Ani Arakanga Berewe Ngbariirani Te

“[Kristo] akpi tipa yo dunduko, ya agu yo du ni ungayo ka i du nga ni ungayo fu tiyo ya.”—2 AKORINDO 5:15.

1, 2. Gini zinahe du rogo Ziazia Kekeapai nasa gu ga Yesu abawiriki nadu rogo bambata sa kama agarã i sovura kuti gbangbati ki dibehe?

ROGO gu yangara yuru Yesu adihe auru kpotosende, ko agumba dungu apai fu gako ruru amokedi. Ti gu regbo re, ko aima mbeda ka fu ungako nimotumo tipa agu aboro dunduko nikadu na idapase kutiko. Dagba agu apai ko agumbaha fu gako amokedi, ko afu zinahe fuyo tipa i du na gu sino tiyo nika yugo yo fu aboro ni apefuo ko. Ko ayaa: “Vovo rugute fu mi fu roni nga, oni kpi nyemu akuaroni akpi; a wa mi akpi nyemu roni, oni kpi nyemu akuaroni a wo. Ka oni akpi nyemu akuaroni, si ka aboro ini ti ni dunduko ya gimi abawiriki nga oni.”—Yoane 13:34, 35.

² Si naida ndikidi aKristano yugu gu nyemuse nga ga mbupa kura gayo apai tipa ndusunge akurayo na ka maa pa gu zingo nga ga akurayo aidipase mbata fu gayo. Si aidanga i du dindikodindiko ka ‘baga unga yo [“ka mbupa unga yo,” NW ] tipa abadiangbayo te.’ (Yoane 15:13) Wai bambata aKristano amangipai kuti gi vovo arugute re? Gu bakeapai nadu rogo gu ue kama agarã nangia Turuturia, ko adi fugo kura aboro nga aguyo nafura tipa aKristano ki kehe rogo gu gako buku ini aboro paha wenengai rogo arago dunduko ki yaa: ‘Oni bi wai i akpinyemu tiyo dagbayo; na wai i naima mbakadatiyo tipa ka kpi tipa akurayo.’—Apology.

3, 4. (a) Tipagine si aida ti ni ani sovura kuti gbangbati? (b) Gine ani ka wisigoho rogo gi papara kekeapai re?

³ Ani a wo, ani duwa ka ani ‘tindi ga akuarani atindiro, si ani ka digisa ga Kristo rugute ti ni.’ (AGaratio 6:2) Wa vura duhe wo, gbangbati nga gu bakere ũkota kisusi nakiso gene irisa ga Kristo andiko berani na gene ‘kpinyemu Gbia nga gaani Mbori na kpotoraniyo dunduko, na mbisimorani dũ, na gaani berã dũ. Na kini kpinyemu akuarani a wa ani akpinyemu tirani.’ (Matayo 22:37-39) Mbiko wa du ani nga kpakpa aboro, ani na nyemu berã kina pa agu apai ngba tirani. Kodihe kuti gipai re, gu fudifudiapai nga ga raka nga gu namanga na a’uru dũ du berã rani yo, agu abaangira aboro amangaha sukuru yo watadu ba sunge yo, na gu sota aboro asota nani tipa ka ye na agu ahe ku kporo nasongoda unga, si dunduko natiga kina we ti gi gbegbere nyemu gbangbati i avungu rani nani re. Anga gi nyemu gbangbati du ti aboro re, si ngba gene ka go te watadu si nandu ka nyasa te. Gu mokedi nangia Pauro afu arugute ki yaa: “Rogo kusa rago . . . Aboro akpi kina nyemu tiyo.”—2 Timoteo 3:1, 2.

⁴ Nimbedi kuti yangara papara ga Yesu sunge tungusapai auru kpotosende, ko afu pai fu gako abawiriki si aaida i kparaka pa mangaha kurogo apaparaha biata ti genehe tipa si undo yo i dibe gbangbati. Gine nangia gupai re, na wai rengbe ani ka gbia undo be gako arugute?

Ndikidi Ziga!

5. Baraho Yesu aatungusapai ni Gariraya yo ku nodiyo, ginipai ko akusihe fu gako abawiriki, na tipagine gupai re agbere ti ni tiyo?

