Watchtower UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
Watchtower
UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
IsiZulu
  • IBHAYIBHELI
  • IZINCWADI
  • IMIHLANGANO
  • g92 1/22 k. 21-k. 23 isig. 5
  • Iphela Elibekezelayo

Ayikho ividiyo kulokhu okukhethile.

Uxolo, kube nenkinga ekufakeni ividiyo oyifunayo.

  • Iphela Elibekezelayo
  • I-Phaphama!—1992
  • Izihlokwana
  • Indaba Ethi Ayifane
  • Awaziqhenyi Ngokudla
  • Ingabe Zikhona Izinzuzo Ezingawenza Ayekwe?
  • Ukuwaqeda Ekhaya
  • Ukubuka Okwezwe
    I-Phaphama!—1997
  • Okuphawulwa Abafundi Balomagazini
    I-Phaphama!—1992
  • Ukubuka Okwezwe
    I-Phaphama!—1997
  • Ukubuka Okwezwe
    I-Phaphama!—1996
Bheka Okunye
I-Phaphama!—1992
g92 1/22 k. 21-k. 23 isig. 5

Iphela Elibekezelayo

NAKUBA izigidi ziye zayizwa ingoma yakudala ezwibazwibekayo yaseMexico ethi “La Cucaracha” (Iphela), ababaningi omama bamakhaya abampongoloza ngokoqobo bayicule lapho bebona izilokazane ezincane zishesha ukuze zicashe ekhishini. Kubantu abaningi, amaphela ayizilokazana ezicasulayo. Awakhangi ngokubukeka, okungenani kithi. Athwala izifo. Iphunga lawo elibi liyacasula.

Nokho, naphezu kokuwenyanya komuntu, amaphela ayaqhubeka anda. Ikhono lawo elikhulu lokuzala, nokungabikhona kwezitha zawo ezingokwemvelo kanye nekhono lamaphela lokuzivumelanisa nezimo nokuzivikela, ngokushesha kwenza inani lawo lande kakhulu. Ngokwesibonelo, iphela elivamile laseJalimane, kalula nje lingaba nabantwana abangaphezu kuka-35000 ngonyaka. Leso isilinganiso nje, akulona inani angalifinyelela, elingaba ngaphezulu kuka-100 000 ngonyaka. Kwenzeka kanjani? Isikhwama samaqanda sephela laseJalimane singathwala amaqanda afinyelela ku-48. Iphela lensikazi libekela izikhwama zamaqanda eziyisikhombisa phakathi nesikhathi salo sokuphila esiyizinsuku ezingu-140. Uma konke kuwahambela kahle amaphela, ngelensikazi elilodwa esizukulwaneni ngasinye liveza isilinganiso esifanayo, amashumi ezinkulungwane zamaphela avezwa ngesikhathi esifushane ngokumangalisayo.

Izinhlobo eziningi ezingaphezu kuka-3 500 zamaphela zihlala ngaphandle, azibonwa abantu. Kodwa ezimbalwa, ezifana nezinhlobonhlobo zaseJalimane, zithanda ukuba namakhaya ezakhiweni zabantu. Empeleni, amagama asetshenziswa emazweni ahlukahlukene (aseMelika, eAustralia, eJalimane, emaZweni aseMpumalanga, njalonjalo) awasho lutho ngempela. Kuthiwa abantu baseYurophu betha iphela ngamazwe angomakhelwane. Abantu baseRoma balibiza ngokuthi ulucifuga, lisuselwa emkhubeni walo wokubalekela ukukhanya. Igama lesiNgisi elithi “cockroach” lisuselwa kwelesiPanishi elithi cucaracha.

Abanye abacwaningi bezilokazane babika ukuthi kunokuphila komkhaya okujabulisayo phakathi kwamaphela. Amaphela amadala aye abonwa ebelethe abantwana bawo. Omama baye babonwa besiza abantwana abavelayo ukuba baphume egobolondweni leqanda. Ngokuvamile lapho sebechanyuselwe bagcinwa bendawonye futhi bafukanyelwe umama, futhi iqembu labantwana, ngokuvamile liyotholakala nambalwa asekhulile.

Awaziqhenyi Ngokudla

Amaphela adla cishe noma yini. Adla noma yini edliwa abantu, kanye nezinye izinto eziningi, njengesikhumba, izinwele, iphepha lasodongeni, kanye nezilwane ezifile. Adla futhi nezincwadi—ikakhulukazi uma zingcoliswe umjuluko—futhi adla uqwembe lwesembozo sencwadi ukuze athole inhlaka. Kwezinye izingxenye zomhlaba, iphepha elenziwe ngesikhumba ngeke lisetshenziselwe izincwadi ezingokomthetho ngenxa yokuthi ngokuvamile kakhulu amaphela ayolidabula. Athanda izindawo ezinemfucumfucu nezingcolile kodwa angahlasela ngisho nezindawo ezihlanzeke kakhulu.

Empeleni, amaphela awadingi ukudla okuningi. Amaningana awo angaphila isonto lonke ngenhlaka esesitembini sokuposa esisodwa. Amanzi abaluleke kakhulu kuwo, okwenza ukuba ngokuvamile atholakale emakhishini noma ezindlini zokugezela.

