Moeders wat die uitdagings die hoof bied
VANDAG is dit ’n groot uitdaging vir baie moeders om sekulêr te werk sodat hulle finansieel vir hulle gesin kan help sorg. Verder moet party dalk, om watter rede ook al, hulle kinders sonder iemand anders se hulp grootmaak.
Margarita is ’n enkelmoeder in Mexiko wat twee kinders alleen grootmaak. “Dit is moeilik om hulle sedelik en geestelik op te voed”, sê sy. “My tienerseun het eenkeer halfdronk van ’n partytjie af gekom. Ek het hom gewaarsku dat ek hom nie in die huis sou toelaat as dit weer gebeur nie. Toe dit weer gebeur, het ek hom dus uitgesluit, al was dit vir my baie moeilik. Gelukkig het hy dit nie weer gedoen nie.”
Kort daarna het Margarita die Bybel begin studeer, wat haar gehelp het om sedelike waardes by haar kinders in te skerp. Nou dien albei van hulle as voltydse bedienaars van Jehovah se Getuies.
Wanneer mans in ’n ander land gaan werk
Baie mans in minder ontwikkelde lande trek na welvarender lande om werk te kry, en hulle laat hulle vrou agter om die kinders groot te maak. Laxmi, ’n moeder in Nepal, sê: “My man is al sewe jaar uit die land. Die kinders is minder gehoorsaam aan my as aan hulle pa. As hy gereeld hier was om die leiding te neem, sou dit makliker gewees het.”
Maar ondanks die probleme bied Laxmi die uitdagings die hoof. Omdat haar opvoeding beperk is, het sy gereël dat haar ouer kinders private onderrig kry om hulle met hulle skoolwerk te help. Maar sy skenk veral aandag aan hulle geestelike opvoeding deur ’n weeklikse Bybelstudie met hulle te hou. Sy bespreek daagliks ’n Bybelteks met hulle en neem hulle gereeld na Christelike vergaderinge.
Moeders met ’n beperkte opvoeding
In sommige lande is die betreklik hoë ongeletterdheidsyfer onder vroue nóg ’n uitdaging. Die ongunstige posisie waarin ’n ongeletterde moeder haar bevind, word toegelig deur die voorbeeld van Aurelia, ’n Mexikaanse moeder van ses. Sy verduidelik: “My ma het altyd gesê dat vroue nie veronderstel is om skool te gaan nie. Ek het dus nie geleer om te lees nie en kon nie my kinders met hulle huiswerk help nie. Dit het my ontstel. Maar aangesien ek nie wou hê dat hulle soos ek moes ly nie, het ek hard gewerk sodat hulle ’n opvoeding kon kry.”
’n Moeder kan ’n groot invloed op haar kinders hê, al het sy net ’n beperkte opvoeding. Die gesegde is waar: “Lei vroue op en jy lei dié op by wie mans hulle opvoeding ontvang.” Bishnu, ’n moeder in Nepal wat drie seuns het, was eens ongeletterd, maar haar begeerte om Bybelwaarhede te leer en dit aan haar kinders oor te dra, het haar beweeg om ’n daadwerklike poging aan te wend om te leer lees en skryf. Sy het gesorg dat haar kinders hulle huiswerk doen, en sy het gereeld na hulle skool toe gegaan om hulle werk met hulle onderwysers te bespreek.
Wat hulle geestelike en sedelike opvoeding betref, sê Bishnu se seun Silash: “Waarvan ek die meeste in haar onderrigting gehou het, was dat sy Bybelse voorbeelde gebruik het om ons reg te help as ons foute gemaak het. Hierdie metode was doeltreffend en het my gehelp om die raad te aanvaar.” Bishnu het haar seuns suksesvol opgevoed, en al drie van hulle is godvresende jong manne.
