KAPITULU 9
Mitapu ya Kwambulwilamo Sango Lipema
YESU kahichikilile tumbaji twenyi chilweza chipema mumu kapwile ni kwambujola ni mbunge yeswe. Iye kapwile ni kuya ni kufupa atu hanga aambulwile ni kwalongesa ku mazuwo jo ni ha mbunga. (Mateu 9:35; 13:36; Luka 8:1) Yesu kakapwile wika ni kuhanjika ni mbunga ya atu, alioze kapwile nawa ni kuhanjika ni mutu umuwika-umuwika hamwe ni kulongesa tumbaji twenyi. (Marku 4:10-13; 6:35-44; Yoa. 3:2-21) Iye kapwile ni kuzachisa uhashi wenyi hanga atakamise atu ni kwaha kutalatala. (Luka 4:16-19) Yesu kapwile ni kuzachisa uhashi wenyi weswe hanga ambujole, chipwe muze te atambile kuhwima. (Marku 6:30-34; Yoa. 4:4-34) Kutanga sango ja mulimo wa kwambujola wa Yesu chakutukolweza hanga tumwimbulule. Twakwivwa ngwe chize apostolo evwile.—Mateu 4:19, 20; Luka 5:27, 28; Yoa. 1:43-45.
2 Tala uhashi uze akwa-Kristu alinawo musono wakulinga mulimo wa kwambujola uze Yesu ahichikile ha miaka 2,000 kunyima.
KWAMBUJOLA KU ZUWO-NI-ZUWO
3 Yetu Yela ja Yehova tunanyingika ulemu wa kulilulieka hanga twambujole sango lipema ku zuwo-ni-zuwo. Mutapu uno wakwambulwilamo sango, we twakuzachisa chinji nawa kanatunyingika mumu lia kulinga mulimo wacho. Chikwo nawa, mumu lia kuzachisa mutapu uno ni mana, twakuhasa kwambujola kuli atu anji ha mashimbu akepe. (Mateu 11:19; 24:14) Kwambujola ku zuwo-ni-zuwo yili jila yize twakusolwelamo zango lietu kuli Yehova ni kuli enyembo jetu.—Mateu 22:34-40.
4 Kwambujola sango lipema ku zuwo-ni-zuwo, kuchaputukile musono. Postolo Paulu kambile ngwenyi kapwile ni kulongesa ku mazuwo ja atu. Muze ahanjikile ni makulwana mu Efwesu hakutwala ku mulimo wenyi wa kwambujola, iye yamba ngwenyi: “Katu ku tangwa litangu lize nahetele ku Azia, . . . chalitwaminyine kunwambulwila chize cheswe chakunufumbula ni kunulongesa . . . ku zuwo-ni-zuwo.” Hachino, Paulu ‘washindakenyene chikolo kuli A-Yunda ni A-Ngresia kulikonyeka kuli Zambi, ni ufulielo muli Mwene Yesu Kristu.’ (Yili. 20:18, 20, 21) Ha mashimbu jacho miata a mu Roma te kakukolweza atu akombelele mahamba, chocho anji kapwile ni kuvwila woma tuzambi. Atu katambile kufupa Zambi ni kawashi, “Zambi yoze watangile hashi ni yuma yeswe yiliho,” yoze wambile ngwenyi “atu eswe kweswe alikonyeke.”—Yili. 17:22-31.
5 Musono, songo lia yuma ya mwakono linakundama, kashika chinafupiwa kwambujola sango lipema kuli atu anji ni kawashi. Chino chakutukolweza hanga twambujole chinji. Kashika chinafupiwa kwambujola sango lipema kuli atu anji musono. Kukushi mutapu ukwo uze unahiana mutapu uno ukulu wa kuya ni kufupa atu waze anazange kunyingika umwenemwene ku zuwo-ni-zuwo. Mutapu wacho uchili ni kukalakala kanawa musono ngwe chizechene wapwile ha matangwa ja Yesu ni apostolo.—Marku 13:10.
6 Shina ni yena wakwambujola chinji sango lipema ku zuwo-ni-zuwo? Nyi chenacho wakulinga, muhasa kupwa ni shindakenyo ngwe Yehova kakwivwa kuwaha ha tachi jize wakusa. (Eze. 9:11; Yili. 20:35) Hanji hi chashi ko kuli yena kwambujola sango lipema ku zuwo-ni-zuwo. Hanji kuwatwamine kanawa ku mujimba, nawa hanji wakwambujola mu njiza yize atu anji keshi kutayiza sango lipema. Mukuhasa kupwa nawa ukanjiso wa manguvulu. Hanji wakwivwa nawa sonyi, mba chakupwa chikalu kuhanjika ni atu waze kuwanyingikine. Kashika mashimbu eswe muwambujola ku zuwo-ni-zuwo, muhasa kulipikala. Chipwe chocho kanda uhonga. (Kutuhu. 4:10-12) Mandumbu anji ku yihela yikwo no kakupinda ngwe yena.
