Ya mo Oni na Gu “Ngbaduse” Nga ga Ino Yekova?

1, 2. Tipagine rengbe kura aboro ti ni ka kpinyemu inopai tipa vurumo?

BADUNGU aboro ni naari zuzu vurumo iwoho watadu uguhe. Agu aYisaraere nadumbata anaabihe na nyanyakipaha. (Nau. 3:12; Rk. 13:6-9) Vurumo na wene ahe rogoho, kura aboro nayaa wee si niwenehe tipa ngbaduse.

² Yekova aringbisi vurumo kuti ngbaduse. Gupai ko apehe rogo gu nebi nangia Yeremaya rengbe kadu tipa ngbaduroniyo na agu aboro oni akpinyemuyo. Mbori aasakanga pai tipa agu aundo du ti ri zuzu vurumo te, ono ko aafura nisanza. Wa ani kaa wisigo gupai ko apehe re, ani berẽnga kuriipa gu rogoyo rengbehe kadu nani fu aKristano.

3. Ginipai gu vurumo furayo tipaha rogo Yeremaya kapita 24 arukubaha?

³ Ani wisigingo gupai Mbori apehe mbata tipa vurumo ti rago Yeremaya. Rogo gu garã nangia 617 M.B.K., aboro Yuda aadunga wenengai rogo toro yo te. Mbori afu yuguyugupai tipa kumbatayo nimangako sunge na ngbatunga avurumo ue, gu “bawene” he na gu “bagbegberẽ” he. (Oni gedi Yeremaya 24:1-3.) Gu bagbegberẽ he ayugopa Bakindo Sedekiya na gu kura aboro naadu wa ko nga aguyo Bakindo Nebukadenesara na gako aborovura amangiyo gbegberẽ. Ono ginipai naadu tipa Yezekere, Daniere na agu a abadiangbako biata naima du Babera yo gbiati agu aYudo si adu nga i nika ga naayo koyo bambeda? I adu wa bawene vurumo. Si adu nga gu yangarayo akaragatiyo berewe tipa ka bungia Yerusarema na gaha yekaru. Na si aima manga ti gu regbo re.—Yere. 24:8-10; 25:11, 12; 29:10.

4. Gini ngarasaro rengbe ani ka gbiaha ti gupai Mbori apehe tipa wene vurumo?

⁴ Yekova aya tipa agu aboro narukuba wene vurumo wee: “Mi afú ngbaduse fu yo i ini ti ni nga mi nga Yekova; i adú ni gimi aboro.” (Yere. 24:7) Gere nga gu bangua veresi nga ga gi kekeapai re, na nangba wai si angarasa rani! Mbori na nyemu ka fu gu “ngbaduse” fu aboro nga ga inoko. Rogo gi gene re, “ngbaduse” nayugopa ga boro sino berã. Nirengo, si naida oni du na ngbatunga gu ngbaduseyo re na kidu nipapara gako aboro. Agu asásá si aida ani mangihe nga wisigo Ziazia Kekeapai, manga agu apai du rogoho, saberã na ki mbu manga ingapai, kpara gaani raka fu Mbori, na ki zi bapatiza ti rimo Ba, Wiri, na ziazia toro. (Mt. 28:19, 20; Amo. 3:19) Si rengbe kadu nga oni aima manga agi apai re, watadu oni naakodatironi dedede na aDezire Yekova na oni ngbagene tipa ka mangaha wo.

5. Yeremaya akepai gbe tipa ngbadu ada yo?

⁵ Singia ani aima manga bete agi asásá re watadu ani mangihe dunduko, si naida ani berẽpa gaani asino na gaani mangapai. Oni rengbe ka bi ndu gupai si aida oni mangihe ti ni wo rogo gupai Yeremaya akehe tipa ngbaduse yo. Gu kura akapita nga ga gu kitabu nga Yeremaya nafura tipa agu aboro naadu ti gu regbo re, ono gbe, tipa agu aboro naadu Yuda yo ti regbo gu zogarago nangia ga gaha abakindo bisue. (Yere. 1:15, 16) Yeremaya afura gbe fu agu akumba, adee, na agude naadu na kparakpara pagume dagbayo na Yekova. Atitayo afutiyo kadu nigu rikaaboro naadu rogo gu pagume re. (Gate 19:3-8) Na ti rago Yeremaya, aboro ayugu gupai nga i aima kparatiyo fu Mbori. I ayaa: “Ani ye kono du mo ni; bambiko mo nga Yekova nga gaani Mbori.” (Yere. 3:22) Ono tie, oni naberãha nga ngbaduyo yo adu wai?

