Waarom slaan mans aan vroue?

PARTY deskundiges sê dat die kanse groter is dat vroue doodgemaak sal word deur die man met wie hulle saamlewe as deur alle ander soort misdadigers gesamentlik beskou. In ’n poging om huweliksgeweld teë te werk, is talle studies al gedoen. Watter soort man slaan sy vrou? Watter soort kinderlewe het hy gehad? Was hy gewelddadig gedurende die hofmakery? Hoe reageer die vroueslaner op behandeling?

Een ding wat deskundiges agtergekom het, is dat nie alle vroueslaners dieselfde is nie. Aan die een kant kry jy ’n man wat net af en toe gewelddadig raak. Hy gebruik nie ’n wapen nie en het nie sy vrou in die verlede mishandel nie. Gewelddadigheid is strydig met sy geaardheid en word blykbaar deur eksterne faktore beïnvloed. Aan die ander kant kry jy ’n man wat sy vrou gereeld slaan. Hierdie mishandeling hou aan, en daar is min, indien enige, tekens van berou.

Maar die feit dat daar verskillende soorte vroueslaners is, beteken nie dat party vorme van vroueslanery nie ernstig is nie. Trouens, enige fisiese mishandeling kan beserings—selfs die dood—tot gevolg hê. Die feit dat een man nie so gereeld of nie so erg gewelddadig raak soos ’n ander nie, maak dit dus nie verskoonbaar nie. Daar bestaan eenvoudig nie iets soos “aanvaarbare” vroueslanery nie. Maar watter faktore kan daartoe aanleiding gee dat ’n man die vrou wat hy beloof het om vir die res van sy lewe lief te hê, fisies mishandel?

Die gesinsagtergrond

Dit is nie verbasend nie dat etlike mans wat vroue fisies mishandel, self grootgeword het in gesinne waar daar gesinsgeweld was. “Die meeste vroueslaners het in huise grootgeword waar daar ‘gevegsones’ was”, skryf Michael Groetsch, wat al meer as twee dekades lank navorsing oor huweliksgeweld doen. “As babas en jong kinders het hulle in ’n vyandige milieu grootgeword waar emosionele en fisiese geweld ‘normaal’ was.” Volgens een deskundige kan ’n seun wat in so ’n milieu grootword, “baie vroeg in sy lewe deur sy vader se minagting vir vroue beïnvloed word. Die seun leer dat ’n man altyd in beheer van vroue moet wees en dat ’n mens daardie beheer kan kry deur hulle bang te maak, seer te maak en te verneder. Terselfdertyd leer hy dat die een manier waarop hy beslis sy vader se goedkeuring kan verkry, is om op te tree soos sy vader optree.”

Die Bybel maak dit duidelik dat die gedrag van ’n ouer ’n groot uitwerking op ’n kind kan hê, hetsy goed of sleg (Spreuke 22:6; Kolossense 3:21). Die gesinsmilieu waarin ’n man grootgeword het, gee hom natuurlik nie ’n verskoning om ’n vroueslaner te wees nie, maar dit kan help verduidelik waar sy gewelddadige geaardheid vandaan kom.

Die invloed wat kultuur het

In sommige lande word vroueslanery as aanvaarbaar, selfs normaal, beskou. “In baie gemeenskappe glo mense vas dat die man die reg het om sy vrou te slaan of fisies te intimideer”, sê ’n verslag van die Verenigde Nasies.

Selfs in lande waar sulke mishandeling as onaanvaarbaar beskou word, tree baie persone gewelddadig op. Die onredelike denke van party mans in hierdie verband is skokkend. Volgens die Weekly Mail and Guardian het ’n studie in die Kaapse Skiereiland bevind dat die meeste mans wat beweer het dat hulle nie hulle vrou mishandel nie, gemeen het dat dit in orde is om ’n vrou te slaan en dat sulke gedrag nie op geweld neerkom nie.

Blykbaar begin so ’n verwronge beskouing dikwels gedurende iemand se kinderjare. In Brittanje het ’n studie byvoorbeeld getoon dat 75 persent van 11- en 12-jarige seuns gevoel het dat ’n man maar ’n vrou kan slaan as sy hom kwaad maak.

Geen verskoning vir vroueslanery nie

Die voormelde faktore help miskien om te verduidelik waarom huweliksgeweld voorkom, maar dit is geen verskoning daarvoor nie. Eenvoudig gestel, vroueslanery is ’n ernstige sonde in God se oë. In sy Woord, die Bybel, lees ons: “Mans [behoort] hulle vrouens lief te hê soos hulle eie liggame. Hy wat sy vrou liefhet, het homself lief, want geen mens het nog ooit sy eie vlees gehaat nie; maar hy voed en koester dit, soos die Christus ook met die gemeente doen.”—Efesiërs 5:28, 29.