Antonia, ’n moeder in Mexiko wat twee kinders grootmaak, sê: “Ek het net laerskool toe gegaan. Ons het in ’n afgeleë dorpie gewoon, en die naaste hoërskool was baie ver daarvandaan. Maar ek wou hê dat my kinders ’n beter opvoeding as ek moes kry, en ek het dus baie tyd aan hulle gewy. Ek het hulle geleer om te lees en skryf en om somme te maak. My dogter kon haar naam spel en al die letters van die alfabet skryf voordat sy skool toe is. My seun kon goed lees teen die tyd dat hy kleuterskool toe is.”
Toe Antonia gevra is wat sy gedoen het om hulle geestelik en sedelik op te voed, het sy verduidelik: “Ek het hulle Bybelverhale geleer. Voordat my dogter kon praat, kon sy Bybelverhale deur middel van gebare vertel. Toe my seun vier was, het hy sy eerste Bybelleestoewysing by ons Christelike vergaderinge behartig.” Talle moeders met ’n beperkte opvoeding bied die uitdagings as opvoeders suksesvol die hoof.
Die stryd teen skadelike gebruike
Onder die Tzotzil van Mexiko is dit gebruiklik om dogters op 12- of 13-jarige ouderdom as ’n huweliksmaat aan ’n man te verkoop. Dikwels word meisies aan ’n man verkoop wat heelwat ouer as sy is en ’n tweede of derde vrou wil hê. As die man nie met die meisie tevrede is nie, kan hy haar terugneem en sy geld terugkry. Hierdie gebruik is beoefen waar Petrona grootgeword het. Haar moeder is as kind verkoop, het ’n baba gehad en is toe geskei—alles teen die tyd dat sy 13 was! Daardie eerste kind het gesterf, en daarna is Petrona se moeder nog twee keer verkoop. Altesaam het sy agt kinders gehad.
Petrona wou so ’n lewe vermy en verduidelik hoe sy dit gedoen het: “Toe ek laerskool klaargemaak het, het ek vir my ma gesê dat ek nie wou trou nie maar verder wou skoolgaan. My ma het vir my gesê dat sy niks daaromtrent kon doen nie en dat ek met my pa moes praat.”
“Ek gaan ’n man vir jou vind”, het my pa vir my gesê. “Jy kan Spaans praat. Jy kan lees. Wat wil jy meer hê? As jy verder wil skoolgaan, sal jy self daarvoor moet betaal.”
“En dit is toe wat ek gedoen het”, verduidelik Petrona. “Ek het borduurwerk gedoen om geld te verdien om my uitgawes te dek.” Dit is hoe sy dit reggekry het om nie verkoop te word nie. Toe Petrona groot was, het haar moeder die Bybel begin studeer, en dit het haar die moed gegee om Bybelwaardes by Petrona se jonger susters in te skerp. Uit die moeder se eie ondervindinge kon sy hulle leer watter tragiese gevolge dit het as ’n jong meisie as ’n huweliksmaat aan ’n man verkoop word.
’n Ander algemene gebruik is dat net die vader seuns in die gesin mag dissiplineer. Petrona verduidelik: “Tzotzil-vroue word geleer dat hulle minderwaardig is. Die mans is baie dominerend. Seuntjies boots hulle pa na, en hulle sê vir hulle ma: ‘Jy kan nie vir my sê wat om te doen nie. As Pa nie vir my sê om dit te doen nie, sal ek dit nie doen nie.’ Ma’s kan hulle seuns dus nie dissiplineer nie. Maar noudat my ma die Bybel bestudeer het, het sy my broers suksesvol opgevoed. Hulle het Efesiërs 6:1, 2 uit die hoof geleer: ‘Kinders, wees gehoorsaam aan julle ouers. . . . Eer jou vader en jou moeder.’”
Mary, ’n moeder in Nigerië, sê ook: “Waar ek grootgeword het, laat die kultuur nie toe dat ’n ma haar seuns leer of dissiplineer nie. Maar omdat ek die Bybelse voorbeeld navolg van Loïs en Eunice—Timoteus se ouma en ma—was ek vasbeslote om nie toe te laat dat plaaslike gebruike my daarvan weerhou om my kinders op te voed nie.”—2 Timoteus 1:5.