Amaphela aye athweswa icala lokuba abathwali bamagciwane kanye namagciwane abangela isifo sokusha kwesibindi esithathelwanayo, ukushiya ushevu ekudleni, izifo zomgudu womchamo, izifo zesikhumba, ukungezwani komzimba nezinto ezithile, kanye nesifo sohudo—uma sibala nje ezimbalwa. Njengoba egcaluza, angcolisa ukudla kanye nezitsha futhi ashiye iphunga elibi, okuwumphumela wendle yawo, uketshezi alukhipha ezindlaleni zephunga, kanye noketshezi olunombala ongakhanyi alukhipha ukuze athambise ukudla kwawo ngaphambi kokuba akudle. Izitsha ezingcolile kufanele zihlanzisiswe bese zifakwa emanzini ashisayo; ngaphandle kwalokho, lapho ukudla okushisayo kufakwa esitsheni, kuyokhipha iphunga elicasulayo.

Ingabe Zikhona Izinzuzo Ezingawenza Ayekwe?

Ingabe bukhona ubuhle obuthile ngephela? Empeleni, liyisilwane esincane esiyinkimbinkimbi ngempela. Izinzwa zephela zizwa izinguquko emandleni omoya kanye nasezingeni lokushisa, zithole namanzi futhi zixwayise ngabazingeli abasondelayo. Izimponjwana zephela zinamachopho anezinzwa ezingu-40 000 okuyizona ezithintayo, zinambithe, futhi zihogelele iphela. Izitho ezinkulu kakhulu zokuhogela zephela zingamehlo ankimbinkimbi, akhiwa amalens amaningi amancane, nakuba kunjalo iphela aliziboni ngokucacile izinto. Nokho, liyashesha ukuzwa ukunyakaza futhi liyashesha ukuqaphela ngisho nezinguquko ezincane ekujuleni kokukhanya. Icerci—imilenzana emibili emise okwemfoloko engasemaphethelweni esisu—izwa ukunyakaza kanye nomsindo noma ukunyakaza komoya futhi ngaleyondlela ishukumise ukusabela kokuziphephisa kwalesilokazane esibalekela emfantwini oseduze. Lapho lesatshiswe kakhulu, iphela lingasabela ngemizuzwana nje engu-0,054 bese licasha!

Iphela liphefumula ngezimbotshana zokuphefumula, izimbobo ezimise okwamafasitela omkhumbi ezisohlangothini ngalunye lomzimba. Igazi limpontshwa ishubhu elikhulu elide ngangomzimba walo. Linqunywe ikhanda, iphela lisengaphila isikhathi esingaphezu kosuku—okuyisikhathi eside ngokwanele ukuba elensikazi libekele amaqanda alo ngokuphephile. Iphela laseMelika lingaphila amasonto afinyelela kwayisithupha ngaphandle kokudla noma amanzi.

Yebo, isilwane esimangalisayo, kodwa sinanzuzoni kumuntu? Nokho, phakathi kokunye laziwa njengesitha sezimbungulu. Futhi ngenxa yobukhulu balo nokondleka kalula, ngokuvamile iphela laseMelika lisetshenziswa ekucwaningeni okungokwesayensi okwenzelwa ezindlini zokucwaninga. Ngokwesibonelo, abacwaningi baseJapane bake basebenzisa ngokuphumelelayo okuthile okwakuthathwe epheleni ukuba belaphe isifo senhliziyo egundaneni lasezindlini zokucwaninga futhi babenethemba lokuthi kwakuzosebenza futhi nakubantu. Abanye abadobi basebenzisa iphela lasemaZweni aseMpumalanga njengogibe lokubamba inhlanzi ibream, ewuhlobo lwesunfish. Kodwa lesilokazana esincane sidla udoti, senza umsebenzi esadalelwa wona: ukubuyisela udoti emhlabathini, imfucumfucu, kanye nezidumbu zezinto ezifile.

Ukuwaqeda Ekhaya

“Lezilokazana zingene kanjani endlini yami?” kubuza umama wekhaya. Nokho, wona—noma amaqanda awo—kungenzeka eza nezikhwama zokudla, amasaka amazambane noma uanyanisi, ngamabhokisi eziphuzo. Kungenzeka andiza angena. Njengoba iphela likwazi ukuzenza isicaba, kungenzeka angena ngaphansi komnyango wakho wangaphambili. Futhi uma wena noma izivakashi zakho niye navakashela indawo enawo, kungenzeka akotela ezicathulweni noma ezingutsheni. Ezindlini ezinamakamelo, angangena ngokudlula ngemifantu esezindongeni noma phansi noma ngokuhamba “ngemizila yamaphela”—amapayipi avamile amanzi nesitimu.

