Fugo Yekova Niungaha

Memeapai Rogo gu Kitabu Nga Maraki

SUNGE dua yekaru kubaha Yerusarema yo aima nyasa agarã ki susi tingbafuoho naima susa 70. Ono wa agarã aasakatihe wa gure, gu pagume nadu dagba aYuda na Mbori ­aanyakanga berewe te. Zavura kina aboromotumo, i aima da nigbegberẽ aboro a. Da narengbe ka undoyo i bi wai gayó raka adu, na ki undoyo i mbakadi gayó pagume na Mbori kubaha? Yekova afu gu sunge re fu gu nebi nangia Maraki.

Maraki ake gi yangara kitabu nga ga Kuru Ndika re rogo nyanyaki afugo na si na sangbanebi rogoho naye be ga Mbori toro. Pa dega ani turani kuti gu sangbanebi nga ga Maraki rengbe ka undo rani ani mbakaditirani tipa gu ‘bakere iiriwo rago nikaye nga ga Yekova,’ ho digido gi zegino re nika dani.​—Maraki 4:5.

ABOROMOTUMO “KOTOSI DUNGU YO”

(Maraki 1:1–2:17)

Yekova agumbapai fu aYisaraere ki yaa: “Mi nakpi nyemu roni.” Ono aboromotumo anaapayasi rimo Mbori apayasi. I anaapayasi rimo Mbori wai? “Ni [fuuyó] birikobiriko riahe ri [gako] bamotumo,” na nitumo yó na ‘gbarĩgbarĩ anyaa watadu kaza kaza ra.’​—Maraki 1:2, 6-8.

Aboromotumo ‘akotosi dunguyo nigayo rugapai.’ Aboro ‘azanga manga pa akurayo.’ Agu akurayo atona ka rogoda agu adee naangianga aYuda ya. Agu akurayo ki zanga manga pa agu adiayo nangia ‘adee parangayo.’​—Maraki 2:8, 10, 11, 14-16.

Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:

2:2​—Rogo gini gene si adu nga Yekova nika dia “amaku” be agu aboromotumo naandunga kuti gako arugute ya? Mbori amangi gupai re wo rogo gu gene nga, gu maku nadu be agu aboromotumo re asatihe nimotiwa fuyó.

2:3​—Gine “[pa] be regbo nya” watadu mirĩ nyaa kpakpu aboromotumo yo ayugoho? Ringbisihe kuti andiko, si adu nga regbo agu anyaa i anaatumo na ami, i kusihe kugii bataya yo ki zoho kusayo. (Pa Amotumo 16:27) Pa be regbo nyaa kpakpu aboromotumo yo nayugo gupai nga Yekova aima soga gu motumo i anaafuhe fuko na agu aboro nanaafu gu motumo re adu nikina bibiriko yó bangiriko.

2:13​—Aume da i anaaukadi ga Yekova bamotumo nani? Agu aume re angia agu aume nangia ga gu dereakumba nanaaye kurogo gu kparakpara ba nadu yekaru yo ka kpara fu Yekova ko gi gayó akpee. Ginipai namangi yó i niikpari niʹaume? Agu akumbaayo nangia aYuda aima mbuyo riipa gu nduhe adunga rogoyo ti ni ya na ki rogo gu kura paranga adee nangianga aYuda ya.

Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:

1:10. Yekova aadunga na ngbarago rogo gu motumo agu aboromotumo nangia aboro ngbaduse aafuhe te. I anaaida aboro nitumo fuyó tipa gu rukutu asunge nadu wa kiso ngbadimo na ziga wee bamotumo yo. Si ninyanyakipa pai nga gu gene ani airisombori ngbaha, gbiati wai ani amangapai gene gu sunge tungusapai yo nga ga aKristano, si naida ani mangihe mbiko nyemuse tipa Mbori na tipa akuarani angianga tipa i fu marã afu furani ya.​—Matayo 22:37-39; 2 AKorindo 11:7.

1:14; 2:17. Yekova asungongo asungo kaa bi biriki kindi zanga mangapai tipaha te.

2:7-9. Agu aboro duna momu beyo tipa ka yugopai rogo gu dungurati nga ga aKristano, si naida i rugutiyo na gupai nga, gupai i ayugoho si naida si du na ngbanyaa dagbaha na Fugo Mbori nga Ziazia Kekeapai, gbiati agu awaraga nga ga “kangara buruku.”​—Ruka 12:42; Yakoba 3:11.

2:10, 11. Yekova naida airisiko bi gu gako rugute du tipa rogatise na nyanyakipaha, nga gu rugute nayawee boro mangi rogatise “kina rogo Gbia yo.”​—1 AKorindo 7:39.

2:15, 16. Si naida ndikidi airisimbori irisi agu amozunga i amangihe na gayó badiarogatise ti rago paranga yó.

