Watchtower LIBRARY EKE INTANET
Watchtower
LIBRARY EKE INTANET
Efịk
Ẹ,Ê,Ị,Ọ,Ụ,Û,N̄
  • Ẹ
  • ẹ
  • Ê
  • ê
  • Ị
  • ị
  • Ọ
  • ọ
  • Ụ
  • ụ
  • Û
  • û
  • N̄
  • n̄
  • BIBLE
  • MME N̄WED
  • MBONO ESOP
  • cl ib. 6 p. 57-66
  • Odudu Nsobo—Jehovah, “Owo Ekọn̄”

Vidio ndomokiet idụhe mi.

Kûyat esịt, n̄kpọ anam vidio emi okûbre.

  • Odudu Nsobo—Jehovah, “Owo Ekọn̄”
  • San̄a Kpere Jehovah
  • N̄kpri Ibuotikọ
  • Ukem Ibuot Nneme
  • Ekọn̄ Abasi ye Ekọn̄ Owo
  • Ntak Onụkde Abasi Emem Ndin̄wana Ekọn̄
  • Abasi Anam N̄kpọ Ndisio Idiọkido Mfep
  • Ndin̄wana ke Ntak Enyịn̄ Esie
  • Ndin̄wana Nnọ Ikọt Esie
  • San̄a Kpere “Owo Ekọn̄”
  • Anie Edi Ata Abasi?
    Ifiọk Oro Adade Osịm Nsinsi Uwem
  • Akpatre “N̄wed Mme Ekọn̄ Jehovah” Oro Edide
    Enyọn̄-Ukpeme Ọnọ Ntọt Obio Ubọn̄ Jehovah—1990
  • Jehovah—Oduuwem ye Abasi Akpanikọ
    Enyọn̄-Ukpeme Ọnọ Ntọt Obio Ubọn̄ Jehovah—1993
  • “Ẹtuak Ẹda, Ẹnyụn̄ Ẹkụt Edinyan̄a Jehovah”
    Enyọn̄-Ukpeme Ọnọ Ntọt Obio Ubọn̄ Jehovah—2007
Se En̄wen En̄wen
San̄a Kpere Jehovah
cl ib. 6 p. 57-66

Ibuot 6

Odudu Nsobo—Jehovah, “Owo Ekọn̄”

1-3. (a) Nso n̄kpọndịk ke nditọ Israel ẹkesobo ke ubọk nditọ Egypt? (b) Didie ke Jehovah akan̄wana ekọn̄ ọnọ ikọt Esie?

ẸMA ẹkụk nditọ Israel ẹsịn ke ufọt ebeden̄ ye inyan̄ oro owo mîkemeke ndibe. Udịmekọn̄ Egypt, kpa ibak ibak mme owot owo, ẹma ẹbịne mmọ ke mbrenyịn, ẹbierede ndisobo mmọ mfep.a Edi, Moses ama esịn udọn̄ ọnọ ikọt Abasi ete ẹkûduọk idotenyịn. Enye ama ọsọn̄ọ mmọ idem ete: “Jehovah ayan̄wana ekọn̄ ọnọ mbufo.”—Exodus 14:14.

2 Edi, Moses nte an̄wan̄ade ama eseme okot Jehovah, ndien Abasi ama ọbọrọ ete: “Nso ke afo akam eseseme ọnọ mi? . . . Menede esan̄ fo ke enyọn̄, nyụn̄ nyanade ubọk fo ke enyọn̄ inyan̄, bahade inyan̄.” (Exodus 14:15, 16) Kam kere ban̄a mme n̄kpọntịbe oro ẹketọn̄ọde ndida itie. Jehovah ama ọsọsọp ọdọn̄ angel esie, ndien adaha obubịt enyọn̄ ama akada nditọ Israel ke edem, eyedi akanyanade nte ibibene onyụn̄ ọbiọn̄ọ udịmekọn̄ Egypt. (Exodus 14:19, 20; Psalm 105:39) Moses ama anyanade ubọk esie. Ọkpọsọn̄ ofụm ama abara, ndien inyan̄ abahade iba. Mmọn̄ oro ama oboho onyụn̄ ada nte ibibene, ebererede usụn̄ oro akan̄wan̄ade ekem ofụri idụt oro!—Exodus 14:21; 15:8.

