Kpe Nguahi Nɛ Wa Peeɔ ɔ Yeɔ Anɔkuale ɔ He Odase Wawɛɛ
1. Mɛni mumi mi anɔkualehi nɛ a he hia lɛ Israelbi ɔmɛ náa he blɔ kɛ susuɔ he ngɛ gbijlɔhi nɛ a yeɔ daa jeha a sisi?
1 Blema Israelbi ɔmɛ kpeɔ si etɛ daa jeha kɛ yeɔ gbijlɔhi. E ngɛ mi kaa a hyɛɛ blɔ kaa nyumu ɔmɛ pɛ nɛ e sa nɛ a ya gbijlɔ nɛ ɔmɛ a sisi mohu, se behi fuu ɔ, weku ɔ tsuo hiaa blɔ kɛ yaa Yerusalem ya náa kpe nɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ bua jɔmi ɔ he se. (5 Mose 16:15, 16) Gbijlɔ nɛ ɔmɛ haa nɛ a náa he blɔ kɛ pueɔ a yi mi tɛ ngɛ mumi mi anɔkualehi nɛ a he hia a he nɛ a susuɔ he. Mɛni ji anɔkuale nɛ ɔ ekomɛ? Kake ji, Yehowa mi mi jɔ, nɛ e jeɔ suɔmi mi nɛ e haa nɔ nɔ́. (5 Mose 15:4, 5) Eko hu ji waa kɛ wa hɛ ma nyɛ maa fɔ e nɔ nɛ e kudɔ wɔ nɛ e bu wa he. (5 Mose 32:9, 10) Jehanɛ se hu ɔ, Israelbi ɔmɛ ma nyɛ ma susu Yehowa biɛ nɛ ngɛ a nɔ ɔ he konɛ a na kaa e sa nɛ a ba a je mi ngɛ Yehowa dami mlaa amɛ a nya. (5 Mose 7:6, 11) Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, kpe nguahi nɛ wa peeɔ daa jeha a yeɔ bua wɔ jã nɔuu.
2. Mɛni blɔ nɔ kpe ngua a maa ye bua wɔ nɛ waa nu anɔkuale ɔ sisi ngɛ?
2 Kpe Ngua Amɛ Yeɔ Bua Wɔ Nɛ Wa Nuɔ Anɔkuale ɔ Sisi: Ngɛ kpe nguahi nɛ wa peeɔ ɔ a sisi ɔ, a tuɔ munyuhi kɛ tsɔɔ wɔ, a peeɔ dramahi nɛ wa hyɛɛ, a peeɔ peemi kɛ tsɔɔ, nɛ a biɔ nihi munyuhi. Ní nɛ ɔmɛ yeɔ bua wɔ nɛ wa nuɔ Baiblo mi anɔkuale ɔ sisi saminya. (Yoh. 17:17) A ngɛ dengme gboe kɛ ngɛ kpe ngua nɛ wa maa ya a he blɔ nya toe momo. Yehowa asafo ɔ ngɛ kpe ngua ko he blɔ nya toe konɛ e kɛ ye bua adesahi ngɛ je kɛ wɛ nɛ a tsu si himihi nɛ a kɛ ngɛ kpee mwɔnɛ ɔ he ní. (Mat. 24:45-47) Anɛ o suɔ wawɛɛ kaa o maa ya kpe ngua nɛ ɔ nɛ o ya bu munyuhi nɛ a maa tu ɔ tue nɛ o hyɛ drama nɛ a maa pee ɔ lo?
