Kan hulle van uitsterwing gered word? — Wagtoring

Kan hulle van uitsterwing gered word?

IN 2002 het die Verenigde Nasies die doelwit aangekondig om die aantal spesies wat elke jaar uitsterf en die aantal ekosisteme wat jaarliks beskadig word, teen die einde van die dekade te verminder. In ooreenstemming met hierdie doelwit sou 2010 die Internasionale Jaar van Biodiversiteit wees.

Maar toe daardie jaar aanbreek, was hierdie doelwit ongelukkig nog heeltemal buite bereik. “As ’n regstreekse gevolg van menslike bedrywighede”, het die BBC berig, “sterf spesies nou uit teen ’n tempo wat 1 000 keer groter is as die natuurlike gemiddelde.” Die New Zealand Herald was selfs meer spesifiek en het gesê: “Een uit vyf plante, een uit vyf soogdiere, een uit sewe voëls en een uit drie amfibieë word nou regoor die wêreld deur uitsterwing bedreig.” ’n Aspek van die probleem kom duidelik na vore wanneer ons ondersoek wat deur die eeue heen in Nieu-Seeland gebeur het.

Biodiversiteit in Nieu-Seeland

Voordat Nieu-Seeland deur mense bewoon is, het die land se ekosisteem gefloreer. Maar vroeë nedersetters het spesies ingebring wat ’n verwoestende uitwerking op die inheemse natuurlewe gehad het. Die Maori’s het byvoorbeeld honde oor die Stille Oseaan hierheen gebring, en moontlik ook die kiore (of Polinesiese rot), wat as voedsel gebruik is.

Toe, in die 17de en 18de eeu, het die Europeërs gekom, en saam met hulle rotte, muise en katte—waarvan laasgenoemde gou wild geraak het. Die Europeërs het ook bokke, varke en herte saamgebring om in hulle voedselbehoeftes te voorsien. Gedurende die 19de eeu het hulle die kwasstertpossum en die konyn ingevoer—vir hulle vleis en pels—sonder om in ag te neem watter uitwerking hierdie diere op die bome, voëls en plantegroei sou hê.

Teen die 1860’s het die konynbevolking begin handuit ruk, en daarom is die hermelyn ingebring. Maar die hermelyne het verkies om jag te maak op die veel stadiger inheemse voëls wat ’n maklike prooi was. Gevolglik het die konynbevolking aanhou floreer.

Nieu-Seeland se Departement van Natuurbewaring berig dat 9 uit 10 bruinkiwikuikens wat in die natuur gebore word, sal doodgaan voordat hulle ’n jaar oud is weens die uitwerking wat soogdierplae oor die jare gehad het. Baie spesies het reeds uitgesterf: voëls, meer as 40; paddas, 3; vlermuise, 1; en akkedisse, ten minste 3—sowel as ’n groot aantal insekspesies. Meer as die helfte van die 5 819 inheemse plante en diere van Nieu-Seeland is op die lys van bedreigde spesies, wat dit een van die lande maak waarvan die natuurlewe die meeste bedreig word.

Daadwerklike pogings

Regeringsagentskappe lê hulle nou daarop toe om te keer dat skadelike plant- en dierespesies Nieu-Seeland binnekom. Daarbenewens het die Departement van Natuurbewaring talle pesbestrydingsprogramme suksesvol voltooi, veral op eilande, en hulle het ook natuurreservate gestig.

Een van hierdie herstelde eilande is Tiritiri Matangi, naby die kus van Auckland se Whangaparaoa-skiereiland. Teen 1993 is al die rotte uit hierdie gebied verwyder en sowat 280 000 inheemse bome aangeplant. Nou is dit ’n beheerde ope reservaat waar besoekers kan kyk en luister na die inheemse voëlspesies wat daar hervestig is, insluitende die skaars rooiruglelvoël, takahe, kokako, Nieu-Seelandse wintervoël en geelbandheuningeter. Hierdie pragtige voëls wat in ’n roofdiervrye omgewing floreer, laat besoekers dikwels toe om redelik naby aan hulle te kom.

In 2003 is die subantarktiese Campbelleiland rotvry verklaar ná ’n twee jaar lange program om alle rotte uit te wis. Sedertdien het inheemse plante weer begin gedy en het seevoëls begin terugkeer. Selfs die Campbelleend—’n skaars eendsoort—is hier hervestig.

In onlangser jare is ’n groot herstelprojek op die eilande Rangitoto en Motutapu sowel as in Auckland se Haurakigolf aan die gang gesit. Die doel van hierdie projek is om die wêreld se grootste Pohutukawa-woud asook die inheemse natuurlewe wat hier hervestig is, te beskerm. Nadat etlike peste uitgeroei is—insluitende konyne, hermelyne, krimpvarkies, wilde katte, Noorweegse rotte, swartrotte en muise—is die rooikroonparkiet en klokvoël ná ’n eeu lange afwesigheid weer op die eilande gesien!

Hierdie voorbeelde toon wat gedoen kan word om bedreigde spesies te bewaar en die kortsigtige foute van die verlede reg te stel. Natuurliefhebbers regoor die wêreld kan bowenal uitsien na die vervulling van die Bybel se belofte dat Jehovah God, “die Maker van hemel en aarde”, ’n einde sal maak aan die skadelike bedrywighede wat die aarde, insluitende sy natuurlewe, bedreig.—Psalm 115:15; Openbaring 21:5.

[Lokteks op bladsy 25]

Tans lewe 9 uit 10 kiwikuikens nie langer as ’n jaar nie

[Venster op bladsy 26]

DIE VERSTANDIGE GEBRUIK VAN MIDDELE

’n Uitdaging waarvoor natuurbewaarders regoor die wêreld te staan kom, is dat ’n toenemende aantal spesies uitsterwing in die gesig staar terwyl die middele wat beskikbaar is om die probleem aan te pak, beperk is. Een benadering wat hulle volg, is gegrond op ’n beginsel wat regoor die wêreld in ongevalle-afdelings by hospitale toegepas word, naamlik dat die ernstigste gevalle prioriteit gegee word. Hierdie benadering is daarop ingestel om middele te gebruik waar dit die beste resultate sal hê deur faktore in ag te neem soos (1) die waarde wat ’n spesie of habitat volgens natuurbewaarders het, (2) die waarskynlikheid dat die voorgestelde optrede suksesvol sal wees en (3) die koste. Hoewel nie almal met hierdie benadering saamstem nie, sê die voorstanders daarvan dat dit hulle help om beperkte middele ten beste te benut, aangesien dit aangewend word waar dit die beste resultate sal meebring.

[Kaart op bladsy 26]

(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)

NIEU-SEELAND

Haurakigolf

Die eiland Tiritiri Matangi

Rangitoto en Motutapu

Campbelleiland

[Prent op bladsy 25]

Bruinkiwi

[Prent op bladsy 27]

’n Volwasse takahe op die eiland Tiritiri Matangi

[Prent op bladsy 27]

Campbelleiland

[Foto-erkenning op bladsy 25]

[Foto-erkennings op bladsy 27]