Jehovah I A Tlarimi Sinak Kha I Zohchunh

1. Khrihfa hna cu zei ti lam in dah thingkung he an i lawh awk a si? (Hmanthlak zong zoh.)

“THLI nih a duh poah in a ngawi khomi thingkung kha a khiak kho lo.” Mah phungthlukbia nih thli a hran tikah thingkung cu fek tein an dir peng khawh nakhnga aa kawih khomi asiloah a ngawi khomi an si a hau ti kha a langhter. Kannih zong lunglawm tein Jehovah kan biaknak ah harnak a kan tonter khomi thil hna kan ton tikah a tlarimi kan si ve awk a si. Zeitindah? Kan sining aa thlen tikah thlennak kan tuahnak thawng in le midang hmuhnak le biakhiahnak kan upatnak thawng in a si.

2. Aa thlengmi thil sining in thlennak tuah awkah zei sining nih dah a kan bawmh lai, hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

² Jehovah salle in a tlarimi si kan duh. Cun aa toidormi le zaangfahnak a ngeimi si zong kan duh. Hi capar ah mah sining hna nih unau cheukhat kha aa thlengmi thil sining hlawhtling tein tawnghtham awkah zeitindah a bawmh hna timi kong kan i ruah hna lai. Cun mah sining nih kanmah zong zeitindah a kan bawmh timi kong zong kan theih hna lai. A hmasa bik ah a tlarimi sinak ah zohchunhawk ṭha bik a simi Jehovah le Jesuh sinin kan cawn khawhmi kong kha i ruah hna u sih.

Jehovah Le Jesuh Cu A Tlarimi An Si

3. Jehovah cu a tlarimi a si ti kha zeitindah kan hngalh khawh?

³ Jehovah cu ṭhial khawh lomi le fek tein a ummi a si caah “Lungpi” tiah auh a si. (Deut. 32:4) Asinain anih cu a tlarimi zong a si. Hi vawlei thil sining aa thlen bantuk in Jehovah nih a biakam vialte a tlin nakhnga thlennak tuah a duh. Jehovah nih amah bantuk in aa thlengmi thil sining he aa tlak in thlennak tuah duhnak sining he a kan ser. Baibal hmang in zei bantuk zuamcawhnak kan ton hmanh ah a ṭhami biakhiahnak tuah awkah a kan bawm khomi phunglam hna a kan pek. Jehovah nunning le a kan pekmi a phunglam nih anih cu “Lungpi” a si leng ah a tlarimi zong a si ti kha a langhter.

4. Jehovah i a tlarimi sining he aa tlaiin tahchunhnak pe. (Levitikas 5:7, 11)

⁴ Jehovah phunglam cu a tlingmi le a tlarimi a si zungzal. Jehovah nih mi kha puarhrangpi in a pehtlaih hna lo. Tahchunhnak ah, Jehovah nih Israel mi cung ah a tlarimi a sinak zeitindah a langhter ti kha ruathmanh. Mirum he misifak he an dihlak in aa khatmi raithawinak pek awkah a hal hna lo. Thil sining cheukhat ahcun an sining he aa tlakmi raithawinak kha pek awkah nawl a awnh hna.—Levitikas 5:7, 11 rel.

5. Jehovah toidornak le zaangfahnak he aa tlaiin tahchunhnak pe.

⁵ Toidornak le zaangfahnak nih Jehovah kha a tlarimi si awkah a forh. Tahchunhnak ah, Jehovah nih zeitluk in dah aa toidor ti kha Sodom khua i miṭhalo pawl a hrawh hnik hna lioah a rak langhter. A vancungmi hmang in Jehovah nih miding Lot kha tlang ah zam ding in lamhruainak a pek. Lot nih cuka hmun i zam kha a rak ṭih. Cucaah Lot nih Jehovah nih hrawh ding in biakhiahnak a tuah cangmi Zoar khua hmete ah amah le a chungkhar kha zam ding in a rak nawl. Jehovah nih Lot kha ka lamhruainak ning in zul tiah nawl a pek khawh ko. Asinain Lot kha Zoar khua ah kal ding in a awnh i mah khua kha a rak hrawk lo. (Gen. 19:18-22) Kumzabu tampi hnuah Jehovah nih Nineveh khuami hna cung ah zaangfahnak a rak langhter. Jehovah nih profet Jonah kha Nineveh khua le a chung ummi miṭhalo pawl a hrawh hna lainak kong thanh awkah a rak thlah. Asinain Nineveh khuami pawl an i ngaihchih tikah Jehovah nih a ngaihthiam hna i mah khua kha a rak hrawk ṭhan lo.—Jonah 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Jesuh nih Jehovah i a tlarimi sinak aa zohchunh ning kha tahchunhnak pe.

