“Oni Sía Unga, Oni Ki Nye Ni Ungaroni”

“Mi ringbisi unga na kpio fu roni, maku na motiwa, si du oni sía unga, oni ki nye ni ungaroni.”—PA FU RUGUTE NI UE HE 30:19.

1, 2. Rogo gini gene i akusi boro nikpia Mbori?

“ANI FÚ boro ni kpiarani, wa kina rani.” Gi fugo Mbori re, si nikekehe rogo gu bambata kapita nga ga Ziazia Kekeapai. Sidu, Bambatapai 1: 26, 27 natingida gupai nga: “Mbori ki fu boro ni kpiako, kpia Mbori Mbori afu ko.” Rogo gi gene re, gu bambata boro Mbori akusi ni adu kia ti gu kura kusikusiahe nadu auru kpotosende naabaha dunduko. Asino ko adu wakina ga Bakusiko, ko ki rengbe ka yugokpia gako sino rogo berãpai, rogo yugo nyemuse, rurupai, tatamana, na ome. Ko aduna gu ome berãpai nga ga sangbakpotoyo nga gu narengbe ka undo ko tipa ko mangi gu diaberã narengbe ka undoko na kini fu ngbarago fu gu Bako du ngbangbaturũ yo. (ARomo 2:15) Ka gumbapai niguruhe, Mbori afu ranirii tipa manga siapai fu Adamu. Ho Yekova aakparia gu wiriko ni ko amangi ko tipa ko naaraka auru kpotosende, ko agumba gupai nga ‘oni ngére, si ni wene he gbe.’—Bambata Pai 1:31; Atambuahe 95:6.

² Wadu ani ni atita Adamu, ani a nga kina kpia Mbori. Ono tie, ya mo ani nzunzu na siapai berani rogo agu apai ani amangaha? Ii, wa vura duhe nga Yekova ima rengba ka ino gupai nika manga kumbatayo, ko aringbisanga pai tipa agu apai nika manga rani wadu ani nibasasa te, na ko aringbisanga pa gupai rengbe gaani mangaapai ka ye nani kurii rani a te. Ko aringbisanga pai tipa agu apai nika manga agu awiriko nga ga kpotosende yo mbata fu i vunguyo te. Nibambatapai, tipa ka undo rani ani ini wai nyaki pa manga ani sunge na gaani ranirii nga ga manga siapai tipa ka manga gu siapai du niruruhe, ani wirikinga apai ti gupai nadu tipa gu rikaaboro nangia aYisaraere.—ARomo 15:4.

AYisaraere Aduna Ranirii Nga ga Manga Siapai

3. Gine nangia bambata rugute dagba agu aRugute nadu Bawe, na wai agu aYisaraere nangia ruru aboro amangi siapai tipa ka giasangba agu arugute re?

³ Yekova agumbapai fu aYisaraere ki yaa: “Mi nga Yekova nga gaoni Mbori, nga gu ko nakusi roni ringara Ezipeta yo, rogo kporo akanga yo.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 5:6) Rogo gu garã nangia 1513 M.B.K., aYisaraere aima bi wai Yekova akusiyo ngba iiriwo gene be gu sunge akanga i aamangaha Ezipeta yo, sidu, i adunga na ndupai beyo tipa ka tikö kuti agu afugo Yekova agumbaha fuyo re te. Rogo gu bambata arugute dagba agu arugute nadu bawe, Yekova atakipandepai rogo gu bangbasia bagumba fugoko nangia Moize ki yaa: “Ka kura Mbori dú nga be ro fuo kina re ya.” (Gate 20:1, 3) Ti gu regbo re, gu rikaaboro nangia aYisaraere amangi siapai tipa ka giasangba gu rugute re. I afutiyo zaaza tipa kaa iriso kina Yekova sa.—Gate 20:5; Pa Geda Aboro 25:11.

4. (a) Gini siapai Moize amoihe kubarabangiri aYisaraere? (b) Gini siapai duho si aida ani mangihe areme?

