Kroonkraanvoëls—kleurvolle gekuifde dansers
DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN KENIA
DIE kroonkraanvoël is een van die pragtigste voëls ter wêreld. Dit is ’n statige voël met subtiele kleure en ’n uitsonderlike vorm. Hy is meer as ’n meter hoog, het ’n groot vlerkspan en ’n delikate, lang nek, wat ook kenmerkend is van ander soorte kraanvoëls.
Die mannetjie- en wyfiekroonkraanvoël lyk eenders. Die donker rugvere vorm ’n aantreklike rand om die spierwit vlerkvere wat aan weerskante van die voël afloop en naby die stert goudkleurig word. Ander vlerkvere is ’n ryk rooibruin.
Die kroonkraanvoël het ’n lieflike gesig. Sy wange is ivoorkleurig en word omsluit deur sagte, donker kopvere op die kroon en keel. Die oë is ’n pragtige ligblou. Van die swart keelvere hang ’n lang, helderrooi lel, wat soos ’n skarlaken hangertjie swaai wanneer die kraanvoël sy nek horisontaal uitstrek. Sy opvallendste kenmerk is die sierlike kuif van dun, goue kopvere wat ’n uitsonderlike simmetriese kroon vorm. Hierdie skitterende, dun vere het ’n goue skynsel wanneer die son se strale daarop skyn. Al hierdie treffende, kontrasterende kleure word op twee lang, slank, swart bene gebalanseer.
Die trompetagtige roep van die kroonkraanvoël is een van die onvergeetlike geluide van Afrika: O-wahng! O-wahng! O-wahng! Hierdie harde roep kan oor groot afstande gehoor word. Twee kraanvoëls sal dikwels saam roep terwyl hulle na of van die bome waarin hulle slaap, vlieg. Gedurende sekere tye van die jaar kom kroonkraanvoëls bymekaar en is daar soms tot 30 voëls, wat ’n lawaai opskop wat ’n plesier is om na te luister.
Ouersorg
Kroonkraanvoëlpare bly blykbaar lewenslank bymekaar. Hulle word in baie dele van Oos-Afrika aangetref, veral in moerasse en vleierige gebiede, waar hulle nes bou en hulle kleintjies grootmaak. Die nes is ’n groot keëlvormige hoop gras en riete wat ’n platform voorsien waarop die wyfie twee of drie groot, blougroen eiers lê. Die mannetjie en wyfie maak beurte om op die eiers te sit, en binne ’n maand broei die kuikens uit. Die ouers werk saam om hulle donserige kleintjies te voed en te versorg, en hulle sal hulle kuikens vreesloos beskerm.
Die kroonkraanvoël se dieet bestaan hoofsaaklik uit insekte, paddas, klein slange en sade. Hulle stamp met hulle lang, skraal bene en hulle groot voete op die grond en speel dan gou-gou klaar met enige diertjies wat uit die gras skarrel.
Voëlballet
Kroonkraanvoëls is entoesiastiese en vermaaklike dansers. Hulle klap hulle groot kleurvolle vlerke en lig hulleself reguit in die lug op, en dan daal hulle stadig neer asof hulle ’n valskerm aan het. Met grasieuse spronge hardloop hulle om hulle maat en beweeg hulle hulle kop met vinnige, snaakse rukbewegings op en af. Terwyl hulle hulle groot vlerke oopsprei, staan hulle penorent en vertoon hulle die pragtige kleure van hulle vlerkvere.
Soms sal ’n kraanvoëlpaar elegante draaie met hulle nek maak en mekaar in die oë kyk. Met hulle snawels teen mekaar maak hulle ’n reeks lae, dreungeluide asof hulle vir mekaar ’n serenade sing. Hulle staan dan weer orent en sit hulle ingewikkelde voëlballet voort.
Die stryd om te oorleef
Kroonkraanvoëls is redelik verdraagsaam teenoor mense en word maklik mak gemaak. Weens hulle verruklike kleure en vorm, asook hulle vermaaklike dansvertonings is hulle gewild in dieretuine en gesog onder mense wat hulle privaat eiendomme en tuine wil versier. Aangesien daar so ’n groot vraag na hulle is, is dit nie verbasend dat hulle getalle afneem nie. Verdere druk word op die kroonkraanvoël geplaas weens die drooglegging van vleilande en die gebruik van gif en insekdoders wat mere en strome besoedel.
Dit sal hartseer wees as die dag sou aanbreek wanneer die skouspelagtige kroonkraanvoël nie meer gesien en gehoor word nie. Maar die Bybel beloof dat die hele aarde binnekort nuut gemaak sal word. (Vergelyk 2 Petrus 3:13.) Dan sal al die aarde se inwoners hulle vir ewig verlustig in die meesterlike skeppingsvermoë van die Goddelike Maker, Jehovah God, en in sy kleurvolle gekuifde dansers.