ESTUDIO 11
CʼAY 129 Laʼ lac bej cuch wocol
Chʌn melben i yeʼtel Jehová anquese an chuqui miʼ chilbeñet a tijicñʌyel
«An a cuchu tiʼ caj jiñi j cʼabaʼ» (APOC. 2:3).
TEMA
Ili estudio mi caj i coltañonla chaʼan mi lac chʌn melben i yeʼtel Jehová anquese an chuqui tac miʼ chilbeñonla lac tijicñʌyel.
1. ¿Baqui tac bʌ bendición cheʼ añonla tiʼ yorganización Jehová?
WEN tijicñayonla cheʼ añonla tiʼ yorganización Jehová. Anquese ti ili pañimil (mulawil) cabʌl jax wocol, joñonla añonla ti jumpʼejl familia wen temel bʌ an (Sal. 133:1). Cheʼ jaʼel, Jehová miʼ yʌqʼueñonla ticʼojel muʼ bʌ i coltañonla chaʼan tijicñayonla ti lac familia (Efes. 5:33–6:1). I miʼ yʌqʼueñonla lac ñaʼtʌbal chaʼan mi lac mʌlben jiñi muʼ tac bʌ mejlel i chilbeñonla lac tijicñʌyel.
2. ¿Chuqui yom mi lac mel, i chucoch?
2 Pero tiʼ sujm, chaʼan mi lac chʌn melben i yeʼtel (troñel) Jehová an i tajol yom mi lac wen chaʼlen wersa. ¿Chucoch? Come jiñi muʼ bʌ i melob o muʼ bʌ i yʌlob yambʌlob miʼ mejlel i lowonla. Cheʼ jaʼel, miʼ mejlel la cubin lac chʼijyemlel tiʼ caj lac sajtemal, ñumento mi mach junsujtelic jach mi lac mel. Jin chaʼan, ili estudio mi caj i coltañonla chaʼan mi lac chʌn melben i yeʼtel Jehová cheʼ bʌ juntiquil hermano miʼ lowonla, cheʼ bʌ an wocol ti lac ñujpuñel yicʼot cheʼ chʼijyemonla tiʼ caj lac sajtemal. Ti jujunchajp mi caj laj qʼuel jumpʼejl ejemplo muʼ bʌ caj i coltañonla.
CHEʼ BɅ JUNTIQUIL HERMANO MIʼ LOWONLA
3. ¿Chuqui tac ti wocol mi lac ñusan?
3 Jiñi wocol. Tajol an hermanojob muʼ bʌ caj i melob muʼ bʌ i michʼesañonla o mach weñic bajcheʼ miʼ melob ti lac tojlel. An i tajol, jiñi ancianojob miʼ tajob i sajtemal jaʼel. Cheʼ bʌ miʼ qʼuelob iliyi, tajol an muʼ bʌ caj i cʼajtibeñob i bʌ: «¿Añoñʌch ba tiʼ sujmlel?». Jin chaʼan, tajol miʼ cʌyob i melbeñob i yeʼtel Jehová temel yicʼot jiñi hermanojob, tajol maʼañix miʼ pejcañob i bʌ yicʼot jiñi tsaʼ bʌ i tajayob wocol o miʼ cʌyob majlel ti tempa bʌ (Sof. 3:9). ¿Weñʌch ba jiñi? Laʼ laj qʼuel jumpʼejl ejemplo am bʌ ti Biblia chaʼan juntiquil wiñic cheʼ bʌ tsiʼ ñusa bajcheʼ jiñi.
4. ¿Chuqui tac ti wocol tsiʼ ñusa jiñi apóstol Pablo?