7 Yesu kalakenyene tumbaji twenyi ngwenyi: “Nyingikenu, yami hamuwika ni yenu nguli matangwa eswe ndo kumanunuka cha miaka.” (Mateu 28:20) Chilakenyo chino chakutukolweza hanga tulinge mulimo wa kwambujola ni kutayisa tumbaji. Twakwivwa ngwe chize evwile postolo Paulu yoze wambile ngwenyi: “Kunahasa kulinga yuma yeswe muli yoze wakunguhashisa.” (Fwili. 4:13) Kaula kanawa katalilo wa chikungulwila wa kwambujola ku zuwo-ni-zuwo. Muze mukalakala ni akwenu, muwana utakamiso ni ukwaso. Lemba ni kwita ukwaso hanga ukumbe kapinda mweswawo muopwa nenyi. Chikwo nawa amu uli mukwa-kwambujola sango lipema, sako tachi hanga wambujole.—1 Yoa. 5:14.
8 Nyi wambujola sango lipema kuli akwenu, muakwasa apwe ni “kutalatala chize chili muli” yena. (1 Petu. 3:15) Mumona kalisa hakachi ka waze ali ni kutalatala cha Wanangana wa Zambi ni waze keshi nacho. (Iza. 65:13, 14) Muwahilila ha kunyingika ngwe, unakaula shimbi ya Yesu ya ‘kutemuna pangu’ lie ni kukwasa akwenu hanga anyingike Yehova ni umwenemwene uze wakutwala ku mwono wa mutolo.—Mateu 5:16; Yoa. 17:3; 1 Timo. 4:16.
9 Katalilo wa kwambujola ku zuwo-ni-zuwo twakumulinga ha kuhwa cha poso ni hakachi ka poso. Ku yihela kuze kwakukaliwa kuwana atu ku mazuwo mwala, yikungulwila yimwe yakulinga katalilo wa kwambujola chingoloshi hanji ufuku. Atu anji mahasa kutambula ngeji ha mashimbu jacho kuhiana chimene.
KUFUPA WAZE ANATELA
10 Yesu kalongesele tumbaji twenyi kufupa waze ‘anatela.’ (Mateu 10:11) Iye te keshi kufupa wika atu jacho kupalikila mu mulimo wa kwambujola ku zuwo-ni-zuwo. Alioze kapwile ni kuhana uchela shimbu lieswalio apwile ni uhashi wa kulinga chocho, ngwe mu mulimo wa kwambujola ni kwambujola cha susumuku. (Luka 8:1; Yoa. 4:7-15) Apostolo no kapwile ni kwambujola ku yihela yeka-ni-yeka.—Yili. 17:17; 28:16, 23, 30, 31.
Nyonga lietu lili kwambujola sango lipema lia Wanangana wa Zambi kuli atu eswe nyi muchilita
11 Ni musono nawa, nyonga lietu lili kwambujola sango lipema lia Wanangana wa Zambi kuli atu eswe nyi muchilita. Twatamba kwambujola kulita ni mashimbu ni miono ya atu atwama mu njiza yetu, ngwe chize Yesu ni apostolo jenyi alingile. (1 Kori. 7:31) Chakutalilaho, mandumbu anji kakufumbuka mu mulimo wa kwambujola ha kuhanjika ni atu muze ali ku mulimo. Mulimo wa kwambujola mu matapalo, unemi mihuko mu yifuchi yinji, ngwe chize uli mulimo wa kwambujola kuze kuli atu anji, ha utulilo wa mashinyi ni ku yihela yikwo nawa. Yikungulwila yimwe yakuzachisa mesa ni matemba a mikanda mu njiza yo. Chikwo nawa, ku yihela kuze kwakupwa atu anji, mutango muuhasa kulweza yikungulwila yinji yipwe ni kuya ni kwambulwilako. Chino chakukwasa akwa-kwambujola kuwana atu waze keshi kuhasa kuwana ha kwambujola ku zuwo-ni-zuwo.
12 Muze tunambujola ha mbunga mba mutulitakana ni mutu yoze wazanga sango ja Mbimbiliya, mutuhasa kumwaha umwe mukanda walita. Mutuhasa kumwaha numero ya telefone ni kulitesa nenyi tangwa lize mutuya ni kumumeneka hanga tukamukwase kukolesa zango lize asolola lia kulilongesa Mbimbiliya. Chikwo nawa, mutuhasa kumulweza site jw.org hanji chihela cha kulikungulwila chize chili hakamwihi ni kuze atwama. Kulinga chino, muchitukwasa kumona ngwetu, kwambujola ha mbunga yili jila yipema ya kwambulwilamo chinji.
