Die pous se besoek aan Mexiko—Sal dit die Kerk tot nut strek?
Deur Ontwaak!-medewerker in Mexiko
“DIE ‘Pelgrim van Evangelisasie’ kom in Mexiko aan” was die hoofopskrif van die Vatikaanse Engelse weekblad L’Osservatore Romano van 7 Mei 1990. Dit was die tweede besoek van Johannes Paulus II aan Mexiko in slegs 11 jaar. Watter boodskap het die pous gebring? Wat was die verwagtinge van die Mexikaanse volk en die Katolieke Kerk in Mexiko? Watter voordele sou dit vir die Mexikaanse volk inhou?
Volgens sommige persberigte het die miljoene armes en onderdruktes gehoop dat die pous die gewete van die heersende klas sou aanspreek en beter omstandighede vir die werkersklas teweeg sou bring. ’n Artikel in die Mexikaanse dagblad El Universal het die titel gehad: “Christelikheid en die armes van Mexiko.” Dit het verwys na ’n ope brief aan Johannes Paulus II van ’n groot en gevarieerde groep Mexikaanse Katolieke. Die brief het ten dele gesê: “Hierdie volk, rondgestamp en in die proses van organisasie en deelname, wag op ’n woord van aanmoediging.” En dit het hom gesmeek: “Ons vra dat u weer ‘die stem sal wees vir diegene sonder stem’. . . . Roep die boodskap van hoop en lewe uit en dring aan op geregtigheid, veral vir die armes en onderdruktes.”
Hoe het die pous op die oproep geantwoord? Tydens ’n monstervergadering wat in die dorpie Chalco, aan die buitewyke van Mexikostad, gehou is en waar meer as tweemiljoen merendeels baie armoedige mense byeengekom het om na hom te luister, het Johannes Paulus II hierdie beroep gedoen: “Daarom nooi ek alle Christene en alle mense van welwillendheid in Mexiko uit om hulle maatskaplike bewustheid in solidariteit aan te wakker; ons kan nie in vrede leef en slaap terwyl duisende van ons broers en susters wat ons na aan die hart lê die noodsaaklikhede vir ’n menswaardige lewe ontbeer nie.”
Nie almal onder die Katolieke nuusmedia is deur hierdie woorde beïndruk nie. Die Amerikaanse National Catholic Reporter het die volgende hoofopskrif gehad: “Pous snel Mexikaanse armes verby teen 50 km per uur.” Na bewering het “talle armoediges . . . ure in die reën verduur vir slegs ’n vlugtige blik van die pouslike voertuig, wat teen 50 kilometer per uur verbygesnel het”. ’n Mexikaanse dagblad, La Jornada, het gesê: “Binne-in die basiliek? Swierige pakke en tabberds. Daarbuite? Duisende armes op hulle knieë in die reën.” Ander het gekla dat hoewel hy met politici en sakemanne gepraat het, hy geen regstreekse gesprek met die werkers en die campesinos gevoer het nie.
Die hoofsaak—herstel van die kerk se mag
Die Katolieke Kerk in Mexiko is egter veral daarop uit om van die mag en aansien te herwin wat hy bykans 150 jaar gelede verloor het toe Benito Juárez, ’n opgevoede Zapotec-Indiaan wat later die president van Mexiko geword het, aan die spits gestaan het van ’n liberale hervormingsbeweging. Die kerk is ook ongelukkig oor sekere wette uit daardie tydperk, die “Hervormingswette”, wat versterk is deur die Grondwet wat in 1917 aanvaar is en wat volgens die geestelikes die Katolieke Kerk se bedrywighede beperk.
Die geestelikes is afkerig van Artikel 3, wat alle godsdiens, met inbegrip van Katolisisme, uit die staatsbeheerde skoolstelsel hou. Artikel 5 verbied die stigting van monnike-ordes. Artikel 27 laat geen godsdiens toe om grond of vaste eiendom te besit nie; alle kerke is die eiendom van die staat. Volgens Artikel 130 erken die wet geen godsdiensgroep nie en geniet geestelikes geen spesiale aansien voor die wet nie. Hulle word nie toegelaat om die fundamentele wette van die land in die openbaar of privaat te kritiseer nie.
In die lig van hierdie beperkings wil die Katolieke Kerk die Grondwet gewysig hê om groter mag en meer beweegruimte aan die kerk te verleen. Die pous se besoek was ’n hefboom om hierdie aspirasies te verwesenlik. Van buite hou ander godsdienste hierdie Katolieke flirtasie met die regering met agterdog dop en vra hulle hulle af of groter vryheid vir die Katolieke Kerk ook groter vryheid vir alle godsdienste in die land sal beteken. In Maart 1990 het ’n regeringsamptenaar, Fernando Gutiérrez Barrios, egter onomwonde verklaar dat die skeiding van kerk en staat sal voortduur, en so ook respek vir alle oortuigings en denkwyses.
Die feit dat die pous op die lughawe deur die president van Mexiko, Carlos Salinas de Gortari, verwelkom en na sy paleis genooi is, word nietemin deur baie Katolieke as ’n gunstige teken beskou. Hulle is van mening dat die blote teenwoordigheid van die pous, sowel as die reusagtige openbare godsdiensbyeenkomste wat toegelaat is, daarop dui dat die owerheid die behoefte aan verandering erken het. Die Vatikaanse L’Osservatore Romano het opgemerk dat die teenwoordigheid van Mexiko se president op die lughawe “op veelseggende wyse die verbeterende verhouding tussen kerk en staat in Mexiko [uitgedruk het]”.