SI NAIDA I GBA NGBADURANIYO

6. Tipagine si aida ani du ti ni gbe na nyemu gupai Mbori apehe tipa ngbaduseyo?

⁶ Agu amunganga du awere rengbe ka mangasunge na gu vovo ahe nakura tipa ka bi ngbadu boro yo na wai si amangasunge. Ono tie, Yekova rengbe ka wisigo ngbaduseyo nibakerehe a wa ko amangihe ti rago Yeremaya. Mbori ima rẽ tipa ka mangaha wo, a wa ani abihe rogo agu afugoko nayaa: “Kpotoboro yo nangi ahe ki susi ahe dunduko, si na kere kaza; da ka ini he? ‘Mi nga Yekova nangera ku kpotoboro yo, . . . ka fu he fu aboro ni ba sa sa kina kuti gayo apai, kuti zuzu gayo mangaapai.’” (Yere. 17:9, 10) Wisigo kpotoseyo akodanga wisigo kina boro ndikidi ngbadurani yo tipa kaza te. Mbori rengbe arengba ka bi gupai ani akpinyemuhe, wai ani aberã, gaani asino, na agu apai ani aida ka mangaha kumbatayo rogo raka yo. Mbori nika wisigo ngbaduroni yo awisigo. Ono oni rengbe arengba a ka manga asadatise tipa ka ino gupai du ngbaduroni yo a.

7. Waigu Yeremaya afura tipa ngbadu gu badungu aYudo naadu ti ragoko?

⁷ Tipa ani mbakaditirani tipa gi wisigo he re, ani sananga tirani nga, ‘Kpoto badungu aYudo adu wai ti rago Yeremaya?’ Tipa ka karagapai kuti gi sanahe re, ani makianga gu fugo Yeremaya amangisunge nani nga: ‘Aboro Yisaraere dunduko du ni azanga yeratise kpotoyo yo.’ Ko afuranga tipa wai aYudo anaayera akumbagude te, bambiko ko ayaa: ‘Mo ngére, arago nada, wo poi Yekova, ho mi ka mbusa aguyo ni dunduko yere yó yo ono du kindi ni azanga yeratise.’ Sidu, zavura agu aYudo i aima yera yó i adu ni “azangayeratise kpotoyo yo a.” (Yere. 9:25, 26) Ginipai gipai re aayugoho?

8, 9. Nibi ngbadu aYudo yo, ginipai si aida dungu yó mangihe?

⁸ Ani nagiarogo gupai yo nga “azangayeratise kpotoyo yo” nibi gupai Mbori azungodi aYudo i mangihe ki yaa: ‘Oni yére zangayeratise ti ngbaduroni; gi ngariangaria zinga ka kura mbiko gu gbegberẽpai nga ga gaoni mangaapai.’ Wari gu gayo tarã gbegberẽ apai aenga ni? Si aenge kpotoyo yo. (Oni gedi Marako 7:20-23.) Ii, Mbori aima kusa wari tarã ga aYudo gbegberẽ apai aenge ni vurube Yeremaya. I angia asamungu kpotoyo yo. Gayo ndu mangapai na gayo aberã aangbanga tiko te. (Oni gedi Yeremaya 5:23, 24; 7:24-26.) Mbori ayaa fuyo: “Oni yére tironi fu Yekova, oni yére zangayeratise ti ngbaduroni.”—Yere. 4:4; 18:11, 12.

⁹ Sidu, agu aYudo naadu ti rago Yeremaya, si aida i ‘yere ngbaduyo yo, zavura aguyo naadu ti rago Moize’ a. (Pa Rug. 10:16; 30:6) Ka ‘yera zangayeratise ti ngbaduyo,’ rogoyo nga ka dia agu apai kusayo naasa ngbaduyo yo ka i ginga pai ya, nga gayo aberã, gayo nyemuse, watadu gu gayo ndu mangapai naatagbaga tihe na ga Mbori.—Amo. 7:51.

GU “NGBADUSE” DU TIPA INOKO AREME

10. A wa si adu tipa Davide, ginipai si aida ani mangihe?

¹⁰ Nairiwo gu ngbarago si aida ani du nani tipa undo Mbori rani ani du na dudunguro giarogopaiyo tipa kpotoseyo! Kura aboro rengbe ka berãha nga, ‘Ono tipagine si aida aDezire Yekova bakibangiriyo areme ti ni tipa ngbaduseyo?’ Anga dungu aKristano rogo dungurati namanga gbegberẽ apai watadu da wa “bagbegberẽ vurumo” wai aYudo adu te. Nigupai du kia ti gure, ga Mbori amoyambu areme niruruyo fuko, na kidu na wene mangapai. Wa vura duhe wo, ani berẽnga kurii wai Davide azungodi Yekova ki yaa: ‘Ako Mbori, mo wísigi pa re, ki inipa kpotore yo! Mo asádi re, ki ini gimi berãpa apai! Mo ki bihe, singia gene gbegberẽpai rogo re yo.’—Tam. 17:3; 139:23, 24.