13 Chipwe chocho, mulimo wa akwa-Kristu musono hi kwambujola sango lipema wika ko. Chili chilemu nawa kuyaya ni kumeneka atu waze akuzanga kulilongesa Mbimbiliya hanga twakwase kunyingika umwenemwene uze wakutwala ku mwono wa mutolo mba akole ku ufulielo ni kupwa akwa-Kristu.
KUFUNA NI KUMENEKA ATU
14 Yesu kalwezele tumbaji twenyi ngwenyi, “kumunukapwa yela jami, . . . ndo ku masongo a hashi.” (Yili. 1:8) Yaalweza nawa ngwenyi: “Yeenu nukatayise tumbaji a ku mavungu eswe . . . nikualongesa, kufunga yuma yeswe yize nanuhele shimbi.” (Mateu 28:19, 20) Kufuna ni kumeneka atu muchihasa kutwaha uwahililo mu mulimo wa Yehova. Waze akuzanga kwivwa sango lipema muze mutwameneka chisuho chitangu, mahasa kuwahilila ha kutumona nawa cheka. Muze mutwalweza hakutwala ku Mbimbiliya mutuhasa kukolesa ufulielo wo hali Zambi ni kwakwasa hanga amone ngwo, kanafupiwa ukwaso ku ufulielo. (Mateu 5:3) Nyi twalilulieka kanawa ni kufuna ni kumeneka atu ha shimbu lialita, mutuhasa kuputuka malongeso a Mbimbiliya. Kanji-kanji nyonga lino lie twatamba kupwa nalio ha kufuna ni kumeneka atu. Kutushi kutumba wika mbuto ya umwenemwene alioze twakuyihinjila nawa meya.—1 Kori. 3:6.
15 Kufuna ni kumeneka atu muchihasa kupwa chikalu kuli amwe. Kuli yena hanji muchihasa kupwa chashi kuhanjika ni atu hakutwala ku sango lipema mumu wakuzanga kwambujola cha mutapu au. Alioze muhasa kwivwa woma muze munyonga kufuna ni kumeneka atu jacho hanga ununge ni kuhanjika no hakutwala ku Mbimbiliya. Nyi walilulieka kanawa, kuchi kwivwa woma. Kanda uvulama kuzachisa yikuma yize twakulilongesa ha kukunguluka cha hakachi ka poso. Muhasa nawa kwita mukwa-kwambujola wajama hanga nuye hamuwika ni kumeneka atu.
KUSONGWELA MALONGESO A MBIMBILIYA
16 Muze kanganda Fwilipu ahanjikile ni lunga yoze wapwile ni kutanga Liji lia Zambi, iye yamuhula ngwenyi: “Unanyingika chize unatange, nyi? Iye yakumbulula ngwenyi, Kuchi munguhasa? Shina umwe mangusongwela!” Hanyima, lusango wa Mbimbiliya uli ha mukanda wa Yilinga kapitulu 8 kanatulweze ngwo, ha kuputuka ni chihanda cha Chisoneko chize lunga wacho apwile ni kutanga, Fwilipu “yamwambulwila sango lipema lia Yesu.” (Yili. 8:26-36) Kutwanyingikine mashimbu waze Fwilipu alingile ni lunga wacho, alioze sango lipema lize Fwilipu ambulwile kuli lunga wacho, liamukwashile kupwa ni ufulielo ni kwita hanga amupapachise. Iye yapwa kambaji ka Yesu Kristu.
17 Atu anji musono kanyingikine Mbimbiliya, kashika muchifupiwa kwameneka yisuho yinji. Nyi mutwalongesa kanawa Mbimbiliya ha poso jinji, tukweji chipwe mwaka hanji miaka yinji, mahasa kukolesa ufulielo wo ni kwapapachisa. Alioze ukwaso ni zango lize wakusolwela atu waze anazange kupwa tumbaji twa Yesu, liakuneha uwahililo ngwe chize Yesu ambile ngwenyi, “Chinawaha kutambula, alioze shinaho kuhana.”—Yili. 20:35.
18 Tunafuliela ngwetu muzanga chinji kulilongesa Mbimbiliya ni mutu ha kuzachisa mikanda yize alulieka hanga tulongese nayo atu. Nyi mukaula usongwelo uze akuhana ha kukunguluka cha hakachi ka poso ni kukalakala hamwe ni mandumbu waze ajama, muhasa kulongesa atu Mbimbiliya hanga akole ku ufulielo ni kukwasa akwo kupwa tumbaji twa Yesu Kristu.