3. Mɛni e sa kaa waa pee konɛ wa ná kpe ɔ he se?
3 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke wa ya kpe ɔ ligbi etɛ ɔ tsuo nɛ wa bu níhi nɛ maa ya nɔ ɔ tue saminya a, wa ma ná he se wawɛɛ. Ke o de we o nítsumitsɛ ɔ lolo ɔ, lɛɛ mo de lɛ nɛ e ha mo blɔ nɛ o ya kpe ɔ eko. Bɔɔ mɔde nɛ daa gbɔkuɛ ɔ, o hwɔ si mla konɛ ke o ba kpe ɔ, o ko hwɔ mahe nɛ o nyɛ nɛ o bu níhi nɛ maa ya nɔ ɔ tue. Nihi fuu na kaa ke a ngɛ munyu tulɔ ɔ hyɛe nɛ a ngɛ otihi ngmae kɛ ngɛ si fɔe ɔ, lɔɔ yeɔ bua mɛ nɛ a nyɛɔ buɔ munyu ɔ tue saminya. Ko ha nɛ o mobile phone loo nɔ́ kpa ko nɛ je o juɛmi aloo ni kpahi a juɛmi kɛ je munyu ɔ nɔ. Ke kpe ɔ ngɛ nɔ yae ɔ, o kɛ nɔ ko nɛ ko hi ní sɛɛe, koo hi sɛgbi ngmae ngɛ o mobile phone nɔ, koo hi ní yee, nɛ koo hi ní nue hulɔ.
4. Mɛni blɔ nɔ fɔli ma nyɛ maa gu kɛ ye bua a bimɛ konɛ ke kpe ɔ ngɛ nɔ yae ɔ a ná he se?
4 Ke Israelbi ɔmɛ bua a he nya konɛ a bu Mlaa nɛ a kaneɔ kɛ haa mɛ ɔ tue ngɛ Gbasisihimi nyami be ɔ ngɛ Hejɔɔmi jeha a nɔ ɔ, a kɛ a bimɛ tsɔwi tsuo yaa konɛ a ya ‘nu Yehowa mlaa a nɛ a kase.’ (5 Mose 31:12) Hyɛ bɔnɛ e maa wo nihi he wami wawɛɛ ha ke wekuhi bla kɛ hi he kake benɛ kpe ɔ ngɛ nɔ yae ɔ nɛ jokuɛwi pee dii kɛ ngɛ munyu ɔ tue bue nɛ a hwɔ we mahe ɔ! Mɛni heje nɛ gbɔkuɛ tsuaa gbɔkuɛ ɔ, nyɛ pee we kake kɛ nylɔ we otihi nɛ nyɛ ngma ngɛ kpe ɔ sisi ɔ mi konɛ nyɛ susu níhi nɛ nyɛ bua jɔ he titli ɔ a he? A to he hɛ kaa ke a ngɛ dramahi pee ɔ, fɔli komɛ ngmɛɛ a bimɛ blɔ nɛ a kɛ jokuɛwi kpahi ya hiɔ hɛ mi sɛ ɔmɛ a nɔ. Nile be mi kaa a maa pee jã. “Nɔ́ nɛ jokuɛyo suɔ peemi ji kuasia jemi,” enɛ ɔ he ɔ, be tsuaa be ɔ, e sa nɛ fɔli a hɛ nɛ hi a bimɛ nɛ́ ni nɛmɛ nɛ a ye jeha 13 kɛ ya si 19 hu piɛɛ he ɔ a he. E sɛ nɛ fɔli nɛ a ‘ngmɛɛ jokuɛwi a je mi he ha mɛ’ ngɛ piani he jɔɔmi be ɔ. E sa nɛ a hɛ nɛ hi a bimɛ ɔmɛ a he ngɛ he nɛ a ya to ɔ hulɔ.—Abɛ 22:15; 29:15.
5. Mɛni blɔ nɔ jemiba kpakpa kpo nɛ wa jeɔ ngɛ ma nɛ wa peeɔ kpe ngua ngɛ mi ɔ nɔ ɔ woɔ anɔkuale ɔ hɛ mi nyami ngɛ?
5 Wa Jemiba Kpakpa Woɔ Anɔkuale ɔ Hɛ Mi Nyami: Jemiba kpakpa kpo nɛ wa jeɔ ngɛ ma nɛ a ngɛ kpe ngua a pee ngɛ nɔ ɔ mi ɔ woɔ anɔkuale ɔ hɛ mi nyami. (Tito 2:10) Ke nimli a kuu ko ya ma ko mi nɛ a to a tsui si nɛ a je bumi kpo ha nihi ɔ, nihi nɛ a ngɛ ma a mi ɔ yɔseɔ. (Kol. 4:6) Benɛ asafo nítsumi he kɔni ɔ nane mi dali ya ngɛ hwɔ he blɔ nya toe kekle jeha a, nibwɔhi a to he nɔ hyɛlɔ ɔ de mɛ ke: “Wa bua jɔ he kaa wa ma ha nɛ nyɛ webi ɔmɛ nɛ a ba hi wa nibwɔhi a to he ɔ, ejakaa a ji nihi nɛ a ngɛ jemiba kpakpa. A baa a je mi saminya, a mi mi jɔ, nɛ be tsuaa be ɔ, a jeɔ bumi kpo kɛ tsɔɔ wa ní tsuli ɔmɛ.”
