Watchtower UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
Watchtower
UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
IsiZulu
  • IBHAYIBHELI
  • IZINCWADI
  • IMIHLANGANO
  • g03 2/8 k. 24-k. 27 isig. 7
  • Abadansi Abanezimpaphe Ezigqamile

Ayikho ividiyo kulokhu okukhethile.

Uxolo, kube nenkinga ekufakeni ividiyo oyifunayo.

  • Abadansi Abanezimpaphe Ezigqamile
  • I-Phaphama!—2003
  • Izihlokwana
  • Indaba Ethi Ayifane
  • Inyoni Enhle Enemilenze Emide
  • Inyoni Entekenteke, Indawo Enamakhemikhali Ashisayo
  • Imikhosi Yokushelana Eveza Imibala Emihle
  • Uqala Umubi Bese Uba Muhle
  • Ama-flamingo—“Izinyoni Zosiba”
    I-Phaphama!—1993
  • Isimangaliso Sokubomvana
    I-Phaphama!—1990
  • IGreat Rift Valley
    I-Phaphama!—1997
  • Izinyoni Ezimangalisayo ZeChibi LaseBogoria
    I-Phaphama!—1992
Bheka Okunye
I-Phaphama!—2003
g03 2/8 k. 24-k. 27 isig. 7

Abadansi Abanezimpaphe Ezigqamile

NGUMLOBELI WE-PHAPHAMA! EKENYA

IZINKULUNGWANE zamaphimbo. Umsindo wenjabulo olokhu uzwakale njalo unanela ngale kwechibi elikude. Emanzini aluhlaza alokhu ethi benye kuhamba izinkulungwane zezinyoni ezibomvana (pink). Zihlobisa isibhakabhaka lapho sezindiza phezulu. Njengoba zijika zizungeza phezu kwamanzi, zibhakuzisa amaphiko azo amade amancane, kuvele amabala abomvu klebhu ngaphansi. Ukubona ubhuzane lwezinyoni ezinombala ogqamile, kukwenza ubambe ongezansi! Cishe bayisimangaliso esikhulu kakhulu ezintweni ezindizayo emhlabeni—onondwebu ababomvana baseGreat Rift Valley e-Afrika.

Inyoni Enhle Enemilenze Emide

Kusukela kudala unondwebu ubulokhu uthandeka ngoba wakheke kahle. Umfanekiso wawo wentamo ende waqoshwa etsheni futhi umuntu angawubona emifanekisweni yaseGibhithe. Ukubukeka kwale nyoni kwakungavamile futhi ithandeka kangangokuthi amaGibhithe ayeyihlonipha njengemelela unkulunkulu uRa. Emigedeni abantu babezidwebele intamo kanondwebu encane, egobile nemicondo yawo emihle.

Namuhla kunezinhlobo ezine zonondwebu ezitholakala ezindaweni ezithile eCaribbean, eNingizimu Melika, e-Eurasia, e-Afrika naseNdiya. Onondwebu abancane bawuhlobo oluncane kunazo zonke. Banombala omuhle, izimpaphe ezibomvana, nemilenze nezinyawo ezibomvu klebhu. Unondwebu omkhulu mkhulu ngokuphindwe kabili kunonondwebu omncane futhi ungamasentimitha angu-140 ubude. Bonke onondwebu banento eyodwa efanayo—uqhwaku oluthe ukugoba kancane phakathi nendawo lwakhomba phansi, okuyinto enhle ukuyibuka.

Uma iqala ukundiza, le nyoni ibhakuzisa amaphiko ayo kahle bese igijima phezu kwamanzi ngemilenze yayo elula, ize ithole amandla ewadingayo ukuze indize esibhakabhakeni. Njengoba intamo yayo ende nekhanda kuphumile phambili nemilenze ilulekele emuva, intweza kamnandi esibhakabhakeni. Babalelwa ezigidini ezine onondwebu abaseGreat Rift Valley e-Afrika.

