Slaan ag op die liggaam se waarskuwings

Deur Ontwaak!-medewerker in Ierland

DIE ondervinding was skrikwekkend en pynlik vir Una en haar man, Ron. Een koue nag in Januarie het Una flou geword. Ron het die dokter ontbied, wat gedink het dat die probleem moontlik ’n hormoonwanbalans is wat haar eierstokke aantas, en hy het haar hospitaal toe gestuur. Ron het sy vrou—wat aan die bloei was en verskriklike pyn verduur het—oor hobbelrige, donker bergpaaie na ’n hospitaal 80 kilometer daarvandaan geneem.

Daardie hospitaal kon die probleem egter nie behandel nie, en sy is gevolglik na ’n groter, moderner hospitaal daar naby oorgeplaas. Daar het sy ’n geslaagde operasie ondergaan en mooi herstel.

Ron en Una is die hospitaalpersoneel dankbaar vir die vaardigheid en versorging wat Una se lewe gered het. Terwyl hulle die narkotiseur bedank het, het hy gesê hoe bly hy is dat alles goed afgeloop het. Toe het hy ’n interessante opmerking gemaak: “Baie min ginekologiese ongesteldhede ontstaan skielik. Die meeste waarsku jou lank vooruit.” Wat het hy bedoel?

Waarskuwingstekens

Una verduidelik dat sy twee jaar vantevore probleme gehad het. Gedurende menstruasie het die bloed gevloei net wanneer sy iets inspannends gedoen het, en dan was dit merendeels klonte. Sy sê: “Ek moes dokter toe gegaan het, maar ek het my nie daaraan gesteur nie en gedink dat ek miskien vroeg deur die menopouse gaan. Maar toe, in Januarie, het my maandstonde ná twee dae opgehou en drie dae later het dit weer begin met ’n baie swaar vloeiing en groot klonte. Ek was nie werklik bekommerd nie, maar op die tweede dag het ek so siek gevoel dat ek bed toe moes gaan. Maar ons het steeds nie ’n dokter ontbied nie. Dit was daardie nag wat ek inderhaas hospitaal toe geneem moes word.”

Kon sy voorkom het dat haar ondervinding in ’n lewensgevaarlike noodgeval ontwikkel? Una dink dat sy dit moontlik kon gedoen het as sy geweet het waarna sy moes oplet en as sy onmiddellik iets daaromtrent gedoen het. Ongelukkig, sê sy, “het ek, soos baie vroue, altyd enigiets wat met menstruasie te doen het as onbelangrik afgemaak en dit nie ernstig opgeneem nie”. Maar in werklikheid was Una se simptome tipies van eierstoksiekte wat inderdaad onmiddellik aandag moes geniet.

Vroue van baarsame leeftyd het elke maand ’n aanduiding van hulle algemene gesondheid: die natuurlike menstruasieproses. Enige noemenswaardige onreëlmatigheid is in werklikheid ’n waarskuwingsteken. In sommige gevalle kan die versuim om op die waarskuwing ag te slaan die verskil beteken tussen roetinedoktersbehandeling en chirurgie.

Waarom word hierdie tekens dan dikwels geïgnoreer of as onbelangrik afgemaak? In baie gesinne is dit die vrou wat die gesin se dieet uitwerk, medisyne uitdeel en omsien na die gesin se higiëne. Gevolglik veronagsaam sy moontlik haar eie probleme. Miskien is sy, soos in Una se geval, onseker oor wat haar simptome beteken. Of dit kan wees dat daar min geld vir gesondheidsorg is en sy eers haar kinders of haar man versorg in die hoop dat haar eie probleem vanself sal verdwyn. Sy is dalk bang en verkies haar huidige ongerief bo ’n denkbeeldige hospitaaltrauma. Sy is moontlik ook ’n werkende moeder en kan nie of is nie bereid om ter wille van haar eie gesondheid verlof te neem nie.

In baie gevalle, sê dokters, word ’n vrou gelos om haar alleen oor haar gesondheidsprobleme te kwel. Haar man is dalk nie baie besorg oor “vroueprobleme” nie. Mans wat hulle vrouens liefhet, sal hulleself egter op die hoogte bring van sulke dinge sodat hulle na die welsyn van hulle vrouens kan omsien. Die Bybel spoor mans aan: “Elkeen van julle [moet] ook afsonderlik sy eie vrou liefhê net soos homself” (Efesiërs 5:28, 33). Hoe kan mans en ouers hulle vrouens en dogters derhalwe help om onnodige noodgevalle te vermy?

Wees op die uitkyk na tekens

Wees wakker vir ongewone voorvalle wat dalk waarskuwingstekens is. Daar moet byvoorbeeld werk gemaak word van onreëlmatige bloeding en afskeiding, hoewel dit nie noodwendig met pyn gepaard gaan nie.a Daar moet ook werk gemaak word van buitengewone moegheid, swaar bloedverlies en urineringsprobleme. Dit kan simptome wees van fibroïede, wat makliker behandel kan word as dit vroegtydig ontdek word.

Voortdurende rugpyn, ’n gevoel van drukking in die vagina of verlies van urine gedurende inspanning moet nie geïgnoreer word nie. Dit kan tekens wees van ’n toestand wat in die vroeë stadium deur middel van oefening reggestel kan word, maar wat later chirurgie kan vereis.b

Behalwe om ag te slaan op sulke simptome, is dit verstandig vir vroue oor 25 om ’n gereelde mediese ondersoek te laat doen, waartydens veral die borste en die buik- en bekkenorgane ondersoek word. Dit kan elke twee jaar gedoen word of so dikwels as wat dit nodig is na aanleiding van ’n vrou se familie- en persoonlike gesondheidsgeskiedenis.