⁴ Fuo susa agarã wa 40 kusa, Moize atingidi gu riko nangia ga aYisaraere na nyanyaki afugo tipa gu siapai si aidi i mangihe. Sidu, ko atakipandehe ki yaa: “Mi yambu ngbangbaturũ na kpotosende si du ni dezire kuti roni areme, ya mi ringbisi unga na kpio fu roni, maku na motiwa, si du oni sía unga, oni ki nye ni ungaroni, oni na awironi a.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 30:19) Teketeke wakina gure areme a, ani ima rengba ka manga siapai. Ii, ani rengbe arengba ka manga siapai tipa ka iriso Yekova niruru rani pa nyenye unga kidu berã rani yo, watadu ani rengbe ka manga siapai tipa ka basa sangba Yekova ani ki gbia gbegbere sangbanaha. Ani makianga kpiapai nga ga aboro ue nga aguyo namangi agu asiapai nadu nibakiakia.

5, 6. Gini siapai Yosua amangihe, na gine nangia sangbanaha?

⁵ Rogo gu garã nangia 1473 M.B.K.,Yosua angbembatayo fu aYisaraere ka ndu naayo kurogo Ringara Mokido. Rogo kura nyanyaki arugute nga gu Yosua arugu aYisaraere nani mbata fu ko kpi, ko azungadi gu rikaaboro nangia aYisaraere re dunduko ki yaa: “Ka si angba nga bangironi ka manga pa Yekova ya, oni sía gu ni areme oni ka amanga pa ni; watadu agu ambori abaroni anamanga pa ha mbiti gu Di yo re, na agu ambori nga ga aAmoro nga agu aboro oni araka rogo gayo ringara.” (Gu kekeapai du nibibirihe na nikikindigihe re, ani du kehe wo.) Fuo gure, ko afura tipa gako aborokporo ki yaa: “Mi ni tire na gimi aborokporo, ani amánga kina pa Yekova.”—Yosua 24:15.

⁶ Mbata kusayo, Yekova azungodi Yosua tipa ko du nyanyakii na kidu na wingbaduse, na ko ki rugu ko a tipa ka ko mbunga irisa agu aNdiko nangia ga Mbori ya. Kuba gure, pa geda Yosua gu buku nangia ga Ndiko kini makiaha uru na yuru arengbe ka undo ko ko duna diabese. (Yosua 1:7, 8) Na kina boro gupai re namangi. Gu siapai Yosua amangihe, si aye na maku fuko. Ko ayaa: “A nga wenepai ho nakpa sa dagba agu akidohe dunduko Yekova akido pa ha fu ngbatunga aYisaraere te; si amangi dunduko.”—Yosua 21:45.

7. Ti rago Yesaya, gini siapai bete aYisaraere amangihe, na gine nangia sangbanaha?

⁷ Nigupai dukia ti gure, oni makianga agu apai nadu tipa aYisaraere fuo susa agarã kusa nga 700. Ti gu regbo re, dungu aYisaraere aapekafuo gu sino irisombori nangia ga apagano. Nikpiapai, rogo gu yangara uru naningia ga garã, aboro anidunguratiyo kirikiri kupati gu mbisa i anaadungura dungu ngbatunga wene mbakadimbakadi ariahe na wene nzinziri imekakue kuriihe. Anga si anidu nga gu kungbo dunguratise nga ga abakure watadu ga aborokporo te. Si angia gu sino irisombori i anaamangaha fu ambori ue nangia ga apagano yo. Gu nebi nangia Yesaya ayugupa wai Mbori aabi gu gayo iraira mangaapai re. Ko akehe ki yaa: “Ono agu roni mbu Yekova, go bangironi ti gi kparakpara ziazia bagangara, nambakada ba sa inaapai ni sino Adoavure [“namaa mbisa tipa gu mbori nga ga wenepia ko,” NW], nahisa inga na kodikodi imekakue fu Abairatandu [“gu mbori nanungusa agu apai du tipa ga boro raka,” NW].” I aidi kuti gupai nga, agu ahe naaida fuyo, anga Yekova du nanaafu maku kuriihe te, ono gayo ahe anaaida mbiko wa i anaazungadi “gu mbori nga ga wenepia ko” na “gu mbori nanungusa agu apai du tipa ga boro raka” tipa ka i zinginga kutiyo ya. Ka gumba rengo, gayo samungu na gu siapai i ataino aino kini mangihe ayugukpia gu gbegbere sangbanaha naapido yo kumbatayo. Yekova ayaa: “Mi akpára roni sa basape, oni dunduko anúgadi sa imo roni; bambiko, ho mi ayambu he ni, oni akaraga nga pai te, ho mi afura ni, oni adega nga turoni sa ni te, ono oni amangi gu pai gberẽ agberã bangire, ki sia gu pai rago angba nga ti re be he ya.” (Yesaya 65:11, 12) Gu siapai i amangihe zanga tatamana re aye na gbarasahe kuriyo, na gu mbori nanungusa ga boro raka na gu mbori nga ga wenepia ko adunga na ome tipa ka batasa yo be gu gbarasahe re te.