6. Ke wa ngɛ ma nɛ a ngɛ kpe ɔ pee ngɛ mi ɔ mi ɔ, mɛni blɔ nɔ waa kɛ wa he dlami ma nyɛ maa wo anɔkuale ɔ hɛ mi nyami ngɛ?
6 Ke wa ma wa kpe badge ɔmɛ ngɛ wa gugue nya a, pi kpe ɔ he adafi kɛkɛ nɛ e fiaa a, se mohu e peeɔ odase yemi nɔ́ kɛ haa nihi nɛ a naa wɔ ɔ. Nihi nɛ a ngɛ ma nɛ a maa pee kpe ɔ ngɛ mi ɔ mi ɔ, maa to he hɛ kaa nihi nɛ a ma kpe badge ɔ dla a he saminya, nɛ a wui tadehi nɛ jeɔ nɔmlɔtso ɔ he komɛ kpo kɛ tsɔɔ loo tadehi nɛ tleɔ nihi a bɔmi nami he akɔnɔ si nɛ nihi pɔɔ womi ngɛ je ɔ mi ɔ eko. (1 Tim. 2:9, 10) Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ be tsuaa be ɔ, waa ma wa badge ɔ, nɛ wa hɛ nɛ hi wa tade womi kɛ wa he dlami he saminya be mi nɛ wa yaa ma nɛ a maa pee kpe ngua a ngɛ mi ɔ mi, kɛ be mi nɛ wa je lejɛ ɔ kɛ ma a tsuo. Ke wa wo nikahi kɛ T-shirt kɛ ya ma nɛ a peeɔ kpe ɔ ngɛ mi ɔ mi ɔ, lɔɔ be hae nɛ nihi nɛ a bu wɔ. Ke wa peeɔ kpe ɔ ngɛ magbɛ nɔ po ɔ, be tsuaa be ɔ, e sa nɛ tade nɛ wa maa wo ɔ nɛ pee tade nɛ sa. Ke wa suɔ nɛ wa tsake nɔ́ nɛ wa wo ɔ ke a kpa kpe ɔ konɛ wa ya slaa nihi loo wa ya ye ní ɔ, e sa nɛ wa kai kaa loloolo ɔ, kpe nɛ wa ba a nɛ lɔɔ he ɔ, e sa nɛ wa he dlami ɔ nɛ ko pee eko kɛ eko kɛkɛ.
7. Mɛni ji blɔ kake nɔ nɛ wa ma nyɛ maa gu kɛ ná Kristofoli a kake peemi ɔ he se?
7 Ngɛ gbijlɔhi nɛ Israelbi ɔmɛ yeɔ ɔ sisi ɔ, Israelbi ɔmɛ kɛ a nyɛmimɛ Mawu jali nɛ a je Israel ma kpahi a nɔ kɛ je ɔ mi he kpahi ɔ bɔɔ nɛ lɔɔ haa kake peemi nɛ ngɛ a kpɛti ɔ mi waa. (Níts. 2:1, 5) Kpe nguahi nɛ wa peeɔ ɔ haa wɔ he blɔ nɛ wa jeɔ suɔmi nɛ ngɛ waa kɛ wa nyɛmimɛ Kristofoli wa kpɛti ɔ kpo wawɛɛ. Mumi mi paradeiso nɛ ɔ mi nɛ wa ngɛ ɔ peeɔ nihi nɛ a naa wɔ ɔ fɛu wawɛɛ. (La 133:1) E maa hi wawɛɛ kaa wa maa ngɔ niye ní bɔɔ ko kɛ ba kpe ɔ sisi konɛ ke e su piani ɔ nɛ waa ye bɔnɛ pee nɛ wa ná he blɔ nɛ waa kɛ wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a hi si ngɛ wa kasa nya a nɛ sɛɛ ní mohu pe nɛ wa maa je kpe ɔ sisi kɛ ya hla niye ní ngɛ ma a mi!