⁵ Ti kura regbo sa, Yesu aatungusapai mbembedii na Kaisaria Firipo Gariraya yo ku nodiyo. Gi zezeredi bawene kpakpu rago re awiri du nga gu rago nangbaa tipa boro ongodi rogoho angianga ba sunge ya. Ono tie, baraho Yesu aduni yo, ko atona ka yugopai fu gako abawiriki ya “ko andu andu ku Yerusarema yo, ka hi dungu apai [yo] be ga aYudo abaakumba na abairamotumo, na abakeapai, i aimo ko, uru adu biata Mbori azingisa ko berewe.” (Matayo 16:21) Nairiwo wai gipai Yesu akusihe re avura gbera ti gako abawiriki, mbiko daa kuti gu regbo re, i aamaabangiriyo tipa Bairayo sigira gako Kindo auru kpotosende!—Ruka 19:11; Amokedi 1:6.

6. Tipagine Yesu abira Petero ti ni nyanyakii?

⁶ Nibasa, Petero “[a]di ko [nga Yesu] ki tona za ko ki ya, ‘Si turũ atura ti ro [“mo niberẽ kina wenepai tipa tiro,” NW ], Gbia; gi pai [re] ayé nga sa ro wa sa te.’ ” Wai Yesu akaragapai sani? “Yesu ki sa tiko, ki ya fu Petero, ‘Mo ké ku gii re yo, Satana! Asada nga mo fere; bambiko ga Mbori pai bangiro te, kina ga aboro apai du bangiro.’ ” Nairiwo gu kparakparapai nadu dagba gu biapai nadu ue re! Yesu aima idapa gu sunge Mbori afuhe fuko nga ga mbupa kura gako apai, nga gu si adu nga si nika ndu na ko sa kpioko ti ngbunduru ngua rungosi fuo kina bete adiwi gbua kusa. Gu raka Petero aanyakasapaha tigako nangia wasawasa raka. Ko aya fu Yesu wee: “Mo niberẽ kina wenepai tipa tiro.” Zanga kapa, Petero agumba agi apai re na wene nduhe. Wa si avura du wo, Yesu abira ko abira mbiko Petero ambu tiko ti gu regbo re Satana moipai kuriiko. Petero adunga na ‘ga Mbori pai te, ono kina ga aboro.’—Matayo 16:22, 23.

7. A wa duhe nikekehe rogo Matayo 16:24, gini apai biata Yesu aringbisipai tipaha fu apefuo ko i nimangihe?

⁷ Ani rengbe arengba ka gia ngbatunga agu afugo Petero agumbaha fu Yesu re areme ngba aboro. Aboro-zegino dedede nangarasa akurayo ‘i naaberãpa kina weneapai tipa tiyo’ watadu ‘i naamanga kina agu apai du taata.’ Ngba kura gene, gu berã Yesu atambuapaha tigaha, si kia ti gu sino berã re. Ko aya fu gako abawiriki wee: “Gu ni ka akpi nyemu peka re, ni mbú gani apai [“ni ká fu gani nyemuapai,” NW ], ki di gani wagiwagi ngua, ki nipeke re.” (Matayo 16:24) Buku gu duho sa nayaa: “Anga agi afugo re si tipa yamba aboro tipa sunge i duni abawiriki te, ono si tipa agu aboro naima idapa gu sunge re ka mangaha fuo yamba Kristo yo sani, tipa i berẽkuriipa gu sunge nga ga abawiriki.” (The New Interpreter’s Bible) Agu apai du biata si aida aboro mangihe ti genehe nga gu Yesu aringbisipaha, a wa duhe nikekehe rogo gu veresi re, si nakpinyemu aidipase mangihe. Ani wisiginga agi apai re nibasasa.

