Die merkwaardige Maja-kalender
Deur Ontwaak!-medewerker in Mexiko
DIT was vir die eertydse Majasa baie belangrik om ’n rekord te hou van tyd. Hulle kalenders weerspieël wat hulle geglo het oor gebeure wat in sekere siklusse herhaal sou word.
Die tzolkin-kalender (telling van dae), soos party geleerdes dit noem, het uit ’n siklus van 260 dae bestaan wat in 13 genommerde periodes verdeel is. Elke periode was 20 dae lank, en elke dag het sy eie naam gehad. Die tzolkin-kalender het die grondslag van die Majas se seremoniële gebruike gevorm en dit is in waarsêery gebruik.
Die burgerlike kalender, of haab, is saam met die rituele kalender gebruik. Dit was ’n sonkalender wat uit 365 dae bestaan het. Dit het 19 maande gehad; 18 van die maande het elkeen 20 dae gehad en een maand net vyf dae, wat altesaam 365 dae gemaak het. Hierdie sonkalender is vir landboudoeleindes en van dag tot dag gebruik. Die vindingryke Majas het hierdie twee kalenders gekombineer in ’n kalender wat navorsers die Kalendersirkel noem, waardeur datums geskep is van elemente uit albei kalenders. Dit het 52 jaar geneem om hierdie ontsaglike kringloop van dae te voltooi.b
Geen artefak is al gevind wat werklik die volledige Maja-kalender verteenwoordig nie. Geleerdes het hulle kennis van die kalenderstelsel verkry deur die paar Maja-boeke wat behoue gebly het, te ontsyfer en deur gliewe op Maja-grafsuile en monumente te bestudeer.
Vandag, ná eeue van navorsing, geniet kenners dit nog steeds om die Maja-kalender te bestudeer. Dit bevat merkwaardige kenmerke soos presiese aanpassings van die lengte van die sonjaar en besonder akkurate kaarte van die kringloop van die maan en planete. Ja, dit is alles op vindingryke wyse bereken deur die eertydse Majas, wat ’n akkurate rekord van tyd gehou het.
[Voetnote]
a Sien die artikel “Die Majas—destyds en vandag”, in die Ontwaak! van 8 September 2001.
b Verder het die Majas die Lang Telling-kalender gebruik, wat hoofsaaklik ’n onafgebroke rekord van dae vanaf ’n eertydse begindatum was.
[Diagram/Prente op bladsy 31]
(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)
Tzolkin Haab
6 Kaban 5 Pop
Die datum op die grafsuil hierbo is 6 Kaban 5 Pop en kom ooreen met 6 Februarie 752 G.J.
[Diagram/Prente op bladsy 31]
(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)
0 1 5
Die Majas het ’n kombinasie van die drie simbole hierbo gebruik om elke syfer te verteenwoordig
0 1 2 3 4
5 6 7 8 9
10 11 12 13 14
15 16 17 18 19
Pleks van 7 dae het die tzolkin-kalender 20 dae met name gehad. Hieronder is ’n paar van die simbole
’n Paar simbole (gliewe) vir die 19 maande van die haab-kalender
[Foto-erkennings op bladsy 31]
Regs bo en inlas: HIP/Art Resource, NY; gliewe: An Introduction to the Study of the Maya Hieroglyphs/Sylvanus Griswold Morlay/Dover Publications