4 Ejemplo am bʌ ti Biblia. Jiñi apóstol Pablo yujil chaʼan jiñi hermanojob xmulilob jaʼel. Jumpʼejl ejemplo, cheʼ bʌ tsaʼ caji ti cʼotel yaʼ ti congregación am bʌ ti Jerusalén cabʌlob maʼañic bʌ miʼ ñopob tiʼ tojlel i muʼto i bʌcʼñañob (Hech. 9:26). Ti wiʼil, an tsaʼ bʌ i yʌlʌyob mach bʌ weñic tiʼ tojlel (2 Cor. 10:10). Cheʼ jaʼel, tsiʼ qʼuele bajcheʼ juntiquil hermano añix bʌ i ñaʼtʌbal tsiʼ mele mach bʌ weñic tajol tsaʼ bʌ mejli i yʌcʼ ti yajlel jiñi hermanojob (Gál. 2:11, 12). Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, Marcos tsiʼ mele mach bʌ añic tsiʼ mulaj Pablo (Hech. 15:37, 38). Cheʼ cheʼic yom, tsiʼ cʌyʌ i pejcan pejtelel ili hermanojob. Pero maʼañic tsiʼ cʌyʌ chaʼan pejtelel jiñi miʼ ñajtʼesan ti Jehová, wen jach chuqui tsiʼ ñaʼta tiʼ tojlelob i tsiʼ bej melbe i yeʼtel Jehová. ¿Chuqui tsiʼ colta?
5. ¿Chuqui tsiʼ colta Pablo chaʼan maʼañic miʼ ñajtʼesan i bʌ tiʼ tojlel jiñi hermanojob? (Colosenses 3:13, 14; qʼuele jaʼel jiñi dibujo).
5 Pablo tsiʼ wen cʼuxbi jiñi hermanojob, jin chaʼan mach jiñic tsiʼ qʼuele i sajtemalob, jiñʌch jiñi wem bʌ i melbalob (chaʼlibalob). Cheʼ jaʼel, jiñi cʼuxbiya tsiʼ colta chaʼan miʼ ñusʌbeñob i mul, cheʼʌch bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ ti Colosenses 3:13, 14 (pejcan). Jumpʼejl ejemplo, anquese Marcos tsiʼ bajñel cʌyʌ, Pablo tsaʼʌch i ñusʌbe i mul, come ti wiʼil, ti jumpʼejl carta tsaʼ bʌ i chocbeyob majlel jiñi hermanojob ti Colosas tsiʼ yʌlʌ chaʼan Marcos wen ñucʌch i cʼʌjñibal yicʼot chaʼan tsiʼ pʼʌtʼesa (Col. 4:10, 11). Cheʼ jaʼel, cheʼ bʌ yaʼan ti Roma, tsiʼ cʼajti chaʼan Marcos miʼ majlel i coltan (2 Tim. 4:11). Tsiquil chaʼan Pablo tsaʼʌch i ñusʌbe i mul jiñi hermanojob yicʼot chʌn lʌcʼʌl tsaʼ ajñi tiʼ tojlelob. ¿Chuqui mi laj cʌn tiʼ tojlel?
Cheʼ bʌ Pablo tsiʼ taja jumpʼejl wocol yicʼot Bernabé yicʼot Marcos, tsiʼ ñusʌbeyob i mul i ti wiʼil tsiʼ tem chaʼle eʼtel yicʼot Marcos. (Qʼuele jiñi párrafo 5).
6, 7. ¿Chuqui mi caj i coltañonla chaʼan mi lac chʌn pʌsben cʼuxbiya jiñi hermanojob anquese añob i sajtemal? (1 Juan 4:7).
6 Muʼ bʌ laj cʌn. Jehová yom chaʼan mi lac chʌn pʌs laj cʼuxbiya (pejcan 1 Juan 4:7). Jin chaʼan, mi an majqui tsiʼ mele mach bʌ weñic ti lac tojlel, miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan mach yʌlolic tsiʼ mele i chaʼan woli (choncol) i chaʼlen wersa i mel chuqui wen (Pr. 12:18). Ñaʼtancu, Jehová miʼ wen cʼuxbiñonla anquese mi lac wen taj lac sajtemal, maʼañic miʼ cʌyonla cheʼ bʌ mi lac mel mach bʌ weñic i maʼañic miʼ lot i michʼajel ti lac tojlel (Sal. 103:9). Jin chaʼan wen ñuc i cʼʌjñibal cheʼ mi lac lajin Jehová i mi lac ñusʌbeñob i mul jiñi yambʌlob (Efes. 4:32–5:1).
