Hoe jy die uitdagings van die inligtingseeu die hoof kan bied
ONS moet die feit onder die oë sien dat baie aspekte van die inligtingseeu van die negentigerjare sal voortgaan om ons angstig te maak. Oor party hiervan het ons min of geen beheer nie. Daarenteen is daar stappe wat ons kan doen om baie van hierdie angs, indien nie alles nie, te verwyder. Ons kan dus sê dat oorlewing in die inligtingseeu ’n uitdaging is wat ook lonend is.
Ontvangers en verskaffers van inligting
Hetsy ons ons so geklassifiseer het of nie, ons hele lewe lank is ons almal in sekere mate ontvangers en verskaffers van inligting. Ons brein ontvang en verwerk inligting egter op verskillende maniere. Een manier behels die brein se ongelooflike vermoë om inligting in die onderbewussyn te verwerk.
Nog ’n manier behels die bewuste verwerking van inligting soos gedurende ’n gesprek. Ons het baie beheer oor hierdie soort inligtingsverwerking—as verskaffers sowel as ontvangers. Wat alledaagse gesprekke betref, waarsku die Bybel ons teen diegene wat “nie net ledig [is] nie, maar ook skindertonge en persone wat hulle met ander se sake bemoei en oor dinge praat waaroor hulle nie behoort te praat nie” (1 Timoteus 5:13). Met ander woorde, wees versigtig om nie buitensporige hoeveelhede tyd daaraan te bestee om oor onbenullighede of selfs skadelike inligting te praat nie. Moenie die soort mens wees wat altyd op hoogte moet bly van die jongste skindernuus nie. Kosbare tyd en energie kan vermors word, en dit kan ons en ander angstig maak. Jy laat dalk geleenthede verbygaan om inligting in te neem en te versprei wat waarlik opbouend en noodsaaklik is om in hierdie wêreld vol probleme staande te bly.
Inligting wat ingewin word terwyl ons lees, word bewustelik verwerk en neem gevolglik die meeste tyd in beslag. Die angstige klagte: “Ek kan nie by my leeswerk byhou nie!” word baie gehoor. Voel dit vir jou of jy te veel leeswerk het en te min tyd om dit te doen? Omdat lees tydrowend is, gaan die kuns en plesier daarvan dikwels verlore in hierdie eeu van kitsinligting. Te veel laat toe dat die TV al hulle tyd in beslag neem. Maar die geskrewe woord is nog steeds die kragtigste manier om die verbeelding te prikkel en inligting, idees en begrippe oor te dra.
Hoe kan ons by alles byhou wanneer soveel leesstof ons aandag vra en met die TV, rekenaarspeletjies en ander vorme van ontspanning meeding? Die oplossing is om selektief te wees. As ons selektief is, deur dit wat ons moet hoor, sien, sê of lees te sorteer of volgens prioriteit te rangskik, kan ons baie inligtingsangs uitskakel. Dit kan op twee vlakke gedoen word.
Het ons soveel onbelangrike inligting nodig?
Die begrip van wat ons behoeftes is, word dikwels verdraai deur wat ander dink ons nodig het of deur wat die advertensievernuf van die media ons laat glo ons nodig het. As jy jou weg uit hierdie verwarrende doolhof van inligting wil vind, moet jy hierdie grondreël toepas: Hou dit eenvoudig! Richard S. Wurman stel dit so: “Die sleutel tot die verwerking van inligting is om jou inligtingsveld te verklein tot dit wat op jou lewe betrekking het . . . Ek glo dit is ’n mite dat jy meer gepaste stappe kan doen en meer vryheid sal geniet as jy meer keuses het. Dit lyk eerder of meer keuses tot meer angs lei.”
Dit is dus goed om jou gewoontes te ondersoek wat lesery en TV-kykery betref. Vra jou af: “Is dit noodsaaklik vir my werk of my lewe? Het ek werklik nodig om al die onbelangrike inligting en skindernuus oor die beroemdes en so genoemde mooi mense in die wêreld te weet? Hoe sal dit my lewe verander as ek nie na hierdie TV-program kyk nie, nie hierdie boek of daardie tydskrif lees nie of nie soveel tyd daaraan bestee om die koerant te lees nie?’ Party kon in oënskou neem wat hulle lees en waarna hulle op TV kyk en het materiaal uitgeskakel wat hulle verstand en ook hulle huis met onnodige dinge gevul het. Hulle het byvoorbeeld besluit om op net een dagblad in te teken. Die meeste koerante bevat in elk geval dieselfde basiese nuusbrokkies. Party mense het spesifiek versoek dat hulle nie ongevraagde rommelpos in hulle posbus ontvang nie.
Die grootste mens wat nog geleef het, Jesus Christus, was ’n voorstander van ’n eenvoudige en ongekompliseerde lewe (Matteus 6:25-34). ’n Eenvoudige lewe word in baie Asiatiese kulture aanbeveel en geloof en word selfs deur baie in Westerse kulture as ’n beter lewenswyse erken. Die skrywer Duane Elgin het gesê: “Om eenvoudiger te lewe, is om doelgerigter en met die minste onnodige afleiding te lewe.”