19 Nyi unafupu ukwaso wa chize watamba kuputuka kusongwela longeso lia Mbimbiliya, hanjika ni umwe mukulwana wa mu chikungulwila hanji ndumbu yoze wakulongesa kanawa. Yikuma yize yakupwa ha Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono ni Mulimo Wetu, yize akusolola ha kukunguluka, muyihasa kukukwasa. Jikijila muli Yehova ni kumulweza kupalikila mu yilemba ngwe, unazange kupwa ni umwe longi wa Mbimbiliya. (1 Yoa. 3:22) Kashika, chipwe ngwe wakusongwela longeso lia Mbimbiliya kuli umwe mu usoko, nihindu sako tachi hanga upwe ni longi mukwo wa Mbimbiliya. Muwahilila chinji ha kusongwela malongeso a Mbimbiliya.
KWASA ATU WAZE AZANGA UMWENEMWENE EZE MU ULULIKISO WA YEHOVA
20 Muze mutukwasa atu hanga anyingike Yehova ni kupwa tumbaji twa Yesu Kristu, ayo kakulinga chihanda cha chikungulwila. Alongi a Mbimbiliya masenya kulutwe ni kujama ku ufulielo nyi manyingika ngwo Yehova kali ni ululikiso, ni kukalakala hamuwika ni ululikiso wacho. Chili chilemu kwalongesa hanga alinge chino. Yinema yimwe ni mukanda Aya Analingi Upale wa Yehova Musono? kayiluliekele hanga yitukwase ha chikuma chacho. Yikuma yimwe yize yili ha Kapitulu 4 wa mukanda uno, neyo muyihasa kutukwasa.
21 Muze muputuka lume kulilongesa Mbimbiliya ni longi, mukwase anyingike ngwenyi, musono, Yehova kakuzachisa umwe ululikiso hanga asongwele mulimo wa kwambujola hano hashi. Lumbununa ulemu wa mikanda yetu ni chize mandumbu akulihana ene alumbunune mikanda yacho ni kuyihana hashi heswe. Sanyika longi we wa Mbimbiliya hanga aye ku kukunguluka ku Zuwo lia Wanangana. Mulumbunwine chize kukunguluka chapwa ni kumusolola kuli mandumbu. Mukwase nawa anyingike Yela ja Yehova akwo ha kukunguluka cha mbonge ni cha mambonge. Ha kukunguluka chino ni chikwo, mukwase hanga alimwene mwene chize atu ja Yehova akusolola zango, chilayi chize chakusolola akwa-Kristu amwenemwene. (Yoa. 13:35) Muze longi manyingika kanawa chize ululikiso wa Yehova wakukalakala, mahasa kukundama kuli Yehova.
CHIZE MUTUKALAKALA NI MIKANDA YETU
22 Akwa-Kristu ku sekulu yitangu, kapwile ni kwambujola Liji lia Zambi ni zango. Ayo te kakusonejeka Yisoneko yisandu, yakulilongesa ene ni kulilongesayo mu chikungulwila. O kapwile ni kukolweza akwo hanga alilongese umwenemwene wa mu Liji lia Zambi. Yisoneko yize te akusonejeka ni moko, yapwile yikehe chocho kapwile ni kuyimona kupwa yilemu chinji. (Kolo. 4:16; 2 Timo. 2:15; 3:14-17; 4:13; 1 Petu. 1:1) Musono, Yela ja Yehova kakuzachisa mutapu waha wakulingilamo mikanda hanga atuhwise tununu a tununu a Mbimbiliya ni mikanda yize yakulumbununa Mbimbiliya. Mikanda yacho yili tumafwo, tumikanda tukehe, mikanda yinene ni tuposhi mu malimi anji.
23 Muze unambulwila atu sango lipema, zachisa mikanda yize akutuhwisa mu ululikiso wa Yehova. Nyi wanyingika chize unayuku ha kutanga mikanda ya Yela ja Yehova, muchikukwasa kuyihana kuli akwenu.—Hepre. 13:15, 16.
24 Musono atu anji kanazachisa internet ngwe jila yitangu yakuwanyinamo sango. Kuchiza ko mikanda yize tukwete, site yetu jw.org yili nawa jila yipema yakwambulwilamo sango lipema. Atu a hashi heswe mahasa kuzachisa computador hanga atange hanji apanjike maliji akukopa a Mbimbiliya ni mikanda yize yakulumbununa Mbimbiliya mu malimi anji. Atu waze keshi kulivwa kanawa ha kuhanjika ni yetu hanji waze atwama ku yihela kuze kuli Yela ja Yehova akehe, mahasa kunyingika ufulielo wetu kupalikila ha site jw.org ku mazuwo jo.