⁶ Jesuh nih Jehovah i a tlarimi sinak kha aa zohchunh. Jesuh cu “Israel mi lak i a tlaumi tuu hna” sinah phungchim ding in vawleicung ah thlah a si. Asinain mi sin i phung a chim tikah a tlarimi a si kha a langhter. Voikhat cu, Israel mi a si lomi nu pakhat nih ‘khuavang nih a tuahmi’ a fanu damter awkah a rak nawl. Jesuh nih mah minu kha a zaangfak i a halmi ning in a fanu kha a rak damter. (Matt. 15:21-28) A dang tahchunhnak zong ruathmanh. Jesuh nih vawleicung i phungchim rian a thawkka ah hitin a ti: “Zapi hmaiah amah mi ka si lo tiah aa phehmi cu . . . , cuticun ka ti ve hna lai.” (Matt. 10:33) Asinain voithum tiang a rak i phehmi Peter kha a hlaw maw? A hlaw lo. Peter cu zumhfek tein a ummi pa a si i a tuahmi ruang ah aa ngaichih ti kha a hngalh. A thawhṭhan hnuah Jesuh nih Peter sinah aa langhter i a ngaihthiam i a dawt peng rih ti kha a rak zumhter.—Luka 24:33, 34.

7. Filipi 4:5 ning in zei ban tuk minṭhatnak dah hmuh kan duh?

⁷ Jehovah Pathian le Jesuh Khrih cu a tlarimi an si ti kha kan theih cang hna. Kannih tah zeitin? Jehovah nih a tlarimi si ve hna seh ti a kan duh. (Filipi 4:5 rel.) Baibal lehnak pakhat ah mah Baibal caang kha hitin a leh: “A tlarimi sinak ah min ṭha a hmumi si.” Hitin kan i hal kho: ‘Mi nih a tlarimi, a lung a khong lomi le mi a ing khomi in an ka hmu maw? Asiloah dingrep aa tlaih tukmi, a puarhrangmi asiloah a lung a kongmi in dah an ka hmuh? Midang kha keimah ruahnak ning in nan tuah hrimhrim ve awk a si tiah ka hnek hna maw? Asiloah midang bia a ngai i aa tlak tikah an duhnak a zulmi dah ka si?’ A tlarimi kan si deuhdeuh tikah Jehovah le Jesuh kan i zohchunh deuhdeuhmi hna a si. A tlarimi si awkah a biapimi thil sining pahnih kong kha i ruah hna u sih. Kan sining aa thlen tik le midang hmuhnak le biakhiahnak cu kanmah ruahnak he aa khah lo tikah a si.

Thil Sining Aa Thlen Tikah A Tlarimi Si

8. Thil sining aa thlen tikah a tlarimi si awkah zeinihdah a kan bawmh khawh? (A tanglei fianternak zong zoh.)

⁸ Kan sining aa thlen tikah a tlarimi kan si a hau. Cu bantuk thlennak nih kan i ruahchan lomi buaibainak hna a chuahter khawh. Ruahlopi in a zual tukmi zawtnak hna kan ngei kho. Asiloah kan nunnak a harter khomi chawlehnak le ramkhel lei ruahlopi in aa thlennak hmun hna ah kan um kho. (Pct. 9:11; 1 Kor. 7:31) Pathian rian kan ṭuannak ah kan rian aa thlenmi zong kan caah hneksaknak a si kho. Zei bantuk zuamcawhnak kan ton hmanh ah a tanglei thil pali hi kan tuah ahcun thil sining thar he aa tlak in thlennak kan tuah khawh lai: (1) thil sining taktak kha cohlang, (2) hmailei kong ah lungthin pe, (3) a ṭhatnaklei in hmuhnak ngeih awkah i zuam law (4) midang kha bawm hna.b Mah thil an tuahnak thawng in unau cheukhat nih zei ṭhathnemhnak dah an hmuh ti kha zohhmanh hna u sih.