7 La cujil chaʼan wen lʌcʼʌlix i jilibal ili pañimil, i tajol mi caj laj contrajintel yicʼot mi caj la cotsʌntel ti cárcel. Jin chaʼan wen ñuc i cʼʌjñibal cheʼ temel añonla la quicʼot jiñi hermanojob chaʼan miʼ mejlel laj cuch (Pr. 17:17). Cheʼʌch tsaʼ ujti tiʼ tojlel juntiquil hermano anciano bʌ i cʼabaʼ Josep, chʼoyol bʌ ti España.a Tsaʼ otsʌnti ti cárcel yicʼot yambʌ hermanojob, miʼ yʌl: «Junsujm jach baqui tsaʼ ajqʼuiyon lojon, i mach wocolic chaʼan mi lon c mel chuqui maʼañic bʌ miʼ mulan jiñi yambʌ. Jin chaʼan, yom mij cuchben lon c bʌ jiñi lon c sajtemal yicʼot mic ñusʌben lon c bʌ. Jiñi tsiʼ coltayon lojon chaʼan chʌn temelon lojon i mij cʌntan lon c bʌ tiʼ tojlel jiñi yambʌ xcʌjchelob mach bʌ Testigojobic. Cʼajal c chaʼan junsujtel tsaʼ c lowo j cʼʌb i maʼañic mic wen mejlel c ñijcan, jin chaʼan maʼañic chuqui miʼ wen mejlel c mel. Pero juntiquil hermano miʼ wutsʼbeñon c pislel i miʼ coltañon ti yan tac bʌ. Tsaʼ j qʼuele jiñi i sujm bʌ cʼuxbiya cheʼ wen i cʼʌjñibal c chaʼan». Wen ñucʌch i cʼʌjñibal cheʼ mi lac tojʼesan jiñi wocol am bʌ lac chaʼan la quicʼot yambʌ hermanojob.
CHEʼ BɅ AN WOCOL TI LAC ÑUJPUÑEL
8. ¿Chuqui tac ti wocol miʼ ñusañob jiñi ñujpuñemoʼ bʌ?
8 Jiñi wocol. Pejtelel jiñi ñujpuñemoʼ bʌ «mi caj i tajob wocol tiʼ cuxtʌlel», cheʼʌch miʼ yʌl jiñi Biblia (1 Cor. 7:28). ¿Chucoch? Come tiʼ chaʼticlelob xmulilob. Cheʼ jaʼel, mach junlajalic bajcheʼ yilalob yicʼot chuqui miʼ mulañob. Tajol tilemob ti yambʌ cultura o mach junlajalic bajcheʼ tsaʼ cosʌntiyob. Jin chaʼan, ti wiʼil mi caj i tajob i qʼuel maʼañic bʌ tsiʼ qʼueleyob cheʼ bʌ wolito (yʌquelto) i cʌñob i bʌ. Pejtelel jiñi miʼ mejlel i yʌcʼ ti tejchel wocol. Mi maʼañic miʼ cʌñob chaʼan tiʼ chaʼticlelob miʼ tajob i sajtemal i miʼ tojʼesañob jiñi i wocol, tajol mi caj i sʌclañob majqui i mul o muʼto i ñaʼtañob chaʼan ñumen wen cheʼ miʼ cʌyob i bʌ o miʼ chaʼleñob i bʌ ti divorciar. Pero ¿jimba ñumen wem bʌ jiñi?b Laʼ laj qʼuel jumpʼejl ejemplo ti Biblia chaʼan juntiquil tsaʼ bʌ i ñusa wocol tiʼ ñujpuñel jaʼel.
9. ¿Chuqui ti wocol tsiʼ ñusa Abigaíl?