25 Kashika, twakukolweza atu hanga anjile ha site jw.org muze kwakusoloka uhashi wa kulinga chocho. Nyi mutu matuhula hakutwala ku ufulielo wetu, twatamba kuzachisa telefone hanji computador hanga tumusolwele kumbululo hazehene. Nyi twalitakana ni mutu yoze wakuhanjika limi lieka, chipwe limi lia tunaye, mutuhasa kumulweza site yetu hanga akatange Mbimbiliya ni mikanda yize yakulumbununa Mbimbiliya mu limi lienyi. Akwa-kwambujola anji kakuzachisa yinema yili ha jw.org hanga aputuke kuhanjika ni atu hakutwala ku Mbimbiliya.
KWAMBUJOLA CHA SUSUMUKU
26 Yesu yalweza waze apwile ni kumupanjika ngwenyi, “Yenu nuli pangu lia hashi. . . . Pangu lienu likatemuke kumeso ja atu, hanga akamone yitanga yenu yipema, akachichimieke Tatenu yoze uli mu malilu.” (Mateu 5:14-16) Tumbaji jacho kasolwele majila ja Zambi ha kwimbulula Yesu Kristu yoze wambile ngwenyi, “Pangu lia hashi yami.” Yesu kahichikilile akwa-Kristu chilweza ha kupangwisa “pangu” lia mwono hanga akwase waze te mamupanjika.—Yoa. 8:12.
27 Postolo Paulu neye katuhichikilile chilweza chipema. (1 Kori. 4:16; 11:1) Muze apwile mu Atene, hita tangwa kapwile ni kwambujola kuli atu waze te akuya ha yitanda. (Yili. 17:17) Akwa-Kristu mu Fwilipu kakawile chilweza chenyi. Kashika Paulu ahashile kusoneka hakutwala kuli ayo ngwenyi, “nwakupanguka hano hashi ngwe temo” chipwe nuli mukachi ka “chisemuko cha uhenge.” (Fwili. 2:15) Ni yetu musono, mutuhasa kupangwisa umwenemwene wa Wanangana kupalikila mu maliji ni yitanga yetu ha shimbu lieswalio mutupwa ni uhashi wa kuhanjika ni akwetu hakutwala ku sango lipema. Chochene, chilweza chetu chakupwa atu apema, chakukwasa atu hanga anyingike ngwo, twalisa ni akwa-mavungu. Alioze muze twakuhanjika no hakutwala ku sango lipema, ayo kakunyingika mumu liaka twalisa ni atu akwo.
28 Tuvumbi twa Yehova anji, kakwambujola sango lipema kuli waze akuwana ku mulimo, ku shikola, mu mashinyi ni ku yihela yikwo. Muze tuli mu wenyi, mutuhasa kuhanjika ni atu waze tuli no. Muze mutuhanjika ni mutu, twatamba kuwana majila waze mutumwambulwilamo sango lipema. Kashika, tupwenu ni kulilulieka hanga tuhase kuhanjika ni atu ha shimbu lieswalio mutulitakana no.
29 Nyi mutunyingika ngwetu, kwambulwila atu sango lipema chakuchichimieka Sakatanga wetu ni kuhalisa jina lienyi, mutuzanga kununga ni kuchilinga. Chikwo nawa mutuhasa kukwasa atu a mbunge yipema anyingike Yehova hanga no amulingile ni kupwa ni kutalatala cha mwono wa mutolo kupalikila mu ufulielo wo muli Yesu Kristu. Yehova kakwivwa kuwaha chinji ha tachi jize twakusa ni kumona tachi jacho ngwe, mulimo usandu.—Hepre. 12:28; Uso. 7:9, 10.
YIHELA YA KWAMBULWILA
30 Yehova kanazange hanga sango lipema lia Wanangana aliambujole hashi heswe, mu mambonge ni mu yihunda. Kashika, mutango wakwanyina njiza ku yikungulwila ni kuli mandumbu waze akuya ni kwambujola ku yihela ya kusuku. (1 Kori. 14:40) Chino chinalite ni usongwelo uze Zambi ahanyine kuli akwa-Kristu ku sekulu yitangu. (2 Kori. 10:13; Ngala. 2:9) Amu ha matangwa wano a kusula mulimo wa kwambujola unakolo chinji, chikungulwila muchihasa kukalakala chinji nyi muchipwa ni katalilo mupema wa kukalakala kanawa mu njiza yo ya kwambulwilamo sango lipema.