8. Oni sakinga rogo gupai yo nga ga ká boro fu gani nyemuapai.

⁸ Nibambatapai, ani duwa ka ani ká fu gaani nyemuapai. Gu fugo Giriki du tipa “ká boro fu gaani nyemuapai,” si nayugopa du boro na nyemu ka ká fu gu nyemuapai nga ga gbangbati nasosoda ni watadu ka ká ka manga agu apai nafu wasa funi. Anga pa ká ani fu gaani nyemuapai nayugopa gu bete weneapai nga ga ngbarago ani ambuhe ti kura aregbo te; na si ayugonga gupai a nga ani bengete tirani na ahe watadu ka gbarasapa tirani te. Ani berewe ‘ngbariirani’ te na gu rogoyo ngawee ani nataino aino kini fu gaani raka naabaha gbiati agu ahe dunduko du berani fu Yekova. (1 AKorindo 6:19, 20, NW ) Kuba gupai nga ani naaberã pa kina agu apai du tipa kina rani, ani namaaberã rani gbe kuti mangasunge fu Mbori. Pa ká ani fu gaani nyemuapai nayugopa gupai nga ani ima diaberã ka manga gupai Mbori akpinyemuhe, ka si vura du nga, anga si nga gupai ani aida ka mangaha ya te. Ani nayugo gupai nga ani aima fu tirani naabarani dunduko fu Mbori ho ani akpara gaani raka ni fuko na ki zi bapatiza. Fuo gure, ani kini mangi asadatise ka raka ringbisihe kuti gu gaani zungahe nga ga kparatise tipa gaani yangara raka naabaha.

9. (a) Ti gu rago Yesu adu auru kpotosende, gine ngbunduru ngua rungosi anarukubaha? (b) Rogo gini gene ani adia gaani ngbunduru ngua rungosi?

⁹ Gu uepai ani amangaha, si nga ka dia gaani ngbunduru ngua rungosi. Rogo bambata sa kama agarã, ngbunduru ngua rungosi anarukuba rungosi, zee, na kpio. Dedede, kina abakuondiko i anaimo yo ti ngbunduru ngua rungosi watadu ka hasa kangba yo ti vuroho. Ho Yesu agumba gi fugo ni re, gupai ko aayugoho nga Kristano duwa ka ni mbakadi tini ka gbia arungosi, sawia, watadu kpio a, mbiko wa adunga ni niboro zegino ya. (Yoane 15:18-20) Gaani andiko nga ga aKristano nakpara rani kusayo ti aboro, si kini sa aboro zegino i ‘naagberã ngbayo yo fu rani.’ (1 Petero 4:4) Gipai re rengbe arengba ka manga sukuru yo, ba gaani sunge yo, watadu dagba aborokporo. (Ruka 9:23) Wa vura duhe wo, ani na nyemu ka hi agu asawia rani aboro zegino asawia rani nani mbiko ani arakanga berewe ngbariirani te. Yesu ayaa: “Maku fu roni ho aboro ka paa ni na oni, ki nirungosi roni, ki nigumba dungu apai kuti rimoroni ni wia tipa re. Oni sámbua tironi asambua, ki ningi angi; bambiko gaoni mosoro du ngbangbaturũ yo kii gbe.” (Matayo 5:11, 12) Nirengo, pa ida Mbori na ga boro pai nyakipaha kisusi.

10. Pa ka boro kuti pekafuo Yesu kindi nakoda gine?

¹⁰ Biatapai nga, Yesu Kristo ayawee ani duwa ka ani kakuti pekafuo ko kindi. Kuti kura buku sa kumba nga E. Vine akehe, ya rogo gu fugoyo nga ka pefuo boro nga kadu nibadiangbani, “kaa ta kina ngba gu bangisa gene gu badiangbani re ata ngbaha.” (An Expository Dictionary of New Testament Words) Bambata Yoane 2:6 nayaa: “Gu ni ka ya ni nye rogo ko [Mbori] yo ni ka ata ni tini, a wa ko [Kristo] anata tigako.” Wai Yesu anata? Ga Yesu nyemuse tipa Bako du ngbangbaturũ yo na tipa gako abawiriki ambunga ko ko duna gbangbati te. Pauro akepai ki yaa: ‘Kristo amanganga gupai nangba ti kina ko te.’ (ARomo 15:3) Zavura ho Yesu aduni na mbugo watadu na gomoro, agu azingo nga ga aboro ko aperesihe mbata fu gako. (Marako 6:31-34) Yesu anamanga asadatise nyanyakii a rogo sunge tungusapa Kindo na sunge yugopai. Ya mo si aidanga ani wiriki mangapai wa gako rogo tungusapai zaaza wa ani amanga gu sunge Yesu afuhe fu rani nga ga ‘sa arikaaboro dunduko ni abawiriki, kini rugu yo a i niká kuti agu apai dunduko Yesu arugu rani kuti ni’ tee? (Matayo 28:19, 20) Rogo agi apai re dunduko, Kristo ambu kpiapai fu rani, sidu ani duwa ka ani “peke fuo ko” teketeke.—1 Petero 2:21.