Inyoni Entekenteke, Indawo Enamakhemikhali Ashisayo

Iningi lonondwebu abaseRift Valley bahlala emachibini amaningi anosoda angavamile neze. La manzi agcwele amakhemikhali abizwa ngokuthi usoda kangangokuthi azwakala enamafutha uma uwathinta futhi ayasishisa kancane isikhumba. Amazinga okushisa ezindaweni eziseRift ezinala machibi anosoda angaphakama aze afike ku-65 degrees Celsius. Amanzi ahlohlozayo aleli chibi aphuma iphunga elibi lesibabule nelamanzi anosawoti ligcwale emoyeni oshisayo. Izakhi ze-alkali nosawoti osemanzini kuningi kakhulu kangangokuthi kwakha amakhekheba amhlophe ngasosebeni.

Zimbalwa izilwane ezingaphila emanzini aphucula isikhumba ngaleyo ndlela. Kodwa zikhona izinto ezincane eziphila lapho—ulwelwe oluluhlaza oluncane kakhulu. Ilanga elishisa likhiphe inhlanzi emanzini lifudumeza amanzi ane-alkali, okwenza ukuba ulwelwe lukwazi ukukhula lube luningi. Ulwelwe luhlangene kangangokuthi lushintsha amanzi echibi abe luhlaza. Njengamatshe ayigugu aluhlaza emgexweni wekhethelo, la machibi anosoda alandelanayo azihlobisa kahle izigodi nezintaba zalapha eGreat Rift Valley.

Kuyamangaza ukuthi isilwane esintekenteke njengonondwebu singaphila endaweni enamakhemikhali ashisayo nenezimo ezimbi kanje. Kodwa unondwebu uziphilela kahle lapha. Imilenze yawo emide iyakwazi ukumelana namanzi anamakhemikhali ashisayo, kanti izinyawo zawo ezinezinzwani ezihlangene ziwenza ungashoni odakeni olumanzi. Unondwebu omncane ukuhlomele ngendlela evelele ukuphila kule ndawo engeyinhle. Uqhwaku lwawo lunemicu emincane ekwazi ukudonsa izilwanyana ezincane kakhulu emanzini ezisuke zinqwabelene endaweni engamasentimitha angaba ngu-5 kuya kwangu-7 uma usuka phezulu emanzini. Uma udla, unondwebu ufaka uqhwaku emanzini, uluphendule lubheke phezulu, lushone emuva. Ulimi lwawo ludonsa amanzi bese luwakhipha ngale micu emincane esefa izilwanyana ezincane izibambe.

Imikhosi Yokushelana Eveza Imibala Emihle

Lapho ilanga lasekuseni liphuma lihlaba emanzini echibi aluhlaza, kuba sengathi sekuvulwe ikhethini elikhulu. Ukukhanya okukhazimulayo kuveza umhlambi omkhulu wonondwebu, bebengezela njengamalangabi omlilo phezu kwechibi. Lezi zinyoni ziminyene. Njengoba zelule izintamo zazo zabheka phezulu, lezi zinyoni ezenza umbukiso zihamba ngamaqembu, zishonisa uqhwaku ngapha nangapha.

Njengoba le mihlambi yezinyoni iphambana, ilanga lihlaba izimpaphe zazo ezinhle, kwakheke umhlobiso wemibala engafani, obomvu klebhu nobomvana. Lezi zinyoni ziyangqabashiya zidanse, zivule amaphiko azo ziwanwebe ukuze kubonakale umbala obomvu wezimpaphe zamaphiko. Zibukisa ngemibala yazo egqamile, zigijime emanzini ziphakame zindize zibuye zehlele phansi, ziphinde ziqale phansi. Onondwebu bahlangana ndawonye baminyane kangangokuthi ngeke nje uvele undize uwodwa kodwa kumelwe ulinde kuze kusuke abangasekugcineni kuqala. Baklabalasa ngenjabulo bebanga umsindo ovala izindlebe.

Ngokushesha nje uma sekuhwalala, lezi zinyoni zindiza zonke zihambe. Uma zindiza zenza umugqa omude noma zakhe u-V, zindize amakhilomitha amaningi zize zifike lapho ziya khona—echibini elinosoda eliyindawo ekahle yokwakha izidleke nokukhulisa amaphuphu. Kuyinqaba ukuthi labo nondwebu bafuduka kanye kanye nalabo abakwamanye amachibi anosoda eRift Valley.