11, 12. (a) Tipagine si aida boro wisigi ngbaduniyo ti ni? (b) Ginipai Mbori nika manganga ha ya?

¹¹ Yekova naida aboro ye fuoko na ki nye ni agu aboro ngba bangiriko. Yeremaya aya tipa ruru aboro wee: “Ako Yekova nga ga arimbasa ko, naasada gu ruru yo, nabi kpotoboro yo na berãyo a.” (Yere. 20:12) Ka si du nga Mbori Tanduapai Dũ nawisigo ngbadu ruru aboro yo, ya mo si aidanga ani wisigi ngbaduraniyo wenengai te? (Oni gedi Atambuahe 11:5.) Ho ani amangaha ni wo, ani rengbe ka bi gupai ngbaduraniyo nga, ani na gbegberẽ bipai, berã, watadu sásá, nga gu nasa ngbaduraniyo ka si mangingo sunge wenengai ya. Si rengbe kadu nga ani agianga sangba Yekova niipo te. Watadu si naida i gba gu ngbaduraniyo agba nga ga toro tipa ka dia gu gbegberẽpai du yo. Gini bete gbegberẽ akpiapai nga ga gbegberẽ abipai na aberã rengbe kadu ngbaduraniyo? Waigu rengbe ani ka manga ariapai?—Yere. 4:4.

¹² Gu rengo duho nga: Si aidanga Yekova mangi rani amanga ngbaome ani mangi ariapai te. Ko aya tipa “wene vurumo” wee, ko nika ‘fu ngbaduse fuyo i ini’ ko. Ko ayanga wee ko nika mangayo ngbaome i mangi ariapai ngbaduyo yo te. Si aida i duna nyemu gu ngbaduseyo nga ga ino Mbori. Anga kina gu bangisapai re si aidaha tipa rani te?

13, 14. Wai rengbe gupai du ngbadu Kristano yo ka imisa ní?

¹³ Yesu ayaa: “Kpoto yo gbegberẽ aberã niye ni, nga pa imoboro, na pa bari, na meteka, na dĩ, na gumba zire, na sengahe.” (Mt. 15:19) Nirengo, ka ngbadu wirina yo fõ ní ní mangi bari watadu meteka zanga saberã, ní rengbe ka zanga ga Mbori inapai nyeanye kindi. Ono tie, zavura gu boro atamanganga ngbatunga ingapai wagu re ya, ní rengbe arengba ka mbugene fu gbegberẽ nyemupai si sono kpotoniyo. (Oni gedi Matayo 5:27, 28.) Gere nga ndu gupai pa wisigo ani ngbaduraniyo nisarani narengbe ka undo rani rogoho. Ka oni wisigi ngbaduroniyo wenengai, ya mo oni bi gupai nga oni na nyemu gbegberẽpai kuti gu boro angianga gaoni badiarogatise ya, nga gu si aida oni dihe kusayo ono oni kini berẽhe nga si agberã nga ti Mbori te?

¹⁴ Watadu gu wirina naaimongo boro ya rengbe ka mbugene fu zinga si moipai ngbaduniyo si ki da ti gupai nga ní tona ka soga kurani Kristano. (Pa Mot. 19:17) Ya mo ní rengbe ka manga ome tipa ka dia gu gbegberẽpai kusayo ngbaduni yo nasa ní ka ní mangingo ariapai ya?—Mt. 5:21, 22.

15, 16. (a) Oni funga gu kpiapai nayugo wai rengbe Kristano kadu ni ‘zanga yeratise kpotoniyo.’ (b) Tipagine oni aberãha ti ni nga rago angbanga ti Yekova na gu kpotoseyo i ayeranga ha ya te?

¹⁵ Badungu aKristano na ngbatunga gu ngbaduseyo re te. Ono wa vura duhe wo, Yesu afura a tipa “gbegberẽ aberã.” Gere nga agu abipai watadu asino rengbe ka gberesa badungu asino nga ga raka. Nikpiapai, boro rengbe ka bipa du ní niruru ní fu agumeni na nyanyakipaha gbe. Rengo ngaha nga, si aidanga aKristano duni “airasakparakpa” fu agumeyo wa agu aboro du rogo gi “kusa rago” re te. (2 Tim. 3:1, 3) Ono tie, ani ima rengba ka kpinyemu agumerani kisusi ngbanda. Badungu aboro naberã gupai nga “kure naga ti ime.” Sidu tie, i rengbe ka ngbe na gumeyo rogo apai yo dunduko, ho pai aimisa gumeyo ni, na si nadu wa ka i ya kina yó du. Oni berẽnga pa gupai bakere gberarago asa akawiri Dina i mangihe. (Bam. P. 34:13, 25-30) Na oni berẽnga pa wai gupai naadu ngbadu Abisaroma yo asako ko imi wiri bako nangia Amanona. (2 Sam. 13:1-30) Ya mo anga “gbegberẽ aberã” naadu kugii agi apai re te?

