Jongmense vra

Waarom stry ons altyd?

In die scenario hieronder dra Rachel op drie maniere by tot ’n stryery. Kan jy die drie maniere identifiseer? Skryf jou antwoorde onder die scenario neer, en vergelyk dit dan met die venster “Antwoorde” aan die einde van die artikel.

Dit is Woensdagaand. Rachel, 17, is klaar met haar takies by die huis en is reg vir ’n welverdiende blaaskans—uiteindelik! Sy sit die TV aan en val in haar gunstelingstoel neer.

Juis op hierdie oomblik verskyn haar ma in die deur, en sy lyk glad nie gelukkig nie. “Rachel! Waarom mors jy jou tyd voor die TV wanneer jy veronderstel is om jou suster met haar huiswerk te help? Jy luister nooit nie!”

“Hier gaan ons al weer”, mompel Rachel, hard genoeg om gehoor te word.

Haar ma leun vorentoe. “Wat het jy gesê, meisiekind?”

“Niks, Ma”, sug Rachel en rol haar oë.

Nou is haar ma regtig kwaad. “Jy praat nie so met my nie!” sê sy.

“Maar hoor net hoe praat Ma met my!” kap Rachel terug.

Haar blaaskans is verby . . . Nog ’n stryery het begin.

1. ․․․․․

2. ․․․․․

3. ․․․․․

KLINK die scenario hierbo bekend? Sit jy en jou ouers gedurig vas? Indien wel, neem ’n oomblik om die situasie te ontleed. Watter onderwerpe veroorsaak die meeste konflik? Maak ’n regmerkie langs die toepaslike onderwerpe—of vul jou eie onderwerp in langs “Ander”.

◯ Gesindheid

◯ Kleredrag

◯ Vermaak

◯ Teenoorgestelde geslag

◯ Takies by die huis

◯ Inkomtyd

◯ Vriende

◯ Ander ․․․․․

Dit maak nie saak wat die onderwerp is nie, ’n stryery sal jou—en jou ouers—gespanne laat voel. Jy kan natuurlik net op jou lippe byt en maak of jy saamstem met alles wat jou ouers sê. Maar verwag God dit van jou? Nee. Die Bybel sê wel vir jou: “Eer jou vader en jou moeder” (Efesiërs 6:2, 3). Maar dit moedig jou ook aan om jou “denkvermoë” te ontwikkel en te gebruik (Spreuke 1:1-4; Romeine 12:1). As jy dit doen, sal jy natuurlik sterk menings hê, waarvan party dalk van jou ouers s’n sal verskil. Maar in gesinne wat Bybelbeginsels toepas, kan ouers en jongmense op ’n vreedsame wyse kommunikeer—selfs wanneer hulle nie saamstem nie.—Kolossense 3:13.

Hoe kan jy jou mening lug sonder om ’n gewone gesprek in ’n volslae oorlog te laat ontaard? Dit is maklik om te sê: “Dis my ouers se probleem. Dis mos hulle wat heeltyd aan my karring!” Maar dink ’n bietjie: Hoeveel beheer het jy oor ander, insluitende jou ouers? Die enigste persoon wat jy in werklikheid kan verander, is jouself. En die goeie nuus is: As jy jou deel doen om die spanning te verlig, sal jou ouers dalk meer geneig wees om kalm te bly en te luister wanneer jy iets wil sê.

Kom ons kyk nou wat jy kan doen om ’n einde te maak aan die stryery. Pas die volgende wenke toe, en jy sal jou ouers—en jouself—dalk verbaas met jou nuwe kommunikasievaardighede.

(Wenk: Maak ’n regmerkie langs die punte waaraan jy moet werk.)

◯ Dink voordat jy antwoord. Die Bybel sê: “Goeie mense dink voordat hulle antwoord” (Spreuke 15:28, Today’s English Version). Moenie die eerste ding sê wat by jou opkom wanneer jy voel dat jy onder skoot is nie. Jou ma sê dalk iets soos: “Hoekom het jy nie die skottelgoed gewas nie? Jy doen nooit wat ek sê nie!” ’n Impulsiewe antwoord is dalk: “Hoekom karring Ma so aan my?” Maar gebruik jou denkvermoë. Probeer ontleed watter gevoelens agter jou ma se woorde skuil. Stellings waarin woorde soos “altyd” en “nooit” gebruik word, moet gewoonlik nie letterlik opgeneem word nie. Maar dit dui wel op ’n onderliggende emosie. Wat kan dit wees?