Uqala Umubi Bese Uba Muhle

Onondwebu bakhetha ukwakha izidleke zabo emachibini akude nokungelula ukufika kuwo. Kubalulekile lokhu ngoba onondwebu abakha izidleke bayashesha kakhulu ukuzwela. Uma ziphazamiseka, izinyoni ezingabazali zingase ziwashiye phansi amaqanda zishaye zichithe.

Kuhlale kuphithizela lapho kwakhiwa khona izidleke. Izinyoni ezingabazali ziye ziqale ukwakha ngenkulu injabulo. Zigoba izintamo zazo ezinde, zikhe udaka, isitibhili sezinyoni nezimpaphe ezimbalwa ukuze zakhe isidleke esiyisiyingi ngaphansi nesicijile phezulu esingamasentimitha angu-40 ubude. Phezulu sinomgodi omncane okuhlala kuwo iqanda elilodwa libe kude namanzi angashoni ane-alkali. Ngokushesha amaqanda achamusela amakhulu ezinkulungwane zamaphuphu. Izinyoni ezingabazali ziza ngobuningi ziphuma zingena esidlekeni, zimatasa ngomsebenzi okhathazayo wokufunza nokunakekela amaphuphu afuna ukudla.

Uma amaphuphu esekhulile esekwazi ukuhamba, abazali bavele bawashiye bawelele ngaphesheya kwechibi, lapho kunolwelwe oluningi khona nolunomsoco. Lapha bazokwazi ukudla bavuselele amandla abo, bengaxiniwe amaphuphu afuna ukunakwa. Lolu swebezane lwamaphuphu amaningi lube seluqoqelwa endaweni oluzonakekelwa kuyo yizinyoni ezindala ezimbalwa ezisele. Lezi zinyoni ezindala eziwanakekelayo ziyawaqhuba la maphuphu anomsindo ziwadlulise ezindaweni ezimbozwe usawoti ohwamuka echibini, aze ahlanganiswe nabazali bawo. Kuyamangalisa ukuthi naphezu kwaso sonke lesi siphithiphithi, izinyoni ezingabazali ziyakwazi ukubona amaphuphu okungawazo bese ziqhubeka ziwanakekela.

Amaphuphu mabi, awafani nabazali bawo abahle. Imilenze yawo nezintamo kufushane, uqhwaku lwawo luqondile futhi izimpaphe zawo zinombala omhlophe kuphela. Ngemva kwesikhathi esithile imilenze yawo emifushane iqala ukululeka, izintamo zibe zinde zigobe, uqhwaku lwawo lugobe kahle lube nesimo esitholakala konondwebu kuphela. Kuyothatha iminyaka engaba mibili noma emithathu ukuba iphuphu elibi lishintshe libe unondwebu omuhle onezimpaphe ezigqamile. Liyobe selizitholela umngane bese lijoyina umhlambi wonondwebu ababomvana abawenza abukeke kahle kangaka amachibi anosoda eRift Valley.

Ubuhle bonondwebu buyisibonelo esimangalisayo somklamo ohlakaniphile. Ukubuka lesi silwane esihle sisendaweni yaso yemvelo kujabulisa inzwa yethu yokubona neyokuzwa. Kodwa ngaphezu kwalokho, kwenza simazise futhi simthande nakakhulu uMdali waso omangalisayo, uJehova uNkulunkulu.

[Isithombe ekhasini 25]

Onondwebu abakhulu

[Isithombe ekhasini 25]

Onondwebu abancane

[Izithombe ekhasini 26]

Amaphuphu awafani nabazali bawo abahle

    Zulu Publications (1975-2025)
    Phuma
    Ngena
    • IsiZulu
    • Thumela
    • Okukhethayo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imibandela Yokusebenzisa Le Webusayithi
    • Imithetho Yokugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • Amasethingi Okugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • JW.ORG
    • Ngena
    Thumela