Japannese tuine—die natuur in miniatuur

Deur Ontwaak!-medewerker in Japan

WANNEER jy by jou venster uitkyk, sien jy die oseaan, omraam deur wit sand en donkergroen dennebome. Wanneer jy op jou stoep staan, sien jy majestueuse berge en verruklike watervalle. So ver as wat jy kan sien, is alles op jou erf. ’n Onbereikbare droom vir gewone mense? Nee, nie as jy ’n Japannese tuin het nie. Om die natuur in miniatuur te dupliseer, verwesenlik hierdie oënskynlik onmoontlike droom.

Om die indruk van natuurlike prag te skep, word rotse, water, plante en soms sand gebruik. ’n Bietjie verbeelding is natuurlik nodig, maar wanneer die verhoudinge reg is, word wonderlike illusies geskep. ’n Poel stel die oseaan of ’n meer voor en die stapklippe die eilande. Groot rotse word berge en die water wat tussen die rotse vloei die watervalle.

Die bome wat in ’n Japannese tuin gebruik word

Aangesien groen merendeels in Japan se natuurlike natuurskoon aangetref word, word meer bome as blomme in die tuin gebruik. Die bome word nie sommer op enige plek geplant en toegelaat om wild te groei nie. Hulle spasiëring word bereken, en hulle groei word beperk. Bome speel inderdaad ’n belangrike rol. Hulle skep ’n rustige atmosfeer wat kenmerkend is van Japannese tuine.

Getinte boomsoorte word gebruik, maar nie te veel nie. Hulle gee van seisoen tot seisoen afwisselende kleur aan die tuin. Die pruim, kersie en magnolia word tydens die vroeë lente vir kleur gebruik. In April en Mei verleen helder asaleabloeisels ’n tikkie feestelikheid aan die andersins rustige atmosfeer. Die asaleas word gewoonlik in ronde, gladde balle, groot en klein, gesnoei. In die herfs versprei die Japannese esdoring sy vlammende rooi skakerings. Groen kom nietemin merendeels in ’n Japannese tuin voor.

Sierlike bamboesbosse dra tot die Oosterse atmosfeer by. Sipresse en seders word in lae en rond gesnoei en vorm die buiterand van die tuin. Die Japannese hulsboom (inoe-tsoege) is ’n veelsydige gunsteling, aangesien dit so baie moontlikhede inhou. Jy kan hulsbome vind wat in die vorm van ’n troukoek, ’n skilpad of ’n kraanvoël wat op een been staan, gesnoei is. Maar van al die bome wat in die tuin gebruik word, word die statige denneboom verreweg die meeste gebruik.

Die vorming en versorging van die bome

Van al die verskillende soorte Japannese dennebome word die swart- en die rooiden meestal vir vorming gebruik. Die swartden word die “manlike” spesie genoem en die rooiden die “vroulike” omdat hulle onderskeidelik gehard en sag is. Van die twee is die swartden vanweë sy stewige bou dié een wat makliker is om te kweek en te vorm. Kom ons neem die dennebome as voorbeeld en kyk hoe die bome in ’n Japannese tuin gevorm en versorg word.

’n Tuinier sal sy werk by die jong boompies begin. Hy sal die boompies ondersoek om te sien in watter rigting hulle geneig is om te groei en hulle dan versigtig tot ’n aantal gewilde style vorm. Hy kan die boompie skuins laat groei sodat dit ’n lieflike verwelkomingsdenneboog oor ’n hek vorm. Of hy kan ’n ontwerp probeer waar hy die takke laat afhang sodat dit soos ’n waterval lyk. Hy kan dit ook formeel laat regop staan. Hoe kry die tuinier die vorm en grootte wat hy wil hê?

Hy kan sy boompie skuins plant en bamboespale as dwarsstukke gebruik. Hy maak rame of stutte en sywaarts geplaaste bamboespale aan die boom vas met swart tou wat van palmbas gemaak is en teen verrotting bestand is. “Die tou”, verduidelik ’n tuinier in wie se familie daar al vier geslagte lank tuiniers is, “word van tyd tot tyd vervang sodat dit nie lelike merke op die takke agterlaat nie.” Die pale word ’n jaar of twee in hierdie posisie gehou totdat die boompie sy nuwe vorm sonder hulle sal behou.

Dan kom die geheim van boomvorming—die snoei daarvan. “Die tuinier probeer die gulde middeweg vind tussen blare en takke wat op ’n niksseggende, wilde en wanordelike manier groei en dié wat tot die punt gesnoei word waar die mens se oorheersing te ooglopend is”, sê die boek Japanese Gardens for Today. Hy probeer die mooiste dele van ’n boom beklemtoon deur alles af te snoei wat afbreuk doen aan die boom se voorkoms. Wil hy hê die boom moet sy takke in een rigting uitsprei? Dan snoei hy die vertikale takke. Die voedende sap sal gevolglik na die sytakke toe gaan en die boom se vorm sodoende verander.

Maar meer is nodig. Elke lente word die nuwe lote se punte afgebreek. Dit laat ongeveer 25 millimeter van die bot aan die punt van elke takkie agter om die groei van die takke te beperk. Jaar oue dennenaalde word ook in September met die hand afgepluk. Dit verleen daardie swewende, vlerkvormige voorkoms aan Japannese dennebome.

Wanneer dennebome goed versorg word, kan hulle honderde jare oud word. Om te verseker dat hulle ’n lang lewe sonder siektes sal hê, moet die tuinier gedurig daaraan werk om hulle gesond te hou. Een merkwaardige manier waarop hy dit doen, is deur ’n strooimat aan ’n gedeelte van die boomstam vas te bind. Namate die winter nader kom, soek goggas wat in die boom is warmte op en kom hulle dus af en gaan nestel hulle hulle met hulle eiers in die strooi. In die middel van die winter, voordat die warm lentedae die insekte kan laat uitkom, word die mat verwyder en saam met die goggas verbrand. Wanneer die strooimat om die volle lengte van ander bome, soos palms, gedraai word, beskerm dit die bome teen sneeu en ryp. Die swierige strooiuitrusting hou nie net die bome warm nie, maar verleen ook kleur aan die vaal winterlandskap.

Die hele proses is ’n kuns wat nie maklik bemeester of nagevolg kan word nie. Om party van hierdie langlewende bome te versorg, verg inderdaad geslagte van tuiniers.

Gesinne se tuine

Japannese gesinne se tuine het, in vergelyking met die swieriger tuine in openbare plekke, ’n informeler en intiemer atmosfeer. Daar is nimmereindigende geleenthede om groenigheid volgens persoonlike smaak en verbeeldingskrag te meng en te pas.

Party gesinne gebruik groot rotse en klein boompies om hulle eie miniatuurbergtoneel met ’n stromende waterval of ’n rustig kronkelende stroompie te skep. Selfs al het die huis net ’n klein stukkie tuin wat in ’n hoekie weggesteek is, kan dieselfde beginsels van miniaturisasie toegepas word wat in groter tuine gebruik word. En met behulp van kundig gesnoeide bome, siedaar! die illusie is voltooi.

Waar jy ook al op aarde mag woon, dieselfde beginsels wat gebruik word om pragtige Japannese tuine te skep, kan die prag van die natuur tot binne-in jou tuin bring.

[Prent op bladsy 26]

Kersiebome verleen kleur in die lente

[Prent op bladsy 26]

Bome word in verskillende vorms gesnoei