9. Missionary nuva tuahkhat nih an i ruahchan lomi hneksaknak an ton tikah zeitindah an tawnghtham?

⁹ Thil sining taktak kha cohlang. Emanuele le Francesca cu ramdang ah missionary ṭuan ding in rian pek an si. Mah tikah holh thar kha an hun cawn i an Khrihfabu thar i unau pawl kha theihhngalh deuh hna awkah an i zuam. Mah lioah COVID-19 pulrai a hung um caah midang he i ton loin anmah te lawng in an rak um. Mah leng ah Francesca a nu cu ruahlopi in a thi. Francesca nih a chungkhar pawl sinah kal a duh tuk ko nain pulrai ruang ah khual a tlawng kho lo. Mah lungretheihnak vialte kha zeitindah a tawnghtham khawh? Pakhatnak, Emanuele le Francesca nih nikhat ah voikhat fimnak hmuh awkah an nuva in thla an camṭi. Jehovah nih a bupi hmang in a caan te ah an thlacamnak kha a leh hna. Tahchunhnak ah, video chung i unaupa pakhat nih a chimmi mah bia in thazaang an hmu: “Thil sining thar kan cohlan thiam deuh tikah kan hun i nuam deuh ṭhan ve. Cun kan sining thar ah a ṭha bik in kan ṭuan khawh.”c Pahnihnak, phone in tehte khaannak ah ṭhancho deuh ding in bia an khiah i Baibal cawnpiaknak hmanh an hun thawk khawh. Pathumnak, unau pawl nih dawtnak he thazaang an pekmi hna le an bawmhmi hna kha lunglawm tein an cohlan. Zawnruahnak a ngeimi unaunu pakhat nih kumkhat chung nifatin Baibal caang aa telmi ca tawite a kuat peng hna. Kannih zong kan sining thar kha kan cohlan ahcun zei kan tuahnak paoh ah kan i nuam kho lai.

10. Unaunu pakhat nih a tonmi thlennak nganpi he aa tlak in zeitindah thlennak a tuah?

¹⁰ Hmailei kong ah lungthin pe law a ṭhatnaklei in hmuhnak ngeih awkah i zuam. Japan ram ah a ummi Romania unaunu Christina cu aa pumhnak Mirang Khrihfabu a um ti lo tikah a lung a rawk tuk. Asinain a cangmi kong kha a ruat peng lo. Mah canah Japan holh a hmangmi Khrihfabu ah aa pum i Japan holh in a si khawh chung in phungchim rianṭuannak ah aa tel. Cun Japan holh a thiam deuh nakhnga rian an rak ṭuanṭimi nu pakhat kha bawmhnak a hal. Mah minu nih Christina kha Japan holh cawnpiak awkah Baibal le Nunnak Kha Zungzal In I Nuamhpi! timi brochure hman ding in a hna a tla. Mah tikah Christina nih Japan holh a hun thiam deuh lawng si loin mah minu nih biatak kong hmanh kha hngalh a hun duh. Cucaah hmailei kong ah lungthin kan pek i a ṭhatnaklei in hmuhnak kan ngeih ahcun kan i ruahchan lomi thlennak nih kan i ruahchan lomi thluahchuah a kan hmuhter khawh.

11. Tangkalei harnak a tongmi nuva tuahkhat nih an tonmi harnak kha zeitindah an tawnghtham?

¹¹ Midang kha bawm hna. Kan rianṭuannak khenkhamnak ram ah a ummi nuva tuahkhat cu an umnak ram ah chawlehnak a har tuk caah tangkalei ah harnak an hun tong. Mah tikah zeitindah an tawnghtham? Pakhatnak, nunning sawhsawh tein nun awkah an i zuam. Cun an harnak cung ah lungthin pek canah phungchim rianṭuannak ah i manh lo ngaiin an i telnak thawng in midang bawmhnak ah lungthin pek ding in bia an khiah. (Lam. 20:35) A vapa nih hitin a ti: “Phungchim rianṭuannak ah kan caan tam deuh kan hman caah kan tonmi harnak kong ruah awkah a caan kan ngei deuh ti lo i Pathian nih tuahter a kan duhmi thil tuah awkah a caan tam deuh kan ngei.” Kan sining aa thlen tikah a hleiin phungchim rianṭuannak thawng in midang bawmhnak ah i tel peng cu a biapi tukmi a si ti kha kan i cinken a hau.