‘GBIA AKURA KUROGO GAKO YEKARU’

(Maraki 3:1–​4:6)

Gbia “[nga Yekova Mbori] akura rure ku rogo gako yekaru yo,” na “gu bandusunge nga ga mokido ko, [nga Yesu Kristo].” Mbori nika ‘mbeda koyo du gako aboro ni tipa sarangbangaa’ na kidu nidezire gu gbegberẽ mangaapai dunduko namanga. Kurigure, i ake “kitabu tingidapai” tipa agu aboro nagunde ti Yekova.​—Maraki 3:1, 3, 5, 16.

Gu uru duwa “gbigiwi,” si nika ye ki nyasi riipa gbegberẽ aboro dunduko. Mbata fu ye gu uru re, i akeda nebi ko “[sá] kpoto abaagude yo fu awiriyo na kpoto agude yo fu aba yo.”​—Maraki 4:1, 5, 6.

Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:

3:1-3​—Gini regbo “Gbia” gbiati “gu bandusunge nga ga mokido ko” aye ku yekaru yo, na da i akedi ni kumbatayo fuyó? Yekova aye rogo gu boro narukubako kurogo gako yekaru tipa ka girisoho rogo gu garã nangia 33 F.B.K., rogo gu diwi nga Nisana ti rameru 10. Gure nangia gu regbo Yesu arimi ku yekaru yo na ki bafu agu aboro kuzegiyo nanaabagaahe yo na aguyo nanaangbekaahe yo. (Marako 11:15) Gipai re amangi fuo susa agarã biata na beberehe i nambedi Yesu ko ki da ni Siasia Bakindo. Wakina gure a, si nawira gupai nga, fuo susa agarã biata na beberehe i namoi Yesu ni Bakindo ngbangbaturũ yo, ko agasi Yekova kurogo gako yekaru na ki bi gupai nga si aidi i girisi gako aboro. Rogo bambata sa kama agarã, i akedi Yoane Bafu Bapatiza ko ndu ka mbakada aYuda tipa paye Yesu Kristo. Rogo gi gaani regbo re, i akedi bandusunge ko ndu kumbatayo tipa ka mbakada gene fu Yekova kurogo gako yekaru nga ga toro. Bakuru kusayo rogo gu garã nangia 1880, gu badona nangia ga agu aboro naawirika Ziazia Kekeapai, atona sunge yugo Ziazia Kekeapai tipa ka yugo agu abangua rengo nga ga Ziazia Kekeapai fu agu aboro nadu na nyemuhe.

3:10​—Ya mo paye ani na “sa dagba bawe nga ga rũhe dunduko” nigamahe nayugo gupai nga, ani fu agu ahe naabaha dunduko du berani fu Yekova? Ga Moize aNdiko adigi ti regbo kpio Yesu, sidu, ti gi gaani regbo re, ani amanganga sunge na sa–dagba-bawe rogo irisombori berewe te. Ono wa vura duhe wo, gu kura rogoyo kinaho si arukubaha. (AEfeso 2:15) Anga si nayugopa fu ani agu ahe naabaha dunduko du berani te. aYisaraere anaaye na sa-dagba-bawe na agarã dunduko, ono tipa rani tigaani, ani naye na agu ahe du berãni naabaha dunduko ti gu regbo ani akpara tirani fu Mbori na ki yugu nani ho i abapatiza rani ni ime yo. Tona ti gu regbo re ka ndu kumbatayo, agu ahe du berãni naabaha dunduko, si nga ga Yekova. Wa vura duhe wo, ko naida aida ani sia bete agu ahe du berani nga gu narukuba sa–dagba-bawe tipa ka undo gako sunge nani. Si nga agu agamahe rengbe ani ka fuhe ringbisihe kuti omerani, na ringbisihe kuti wai ngbaduraniyo afõrani ani mangihe. Agu agamahe ani aye nani fu Yekova nga gaani regbo, omerani, na agu ahe ani amangasunge nani tipa si undo sunge tungusapai na sunge sa aboro ni abawiriki. Gu kuraha a nga nduge kupati agu dunguratise nga ga aKristano, nduge kaa bi gu sosono akuarani aidipase nawoka, na fu marã si songodi ndikidi irisombori.

4:3​—Rogo gini gene airisi Yekova “asímba gbegberẽ [aboro] ku sande”? Anga ga Mbori aboro nika ‘simbo gbegberẽ aboro’ asimbo te, watadu ka ye na ga Yekova sarangbangaa kuriyo te. Kuba gure, si nga fugo masaku nayugo gupai nga, gu ga Yekova amoyambu du auru kpotosende ane, i nika simbo avurayo rogo gu gene nga i akodatiyo dunduko tipa ka manga gu pumbo nga ga diabese nika manga tingbafuo digo gi ga Satana zagino re.​—Atambuahe 145:20; Yugoti 20:1-3.