Jou ma is moontlik gefrustreerd omdat sy voel dat sy meer as haar deel van die huiswerk moet doen. Dalk wil sy eenvoudig daarvan verseker word dat sy jou ondersteuning het. Of, wees nou maar eerlik, miskien het jy die reputasie opgebou dat jy altyd iets te sê het wanneer jy gevra word om takies by die huis te doen. Hoe dit ook al sy, met woorde soos: “Hoekom karring Ma so aan my?” sal jy niks bereik nie—behalwe dat jy moontlik ’n stryery aan die gang sal sit! Waarom stel jy jou ma nie eerder gerus nie? Jy kan byvoorbeeld sê: “Ek kan sien dat Ma ontsteld is. Ek sal die skottelgoed sommer nou gaan was.” ’n Woordjie van waarskuwing: Moenie sarkasties wees nie. As jy met empatie antwoord, sal dit waarskynlik die spanning tussen julle verlig.

Skryf hieronder iets neer wat jou pa of ma kan sê wat jou moontlik sal ontstel as jy dit toelaat.

․․․․․

Dink nou aan ’n empatieke antwoord wat toon dat jy die gevoelens agter die stelling in ag neem.

․․․․․

◯ Praat met respek. Michelle het uit ondervinding geleer dat die manier waarop sy met haar ma praat, belangrik is. “Dit maak nie saak wat die probleem is nie”, sê sy, “dit kom altyd daarop neer dat my ma nie van my stemtoon hou nie.” As dit dikwels met jou die geval is, moet jy leer om sag en stadig te praat, en moenie jou oë rol of op enige ander manier wys dat jy geïrriteerd is nie (Spreuke 30:17). As dit voel asof jy jou selfbeheersing gaan verloor, kan jy ’n kort, stille gebed tot God doen (Nehemia 2:4). Jou doel is natuurlik nie om God te vra dat jou ouer moet ophou om aan jou te karring nie, maar om selfbeheersing te behou sodat jy nie olie op die vuur gooi nie.—Jakobus 1:26.

Skryf in die spasie hieronder ’n paar dinge neer wat jy liewer nie moet sê of doen nie.

Wat jy sê:

․․․․․

Jou gesigsuitdrukkings en lyftaal:

․․․․․

◯ Luister. Die Bybel sê: “Jy sal die verkeerde ding sê as jy te veel praat” (Spreuke 10:19, Contemporary English Version). Maak dus seker dat jy jou pa of ma kans gee om te praat, en gee jou ouer jou onverdeelde aandag. Sit jou musiek af, sit jou boek of tydskrif neer en behou oogkontak. Moenie jou ouer in die rede val om jou dade te regverdig nie. Luister net. Later, wanneer hulle klaar gepraat het, sal jy oorgenoeg geleentheid hê om vrae te vra of om jou siening te verduidelik. Maar as jy vasskop en nou jou sê wil sê, sal jy dinge moontlik net vererger. Selfs al wil jy meer sê, is dit op hierdie oomblik waarskynlik “’n tyd om stil te bly”.—Prediker 3:7.

◯ Wees bereid om verskoning te vra. Dit is altyd gepas om te sê “Ek’s jammer” vir enigiets wat jy gedoen het wat tot ’n konflik bygedra het (Romeine 14:19). Jy kan selfs sê dat jy jammer is dat daar wel ’n konflik is. As dit vir jou moeilik is om dit persoonlik te sê, kan jy jou gevoelens in ’n briefie probeer uitdruk. Doen dan selfs ’n bietjie meer deur enige gedrag te verander wat in die eerste plek tot die konflik bygedra het (Matteus 5:41). As ’n stryery byvoorbeeld ontstaan het omdat jy die een of ander takie afgeskeep het, kan jy jou ouers gerus verras deur dit te doen. Sal dit nie beter wees om die takie af te handel, selfs al hou jy nie daarvan nie, as om die gevolge te dra wanneer jou ouers sien dat dit nog steeds nie gedoen is nie?—Matteus 21:28-31.

Op die ou end sal dit die lewe vir jou makliker maak as jy konflikte probeer oplos of vermy. Trouens, die Bybel sê: “’n Man van liefderyke goedhartigheid doen goed aan sy eie siel” (Spreuke 11:17). Dink dus aan die voordele wat dit vir jou sal meebring as jy jou deel doen om die spanning tussen jou en jou ouers te verminder.