9 Ejemplo am bʌ ti Biblia. I ñoxiʼal Abigaíl jiñʌch Nabal, juntiquil wiñic wen jontol (simaron) bʌ yicʼot tsʌts bʌ i pusicʼal (1 S. 25:3). Miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan Abigaíl wocolʌch tsiʼ ñusa. ¿Tsaʼ baʼ mejli i cʌy jiñi i ñoxiʼal cheʼ cheʼic yom? Tsaʼʌch. Jumpʼejl bʌ qʼuin, Nabal tsiʼ pʼaja (ñiqʼuisube) David yicʼot i wiñicob, jin chaʼan David tsiʼ yʌlʌ chaʼan mi caj i majlel i tsʌnsan. Pero Abigaíl tsaʼ majli i pejcan David chaʼan miʼ ñusʌbeñob i mul i maʼañic chuqui miʼ tumben Nabal (1 S. 25:9-13). Cheʼic yom Abigaíl, tsaʼ mejli ti putsʼel i miʼ cʌy chaʼan Nabal miʼ tsʌnsʌntel (1 S. 25:23-27). ¿Chucoch maʼañic tsiʼ mele bajcheʼ jiñi?
10. ¿Chuqui tsiʼ colta Abigaíl anquese tsiʼ ñusa wocol tiʼ ñujpuñel?
10 Abigaíl miʼ wen cʼuxbin Jehová, jin chaʼan miʼ qʼuel ti ñuc chuqui miʼ ñaʼtan chaʼan jiñi ñujpuñel. Miʼ mejlel la cʌl chaʼan yujil chuqui tiʼ sube Adán yicʼot Eva cheʼ bʌ tsiʼ temeyob (Gn. 2:24). Jin chaʼan yujil chaʼan tiʼ tojlel Jehová, jiñi ñujpuñel chʼujulʌch. I come yom i tijicñesan Jehová, tsiʼ colta i ñoxiʼal chaʼan maʼañic chuqui miʼ tumbentel, i cheʼ jaʼel pejtelel añoʼ bʌ tiʼ yotot. Ti ora tsaʼ majli i pejcan David chaʼan miʼ cʼajtin i ñusʌbentel i mul anquese mach jiñic tsaʼ bʌ i mele mach bʌ weñic. Miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan Jehová tsiʼ wen cʼuxbi ili xʼixic come tsiʼ pʌsʌ i chʼejlel yicʼot maʼañic tsiʼ bajñel sʌcla i wenlel. ¿Chuqui miʼ mejlel i cʌñob tiʼ tojlel Abigaíl jiñi ñujpuñemoʼ bʌ? Laʼ laj qʼuel.
11. a) ¿Chuqui yom Jehová chaʼan miʼ melob jiñi ñujpuñemoʼ bʌ? (Efesios 5:33). b) ¿Chuqui mi laj cʌn tiʼ tojlel Carmen? (Qʼuele jaʼel jiñi foto tac).
11 Muʼ bʌ laj cʌn. Jehová yom chaʼan jiñi ñujpuñemoʼ bʌ miʼ qʼuelob ti ñuc jiñi ñujpuñel. Yom chaʼan temel miʼ yajñelob anquese jiñi ñujpuñem bʌ miʼ ñusan wocol tiʼ caj bajcheʼ yilal i yijñam o ñoxiʼal. Miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan wen tijicña miʼ yubin cheʼ miʼ qʼuel chaʼan miʼ chaʼleñob wersa i tojʼesañob jiñi wocol tac i chaʼan miʼ chʌn pʌsbeñob i bʌ cʼuxbiya yicʼot miʼ qʼuelob i bʌ ti ñuc (pejcan Efesios 5:33). Laʼ laj qʼuel tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojel Carmen. Añix cheʼ bʌ 6 jab ñujpuñem cheʼ tsaʼ caji ti estudio, i ti wiʼil tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ. Carmen miʼ yʌl chuqui tsaʼ ujti: «Jiñi c ñoxiʼal maʼañic tsiʼ wis mulaj jiñi tsaʼ bʌ c mele. Tsaʼ wen michʼa come woli c melben i yeʼtel Jehová. I muʼto i subeñon chaʼan mi caj i cʌyon». Anquese Carmen tsiʼ ñusa ili wocol tsaʼʌch i chʌn chaʼle wersa, tsiʼ chʌn cʼuxbi i ñoxiʼal yicʼot tsiʼ qʼuele ti ñuc. I cheʼʌch tsiʼ mele 50 jab. Miʼ bej al: «Pejtelel jiñi tsiʼ coltayon chaʼan mic ñumen chʼʌmben i sujm jiñi c ñoxiʼal yicʼot chaʼan uts mic pejcan. Mic wen cʼuxbin Jehová i cujil chaʼan chʼujulʌch miʼ qʼuel jiñi ñujpuñel, jin chaʼan tsaʼ c chʌn chaʼle wersa».c Mi tsaʼ tejchi wocol ti a ñujpuñel jaʼel, miʼ mejlel a ñop chaʼan Jehová mi caj i coltañet.