Manga gu Siapai Du Niruruhe

8. Ringbisihe kuti Pa Fu Rugute ni Ue he 30:20, ginipai du nikodikodihe kuti manga gu siapai du niruruhe?

⁸ Ti gu regbo Moize aangarasa aYisaraere i sia unga, ko agumbapa agene biata nga gu i arengbe ka manga gu siapai re ngbaha. Ko ayaa fuyo wee: “Ka akpi nyemu Yekova gaoni Mbori, ka agia fugoko, ka aka kuti ko.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 30:20) Ani wisiginga agu agene re wa duhe dunduko nibasasa tipa si undo rani ani mangi gu siapai du niruruhe.

9. Wai rengbe ani ka yugo gaani nyemuse koyo du Yekova ni?

⁹ Nikpi ani nyemu Yekova gaani Mbori: Ani namanga siapai tipa kaa iriso Yekova bambiko ani nakpinyemu ko. Pa irisa ani gu kpiaapai du nizahe furani namangi aYisaraere nika undo rani ani sovura kuti gu nyemupai nga ga manga wasiwasi mangaapai, na ani ki mbu raka ngbatunga gu sino raka rengbe ka sa rani ani zi ti gu gbina nga ga nyemu aũzegino. (1 AKorindo 10:11; 1 Timoteo 6:6-10) Ani nakakuti Yekova na kini banda gako arugute. (Yosua 23:8; Atambuahe 119:5, 8) Mbata fu aYisaraere rimi kurogo Ringara Mokido, Moize angarasi yo ki yaa: “Oni ngere, mi yugu rugaapai fu roni na asarangbanga, wa Yekova gi Mbori arugure na ni, ya oni ka amanga wo, yo oni ka ndu ku ho ni rogo gu ringara oni ka roga ha ni ũkumbo. Oni ká kuti ni ki nimangi he; bambiko gere nga gaoni tatamana na gaoni rugatinapai ku bangiri agu aboro nikagia gi rugapai re.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 4:5, 6) Awere tie nga regbo tipa ani yugu gaani nyemuse tipa Yekova niperesa ani pa manga gupai ko akpinyemuhe nibambatapai rogo gaani raka. Zanga tikö, Yekova afu maku afu furani ka ani mangi siapai ka ká kina kutiko sa.—Matayo 6:33.

10-12. Ginipai ani awirikaha ti makia agu apai namangi ti rago Noa?

¹⁰ Nidega ani turani kuti fugo Mbori: Noa angia “batungusi rurupai.” (2 Petero 2:5) Badungu agu aboro nadu rogo gu zegino nadumbata fu Ime Akangbii adu nifudifudiyo be agu apai naamanga na ka i “aina nga” pai tipa ga Noa zahe ya. Sangbanaha angia gine? ‘Ngirimo akangbii aye kini rogodi yo dunduko kusayo.’ Yesu afu zahe ya kina gu bangisapai re teketeke nika manga ti gi gaani regbo re, ti gu regbo “wiri boro nika duho ti ni na ome kindo beko.” Ginipai namangi ti rago Noa du nizahe fu agu aboro naká ka manga siapai tipa ka gia ga Mbori pangbangaa.—Matayo 24:39, NW.

