyakipa ahe rogo gaani mangasunge fu Yekova?
• Wai aboro ‘ata nirimo Yekova’?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 12]
Ya mo oni rengbe ka ringbisapa ga Mika yugopai na kpiapai nga gu du tipa akoro-pasa-pasio?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]
Wa kina Mika, ani namanga gaani sunge tungusapai zanga gunde