11. Tipagine duhe ti ni ninyanyakipa pai ani ká fu gaani nyemuapai, ki di gaani ngbunduru ngua rungosi, na ki kakuti pefuo Yesu Kristo kindi?

¹¹ Si ninyanyakipa pai ani ká fu gaani nyemuapai ki di gaani ngbunduru ngua rungosi, na kini pefuo gaani Bamoikpiapai kindi. Pa manga ani he wo nazeresa gu sino nga ga gbangbati kusayo tirani, nga guhe nga ndikidi ũkiso gene ka ani adunga na gu nyemuse nasa rani ani mbupa kura gaani apai ya. Kurii gure, Yesu ayaa: “Gu ni nakpi nyemu batasa ungani ni aingisa ha aingisa; gu ni ka ingisa ungani tipa re ni abi he abi. Bambiko gini u du ti kumuko boro na gi zegino dunduko re, ki ingisi ungani? na gine ka boro unda nga na ungani?”—Matayo 16:25, 26.

Ani Arengbanga ka Mangasunge fu Abaira Ue Te

12, 13. (a) Ginipai gu paranga bazogo nasana Yesu tipa arugute aabakabangiriko tipaha? (b) Gini arugute Yesu afuhe fu gu paranga kumba re, na tipagine?

¹² Fuo susa dungu adiwi kusa fuo Yesu nyakasipai fu gako abawiriki tipa i ká fu gayo nyemuapai, kumukokumuko paranga bazogo aye fuo Yesu ki yaa: “Gini wene pai mi ka manga, nyenye unga du be re?” Yesu aya fuko ko “ka kuti arugute” na ki yugu betehe fuko. Gu paranga kumba re ayaa: “Agi apai re mi amangi he dunduko.” Si nawira gu kumba re agumba kina boro rengo na ko aima manga asadatise nirengo ka irisa agu arugute nga ga Ndiko re. Si ki ta du wo, ko kini mo ka sanahe ki yaa: “Gini pai atadi mi he?” Nikaraga Yesu pai fu gu paranga kumba re, ko ayambu ko ko ye tipa gupai nadu kia kini yaa: “Ka mo kpi nyemu ka du ziazia [“ka mo akpinyemu ka nyasa na apai dunduko tie,” New American Standard Bible], mo ndú, ki bagi agu ahe du be ro, ki gagamu he fu rungorungo aboro, mo akúmuko ngbangbaturũ yo; mo ki ye ka apeka re.”—Matayo 19:16-21.

¹³ Yesu abi gupai nga, tipa gu paranga kumba re rengbe ka mangasunge fu Yekova na ngbadukoyo dunduko, si aaida ko di gu bakerepai kusayo naafuda ko rogo gako raka, nangia gako aũkumuko. Ndikidi ga Kristo bawiriki arengbanga kadu na abaira beni ue ni amangasunge fuyo te. Ni arengbanga ka ra “fu Mbori nira fu ũzegino a te.” (Matayo 6:24) Si naida ni du na ‘ruru bangirise’ nga gu nangana kina agu apai nga ga toro. (Matayo 6:22) Pa gbataka boro gani ahe nifukaha fu rungorungo aboro nigu mangaapai nayugopa mbu ni pa kura gani apai. Kuba agi akumuko si aaida gi paranga bazogo re mbupaha, Yesu apepa kikiipa mamu fuko nga ga dungura ũkumuko ku ngbangbaturũ yo, nga gu kumuko kangia nyenye unga tipa ko na ki ndu na ko niyangaraha ko zogorago ngbangbaturũ yo na Kristo. Gu paranga kumba re ambakadanga tiko tipa ka ká fu gako nyemuapai te. “[Ko a]guari nirungo arungo; bambiko ko adu ni boro kumuko gbe.” (Matayo 19:22) Ono tie, gu kura apefuo Yesu amangipai tigayo kia ti gure.