3 Ke okụtde utọ edinam odudu emi, Pharaoh ekpekenyene ndinọ udịmekọn̄ esie uyo ete ẹfiak edem. Utu ke oro, atan̄idem Pharaoh ama ọnọ uyo ete ẹbịne mmọ. (Exodus 14:23) Mbon Egypt ẹma ẹbụmede ẹdụk isọn̄ inyan̄ ndifehe mbịne, edi ikebịghike itọk mmọ ama akabade ndutịme nte mme wheel chariot mmọ ẹketọn̄ọde ndiwọn̄ọ. Ke ndondo oro nditọ Israel ẹma ẹkebe ye uwem ẹda ke n̄kan̄ eken, Jehovah ama ọdọhọ Moses ete: “Menede ubọk fo ke enyọn̄ inyan̄, ndien mmọn̄ ayafiak ofụk nditọ Egypt, ye mme chariot mmọ, ye mbon horse mmọ.” Mmọn̄ oro akadade nte ibibene ama ọduọ, ofụk Pharaoh ye udịmekọn̄ esie!—Exodus 14:24-28; Psalm 136:15.

4. (a) Nso ke Jehovah okowụt nte imọ idide ke Ididuot Inyan̄? (b) Didie ke ndusụk owo ẹkeme ndida se ẹtịn̄de ẹban̄a Jehovah mi?

4 Edinyan̄a idụt Israel ke Ididuot Inyan̄ ekedi akpan n̄kpọntịbe ke mbụk aban̄ade mme edinam Abasi ye ubonowo. Do Jehovah ama owụt nte imọ idide “owo ekọn̄.” (Exodus 15:3) Nte ededi, afo ese didie se ẹtịn̄de ẹban̄a Jehovah mi? Ke nditịm ntịn̄, ekọn̄ ada ediwak ubiak ye mfụhọ ọsọk ubonowo. Nte Abasi ndida odudu nsobo nnam n̄kpọ akam ananam afo adian̄ade ọkpọn̄ enye utu ke ndisasan̄a n̄kpere enye?

Ekọn̄ Abasi ye Ekọn̄ Owo

5, 6. (a) Ntak emi ẹkotde Abasi nte odotde ete “Jehovah mme udịm”? (b) Didie ke ekọn̄ Abasi okpụhọde ye ekọn̄ owo?

5 Ẹkot Abasi ke udorienyịn̄ oro “Jehovah mme udịm” ke se ikperede utịm ike-300 ke N̄wed Abasi Usem Hebrew ye ikaba ke akpasarade uwetn̄kpọ eke N̄wed Abasi Christian Usem Greek. (1 Samuel 1:11) Nte Akakan Andikara, Jehovah akara ata ediwak udịm angel. (Joshua 5:13-15; 1 Ndidem 22:19) Odudu nsobo oro udịmekọn̄ emi ẹnyenede okpon etieti. (Isaiah 37:36) Edisobo mme owo idịghe n̄kpọ oro enemde nditie n̄kere. Nte ededi, ana nnyịn iti ite ke mme ekọn̄ Abasi itiehe nte n̄kpri ekọn̄ owo. Mme adaiso ukara ye mme etubom ekọn̄ ẹkeme ndidomo ndinam etie nte ke ntak en̄wan mmimọ enen. Edi en̄wan owo ẹsiwak ndibuana idiọkitọn̄ ye ibụk.

6 Ke edide isio, idịghe nnan nnan ntụk esinụk Jehovah. Deuteronomy 32:4 ọdọhọ ete: “Akwa itiat, utom esie ọfọn ama: koro kpukpru usụn̄ esie ẹnende: Abasi akpanikọ emi mînamke ukwan̄n̄kpọ, enye edi eti ye edinen.” Ikọ Abasi akpan ọkpọsọn̄ iyatesịt, ibak, ye afai. (Genesis 49:7; Psalm 11:5) Ke ntre akananam Jehovah inamke n̄kpọ ye unana ntak. Enye esida odudu nsobo esie anam n̄kpọ ke ufat ye ke ini idotenyịn mîdụhe aba. Edi nte enye akadade prọfet esie Ezekiel etịn̄ ete: “Ọbọn̄ Jehovah ọdọhọ ete, Nte n̄kpa idiọk owo enem mi esịt baba? Nte edikabade eke enye akabarede ọkpọn̄ usụn̄ esie, odu uwem, inemke mi esịt?”—Ezekiel 18:23.