Nog ’n algemene gebruik in party lande is wat sommige “vrouebesnydenis” noem, maar deesdae word dit gewoonlik vroulike genitale verminking (FGM) genoem. Tydens die operasie word ’n deel of die meeste van ’n meisie se geslagsdele verwyder. Die gebruik is bekend gemaak deur Waris Dirie, ’n welbekende model en spesiale ambassadeur vir die Verenigde Nasies se Bevolkingsfonds. As kind is sy volgens die plaaslike Somaliese gebruik deur haar moeder aan FGM onderwerp. Volgens een verslag is daar agt- tot tienmiljoen vroue en meisies in die Midde-Ooste en Afrika wat deur FGM bedreig word. Selfs in die Verenigde State is daar ongeveer 10 000 meisies wat dit in die gesig staar.
Wat is die onderliggende redes vir hierdie gebruik? Party dink dat die vroulike geslagsdele sondig is en dat dit ’n meisie onrein en dus ongeskik vir die huwelik maak. Daarbenewens word die verwydering van die geslagsdele beskou as ’n versekering van die kind se maagdelikheid en getrouheid. As die moeder hierdie gebruik nie voortsit nie, kan sy haar die woede van haar man en die plaaslike gemeenskap op die hals haal.
Baie moeders het egter besef dat daar geen grondige rede bestaan—hetsy godsdienstig, medies of higiënies—om hierdie pynlike gebruik te ondersteun nie. Volgens die Nigeriese dokumentêre boek Repudiating Repugnant Customs het baie moeders moedig geweier om hulle dogters hieraan te onderwerp.
Ja, moeders oor die hele wêreld beskerm en voed hulle kinders suksesvol op ten spyte van baie uitdagings. Word hulle moeite werklik waardeer?
[Venster/Prent op bladsy 5]
“Die een studie na die ander het getoon dat daar nie ’n doeltreffende ontwikkelingstrategie bestaan waarin vroue nie ’n belangrike rol speel nie. Wanneer vroue ten volle betrokke is, kan die voordele dadelik gesien word: gesinne is gesonder en word beter gevoed; hulle inkomste, spaargeld en ander beleggings neem toe. En wat geld vir gesinne, geld ook vir gemeenskappe en, op die lange duur, vir hele lande.”—Kofi Annan, sekretaris-generaal van die VN, 8 Maart 2003.
[Erkenning]
UN/DPI photo by Milton Grant
[Venster/Prente op bladsy 8]
Sy het opofferings vir ons gemaak
’n Jong Brasiliaanse man, Juliano, sê: “Toe ek vyf jaar oud was, het my ma ’n belowende loopbaan gehad. Maar toe my sussie gebore is, het sy besluit om uit haar werk te bedank sodat sy vir ons kon sorg. Beraders by die werk het haar probeer afraai om dit te doen. Hulle het gesê dat alles wat sy vir haar kinders sou doen, tevergeefs sou wees wanneer hulle trou en die huis verlaat—dat sy in iets belê wat vir haar geen voordeel sou inhou nie. Maar ek kan sê dat hulle verkeerd was; ek sal die liefde wat sy aan ons bewys het, nooit vergeet nie.”
[Prente]
Juliano se moeder saam met haar kinders; links: Juliano toe hy vyf was
[Prente op bladsy 6]
Bishnu het leer lees en skryf en toe haar seuns gehelp om ’n goeie opvoeding te kry
[Prente op bladsy 7]
Antonia se jong seun behartig Bybelleestoewysings by Christelike vergaderinge
[Prente op bladsy 7]
Petrona is ’n vrywillige werker by die Mexikaanse takkantoor van Jehovah se Getuies. Haar moeder, wat uiteindelik ’n Getuie geword het, leer Petrona se jonger broers en susters
[Prent op bladsy 8]
Waris Dirie is ’n welbekende woordvoerster in die stryd teen vroulike genitale verminking
[Erkenning]
Photo by Sean Gallup/ Getty Images