¹⁶ Si nirengo nga, ndikidi aKristano aimongo aboro te. Ono tie, ya mo i nakpipai kuti gu wirina imisi gumeyo watadu i aberãha nga ní imisi yó? I ima rengba ka ká nga gu kurayo idipase i aberãha nga ní amangi gumeyo gbegberẽ ka ní dinga yó kugume ya watadu i rengbe ka zanga dia ní kugume. (Eb. 13:1, 2) Ngbatunga gu gbegberẽ aberã re na zanga dia aboro kugume re nayugo zanga nyemuse na si aidanga ani bihe taata te. Ii, Bawisigi ngbaduseyo rengbe ka bihe wa ‘zanga yeratise kpotoseyo.’ (Yere. 9:25, 26) Ani tingidipa agu aboro Yekova aruguyo ki yaa: “Oni yére zangayeratise ti ngbaduroni.”—Yere. 4:4.

ONI DUNA GU ‘NGBADUSEYO NGA GA INO’ MBORI NA KI BANDAHA

17. Waigu rengbe gunde ti Yekova ka undo rani ani duna wene ngbaduseyo?

¹⁷ Ginipai ka mangi ka oni wisigi ngbaduroniyo na ki bi gupai nga si amanganga pai kuti ga Yekova arugute wagu si aidaha te, na si wa ka i ya i ‘ayeranga ha’ te? Si rengbe kadu nga oni nagunde be aboro, oni na nyemu worimo, nyemu fiõfiõ raka, watadu oni nga airanyakarii watadu oni nakpinyemu kadu na ranirii. Anga kina roni nga bambata aboro du wo te. (Yere. 7:24; 11:8) Yeremaya akepai tipa gu gbegberẽ aYudo naadu ti ragoko nga i adu na “nyanyaki ngbadu samungu.” Ko agbia kurapai kutini nga: “I aya nga kpotoyo yo, ‘Ani gúnde ti Yekova nga gaani Mbori’, te, ‘nafu mai ti regboho.’” (Yere. 5:23, 24) Ya mo pa sonosa oni gunde ti Yekova na kini biko na nyanyaki pako arengbanga ka undo roni oni di “zangayeratise ti ngbaduroni” kusayo te? Ngbatunga gu gunde ti re rengbe arengba ka undo rani nibasasa ani duna gu ngbaduseyo Mbori aidaha.

18. Gini kidohe Yekova amangihe fu agu aboro du rogo vovo mokido?

¹⁸ Ani rengbe arengba ka mangasunge na Yekova wa sa wa ko afu gu ‘ngbaduseyo nga ga inoko’ furani. Nirengo, si nga gupai ko akidohe ka mangaha fu mbedimbedi aKristano rogo vovo mokido nga: “Mi amáa gi rugute ku rogo yo yo, mi ki ke he ku ngbaduyo yo; mi ki du ni gayo Mbori, i ki du ni gimi aboro.” Ginipai du tipa ndikidi inoko? Ko agbia kurapai nga: “Ka aboro ni ba sa sa ayúgo nga pai fu kurani na fu awirinayo, niya, ‘Oni íni Yekova,’ ya, bambiko i dunduko nikaina re, tona ti gu umba yo ki da ti gu bakumba yo, . . . bambiko mi avú yo ti gayo irairaapai, ka mi atíngida nga pa gayo ingapai berewe ya.”—Yere. 31:31-34.a

19. Gini wene maabangirise du fu ndikidi aKristano kumbatayo?

¹⁹ Singia oni nangera kumbatayo tipa ka gbia undo be gi vovo mokido re ngbangbaturũ yo watadu auru kpotosende, si naida oni ini Yekova na kidu nipapara gako aboro. Ka i mbupai furoni ti gaoni ingapai riimburu ga Yesu motumo tumorii, si nika sa gupai nga oni gbia agu aundo re. Pa ino oni gupai nga Mbori rengbe arengba ka mbupai furoni ti gaoni ingapai fõngbaduroniyo oni mbupai a fu kura aboro, zavura agu aboro imisi roni vurũ. Padu oni na nyemu ka dia gu gbegberẽpai du ngbaduroniyo kusayo rengbe ka sa gupai nga ngbaduroni du niwenehe. Anga gure yugu kina gupai sa nga oni naida ka iriso Yekova te ono oni naida ka inoko a wenengai. Oni nikadu wakina agu aboro Yekova aya tipa yó vurube Yeremaya wee: “Oni agbáta re ki bi re; ho oni ka gbata re agbata ni na kpotoroni yo dũ, oni abí re.”—Yere. 29:13, 14.