Uwenza kanjani ukuba aphume futhi ahlale engaphandle? Ukuhlanzisisa indlu kubalulekile. Ngokunokwenzeka izindawo zokucasha, ezinjengemifantu yasodongeni naphansi, phezu kwamakhabethe, kanye nezindawo zokungenisa umoya, kufanele kuhlanzwe njalo. Gcina zihlanzekile zonke izindawo ezizungeze izitofu, iziqandisi, kanye namakhabethe. Hlanzisisa kahle nangokushesha ukudla okuchithekile kanye nezimvuthu. Ungalali ebusuku kunezitsha ezikusinki noma ekhabetheni ezingageziwe. Gcina ukudla ezitsheni ezivaleka zithi ngcí. Njengoba ukudla kwezinja noma amakati okomile kungase kube idili lamaphela, kungcono kakhulu ukukugcina esitsheni esinesivalo nokugwema ukuphaka ukudla okuningi ngaphezu kwalokho isilwane esingakudla. Hlola izikhwama ezifika nokudla kanye nezinto zeziphuzo ezibandayo ukuze ubone ukuthi azikho yini izilokazana ezicashile kanye namaqanda azo. Lahla udoti nezibi nsuku zonke. Lungisa bonke ompompi abavuzayo. Nokho, khumbula ukuthi nakuba ukugcina ikhishi lihlanzekile kuyokwenza uSeñor Cucaracha azizwe engamukelekile ekhishini, uma udlela endlini yokuphumula, ungathola ukuthi ummemela lapho.

Uma indlu igcwele wona, kungase kudingeke isibulala-zinambuzane. Nokho, ukusifutha kakhulu kungase kube ukuzigwaza ngowakho. Amaphela angase asigweme noma avele nje angabe esawuzwa ushevu. Ngakho fundisisa ilebula futhi uzilandele kahle iziyalezo. Fundisisa iziqondiso zokuphepha, futhi uqaphele ikakhulukazi izingane, abagugile, noma nanoma ubani onenkinga yokuphefumula.

Uma emaningi kakhulu kuvame ukuba kudingeke usizo lochwepheshe. Ngenxa yokuthi kuthatha izinsuku ezingu-30 ukuba amaqanda ephela achanyuselwe, isikhathi esithile kungase kudingeke ukuba kwenziwe zinyanga zonke. Uma kwenzeka ubiza uchwepheshe, okulandelayo kuzosiza. Hlanzisisa kahle ikhishi ngaphambi kokuba afike, futhi uqikelele ukuthi ukudla nezitsha kukhishiwe emakhabetheni. Izitsha kanye nezinto zokupheka kungase kubekwe phezu kwetafula okwesikhashana futhi kwembozwe ngepulasitiki. Ukudla kungafakwa kuhhavini noma esiqandisini. Uma uchwepheshe wezokunqandwa kwezilokazana enikeza ukusikisela okuthile noma etusa ukuba kwenziwe izinguquko ezithile, qikelela ukuba ukucabangele.

Impi yokulwa namaphela ibilokhu iqhubeka isikhathi esithile. Futhi amaphela nawo abephindisela. Aye amelana nezibulala zinambuzane eziningi eziye zasetshenziswa eminyakeni eminingi. Manje ososayensi baphendukela ezikhalini ezingokwemvelo. Inhlanganisela esanda kwakhiwa, ihormone yokwenziwa ebizwa ngokuthi ihydroprene, yenza amaphela angandi ngokuwagcina engakhuli. Nokho, nakuba engazali, lesosizukulwane siyaqhubeka siphila. Ngakho imiphumela ayibonakali ngokushesha ngaphandle kokuba ihydroprene ihlanganiswe nesibulala zinambuzane.

Nokho, ukuthi lezilokazana zizoqedwa emakhaya noma cha kusazobonwa. Kuze kube manje icucaracha iye yabekezela futhi isenze kahle kakhulu.

[Ibhokisi ekhasini 23]

Qeda Amaphela Ekhaya Lakho

◻ Gcina lonke ikhishi lihlanzekile. Nakekela zonke izindawo ezizungezile nangaphansi kwezitofu, amakhabethe, kanye neziqandisi.

◻ Hlanza njalo zonke izinto angacasha kuzo—ezinjengemifantu yasodongeni naphansi, amakhabethe, nezindawo ezikhipha umoya. Lapho kunokwenzeka khona, vala imifantu esodongeni naphansi ekhishini nasezindlini zokugeza.

◻ Khipha udoti nezibi nsuku zonke.

◻ Gcina ukudla ezitsheni ezivalwe ngcí.

◻ Sulisisa okuchithekile kanye nezimvuthu ngokushesha.

◻ Hlola zonke izikhwama kanye nezitsha ezifikayo ukuthi azinazo yini izilokazane namaqanda azo.

◻ Gcina izindawo zomile. Lungisa zonke izindawo ezivuzayo, futhi ungalali izitsha ungazigezile.

◻ Sebenzisa ushevu okahle wokubulala amaphela.

    Zulu Publications (1975-2025)
    Phuma
    Ngena
    • IsiZulu
    • Thumela
    • Okukhethayo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imibandela Yokusebenzisa Le Webusayithi
    • Imithetho Yokugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • Amasethingi Okugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • JW.ORG
    • Ngena
    Thumela