Abigaíl tsiʼ chaʼle wersa i coltan jiñi añoʼ bʌ tiʼ yotot, ¿chuqui mi laj cʌn tiʼ tojlel? (Qʼuele jiñi párrafo 11).
CHEʼ BɅ MI LAC TAJ LAC CHʼIJYEMLEL TIʼ CAJ LAC SAJTEMAL
12. Cheʼ bʌ an majqui miʼ mel tsʌts bʌ mulil, ¿bajcheʼ yubil miʼ yubin i bʌ?
12 Jiñi wocol. Cheʼ bʌ mi lac chaʼlen tsʌts bʌ mulil, tajol mi lac ñaʼtan chaʼan yaʼ jach jaxʌl tsaʼ cʼotiyonla. Tajol wen chʼijyem mi caj la cubin lac bʌ i mi lac wen mel lac pusicʼal (Sal. 34:18). Jiñʌch tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Robert, juntiquil hermano tsaʼ bʌ i wen chaʼle wersa chaʼan miʼ yochel bajcheʼ siervo ministerial. Pero tsiʼ mele tsʌts bʌ mulil i lajal bajcheʼ tsiʼ loti Jehová tsiʼ yubi. Miʼ yʌl: «Wen chʼijyem tsaʼ cubi c bʌ, mach wis tijicñayoñic. Tsaʼ cajiyon ti uqʼuel i tsaʼ c pejca Jehová. Cʼajal c chaʼan tsaʼ c ñaʼta chaʼan maʼañic baʼ ora mi caj i chaʼ ñʌchʼtañon». Mi tsaʼ lac mele tsʌts bʌ mulil, tajol jiñi i chʼijyemlel lac pusicʼal miʼ yʌqʼueñonla lac ñaʼtan chaʼan Jehová tsaʼix i cʌyʌyonla i chaʼan maʼañix i cʼʌjñibal mi lac chaʼlen wersa lac melben i yeʼtel (Sal. 38:4). Mi an la cubi lac bʌ bajcheʼ jiñi, mi caj i coltañonla jumpʼejl ejemplo am bʌ ti Biblia chaʼan juntiquil i wiñic Dios maʼañic bʌ tsiʼ ñajtʼesa i bʌ tiʼ tojlel anquese tsiʼ mele tsʌts bʌ mulil.
13. ¿Chuqui tsʌts bʌ mulil tsiʼ mele Pedro, i chuqui tac yambʌ mach bʌ weñic tsiʼ mele?
13 Ejemplo am bʌ ti Biblia. Cheʼ jumpʼejl jax acʼʌlel yom chaʼan miʼ tsʌnsʌntel Jesús, jiñi apóstol Pedro tsiʼ mele mach tac bʌ weñic. Ñaxan, tsiʼ yʌlʌ chaʼan xucʼul mi caj i yajñel anquese jiñi yambʌ apóstolob mi caj i cʌyob Jesús (Mar. 14:27-29). Cheʼ jiñi, cheʼ bʌ yaʼañob ti pʌcʼʌbʌl Getsemaní mach junsujtel jach tsaʼ ochi i wʌyel anquese mach cheʼic yom miʼ mel (Mar. 14:32, 37-41). I cheʼ bʌ tsiʼ chucuyob Jesús, Pedro tsiʼ bajñel cʌyʌ (Mar. 14:50). Ti wiʼil, uxsujtel tsiʼ jamʌ alʌ chaʼan mach i cʌñʌyic Jesús, i jiñi jiñʌch tsʌts bʌ mulil (Mar. 14:66-71). ¿I chuqui tsiʼ mele cheʼ bʌ tsiʼ qʼuele chaʼan tsiʼ mele tsʌts bʌ mulil? Wen chʼijyem tsiʼ yubi i bʌ i tsaʼ wen caji ti uqʼuel (Mar. 14:72). Ñaʼtancu bajcheʼ yubil tsiʼ yubi i bʌ cheʼ tsiʼ qʼuele chaʼan yaʼ jocʼol ti teʼ jiñi i yamigo. Miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan maʼañic i cʼʌjñibal tsiʼ yubi i bʌ.