¹¹ Agu aboro nasawia gu zahe gu ga Mbori amoyambu du ti gi gaani regbo re atakapandehe, si naida i ini gupai rengbe ka manga yo mbiko basa yo gu zahe nga ga Mbori. Gu mokedi nangia Petero afura tipa ngbatunga agu airasawia re ki yaa: “I tigayo nakpi nyemu gi pai re du ni okooko ho be yo nga, angbangbaturũ adu kina ho bakuru yo, na kpotosende ni mangimangi he be ime na rogo ime, mbiko gu pai nga ga Mbori; na be agi apai re gu zegino nadu ho mbata, ime afu afu ku auru he si ki gberẽ. Ono agu angbangbaturũ du ho awere na kpotosende si du ni igiigi he be kina gu pai re tipa we, ni bandabanda ha tipa rago sapangbanga na rago gbarasa azangasinombori.”—2 Petero 3:3-7.

¹² Oni bi gu kparakparapai nadu ti gu siapai Noa amangihe tigako na gako aborokporo ti gu agu aboro ko aaraka dagbayo amangihe. Ziazia Kekeapai nayaa: “Mbiko idapase Noa, ho Mbori ayugu pa agu apai ni fu ko i ata bi nga ya, ko ki gunde ti Mbori, ki mbakadi kurungba.” Pa irisa ko agi arugute re aye na bata fu gako aborokporo. (AEbere 11:7) Ani dunga ningbatunga agu aboro nikaa mangapai niipo ho ani agia gu pangbangaa ni nga ga Mbori na fuoho, ani ki irisi sangbaha.—Yakoba 1:19, 22-25.

13, 14. (a) Tipagine du pa ‘ka ani kuti Yekova’ ti ni ninyanyakipa pai? (b) Wai du rengbe ani ka mbu Yekova nga “bamerani” ko me rani?

¹³ Nikaa ani kuti Yekova: Tipa ani ‘sia unga na ani ki nye niungarani,’ anga si naida ani nye kina kuti kpinyemu Yekova na kini gi fugoko gbua te, ono ani duwa ka ani ‘kakuti ko,’ gure naida ka ya, ani nika kpatakara kuti manga gupai ko akpinyemuhe. Yesu ayaa: “Rogo gaoni hipai oni abátasa ungaroni abatasa.” (Ruka 21:19) Nirengo, gu siapai ani naamangaha rogo gi bangiriba re, si nakusa gupai du ngbaduraniyo kuyangura. Asanza 28:14 natingida gupai nga: “Boro maku nga gu boro nagunde ti Yekova na uru; ono gu ni nanyakasa ngbaduni yo ati ku rogo gberãngbi.” Faro, nangia gu bakindo nadu rogo gu Ezipeta nadumbata, ko nga kpiapai rogo gipai re. Ti gu regbo agu agberangbii nadu bawe aye nibasasa kurii aboro Ezipeta, Faro anyakasi ngbadukoyo kindi kuba gupai nga ko yugu ndikidi gunde ti Mbori. Yekova azionga Faro ngbaome tipa ko basasangba ko te, ono ko ambu gu bazogo nangia irarukö re kina ko mangi siapai nitiko. Ka kina ginipai avura manga vurũ, gupai Yekova akpinyemuhe aima manga, a wa gu mokedi nangia Pauro asakirogo ga Yekova bipai yo tipa Faro, ki yaa: “Mi akiisi pa ro tipa kina gi pai re nga, mi yugu gi tandu ti ro, i taasi rimore rogo kpotosende dunduko.”—ARomo 9:17.

¹⁴ Fuo dungu kama agarã tingbafuo batasa Mbori aYisaraere be Faro, gu nebi nangia Yesaya ayaa: “Ako Yekova, ono mo nga Barani; ani du wa pere, mo du wa bamerani; ani dunduko nga gu sunge nga ga bero.” (Yesaya 64:8) Wa ani ambu Yekova ko naame rani rogo gu gene nga ga wisigopai nisase na nimanga ani agu apai du rogo Fugoko, si nikaa undo rani tipa ani ukadi vovo borose tooni tooni. Pa manga ani he wo nika undo rani ani du nibayee rani kisusi na kidu nirurungbura rani na si ki saha furani taata ani kakuti Yekova niruru rani bambiko ani naida ka irisoko na ngbaduraniyo dunduko.—AEfeso 4:23, 24; AKorosaio 3:8-10.

“Oni Yugu He”

15. Ringbisihe kuti Pa Fu Rugute ni Ue he 4:9, gini apai ue paha adu ninyanyakihe kina kubanisa nga gu Moize atingidi aYisaraere tipa i naamangaha?