8. Mɛni yi mi tomihi a heje nɛ e sa kaa waa kɛ wa he nɛ ha kɛ tsu ní ngɛ kpe ɔ sisi ke wa ma nyɛ maa pee jã a?
8 Ke nihi na bɔnɛ a plɛ kɛ to wa kpe ɔ he blɔ nya saminya ha, titli ke a ná le kaa nihi ngɔ a he kɛ ha faa nɛ a tsu ní kɛ to kpe ɔ he blɔ nya a, a bua jɔɔ wawɛɛ. Anɛ o maa suɔ kaa o maa ‘ngɔ o he kɛ ha’ konɛ o tsu ní ngɛ kpe ɔ sisi lo? (La 110:3) Behi fuu ɔ, weku komɛ a mi bimɛ tsuo kɛ a he haa faa konɛ a ya tsu ní ngɛ kpe ɔ sisi bɔnɛ pee nɛ a nyɛ nɛ a tsɔse a bimɛ ɔmɛ nɛ a le bɔnɛ a sɔmɔɔ nihi ha. Ke o ji nɔ nɛ gboɔ zo ɔ, o he nɛ o kɛ ma ha nɛ o ma tsu ní ngɛ kpe ɔ sisi ɔ ma ha mo he blɔ nɛ o maa le ni kpahi. Nyɛmiyo ko de ke: “Ye weku ɔ kɛ ye huɛmɛ bɔɔ ko pɛ nɛ i le. Se benɛ i ya ye kɛ bua nɛ a kɛ dla lejɛ ɔ, i ná huɛmɛ fuu. Ye bua jɔ ye he saminya!” Ke wa bli wa suɔmi ɔ mi kɛ gu ní nɛ wa ma tsu ngɛ kpe ɔ sisi ɔ nɔ ɔ, lɔɔ ma ha nɛ wa ma ná bua jɔmi saminya. (2 Kor. 6:12, 13) Ke o kɛ o he ha we kaa o ma tsu ní ngɛ kpe sisi hyɛ ɔ, lɛɛ mo bi asafo mi nikɔtɔma amɛ nɛ a tsɔɔ mo nɔ́ nɛ o maa pee konɛ o he nɛ su kɛ ha jã peemi.
9. Mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ fɔ nihi nine konɛ a ba kpe ɔ eko?
9 Moo Fɔ Nihi Nine Nɛ Mɛ Hu A Ba Bu Anɔkuale ɔ Tue: Ke e piɛ otsi etɛ loko a maa pee kpe ɔ, wa ma gba nine fɔmi womi ha nihi konɛ mɛ hu a ba kpe ɔ eko. E sa nɛ asafo ɔmɛ nɛ a bɔ mɔde nɛ a gba nine fɔmi womi ɔ fuu ngɛ a zugba kpɔ ɔmɛ a mi. (Hyɛ daka nɛ ji, “Mɛni Blɔ Nɔ Wa Maa Gu Kɛ Gba Nine Fɔmi Womi ɔ?”) Ke nine fɔmi womi ɔ eko piɛ ɔ, e sa nɛ a kɛ ya kpe ɔ sisi. Enɛ ɔ maa ye bua nihi nɛ maa ba kpe ɔ konɛ a ye nihi odase be mi nɛ a be fiɛɛmi tso mi ngɛ ma nɛ a ngɛ kpe ɔ pee ngɛ mi ɔ mi.