31 Katalilo wacho kakumulinga kuli kalayi wa mulimo. Umwe kavumbi mahasa kutetela mandumbu njiza ya kwambulwilamo sango lipema. Njiza ya kwambulwilamo sango lipema kakuyiteta mu mitapu yaali, njiza ya chizavu ni njiza ya hita ndumbu. Nyi njiza ya chikungulwila yili yikehe, tulayi a yizavu mapwa ni njiza ja yizavu muze akwa-kwambujola mahasa kukalakalilamo. Alioze nyi njiza yacho yinene, hita mukwa-kwambujola mahasa kupwa ni njiza yenyi.
32 Nyi hita mukwa-kwambujola mapwa ni njiza yenyi, mahasa kukalakalilamo ha mashimbu waze kukushi kukunguluka cha chizavu cha kuya mu munda, hanji muze kahashile kulikungulula ni chizavu. Chakutalilaho, mandumbu amwe kakupwa ni njiza ya kwambulwilamo hakamwihi ni milimo yo. Chino chakwakwasa kwambujola ha mashimbu a kulia hanji ku songo lia milimo. Asoko amwe kakupwa ni njiza yo ha chihunda haze atwama, chocho kakukalakalilamo ha matangwa amwe ha maola a chingoloshi. Nyi mukwa-kwambujola mapwa ni njiza, muchimukwasa kuzachisa kanawa mashimbu waze makalakala mu munda. Mashimbu amwe, chizavu cheswe muchihasa kukalakalila mu njiza jize ahana kuli mandumbu. Nyi unazange kupwa ni njiza ye, muhasa kuhanjika ni kavumbi yoze watala ha mulimo wacho.
33 Chipwe ngwe kalayi wa chizavu mapwa ni njiza ya chizavu hanji akwa-kwambujola mapwa ni njiza jo, nwatamba kusa tachi hanga nuhanjike ni umwe mutu ha hita zuwo. Muze tunambujola mu yimwe njiza twatamba kukaula shimbi ja nguvulu. Hita kalayi wa chizavu hanji mukwa-kwambujola yoze uli ni njiza yenyi, katamba kusa tachi hanga ambujole mu njiza yeswe ha tukweji awana. Muze mukwa-kwambujola mahwisa kwambulwila mu njiza yenyi, katamba kulweza kavumbi yoze watala ha mulimo wacho. Kalayi wa chizavu hanji mukwa-kwambujola mahasa kununga kupwa ni njiza yo nyi kanazange akakalilemo cheka. Nyi kahashile, katamba kuhilwisa njiza yacho kuli kavumbi yoze watala ha mulimo wa kwanyina mandumbu njiza.
34 Nyi akwa-kwambujola eswe mu chikungulwila makalakala kanawa, mahasa kwambujola mu njiza yo yeswe. Achi muchikwasa nawa hanga akwa-kwambujola aali hanji kuhiana ahone kwambulwila mutu umuwika. Mumu chino muchihasa kuvwisa mwenya-zuwo uli. Kukalakala kanawa muchihasa kusolola ngwo, twakuvumbika mandumbu jetu ni atu mu njiza yetu.
KWAMBUJOLA KULI ATU AKU MALIMI ESWE
35 Atu eswe katamba kunyingika Zambi, Wanangana wenyi ni Mwanenyi. (Uso. 14:6, 7) Kashika, twakuzanga kukwasa atu a ku malimi eswe kunyingika jina lia Yehova hanga akalilamwine ni kwakwasa nawa azale mutu mwaha. (Roma 10:12, 13; Kolo. 3:10, 11) Yipikalo yika yakusoloka ha kwambujola sango lipema ku yihela yize akuhanjika malimi anji? Kuchi mutuhasa kukumba yipikalo yacho hanga atu anji ahase kupanjika sango lipema lia Wanangana mu malimi jo?—Roma 10:14.
36 Hita chikungulwila chakutambula njiza kulita ni limi lize akuhanjika mu chikungulwila chacho. Ku yihela kuze akuhanjika malimi anji, akwa-kwambujola a mu yikungulwila yalisa kakukalakalila mu njiza yimuwika. Ku yihela yacho, mukwa-kwambujola mweswe wa hita chikungulwila, katamba kulihulikila chinji hali atu waze akuhanjika limi lienyi. Yino yinatale ni ha mashimbu a kuhana mapapilo a kusanyika nacho atu. Alioze nyi mukwa-kwambujola kanambujola ha mbunga hanji kwambujola cha susumuku, mahasa kuhanjika ni mutu mweswawo malitakana nenyi ni kuhana mikanda ya mu limi lieswalio mazanga.