Noudat jy besluit het watter inligting die belangrikste is wat jou behoeftes betref, moet jy dieselfde doen met dit waarin jy belangstel, want dit is ons belangstellings wat ons beweeg om te leer. Hier is die probleem egter om te onderskei tussen dit waarin jy werklik belangstel en dit waarin jy dalk dink jy moet belangstel om ander te behaag—miskien mense by jou werk. Maar as jy jou lesery en TV-kykery of rekenaargebruik kan beplan soos jy enige ander bedrywigheid sou beplan, sodat dit om dinge draai waarin jy werklik belangstel, sal jy vind dat dit jou lewe aangenamer maak sonder om jou onnodige angs te besorg.
Hoe kan jy dus inligtingsangs die hoof bied? Jy sal dalk nooit heeltemal daarvan ontslae kan raak nie, maar as jy die paar eenvoudige stappe volg wat ons uiteengesit het, sal dit baie help. Hou dit eenvoudig, en rangskik inligting volgens jou persoonlike behoeftes en dinge waarin jy belangstel. Die tyd is op hande wanneer al die lewe se probleme, waaronder inligtingsangs, tot die verlede sal behoort, maar intussen moet jy die wonders van die moderne tegnologie op hulle plek hou. Beskou hulle as ’n middel tot ’n doel. Moenie hulle slaaf wees of hulle vereer nie. Nuttige inligting sal dan opbouend, aanmoedigend en voordelig wees, sonder om jou angs te besorg.
[Venster op bladsy 11]
Probeer ’n vergelyk tref
“Kanselleer jou kabeltelevisiekontrak, . . . en gebruik dieselfde [bedrag] per maand om een of meer goeie boeke te koop. Boeke is die teenoorgestelde van televisie: Hulle is stadig, boeiend, besielend en wakker die verstand en skeppingsvermoë aan.”
“Jy kan dit ook oorweeg om jou tot niks meer nie as ’n sekere aantal ure per week op die Internet te beperk of om ten minste dieselfde hoeveelheid tyd wat jy voor die rekenaar bestee aan die lees van boeke te bestee.”—Data Smog—Surviving the Information Glut.
[Venster op bladsy 12]
Wees die meester en nie die slaaf nie
“Skakel die televisie af. Daar is nie ’n vinniger manier om weer beheer te verkry oor die pas van jou lewe, die vrede van jou huis en jou gedagtes nie as om die toestel af te skakel wat vir heeltemal te veel van ons die stemming van ons lewe bepaal. Miljoene Amerikaners ontdek die kalmte en gevoel van beheer wat die gevolg is wanneer ’n mens die AF-skakelaar druk, om nie eers te praat van al die ure vrye tyd wat hulle nou het en waartydens hulle party van die dinge kan begin doen waarvoor hulle nooit in die verlede tyd gehad het nie.”—Data Smog—Surviving the Information Glut.
[Venster op bladsy 12]
Pas op vir die Internet
Onsedelike persone gebruik die Internet om hulle perverse seksuele neigings uit te leef en om met gewillige maats of onskuldige slagoffers in aanraking te probeer kom. Ander gebruik die Internet om hulle persoonlike doelwitte te bevorder. Afvalliges skep ook webruimtes om dié wat naïef is te verlei.
’n Mens moet baie versigtig wees wanneer jy die Internet gebruik, en ouers moet beslis goeie toesig hou oor enige van hulle kinders wat dit dalk gebruik. Daar is weliswaar talle nuttige bronne wat gevind kan word, soos navorsingsbiblioteke, boekwinkels en nuuskanale. Die Wagtoringgenootskap het byvoorbeeld onlangs sy eie webruimte (http://www.watchtower.org) aangekondig, wat bedoel is om feitelike inligting oor Jehovah se Getuies te verskaf. Maar ’n mens moet erken dat daar uiters skadelike invloede daarop is, waaronder pornografie en afvalligheid.
’n Christen moet Paulus se raad in gedagte hou: “Dít sê ek dus en getuig ek van in die Here, dat julle nie langer moet aanhou wandel soos ook die nasies in die nutteloosheid van hulle verstand wandel nie . . . Aangesien hulle alle sedelikheidsgevoel verloor het, het hulle hulle aan losbandige gedrag oorgegee om met gierigheid elke soort onreinheid te bedryf. Maar julle het die Christus nie so leer ken nie” (Efesiërs 4:17-20). Ook: “Laat hoerery en elke soort onreinheid of gierigheid onder julle selfs nie genoem word nie, net soos dit heilige mense betaam; ook nie skandelike gedrag of dwase praatjies of onwelvoeglike skertsery nie, dinge wat nie betaamlik is nie, maar eerder danksegging” (Efesiërs 5:3, 4). Ons moet besef dat baie webruimtes deur mense geskep is wat onsedelike of oneerlike bedoelings het. En baie ruimtes wat dalk nie onsedelik of oneerlik is nie, soos kletsgroepe (chat groups), is eenvoudig ’n vermorsing van tyd. Bly weg van al hierdie invloede!