12. Lamkaltu Paul kong nih phungchim rianṭuannak ah thlennak tuah ding in zeitindah a kan bawmh khawh?

¹² Phungchim rianṭuannak ah thlennak tuah a duhmi kan si a hau. An zumhnak le an lungput aa khat lomi hnulei sining a phunphun a ngeimi hna he kan i tong. Lamkaltu Paul cu thlennak tuah a duhmi a si i kannih zong a sinin kan cawn khawh ve. Jesuh nih Paul kha “Jentail mi sin lamkaltu” si awkah rian a pek. (Rom 11:13) Cucaah Paul nih Judah mi, Greek mi, mifim, khuate ah a ummi, bawi le siangpahrang pawl kha phung a chimh hna. Mah hnulei sining aa khat lomi mi pawl lungthin suk awkah Paul cu ‘mikip sinah an sining paoh in a um ve.’ (1 Kor. 9:19-23) Phung a chimhmi hna cu khoika in a rami dah an si i zeidah an zumh ti kha ṭha tein a ruah. Mah nih mi pawl kha Pathian sinah a hnuh khawh hna nakhnga phungchim awk le thlennak tuah awkah a bawmh. Kannih zong a tlarimi kan si i mi kip bawmh awkah a ṭha bikmi lam kha kan ruah ahcun hmualngei tein phung kan chim kho ve lai.

Midang Hmuhnak Kha Upat

13. Midang hmuhnak kan upat ahcun 1 Korin 8:9 ah a langhtermi zei ṭih a nungmi thil dah kan hrial khawh lai?

¹³ A tlarimi sinak nih midang hmuhnak upat awk zong ah a kan bawmh. Tahchunhnak ah, unaunu cheukhat nih i ṭamh kha an duh nain a cheu nih cun an duh lo. Unau cheukhat cu zu an ding nain a cheu nih cun zeitik hmanh ah zu din lo ding in bia an khiah. Khrihfa dihlak nih ngandam kha an duh cio ko nain ngandamnak an i zohkhenh ning cu aa lo lo. Kanmah kan hmaan zungzal tiah kan ruah i unau pawl zong kanmah bantuk in tuahter ve awkah kan i zuam ahcun unau pawl kha kan tlukrilhter khawh hna i ṭhencheunak zong kan chuahter khawh. Cutin tuah cu kan duh hrimhrim lai lo ti cu a fiang ko. (1 Korin 8:9 rel; 10:23, 24) Baibal phunglam zulhnak nih a tlarimi le daihnak a umter pengmi si awkah zeitindah a kan bawmh khawh ti kha tahchunhnak pahnih in zohhmanh hna u sih.

14. Kan thilhruk ning le kan i ṭamh ning he aa tlaiin zei Baibal phunglam dah kan i cinken awk a si?

¹⁴ I hruk-aih ning le i ṭamh ning. Jehovah nih zeidah nan i hruk awk a si ti kha a kan chim lo nain kan zulh awk a simi phunglam cu a kan pek. Pathian rianṭuantu caah aa tlakmi thilpuan kan i hruk khawh nakhnga a tlarimi, aa toidormi le ralring tein a ummi kan si a hau. (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pet. 3:3) Cucaah kan i hruk-aihmi thil ruang ah mi lungthin a lami si kha kan duh lo. Baibal phunglam nih Khrihfa upa pawl kha hruk-aih ning le i ṭamh ning he aa tlaiin anmah phunglam ser lo awk zong ah a bawmh hna. Tahchunhnak ah, Khrihfabu pakhat i Khrihfa upa pawl nih an pawngkam mino pawl sam meh ning aa zohchunh i a tawi ko nain a zohchia tuk in aa metmi mino cheukhat kha bawmh an duh hna. Mah tikah Khrihfa upa pawl nih phunglam ser loin zeitindah an bawmh khawh hna? Peng zohkhenhtu nih Khrihfa upa pawl kha mah unaupa pawl sinah hitin chim ding in ruahnak a cheuh hna: “Pulpit cung i phung nan chim tikah unau pawl nih nan chimmi nakin nan muisam cung ah lungthin an pek deuh ahcun mah cu nan thil hruk ning le nan i ṭam ning cu a hleihluat deuh tinak a si.” Mah a sawhsawh te a simi ruahnak cheuhnak nih Khrihfa upa pawl kha phunglam ser hau loin mino unaupa pawl nih an tuah awk a simi kha hngalhthiam awkah a bawmh hna.d