14. Wai abaziatĩo biama akaragapai kuti gu yamba yo Yesu ayambu yo nani tipa i naapekafuo ko?

¹⁴ Agarã wa ue kusayo mbata fu gu regbo re, Yesu ayambu abaziatĩo biama na kina gu bangisa yambahe re, nangia aPetero, Andarea, Yakoba na Yoane. Aguyo ue aabafa gayo apio atiõ ti gu regbo ko ayambu yo, na agu akurayo ue aambakada gayo apio atiõ tigayo. Yesu aya fuyo: “Oni ye fuo re, mi ki sa roni ni abaziaboro.” I dunduko biama niyangaraha ambu gayo sunge zio atĩo kini pefuo Yesu tipa gayo yangara raka naabaha.—Matayo 4:18-22.

15. Wai boro sa dagba agu aDezire nga ga Yekova yo du areme ambupa kura gari apai ka pefuo Yesu?

¹⁵ Dungu aKristano areme ima wirika mangapai wa agu abaziatĩo nadu biama re angianga wa gu kumukokumuko paranga bazogo re ya. I ambupa kumuko gbiati kura amamu rogo gi zegino re tipa ka mangasunge fu Yekova. Gu ni sa dagba agi aboro re nga Deborah nayaa: “Ho garãre aduni 22, si aidi mi mangi bakere diaberã rogo gimi raka. Ri nasakarogoyo niyaa: “Mi aima wisigo Ziazia Kekeapai tipa adiwi sita ti gu regbo re, na mi kini kpinyemu ka kpara gimi raka fu Yekova, ono gimi aborokporo asogaha asoga nikerehe. I angia bakere airakumuko gbe, na i aberẽhe ya pa sa mi tire ni Dezire nikadu nipazee fuyo nibipa gayo ba dagba aboro. I afu asaa fere 24 mi berẽ vuruhe yo ki mangi diaberã tipa gupai mi aida ka siaha, gu raka nga ga bakere ũkumuko watadu rengo. I aya fere wee ka mi ambunga koda tire na aDezire rogo wiri apai dunduko ya, ũkumbo adunga tipa re fuo kpio yo te. Yekova aundo re mi mangi gu diaberã naru aru na ki fu ome fere mi mangihe nani. Mi ima dia agarã awere 42 fuo gu regbo re kutingba mangasunge Kindo ti aregbo dũ, na anga pai ho bira mi nga tire rogoho wagusa te. Fuo mbu mi gu raka nga ga gbangbati na gu sino-raka nga ga orafuo kina pa ngbarago, mi abati be gu kungbo raka zanga ngbarago mi abihe dagba agumere. Mi gbiati kumbaami, ani undo aboro bangeyo nasusi kama sa i wiriki rengo. Agi awirani nga ga toro yo re, i kii payo bangire kisusi agu aũkumuko nga ga zegino.” Dungu agu akura aDezire nga ga Yekova yo duna gayo aberã wa kina gure. Ginipai tipa roni tigaoni?

16. Wai rengbe ani ka yugo gupai nga, ani ima mbupa kura gaani apai?

¹⁶ Pa zanga du aDezire Yekova na nyemu raka tipa kina tiyo afõngbadu dungu akutuyo yo i mangisunge ni abazakigene, watadu ni amangisunge Kindo ti aregbo dũ. Gu kura aboro agu apai du tipa yo ambunga yo i mangisunge Kindo ti aregbo dũ ya, i nasonosa gu sino nga ga abazakigene na kini songodi sunge tungusapa Kindo wenengai gbe a wa rengbe omeyo nani. Avunguagude nayugo sino wa kina gure a ho i ambupa kura gayo apai ni kini di bakere regbo ka raba awiriyo rogo toroyo. Ngba gu kura gene, ani dunduko rengbe arengba ka yugo gupai nga, agu apai nga ga Kindo, si ani aperesaha mbata rogo gaani raka.—Matayo 6:33.

Gada Nyemuse Nafõngbaduraniyo?