10. Mo de níhi a si kpami nɛ tsɔɔ kaa nine fɔmi womi nɛ wa gbaa daa jeha a woɔ yiblii.
10 Anɛ nine fɔmi womi ɔ nɛ wa gbaa haa nihi daa jeha a ha nɛ a baa kpe ɔ lo? Ngɛ kpe ngua a eko sisi ɔ, nibwɔhi a kpeelɔ ko ha nɔ ko kɛ e yo sɛ. A de lɛ kaa a nine su nine fɔmi womi ɔ eko nɔ, nɛ a “na kaa ní peemi ɔ maa hi bua jɔmi.” A hia blɔ si tomi 200 kɛ ya kpe ɔ! Ngɛ he kpa ko hu ɔ, nyɛmiyo ko nɛ e ngɛ fiɛɛe ngɛ wehi a mi ɔ ha nyumu ko nine fɔmi womi ɔ eko. Nyumu ɔ bua jɔ he nɛ e ngɛ hlae maa le bɔnɛ kpe ɔ maa ya nɔ ha. Enɛ ɔ he ɔ, nyɛmiyo ɔ ná tsui nɛ e kɛ lɛ susu níhi nɛ ngɛ nine fɔmi womi ɔ nɔ ɔ he. Benɛ a ha lɛ nine fɔmi womi ɔ ligbi bɔɔ se nɛ nyɛmiyo ɔ ya kpe ɔ, e na nyumu ɔ kɛ e huɛmɛ ngɛ kpe ɔ sisi nɛ́ a ti nɔ tsuaa nɔ hɛɛ womi ehe nɛ a je kpo ngɛ kpe ɔ sisi ɔ eko!
11. Mɛni heje nɛ e he hia kaa nihi nɛ a ya kpe nguahi nɛ wa peeɔ daa jeha a?
11 Gbijlɔhi nɛ Israelbi ɔmɛ yeɔ daa jeha a ji blɔ nya nɛ Yehowa je e suɔmi mi nɛ e to konɛ a kɛ “sɔmɔ lɛ saminya ngɛ anɔkuale mi.” (Yosh. 24:14) Jã nɔuu kɛ̃ nɛ kpe nguahi nɛ wa yaa daa jeha a ji wa jami ɔ fã ko nɛ e he hia nɛ e yeɔ bua wɔ nɛ ‘wa yaa nɔ nɛ wa nyɛɛɔ ngɛ anɔkuale ɔ mi.’ (3 Yoh. 3) Yehowa nɛ e jɔɔ mɔde nɛ nihi tsuo nɛ a suɔ anɔkuale ɔ ngɛ bɔe konɛ a ya kpe ɔ nɔ nɛ a ná he se kɛ pi si!
[Bua jɔmi munyu nɛ a ma nɔ mi ngɛ bafa 5]
Jemiba kpakpa kpo nɛ wa jeɔ ngɛ ma nɛ a ngɛ kpe ngua a pee ngɛ nɔ ɔ mi ɔ woɔ anɔkuale ɔ hɛ mi nyami
[Bua jɔmi munyu nɛ a ma nɔ mi ngɛ bafa 6]
Ke e piɛ otsi etɛ loko a maa pee kpe ɔ, wa ma gba nine fɔmi womi ha nihi konɛ mɛ hu a ba kpe ɔ eko
[Daka ngɛ bafa 6]
Mɛni Blɔ Nɔ Wa Maa Gu Kɛ Gba Nine Fɔmi Womi ɔ?
Bɔnɛ pee nɛ wa nyɛ nɛ wa gba nine fɔmi womi ɔ ngɛ wa zugba kpɔ ɔ mi he tsuaa he heje ɔ, e he ma nyɛ maa hia kaa waa po wa munyu ɔ kpiti. Wa ma nyɛ ma de nɔ́ ko kaa kikɛ ɔ: “I kpa mo pɛɛ wa ngɛ nine fɔmi womi nɛ ɔ gbae kɛ ngɛ nihi tsuo nɛ a ngɛ je kɛ wɛ ɔ hae. O nɔ́ ji nɛ ɔ nɛ. A tsɔɔ níhi a mi fitsofitso ngɛ mi.” O kɛ gɛjɛmi nɛ gba nine fɔmi womi ɔ. Ke o ngɛ nine fɔmi womi ɔ gbae Hɔ loo Hɔgba nɛ e maa hi ɔ, o kɛ womi tɛtlɛɛ ɔmɛ hu nɛ piɛɛ he.