Gedurende daardie spesiale tye

Hou ook in gedagte die drie stadiums in ’n vrou se lewe wanneer dié wat haar liefhet spesiale aandag aan haar moet gee: menarg (wanneer ’n meisie begin menstrueer); parturisie (bevalling) en menopouse (wanneer menstruasie ophou). Gedurende elk van hierdie stadiums kan situasies ontstaan waarin ’n noodgeval voorkom kan word deur onmiddellik mediese hulp of behandeling te kry.

MENARG: Jong meisies moet gesondheidsvoorligting ontvang sodat hulle kan verstaan hoe hulle liggaam werk en hulle nie in die duister verkeer wanneer hulle begin menstrueer nie. Ouers, veral ma’s, moet eerlike en openhartige besprekings met hulle dogters hê. As daar ’n probleem is, moet meisies nie oningelig wees sodat hulle uit bedeesdheid bly wonder wat verkeerd geloop het of voel dat hulle gedurende daardie tyd van die maand swaar menstruasie of baie pyn moet verduur nie. Indien hulle ouers nie kan help nie, kan ’n ouer vriendin dalk raad gee oor gepaste mediese behandeling.

Hoe kan ’n jong vrou weet of haar maandstonde normaal is? In dieselfde persoon kan maandstondes baie wissel. Onreëlmatighede in menstruasie is algemeen in die eerste ses maande tot een jaar (of selfs twee jaar in sommige gevalle) ná menarg en word gewoonlik deur geringe hormoonveranderinge veroorsaak. Indien daar ná hierdie vroeë jare soms veranderinge in die duur van die menstruasiesiklus of in die bloeding self voorkom, word dit as normaal beskou. Groter veranderinge as dit kan ’n waarskuwingsteken wees dat ’n mediese ondersoek nodig is.

Dieet is ’n deel van gesondheidsopvoeding. Prulkos, wat smaak eerder as voedingswaarde beklemtoon, en oormatige besorgdheid oor gewig veroorsaak dikwels dat tienermeisies nie genoeg van baie voedingstowwe, veral kalsium en yster, inkry nie. Jong vroue wat nog nie gereelde ovulasiesiklusse het nie, verloor dikwels gedurende menstruasie meer bloed as wat gewoonlik die geval is, en dit verhoog die behoefte aan yster. Dit is dus baie belangrik om gebalanseerde maaltye te eet en te veel hoogs geprosesseerde voedsel te vermy. Soms word ysteraanvullers aanbeveel.

PARTURISIE: Verloskundiges beveel aan dat swanger vroue ’n voorgeboortelike ondersoek vroeg in hulle swangerskap ondergaan. Hulle kan die bloed toets om te sien of yster- of foliensuuraanvullers dalk nodig is. Aangesien ’n swanger vrou meer geneig is om te bloei, is dit selfs belangriker om op waarskuwingstekens ag te slaan.

Selfs die geringste bloeding gedurende swangerskap verg ’n mediese ondersoek. Ander gevaartekens gedurende hierdie tyd is pyn in die lende, bloed in die urine en pynlike urinering. Maar enige onreëlmatighede of simptome moet dadelik aan die verloskundige gemeld word. Wanneer daar ’n tekort aan geld is, het ’n man ’n spesiale verantwoordelikheid om om te sien na die gesondheid en lewe van die een met wie hy “een vlees” geword het, en hy moet nie toelaat dat haar lewe in gevaar gestel word nie.—Mattheüs 19:5, 6; Efesiërs 5:25.

MENOPOUSE: Dit is die mediese term vir die normale, algehele einde van die menstruasiesiklus. Hierdie tyd staan ook bekend as die klimakterium, of oorgangsleeftyd, en is ’n natuurlike stadium in ’n vrou se lewe. In ’n algemener sin het dit ook die betekenis aangeneem van die maande of selfs jare voor en na hierdie natuurlike gebeurtenis. Baie vroue ondervind ongerieflike fisiese simptome gedurende hierdie tyd—soos onreëlmatige menstruasie en warmgloede—maar dit sal eindelik ophou. As daar langdurige of uitermatige bloeding of nog ’n maandstonde voorkom ses maande of meer na wat oënskynlik die laaste was, moet ’n dokter dadelik gespreek word.

Alle noodgevalle kan weliswaar nie voorkom word nie. “Tyd en onvoorsiene gebeurtenis” tref ons almal (Prediker 9:11, NW). Maar soos die narkotiseur vir Una gesê het: “Min ginekologiese ongesteldhede ontstaan skielik.” Goeie gesondheidsopvoeding en ’n bewustheid van hoe die liggaam se meganismes werk, kan ’n vrou teen ’n moontlike ginekologiese noodgeval beskerm. Dit is beter om ’n noodgeval te voorkom as om die waarskuwings te ignoreer totdat ’n krisis ontstaan. Vrouens en mans, slaan derhalwe ag op die liggaam se waarskuwingstekens!

[Voetnote]

[Prent op bladsy 23]

’n Simpatieke man kan sy vrou help om ag te slaan op haar liggaam se waarskuwings