17. Gine nafõngbaduraniyo ani mbupa kura gaani apai?

¹⁷ Pa yugo boro gu nyemuse nasa ni ni mbupa kura gaani apai nitaatapai te. Ono ani berẽnga pa gupai nafõngbaduraniyo ani mangihe. Pauro akepai ki yaa: “Mbiko nyemu Kristo nasoda rani; bambiko ani naya wẽ, boro sa akpi tipa yo dunduko, . . . ko akpi tipa yo dunduko, ya agu yo du ni ungayo ka i du nga ni ungayo fu tiyo ya, ono fu gu ko nakpi tipa yo ki zingi berewe.” (2 AKorindo 5:14, 15) Nyemu Kristo du nafõngbaduraniyo ani mbu raka ngbariirani. Nairiwo gu bakere ome ngaha nafõ rani re! Wa duhe nga Kristo akpi tipa rani, ani abinga ha nibeedi dingisoro ka ra fuko tee? Nirengo, tambuahe tipa bakio gu nyemuse Mbori gbiati Kristo ayuguhe fu rani nafõngbaduraniyo ani kpara gaani raka fu Mbori na ki sa tirani niga Kristo abawiriki.—Yoane 3:16; 1 Yoane 4:10, 11.

18. Tipagine da gu raka ada ti ni nga ga mbu boro pa kura gani apai?

¹⁸ Ya mo daha ada ani mbupa kura gaani apai? Fuo kumukokumuko paranga bazogo ká ga Kristo yambahe na ki ga, Petero aya fu Yesu: “Mo ngére nga, wa ani ambu ahe dunduko, ki nipeke ro; ani adía gine?” (Matayo 19:27) Petero gbiati kura amokedi aima ká fu gayo nyemuapai nirengo. Gine si adu nga si nikadu nigayo mosoro? Yesu afura mbata tipa gu mamu si adu nga si nikadu beyo rogo zogarago na ko ngbangbaturũ yo. (Matayo 19:28) Ti kina gu bangisa regbo re, Yesu afura tipa agu amaku apefuo ko dunduko arengbe ka gbia ngbarago behe. Ko ayaa: “Ka boro he gani bambu, na awirinani, na adawirini, na nani, na bani, na awirini, na gani aati, tipa re, na tipa wene pangbanga ni ka abambu du be ni na awirina, na adawiri, na ana, na awiri, na aati, na arungo, wa du rago re, ki susi gu naadu mbata bara 100; na nyenye unga rogo gu ngbi nikadu yo.” (Marako 10:29, 30) Ani nagbia dungu ahe susi gu ani ambupaha. Anga agu abarani, anarani, awirinarani, awirani nga ga toro yo kii payo ki susi agu ahe dunduko ani ambupaha tipa Kindo tee? Gini boro gbia bakere mosoro tipa gani raka, Petero watadu gu kumukokumuko paranga bazogo naká ga Yesu yambahe?

19. (a) Gine ndikidi ngbarago aruriihe? (b) Ginipai ani ka wisigoho rogo gu papara kekepai naye fuo gere?

¹⁹ Rogo ga Yesu afugo gbiati gako mangaapai, ko ayugu gupai nani nga, ngbarago naye fu boro be gama ni ahe na be manga ni sunge fu kura aboro, angianga be gbangbati ya. (Matayo 20:28; Amokedi 20:35) Ho ani ambupa kura gaani apai ni kini pefuo Kristo kindi, ani nagbia bakere ngbarago rogo raka awere na kidu na maabangirise ka gbia nyenye unga kumbatayo. Rengo ngaha nga, ho ani aká ni fu gaani nyemuapai, gure nga ani nara na gorani fu Bairarani nga Yekova. Rogo gi gene re, ani kini da niga Mbori akanga. Tipagine du gi sunge kanga re ti ni ni gupai duna mosoro ti ni? Ginipai si amangaha na agu adiaberã ani amangaha rogo gaani raka? Gu papara kekepai naye fuo gere nika sakapai sa agi asanahe re.

Oni Natingidaha?

• Tipagine si aida ti ni ani sovura kuti gu nyemu gbangbati du tirani?

• Gine pa ká ani fu gaani nyemuapai, pa dia ani gaani ngbunduru ngua rungosi, na ki kakuti pefuo Yesu kindi ayugo?

• Gine nafõngbaduraniyo ani mbu raka ngbariirani?

• Tipagine du pa raka boro gu raka nga ga mbupa kura gani apai ti ni ni gupai daada?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 9]

“Mo niberẽ kina wenepai tipa tiro”

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 11]

Nyemuse nafõngbadu aDezire Yekova yo i nimangisunge nizaaza abatungusipa Kindo