14. ¿Chuqui tsiʼ colta Pedro chaʼan maʼañic miʼ ñajtʼesan i bʌ ti Jehová? (Qʼuele jiñi dibujo).
14 Pedro tsiʼ chʌn chaʼle wersa i maʼañic tsiʼ ñajtʼesa i bʌ ti Jehová. ¿Chuqui tsiʼ colta? Jiñʌch cheʼ tsaʼ chʌn ajñi yicʼot jiñi hermanojob, i miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan jiñʌch tsaʼ bʌ i ñuqʼuesʌbe i pusicʼal (Luc. 24:33). I cheʼ jaʼel, cheʼ bʌ Jesús tsaʼix chaʼ chʼojyi, tsiʼ pʌsbe i bʌ Pedro chaʼan miʼ ñuqʼuesʌben i pusicʼal (Luc. 24:34; 1 Cor. 15:5). Maʼañic tsiʼ chaʼ cʼajtesʌbe tsaʼ bʌ i mele. Tsaʼ jach i sube chaʼan mi caj i yʌqʼuen yambʌ ñumen ñuc tac bʌ eʼtel (Juan 21:15-17). Anquese yujil chaʼan tsiʼ chaʼle tsʌts bʌ mulil, tsaʼʌch i chʌn chaʼle wersa come yujil chaʼan Jesús miʼ bej cʼuxbin, i cheʼ jaʼel, jiñi hermanojob tsiʼ coltayob. Laʼ laj qʼuel chuqui miʼ mejlel laj cʌn tiʼ tojlel.
Juan 21:15-17 miʼ pʌs chaʼan Jesús maʼañic tsiʼ cʌyʌ i cʼuxbin Pedro, i jiñʌch tsaʼ bʌ i colta chaʼan miʼ chʌn chaʼlen wersa. (Qʼuele jiñi párrafo 14).
15. ¿Chuqui yom bʌ Jehová chaʼan mi lac mel? (Salmo 86:5; Romanos 8:38, 39; qʼuele jaʼel jiñi foto).
15 Muʼ bʌ laj cʌn. Jehová yom chaʼan mi lac ñop chaʼan mucʼʌch i cʼuxbiñonla yicʼot chaʼan mi caj i ñusʌbeñonla lac mul (pejcan Salmo 86:5; Romanos 8:38, 39). I tilelʌch cheʼ chʼijyem mi la cubin lac bʌ cheʼ mi lac mel tsʌts bʌ mulil, i weñʌch cheʼ mi la cubin lac bʌ bajcheʼ jiñi. Pero mach yomic mi lac ñaʼtan chaʼan Jehová mi caj i cʌy i cʼuxbiñonla i chaʼan maʼañic baʼ ora mi caj i ñusʌbeñonla. Jin chaʼan ti ora yom mi lac sʌclan laj coltʌntel. Jiñʌch tsaʼ bʌ i mele Robert, tsaʼ bʌ laj cʌlʌ ti párrafo 12. Robert miʼ yʌl: «Tsaʼ c chaʼle mulil come tsaʼ c ñaʼta chaʼan mi caj c bajñel mejlel i mach cʼʌñʌlic majqui miʼ coltañon». Pero tsiʼ qʼuele chaʼan yomʌch miʼ pejcan jiñi ancianojob, miʼ bej al: «Jiñi ancianojob tsiʼ coltayoñob j qʼuel chaʼan Jehová mucʼʌch i bej cʼuxbiñon, maʼañic tsiʼ ñaʼtayob chaʼan maʼañix mi caj c tojʼan. Tsiʼ pʌsbeyoñob chaʼan Jehová maʼañic tsiʼ cʌyʌyon». Joñonla jaʼel miʼ mejlel lac ñop chaʼan Jehová miʼ wen cʼuxbiñonla yicʼot mi caj i ñusan lac mul mi tsaʼ lac chaʼ ñaʼta lac bʌ, mi tsaʼ lac sʌcla laj coltʌntel i mi lac chaʼlen wersa chaʼan maʼañic mi lac chaʼ yajlel ti mulil. Jiñi mi caj i coltañonla chaʼan mi lac chʌn chaʼlen wersa (1 Juan 1:8, 9).