4:4​—Tipagine si aida ti ni ani “tingidi pa gu rugute nga ga . . . Mose”? AKristano tii agu arugute nga ga Moize te, ono wa vura duhe wo, si angia “kirima gu wene apai nikaye.” (AEbere 10:1) Sidu, pa dega ani turani kuti agu arugute nga ga Moize rengbe ka undo rani ani bi wai agu apai i aima kehe ada ti rengo. (Ruka 24:44, 45) Kurigure, agu arugute re na agu apai rogoho ‘nawira gudu ngbangbaturũ yo.’ Pa wisigo ani he ninyanyakipa pai ka si du nga ani naida ka giarogo agu ayugopai yo gbiati gu sino mangapai nga ga aKristano.​—AEbere 9:23.

4:5,6​—Da ‘Eriya nga nebi’ arukuba ní? Si afura tipa pai kumbatayo ki yawee “Eriya” nika mbakada ngbadu aboro yo. Rogo bambata sa kama agarã F.B.K., Yesu Kristo ayugu Yoane Bafu Bapatiza ki yawee ko nga “Eriya.” (Matayo 11:12-14; Marako 9:11-13) Gu boro du ti gi gaani regbo re wakina Eriya, i aima keda ní “mbata gu bakere iiriwo rago nikaye nga ga Yekova.” ‘Ruru kangara moyambu’ du nga gu Eriya du ti gi gaani regbo re. (Matayo 24:45) Gi riko nga ga kangara moyambu re aima digo nimangisunge kakaka tipa ka undo aboro i mbakadi gayó pagume na Mbori.

Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:

3:​10. Ho ani afunga gu wenehe ni du berani fu Yekova ya, gure wa ani namo gorani kusayo tii gako maku.

3:14, 15. Mbiko gu gbegberẽ mangaapai aboromotumo aamangaha, aYuda atona ka bi mangasunge fu Mbori niguhe anyakanga paha ya. Agu aboro nangbembatayo rogo apai rogo gu dungurati nga ga aKristano, i duwa ka i du niwene kpiapai rogo dungurati.​—1 Petero 5:1-3.

3:16. Yekova nakeka apai akeka tipa agu aboro nagunde tiko na kidu niruru yo fuko. Ko naberã payo aberã na ko abanda yó abanda ho ko ka gbarasa gi ga Satana gbegberẽ zegino re ni. Si du tie, si aidanga ani mbu gu gaani diaberã nga kadu niruru rani fu Mbori te.​—Eyobo 27:5.

4:1. Nigu rago ani ka karagapai fu Yekova, ‘be ngua’ na ‘tarãha’ agbia kina bangisa sapangbangaa sa, nga agude agbia kina gu bangisa sapangbangaa i nika sapangbangaa avunguyo nani. Nairiwo gu nyanyakipa sunge nabi avunguagude tipa rukutu awiriyo re! Agu aKristano nga abaagude na anaagude, si naida gupai nga, i niimangi gupai Mbori akpinyemuhe na kidu niruruyo barabangiriko.​—1 AKorindo 7:14.

“Oni Gúnde ti Mbori”

Da nika bata rogo ‘gu bakere iiriwo rago nikaye nga ga Yekova’? (Maraki 4:5) Yekova nayaa: “Agu roni nagunde ti rimore uru rurupai akúra fu roni na ngua husa aboro ti he. Oni akúra ki niguku wa wiri abagara ho ami nakura ni rogo bambura yo.”​—Maraki 4:2.

Yesu Kristo nga “uru rurupai” ahaasa rago kurii agu aboro nairiso Mbori na kini gunde ti rimoko, na agu aboro re nika gbia ga Mbori inopai agbia. (Yoane 8:12) “Ngua husa aboro” gu duho tipa yó, nga gu ngua nika husa yó rogo toroyo ti gi regbo re, ti kpotoyo, rogo gayó berã, na be agu apai i arungo behe ngbaduyó yo. (Yugoti 22:1, 2) Mbiko gu ngbarago i nikadu nani, i nikaa guka wakina “awiri abagara.” Nimaa ani gupai re ku berã rani yo, si naida ani degeturani kuti gu rugute Bakindo Soromo afuhe ki yaa: “Oni gúnde ti Mbori, ki ka kuti gako arugute; bambiko gere nga gu pai dunduko nga ga boro.”​—Batungusipai 12:13.

[Gu sura du ti kpewaraga 28]

Gu nebi nangia Maraki angia ga Mbori zaaza moyambu

[Gu sura du ti kpewaraga 30]

Gupai ani ayugoho si naida si du na ngbanyaa dagbaha na Ziazia Kekeapai

[Gu sura du ti kpewaraga 30]

Ga Yekova amoyambu nairisa gu mozunga i amangihe na gayó abadiarogatise