15. Ngandamnak i zohkhenh ning he aa tlaiin biakhiahnak kan tuah tikah zei Baibal nawlbia le phunglam nih dah a kan bawmh? (Rom 14:5)

¹⁵ Ngandamnak i zohkhenhnak. Khrihfa pakhat cio nih an ngandamnak i zohkhenh ning he aa tlaiin biakhiahnak an tuah a hau. (Gal. 6:5) Khrihfa pawl nih siithlop ning an i thim tikah thi le khuachia thiammnak an hrial khawh nakhnga Baibal nawlbia kha an zulh a hau. (Lam. 15:20; Gal. 5:19, 20) Asinain a dang kong ahcun zei bantuk siithlop ning dah kan cohlan lai ti kha anmah tein biakhiahnak an tuah khawh. Mi cheukhat nih siilei he aa tlaiin anmah a zohkhenhtu hna sin lawng ah bawmhnak an hal hna, asinain mi cheukhat tu nih cun a dang siithlop ning phun kha an duh deuh. Cuset khaset timi siithlop ning nih a kan bawmh khawh asiloah harnak a kan pek khawh tiah kan ruah men lai. Asinain ngandamnak zohkhenh ning he aa tlaiin unau pawl nih biakhiahnak an tuahmi kha kan upat a hau. Cucaah mah a kong pali hi kan i cinken a hau: (1) Pathian Pennak lawng nih a tlingmi le zungzal ngandamnak a kan pek khawh. (Isa. 33:24) (2) Khrihfa kip nih ngandamnak kong he aa tlaiin biakhiahnak an tuah tikah an caah a ṭha bikmi kha “fiang tein an ruah” a hau. (Rom 14:5 rel.) (3) Midang biaceih asiloah anmah a tlukrilhter khotu thil tuah kha kan duh lo. (Rom 14:13) (4) Khrihfa pawl nih dawtnak an langhter i Khrihfabu lungrualnak cu anmah ruahnak nakin a biapi deuhmi a si ti kha an hngalhthiam. (Rom 14:15, 19, 20) Mah kha kan i cinken peng ahcun unau pawl he a ṭhami pehtlaihnak kan ngei peng lai i Khrihfabu ah lungrualnak a um nakhnga kan bawmh khawh lai.

16. Khrihfa upa pakhat nih a dang Khrihfa upa pawl cung ah a tlarimi sinak kha zeitindah a langhter khawh? (Hmanthlak zong zoh.)

¹⁶ Khrihfa upa pawl nih a tlarimi sinak ah zohchunhawk ṭha an chiah a hau. (1 Tim. 3:2, 3) Tahchunhnak ah, Khrihfa upa pakhat nih a dang Khrihfa upa nakin a kum a upat deuh caah a ruahnak kha an cohlan peng lai tiah aa ruahchan awk a si lo. Jehovah thlarau nih Khrihfa upa kip kha a ṭhami biakhiahnak tuah awkah a bawm khomi bia chim ding in a forh khawh hna ti kha a hngalh. A tlarimi Khrihfa upa nih cun biakhiahnak he aa tlaiin Khrihfa upa tam deuh nih an cohlan i Baibal phunglam he aa ralchanh lo ahcun cun amah nih a hna a tlak lomi a si hmanh ah mah biakhiahnak kha a bawmh hna lai.

A Tlarimi Sinak In Hmuhmi Ṭhathnemhnak

17. A tlarimi kan si tikah zeitindah ṭhahnemhnak kan hmuh?

¹⁷ A tlarimi kan si tikah lam tampi in ṭhathnemhnak kan hmu. Unau pawl he kan i pehtlaihnak a ṭha deuh i Khrihfabu zong ah daihnak a um. Lungrual tein Jehovah a biami hna lakah pumpak sining le nunphung aa khat lomi pawl he nuam tein kan umṭi hna. A biapi bikmi cu a tlarimi kan Pathian Jehovah kan i zohchunh ti kan hngalh caah kan i nuamhmi kha a si.