37 Ha mashimbu amwe yikungulwila ya malimi amwe, kuyishi kuhasa kwambujola chinji ku yihela ya mu njiza yo yize yatwama kusuku. Hachino, tulayi a mulimo a mu yikungulwila yize yatala ha njiza yacho katamba kutesa yuma hanga akwa-kwambujola eswe ahase kuya ni kwambujola ku yihela yacho. Kulinga chino muchikwasa atu eswe kwivwa sango lia Wanangana ni kukwasa nawa akwa-kwambujola a mu yikungulwila yalisa hanga ahone kuhanjika ni atu amuwika.—Yishi. 15:22.
38 Yika twatamba kulinga nyi mutu tunahanjika nenyi keshi kuhanjika limi lietu? Kutwatambile kunyonga ngwetu, mandumbu waze akuhanjika limi lienyi maya ni kumumeneka. Mandumbu amwe kalilongesa amwe maliji akehe akuputuka no kuhanjika ni atu mu malimi waze akuhanjika chinji mu njiza yo. Mutuhasa kulweza mutu chize mahasa kutanga hanji kuchiza mikanda mu limi lienyi ha site yetu jw.org, hanji kumutwalila mikanda mu limi lienyi.
39 Nyi mutu masolola ngwenyi kanazange kulilongesa Mbimbiliya, twatamba kuhanjika ni ndumbu yoze wakuhanjika limi lienyi hanga amukwase. Mutuhasa nawa kumulweza chikungulwila cha limi lize akuhanjika chize chili hakamwihi. Nyi mutu wacho matayiza hanga umwe ndumbu aye ni kumumeneka, mutuhasa kumulongesa chize mahasa kusoneka sango jenyi ha site jw.org. Mba, mandumbu ku mutango mafupa umwe ndumbu, chizavu, hanji chikungulwila chize muchihasa kukwasa mutu wacho.
40 Twatamba kununga ni kumeneka mutu wacho ndo ni haze matulwekela ngwenyi, haaputuka kumumeneka kuli ndumbu yoze wakuhanjika limi lienyi. Nyi ngwe mutango kuwawanyine ndumbu yoze wakuhanjika limi lize mutu wacho akuhanjika, mutango muulweka makulwana a mu chikungulwila. Nyi chino chalingiwa, twatamba kusa tachi hanga tununge ni kuhanjika ni mutu wacho. Nyi muchilita, mutuhasa kulilongesa nenyi Mbimbiliya ni ukwaso wa umwe mukanda mu limi lienyi. Nyi twasa tachi hanga tuzachise kanawa yizulie yili ha mukanda wacho ni kumwita hanga atange yisoneko yize yiliho, muchimukwasa kupwa ni chinyingi cha Mbimbiliya. Mba nyi umwe mu usoko wenyi kanyingika limi lietu, mahasa kupwa ni kumulumbunwina mu limi lienyi.
41 Twatamba kukwasa mutu wacho hanga eze mu ululikiso wa Yehova ha kumusanyika ku kukunguluka, chipwe ngwe yize mahanjika ha kukunguluka chacho kuyichi kumulumbunuka. Nyi kali ni Mbimbiliya mu limi lienyi, mutuhasa kumukwasa kuwana yisoneko yize anatange. Kupwa hamwe ni mandumbu a mu chikungulwila muchihasa kumukwasa kukola ku ufulielo.
42 Tuyizavu: Kachizavu kakupwa ni akwa-kwambujola mu limi lize hi lia chikungulwila ko, chipwe ngwe kumushi mukulwana wa mu chikungulwila hanji kavumbi yoze mahasa kusongwela kukunguluka ha poso jeswe mu limi liacho. Mutango muuhasa kutongola chimwe chikungulwila hanga chikwase kachizavu kacho nyi:
(1) Mu njiza yacho mwatwama atu anji akuhanjika limi lialisa ni lize mandumbu a mu chikungulwila akuhanjika.
(2) Akwa-kwambujola amwe kakuhanjika limi liacho hanji mazanga kulilongesalio.
(3) Chizavu cha makulwana muchitayiza kupwa ni kululieka mulimo wa kwambujola mu limi liacho.
Nyi ngwe chizavu cha makulwana muchitayiza hanga chikungulwila chikwase kachizavu kacho, katamba kulweza kalayi wa mbonge. Mumu hanji kalayi wa mbonge kananyingika yikungulwila yimwe yize yineseka kwambujola mu limi liacho. Mahasa nawa kuhana sango jikwo jize mujikwasa kusakula chikungulwila chize muchihasa kukwasa kachizavu kacho. Makulwana a mu chikungulwila chize asakula, katamba kusonekena Mutango ni kwita hanga chikungulwila chacho achinyingike ngwo che chakukwasa kachizavu kacho.