Die geestelikes en Katolieke propagandiste probeer om munt te slaan uit hierdie openbare ondersteuning van die pous se besoek. Mnr. Alamilla Arteaga, voorsitter van die Episkopaalse Kommissie vir Maatskaplike Kommunikasie, het gesê: “Hierdie gebeurtenis, die pouslike besoek, is ’n nasionale plebissiet. En nasionale plebissiet beteken ’n massale, spontane mobilisering van die menigtes om ’n begeerte te ondersteun . . . , die begeerte van ’n hele volk, want ons weet reeds dat die Katolieke gemeenskap die meerderheidsgroep van die nasie is.”
Evangelisasie en vrees vir die sektes
Gedurende sy besoek aan Mexiko het die pous evangelisasie as tema beklemtoon. Trouens, een van die oogmerke met sy besoek was om hernieude stukrag aan die Mexikaanse kerk te gee, “’n regskudding op geestelike vlak”, soos die apostoliese afgevaardigde, Girolamo Prigione, dit gestel het. Op 6 Mei, die dag van sy aankoms, het Johannes Paulus II in sy toespraak gesê: “Dit het die Here . . . behaag dat my pousskap dié sal wees van ’n pelgrimpous van evangelisasie, wat die strate van die wêreld sal bewandel om aan alle gebiede die boodskap van redding te bring. . . . Ek het ’n beroep op al die Kerke op hierdie ‘kontinent van hoop’ gedoen om ’n Nuwe Evangelisasie te onderneem.”
Hy het ook sy biskoppe gewaarsku: “Julle moet ook nie minder aandag skenk aan die probleem van ‘nuwe godsdiensgroepe’, wat verwarring onder die gelowiges saai nie . . . Hulle metodes, hulle geldbronne, en die aandrang van hulle proselietmakery vind veral ingang by diegene wat uit die platteland na die stad emigreer. Ons kan egter nie uit die oog verloor dat hulle sukses in baie gevalle toe te skryf is aan die louwarm en onverskillige houding van die seuns en dogters van die Kerk, wat vanweë hulle swak getuienis ten opsigte van ’n beginselvaste Christelike leefwyse nie aan die eise van die evangelisasie-opdrag voldoen nie.”
Hoe het die pous probeer om diegene wat die kerk verlaat het terug te win? Was dit deur hulle aan te moedig om die Bybel te bestudeer? Tydens sy toespraak by Villahermosa het hy gesê: “Kom terug na die hart van die Kerk, julle Moeder! Die Maagd van Guadalupe, met haar ‘medelydende blik’, het daarna gesmag om julle aan haar Seun voor te stel.” Pleks dat hy hom op die trefkrag van God se Woord beroep het, het hy hom gewend tot sentimentele godsdiensemosie in ’n vrugtelose poging om verlore Katolieke terug te win.
Gevolglik het Johannes Paulus II, soos in byna al sy reise, sy toevlug geneem tot sy Trinitaries-gegronde fiksasie—die verering van Maria, die “Moeder van God”. In sy openingsrede het hy gesê: “Die Pous kom om hom neer te buig voor die kragtige beeld van die Maagd van Guadalupe om haar moederlike hulp en beskerming op die pouslike bediening af te smeek . . . en om die toekoms van die Latyns-Amerikaanse evangelisasie in haar hande te lê.”
Sommige vra hulle egter af of hierdie boodskappe wat deur die pous uitgespreek is inderdaad op evangelisasie ingestel was. Sommige mense is weliswaar deur die teenwoordigheid en woorde van die pous meegevoer, maar ander is van mening dat die hoogste outoriteit van die kerk meer oor die ekonomie, politiek en menseregte gesê het en baie min oor God se Woord. Dit is moontlik waarom die dagblad El Universal van 8 Mei 1990 verklaar het: “Denkende persone wonder of Mexikaanse Katolisisme wel die ryk voordeel sal maai wat hulle uit die Pous se tweede besoek sou kon verkry”, en of dit, soos in die geval van sy eerste besoek, geen noemenswaardige invloed op die verloop van Katolieke lewe sal hê nie.
Sal die geestelike behoeftes van die mense bevredig word? Honderdduisende opregte Mexikane vind reeds geestelike bevrediging deur die evangelisasiewerk van Jehovah se Getuies. Hierdie mense se “dors na God”, om die pous se woorde te gebruik, word bevredig deurdat hulle ’n juiste kennis van die ware God, Jehovah, en van sy Seun, Christus Jesus, uit die Bybel opdoen. In omgang met meer as 8000 gemeentes van Jehovah se Getuies in Mexiko stel hulle hul vertroue, nie in die mens se valse beloftes nie, maar in God se belofte van sy Koninkryksheerskappy vir die mensdom op ’n paradysaarde.—Mattheüs 6:9, 10; Johannes 17:3; Openbaring 21:1-4.
[Prente op bladsy 15]
Pous Johannes Paulus II word deur die president van Mexiko, Carlos Salinas de Gortari, verwelkom
Verkopers met “Pous Johannes Paulus II”-aandenkings