¹⁵ Ho gu rikaaboro nangia aYisaraere adunguratiyo ni, i nimbedi ka rimo kurogo Ringara Mokido, Moize agumbapai fuyo ki yaa: “Oni banda tironi, ka banda tororoni wenengai, bangironi ka go ti gu pai nga gu bangironi abi he, si ka guari kpotoroni yo rogo agu arame dunduko nga ga ungaroni. Oni yugu he fu awironi na fu awiri awironi i ini he a.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 4:9) Tipa gupai nga aYisaraere gbia maku be Yekova na kidu na diabese rogo gu ringara i aandu ka diaha nigayo, si aidi i mangiapai ue barabangiri Yekova gayo Mbori, nangia agu apai dunduko paha adu ninyanyakihe. Si aida gupai beyo nga ka bangiriyo gonga ti gu iiriwoapai Yekova amangihe kubara bangiriyo ya, na si aida i naayugoho fu agu angbatunga yo nikaa ye kumbatayo. Nigu ga Mbori aboro du ti gi regbo re, ka ani aida ‘ka sia unga tipa ka nye niungarani,’ si naida ani mangi kina gu bangisapai re. Ginipai bi ani he nibangirani nga gu Yekova namangihe tipa rani?

16, 17. (a) Ginipai agu amokedi i araba yo rogo Gu Sukuru Du Tipa Yugopai fu Abatungusipai Tipa I Kuru Ni Amokedi amangihe wenengai rogo sunge tungusapa Kindo? (b) Gini kpiapai nga ga agu aboro nakakuti gayo kakaka nyemu mangasunge ini oni pai tipaha?

¹⁶ Ani na bakere ngbarago ka bi wai Yekova afu maku kurii gaani sunge nga ga tungusapai na sunge sa aboro ni abawiriki. Natona ti gu regbo i azaki Gu Sukuru Du Tipa Yugopai fu Abatungusipai Tipa I Kuru Ni Amokedi rogo gu garã nangia 1943, amokedi aima digo ningbembatayo rogo sunge sa aboro ni abawiriki rogo dungu aringara. Natona ti gu regbo re ka da ku awere, agu aboro nanyasi gu sukuru re bakuruyo akakuti gayo kakaka nyemuse tipa sunge tungusapa Kindo kindi si ki vura du nga i ima gbinza vurũ na bete aguyo ki vura du na wokote vurũ. Mary Olson, nga wene kpiapai tipa gipai re, nga gu dee nanyasi gu sukuru du tipa kusa abatungusipai ni amokedi re rogo gu garã nangia 1944. Ri atona mangasunge nimokedi Uruguay yo, fuoho ri ki ndu ku Colombia yo, na ri namangasunge awere nimokedi Puerto Rico yo. Wa vura duhe nga ti kura aregbo agu akaza naye be gbinza naida aida ka kiso gene beri ti tungusapai, gu wirinarani nga Olson re nakakuti gari sunge tungusapai zaaza kindi. Nidu ri nigu boro naima wirikapa aboro Spain, ri naringbisa regbo rogo aposo dunduko nibasasa tipa kaa kura ku gene tungusapai yo na agu abatungusipai du rogo gu dagbarago re.

¹⁷ Nancy Porter, du awere nidekurugbo, nga guri nanyasi gu sukuru du tipa kusa abatungusipai ni amokedi rogo gu garã nangia 1947, ri namangasunge awere kindi nimokedi rogo gu ringara nga Bahamas. Ri nga kura mokedi namangasunge tungusapai nyanyakii kindi. Nancy Porter natingida gu pangbangaa namangi furi rogo raka yo kini yaa: “Pa yugo mi gu rengo du vuru Ziazia Kekeapai yo fu kura aboro ningia gu kparakpara mamu naye na ngbarago fere. . . . Si naundo re tipa mi duna wene ringbisiringbisi regbo mangaapai bere du mburuhe rii irisombori, na si nambakadi gimi raka na ki sigiraha.”a Ho gu wirinarani nga Porter gbiati kura ruru amoyambu nga ga Mbori yo aru ni ka berãkurii agu apai mangi fuyo rogo gayo raka, bangiriyo agonga ti gupai Yekova amangihe fuyo te. Na ginipai tigaha tipa rani? Ya mo ani na tambuahe tipa wai Yekova afu maku kurii gu sunge nga ga Kindo rogo gaani dagbarago?—Atambuahe 68:11.

18. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti geda ani agu apangbangaa du tipa agu apai namangi amokedi rogo gayo raka yo?

¹⁸ Ani na bakere ngbarago mbiko agu apai agi aboro naima digo nimangisunge fu Yekova tipa gbanga regbo re namangihe gbiati agu a i amangaha kindi. Pa geda ani agu apangbangaa namangi yo rogo gayo raka yo nanyakasa rani, bambiko ho ani kaa geda agu apai ni Yekova amangihe fu agi aboro mangisunge fuko niruru yo tipa gbanga regbo re, si nanyakasa gu diaberã mangi ani he tipa mangasunge fuko. Ya mo oni naageda gu wene apangbangaa du tipa agu aboro naima mangasunge fu Yekova tipa gbanga regbo nga gu ninaakura dedede rogo Ngbaõbambu Sinziri, na kini berẽkuriihe?

19. Wai rengbe agu aKristano nga avunguagude ka mangasunge wenengai na agu apangbangaa nga ga raka ninaakura rogo aNgbaõbambu Sinziri?

¹⁹ Moize atingidi aYisaraere na gupai nga ka bangiriyo gonga ti agu apai dunduko Yekova amangihe fuyo ya, na ka si guaringa kpotoyo yo ti gu regbo du yo niungayo ya. Ko agbia gupai kuti ni berewe nga: “Oni yugu he fu awironi na fu awiri awironi i ini he a.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 4:9) Gu ndikidi apangbangaa du tipa agu apai namangi aboro rogo gayo raka yo nigupai nazio ngbadu aboro yo gbe. Gu paranga aboro nasona kindi, i naida wene akpiapai tipa kaa peka fuoho. Gu wirinarani adunga kumba beri ya rengbe ka wirikapai ti gu ruru kpiapai nga ga agu awirinarani nga adee garãyo naima nge, nga aguyo gayo pangbangaa nga ga raka naakura rogo Ngbaõbambu Sinziri. Awirina dunduko nga akumba na adee imaa kiiso agu amamu du beyo tipa kaa rimiso tiyo kurogo sunge tungusa wene pangbangaa nimanga yo sunge rogo agu arago aboro ape gu fugo rogoho dukia. Oni, nga agu aKristano nga avunguagude, tipagine ka oni amanganga sunge ti ni na agu apangbangaa nga ga raka du tipa gu ruru amokedi nakura rogo gu sukuru du tipa kusa abatungusipai ni amokedi na ga kura awirina tipa si fõngbadu awironi yo i sia gu raka nga ga mangasunge Kindo ti aregbo dũ ya?

20. Ginipai si aida ani mangihe tipa ka “sia unga”?

²⁰ Wai tie rengbe ani wadu ani nibasasa ka “sia unga”? Ani rengba ka siaha nimanga ani sunge na gu gaani iiriwo gamahe du berani nga ga ranirii ka manga siapai tipa ka yugo gupai fu Yekova nga ani nakpinyemu ko akpi, na kini mangi gupai rengbe ani ka mangaha rogo gu sunge nga ga Yekova a wa ka ko mbu gu kparakpara mamu re furani kindi. Moize atakipandehe ki yaa: “Bambiko [Yekova] nga gaoni unga, nga bagiza gaoni arame.”—Pa Fu Rugute ni Ue he 30:19, 20.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Oni Rengbe ka Tingidaha?

• Ginipai wiriki oni he ti gu kpiaapai nga ga agu aboro namangi agu asiapai nadu nibakiakia nga gu saki ani pai tipaha rogo gi papara kekeapai re?

• Gini adiandue si aida ani mangihe tipa ka “sia unga”?

• Gini apai ue duna nyanyakipaha kina kubanisa nga gu i azungadi rani ani mangihe?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 24]

“Mi ringbisi unga na kpio fu roni”

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 27]

Pa dega Noa tuko na gako aborokporo kuti fugo Mbori abatasi yo

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 28]

Mary Olson

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 28]

Nancy Porter