¿Bajcheʼ yubil mi la cubin cheʼ mi laj qʼuel chaʼan jiñi ancianojob miʼ chaʼleñob wersa i coltañoñobla? (Qʼuele jiñi párrafo 15).
16. ¿Chucoch a womʌch a chaʼlen wersa a chʌn melben i yeʼtel Jehová?
16 Jehová miʼ qʼuel ti ñuc pejtelel muʼ bʌ lac mel chaʼan mi lac melben i yeʼtel ti ili cojix tac bʌ qʼuin. Mi caj i coltañonla chaʼan maʼañic mi laj cʌy lac bʌ yic’ot maʼañic mi lac ñajtʼesan lac bʌ tiʼ tojlel anquese an chuqui tac miʼ yʌqʼueñonla lac chʼijyemlel. Cheʼ bʌ jiñi hermanojob miʼ lowoñobla o miʼ melbeñoñobla mach bʌ weñic, miʼ mejlel lac pʌs laj cʼuxbiya i mi lac ñusʌbeñob. Miʼ mejlel lac pʌsben Jehová chaʼan mi lac wen cʼuxbin yicʼot chaʼan mi laj qʼuel ti ñuc jiñi ñujpuñel cheʼ mi lac chaʼlen wersa lac tojʼesan jiñi wocol tac ti lac ñujpuñel. I mi tsaʼ lac mele tsʌts bʌ mulil, miʼ mejlel lac sʌclan i coltaya Jehová, mi lac ñop chaʼan mucʼʌch i cʼuxbiñonla yicʼot chaʼan mi caj i ñusʌbeñonla i mi lac bej melben i yeʼtel. Jin chaʼan, mach laj cʌy lac mel chuqui wen come la cujil chaʼan Jehová mi caj i yʌqʼueñonla cabʌl bendición (Gál. 6:9).
¿CHUQUI MI CAJ I COLTAÑONLA LAC CHɅN MELBEN I YEʼTEL JEHOVÁ CHEʼ BɅ MIʼ YUJTEL ILI WOCOL TAC?
Cheʼ bʌ juntiquil hermano miʼ lowonla.
Cheʼ bʌ an wocol ti lac ñujpuñel.
Cheʼ bʌ chʼijyem mi la cubin lac bʌ tiʼ caj lac sajtemal.
CʼAY 139 Qʼuele a bʌ yaʼ ti tsijiʼ bʌ pañimil
a An cʼabaʼʌl tac tsaʼ bʌ qʼuextʌyi.
b Jiñi i Tʼan Dios maʼañic miʼ yʌl chaʼan jiñi ñujpuñemoʼ bʌ miʼ mejlel i cʌyob i bʌ, mucʼ jach i jamʌ al chaʼan jiñi muʼ bʌ i cʌyob i bʌ maʼañic miʼ mejlelob ti ñujpuñel yicʼot yambʌ. Pero añʌch xñoptʼañob añʌch bʌ i ñaʼtayob i cʌyob i bʌ cheʼ bʌ an chuqui miʼ yujtel tiʼ tojlelob. Qʼuele jiñi nota 4 «Jiñi cʌy bʌ», muʼ bʌ i tilel yaʼ ti libro Ubin a tijicñʌyel.
c Mi caj a taj yambʌ experiencia ti jiñi video Mach a wʌcʼ a bʌ ti lotintel ti jiñi mach bʌ i sujmic ñʌchʼtʌlel: Darrel yicʼot Deborah Freisinger, am bʌ ti jw.org.