43 Yizavu: Mutango muyihasa kutayiza hanga chikungulwila chimwe chikwase chimwe chizavu nyi:
(1) Mu njiza muli atu anji akuhanjika limi limwe waze akuzanga kupanjika sango lia Mbimbiliya nawa mu njiza yacho mumuhasa kwima mihuko.
(2) Chizavu chimwe cha akwa-kwambujola chakuhanjika limi liacho hanji kulilongesalio.
(3) Umwe mukulwana wa mu chikungulwila hanji kavumbi wajama kali ni uhashi wa kusongwela kukunguluka cha muundu hanji cha chihanda ha hita poso, ngwe pande ja mbunga hanji longeso lia Kaposhi wa Kutalila mu limi lia chizavu chacho.
Nyi yuma ayi kuyili, chizavu cha makulwana chatamba kusonekena Mutango mukanda uze unalumbununa mu yimako, yuma yize yinafupiwa ni kwita hanga atayize chikungulwila ngwo che muchikwasa chizavu. Mukulwana hanji kavumbi yoze masongwela chizavu chacho, katamba kumuvuluka ngwo, “kalayi wa chizavu” hanji “kavumbi wa chizavu.”
44 Muze hatunga chizavu chacho, chizavu cha makulwana a mu chikungulwila chize muchikwasa chizavu chacho, muchitesa yihanda ya kukunguluka yize muyipwa ni kulingiwa mu chizavu ni yisuho yize chizavu muchipwa ni kulikungulula ha kakweji. Mahasa nawa kulinga katalilo wa kukunguluka cha kuya mu munda. Mandumbu eswe a mu chizavu makalakala mushi lia usongwelo wa makulwana a mu chikungulwila chize chakukwasa chizavu chacho. Makulwana mahana usongwelo walita kuli mandumbu mu chizavu kulita ni yize yinafupiwa. Muze kalayi wa mbonge makalakala ni chizavu ha poso yize anameneka chikungulwila chize chakukwasa chizavu chacho, katamba kulweza Mutango chize chizavu chinakolo ni yize yinafupiwa mu chizavu chacho. Ha kupalika cha mashimbu, chizavu chacho muchihasa kupwa chikungulwila. Nyi mandumbu eswe makaula kanawa usongwelo wa ululikiso, Yehova mawahilila chinji.—1 Kori. 1:10; 3:5, 6.
KWAMBUJOLA MU YIZAVU
45 Akwa-Kristu eswe kali ni chiteli cha kwambulwila atu sango lipema. Kuli majila anji akulingilamo mulimo wacho, alioze mandumbu anji kakuzanga kwambujola mu yizavu. (Luka 10:1) Kashika, yikungulwila yakupwa ni kukunguluka cha kuya mu munda mukachi ni ku songo lia poso. Ha matangwa a kuhwima, mandumbu anji kakupwa ha mazuwo, kashika kakuzachisa matangwa jacho hanga ambujole mu yizavu. Komite ya Mulimo ya Chikungulwila yakululieka kukunguluka cha kuya mu munda ha mashimbu ni yihela yalita, mwalwa hanji chingoloshi.
46 Kwambujola mu yizavu chakukwasa akwa-kwambujola hanga akalakalile hamuwika ni kulitakamisa umwe ni mukwo. (Roma 1:12) Akwa-kwambujola waze achili aha, mahasa kukalakala ni akwa-kwambujola waze hajama hanga aafumbe. Ku yihela yimwe akwa-kwambujola mahasa kukalakala aali hanji kuhiana hanga alifunge. Chipwe ngwe mutu mazanga kwambujola ukawenyi, nihindu muchipema chinji nyi malianga kulikungulula ni akwo mu chizavu hanga alitakamise. Mutu mahasa kwivwa tachi ja kwambujola nyi manyingika ngwenyi akwo no kanambujola. Mapionelu ni mandumbu akwo katambile kunyonga ngwe katamba kupwa ha kukunguluka cheswe cha kuya mu munda, chipi-chipi nyi chino chakulingiwa matangwa eswe. Alioze, hita poso o mahasa kupwa ha kukunguluka chimwe cha kuya mu munda.
47 Tulieswe tusenu tachi hanga tukaule chilweza cha Yesu ni apostolo jenyi! Nyi twachilinga, mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu, Yehova matuyukisa ha kununga ni kulihana mu mulimo uno ulemu wa kwambujola sango lipema lia Wanangana.—Luka 9:57-62.