Die Bybel het lank gelede voorspel dat baie mense gedurende “die laaste dae” van hierdie stelsel van dinge “sonder natuurlike geneentheid” en “wreedaardig” sal wees (2 Timoteus 3:1-3). Die algemeenheid van huweliksgeweld is net nog ’n aanduiding dat ons juis in dié tydperk lewe waarvan hierdie profesie praat. Maar wat kan gedoen word om die slagoffers van fisiese mishandeling te help? Is daar enige hoop dat vroueslaners hulle gedrag kan verander?

[Lokteks op bladsy 5]

“Iemand wat sy vrou aanrand, is skuldig aan dieselfde misdaad as iemand wat ’n vreemdeling met die vuis slaan.”—When Men Batter Women

[Venster op bladsy 6]

Machismo ’n Wêreldwye probleem

Latyns-Amerika het die woord “machismo” by ons bekend laat word. Dit verwys na aggressiewe manlike trots en impliseer ’n gewelddadige houding teenoor vroue. Maar machismo is geensins tot Latyns-Amerika beperk nie, soos die volgende berigte toon.

Egipte: ’n Drie maande lange studie in Aleksandrië het aan die lig gebring dat gesinsgeweld die vernaamste oorsaak van beserings by vroue is. Dit is die rede vir 27,9 persent van al die besoeke wat vroue aan plaaslike traumadienste maak.—Résumé 5 van die Vierde Wêreldkonferensie oor Vroue.

Thailand: In Bangkok se grootste voorstad word 50 persent van getroude vroue gereeld geslaan.—Pasifiese Instituut vir Vrouegesondheid.

Hongkong: “Die aantal vroue wat sê dat hulle al deur hulle man geslaan is, het in die afgelope jaar met meer as 40 persent gestyg.”—South China Morning Post, 21 Julie 2000.

Japan: Die aantal vroue wat ’n heenkome by tehuise soek, het van 4 843 in 1995 tot 6 340 in 1998 gestyg. “Sowat ’n derde het gesê dat hulle ’n heenkome soek weens die gewelddadige gedrag van hulle man.”—The Japan Times, 10 September 2000.

Brittanje: “Elke ses sekondes word iemand êrens in Brittanje in ’n huis verkrag, aangerand of met ’n mes gesteek.” Volgens ’n verslag van Scotland Yard “ontvang die polisie elke dag 1 300 oproepe van slagoffers van gesinsgeweld—meer as 570 000 per jaar. Een-en-tagtig persent daarvan is vroue wat deur mans aangerand is.”—The Times, 25 Oktober 2000.

Peru: Sewentig persent van alle misdade wat by die polisie aangegee word, hou verband met vroue wat deur hulle man geslaan is.—Pasifiese Instituut vir Vrouegesondheid.

Rusland: “In een jaar is 14 500 Russiese vroue deur hulle man doodgemaak, en nog 56 400 is vermink of ernstig beseer weens gesinsgeweld.”—The Guardian.

China: “Dit is ’n nuwe probleem. Dit neem vinnig toe, veral in stedelike gebiede”, sê professor Tsjen Jijoen, direkteur van die Jingloen-gesinsentrum. “Druk van bure hou gesinsgeweld nie meer teë nie.”—The Guardian.

Nicaragua: “Geweld teen vroue in Nicaragua neem toe. Volgens een opname is 52 persent van vroue in Nicaragua gedurende verlede jaar alleen deur hulle man aan die een of ander vorm van gesinsgeweld onderwerp.”—BBC News.

[Venster op bladsy 7]

Waarskuwingstekens

Volgens ’n studie wat deur Richard J. Gelles aan die Universiteit van Rhode-eiland, VSA, gelei is, dien die volgende as waarskuwingstekens van fisiese en emosionele mishandeling in ’n gesin:

1. Die man was voorheen verantwoordelik vir gesinsgeweld.

2. Hy is werkloos.

3. Hy gebruik dwelms ten minste een maal per jaar.

4. Toe hy nog in die huis was, het hy gesien hoe sy pa sy ma slaan.

5. Die paartjie is nie getroud nie; hulle bly saam.

6. As hy ’n werk het, verdien hy maar min.

7. Hy het nie sy hoërskoolopleiding voltooi nie.

8. Hy is tussen 18 en 30.

9. Een of albei ouers is gewelddadig teenoor kinders in die huis.

10. Die inkomste is onder die armoedegrens.

11. Die man en vrou kom uit verskillende kulture.

[Prent op bladsy 7]

Gesinsgeweld kan ’n negatiewe uitwerking op kinders hê