Selfs in suksesvolle gesinne is daar konflikte, maar hulle weet hoe om dit op ’n vreedsame manier op te los. Oefen die vaardighede wat in hierdie artikel uiteengesit word, en jy sal vind dat jy selfs moeilike onderwerpe met jou ouers kan bespreek—sonder om te stry!

Nog artikels uit die reeks “Jongmense vra” kan gevind word op die webwerf www.watchtower.org/ype

IETS OM OOR TE DINK

● Waarom dink party van jou portuurs dikwels dat dit goed is as ’n mens die vermoë het om te stry?

● Waarom beskou Jehovah ’n twisgierige persoon as dwaas?—Spreuke 20:3.

[Venster/Prente op bladsy 27]

WAT JOU PORTUURS SÊ

“Al werk ek en onderhou ek myself finansieel, moes ek besef dat ek nog steeds in my ma se huis is en na haar moet luister. Sy het baie jare lank na my omgesien; as sy dus vrae vra oor my doen en late—soos oor my inkomtyd—verstaan ek dit heeltemal.”

“Wanneer ek en my ouers nie oor iets saamstem nie, bid ons daaroor, slaan ons inligting daaroor na en bespreek ons dit. So kom ons altyd tot ’n ooreenkoms. Wanneer ons gedurig Jehovah se leiding volg, werk dinge op die ou end altyd goed uit.”

[Prente]

Daniel

Cameron

[Venster op bladsy 29]

ANTWOORDE

1. Haar sarkasme (“Hier gaan ons al weer”) het haar ma net meer gefrustreer.

2. Deur haar gesigsuitdrukking (toe sy haar oë rol) het Rachel net moeilikheid gesoek.

3. Sy het teëgepraat (“Maar hoor hoe praat Ma met my!”), en dit boemerang feitlik altyd.

[Venster op bladsy 29]

’N WOORDJIE AAN OUERS

Kyk na die scenario aan die begin van hierdie artikel. Kan jy van die dinge identifiseer wat Rachel se ma gedoen het wat net tot die stryery bygedra het? Hoe kan jy voorkom dat jy en jou tiener stry? Hier volg ’n paar punte om in gedagte te hou:

Vermy veralgemenings soos “Jy is altyd . . . ” of “Jy is nooit . . . ” Sulke stellings lok net ’n verdedigende reaksie uit. Wat meer is, dit is waarskynlik oordrywings, en jou kind weet dit. Jou kind weet dalk ook dat veralgemenings in werklikheid eerder die gevolg is van jou woede as van sy of haar onverantwoordelikheid.

Moenie taktlose stellings maak wat met die woord “jy” begin nie, maar sê eerder hoe jou kind se gedrag jou laat voel. Byvoorbeeld: “Wanneer jy . . . , voel ek . . . . ” Glo dit as jy wil, diep in jou tiener se hart is jou gevoelens vir hom of haar belangrik. As jy vir jou tiener sê hoe iets jou laat voel, sal jy veel eerder sy of haar samewerking kry.

Ongeag hoe moeilik dit is, bly stil totdat jy jou humeur kan beheer (Spreuke 10:19). As die stryery oor takies by die huis is, moet jy dit met jou kind bespreek. Skryf neer watter spesifieke dinge jy van hom of haar verwag en, indien nodig, sit duidelik uiteen wat die gevolge sal wees as hy of sy nie aan jou vereistes voldoen nie. Luister geduldig na jou kind se beskouing, al voel jy dat hierdie beskouing nie reg is nie. Die meeste tieners reageer beter op ’n horende oor as op ’n preek.

Voordat jy haastig tot die slotsom kom dat die opstandige gees van die wêreld in jou tiener posgevat het, moet jy besef dat baie van wat jy in jou kind sien, deel is van sy of haar natuurlike ontwikkeling. Jou kind sal moontlik oor ’n punt stry net om te bewys dat hy of sy volwasse word. Weerstaan die drang om by rusies betrokke te raak. Onthou dat die manier waarop jy reageer wanneer jy uitgelok word, vir jou tiener ’n les leer. Lê geduld en lankmoedigheid aan die dag, en jy sal vir jou seun of dogter ’n goeie voorbeeld stel om te volg.—Galasiërs 5:22, 23.

[Prent op bladsy 28]

Om met jou ouers te stry, is soos om op ’n trapmeul te hardloop—jy sal baie energie gebruik, maar nêrens kom nie