7, 8. (a) Nso ukwan̄ ekikere ke Job ekenyene aban̄a ndutụhọ esie? (b) Didie ke Elihu ekenen̄ede ekikere Job ke afan̄ emi? (c) Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto ifiọk eyouwem Job?

7 Ntak emi Jehovah ndien adade odudu nsobo anam n̄kpọ? Mbemiso ibọrọde, nnyịn ikpenyene ndikere mban̄a edinen owo oro Job. Satan ama amia ata m̀mê Job—ke editịm ntịn̄, m̀mê owo ekededi—oyomụm nsọn̄ọnda esie akama ke idak idomo. Jehovah ama ọbọrọ ata oro ke ndikayak Satan odomo nsọn̄ọnda Job. Nte utịp, Job ama ọdọn̄ọ, ataba inyene ye nditọ esie. (Job 1:1–2:8) Sia mîkọfiọkke eneni oro akabuanade, Job ke ndudue ama ekere ete ke Abasi ọkọnọ imọ ufen ke ukwan̄ usụn̄. Enye ama obụp Abasi ntak emi Enye enịmde imọ nte “n̄kpọ eke ọbiọn̄ọde,” nte “usua.”—Job 7:20; 13:24.

8 Akparawa oro ẹkekotde Elihu ama ayarade ndudue oro okodude ke ekikere Job, ọdọhọde ete: “Afo ọdọhọ ete, ‘Mmenen n̄kan Abasi.’” (Job 35:2, NW) Ke akpanikọ, iwụtde ifiọk ndikere ke nnyịn imọfiọk n̄kpọ ikan Abasi m̀mê ndikere ke enye anam n̄kpọ ke ukwan̄ usụn̄. Elihu ọkọdọhọ ete: “Nsa Abasi, enye idiọkke. Nsa Abasi Ibom, enye inamke ukwan̄-n̄kpọ.” Ekem enye ama ọdọhọ ete: “Abasi Ibom! nnyịn ikemeke ndisịm Enye: okpon odudu, ye ikpe, onyụn̄ awak eti ido; iditụkke tụk.” (Job 34:10; 36:22, 23; 37:23) Nnyịn imekeme ndinịm ke akpanikọ nte ke ini Abasi an̄wanade ekọn̄, enye enyene eti ntak ndinam ntre. Ye oro ke ekikere, ẹyak nnyịn idụn̄ọde ndusụk ntak emi Abasi emem esinamde n̄kpọ nte owo ekọn̄ ndusụk ini.—1 Corinth 14:33.

Ntak Onụkde Abasi Emem Ndin̄wana Ekọn̄

9. Ntak emi Abasi emem esin̄wanade ekọn̄?

9 Ke ama okotoro Abasi nte “owo ekọn̄,” Moses ama ọdọhọ ete: “Anie, ke otu mme abasi ebiet fi O Jehovah? Anie ebiet fi, emi okponde ubọn̄ ke edisana ido?” (Exodus 15:11) Prọfet Habakkuk ama ewet ukem ntre ete: “Afo amasana enyịn akan nte okụtde idiọk, unyụn̄ ukemeke ndise utụk.” (Habakkuk 1:13) Okposụkedi Jehovah edide Abasi ima, enye n̄ko edi Abasi edisana ido, edinen ido, ye unenikpe. Ndusụk ini, utọ edu emi esinụk enye ndida odudu nsobo esie nnam n̄kpọ. (Isaiah 59:15-19; Luke 18:7) Ntre Abasi ibiatke edisana idaha esie ke ini enye an̄wanade ekọn̄. Utu ke oro, enye esin̄wana ekọn̄ koro enye edide edisana.—Exodus 39:30.

10. (a) Ini ewe ndien didie ke Abasi ndin̄wana ekọn̄ ọkọtọn̄ọ? (b) Ke nso usụn̄ kpọt ke ẹdikeme ndibiere usua oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a ke Genesis 3:15, ndien oro edida nso ufọn ọsọk edinen ubonowo?

10 Kere ban̄a se iketịbede ke akpa owo iba oro, Adam ye Eve, ẹma ẹkesọn̄ ibuot ye Abasi. (Genesis 3:1-6) Edieke enye akpakayakde ukwan̄ido mmọ, Jehovah okpokosụhọde idaha esie nte Andikara Ekondo. Nte edinen Abasi, enye ekenyene ndibiere ikpe n̄kpa nnọ mmọ. (Rome 6:23) Ke akpa ntịn̄nnịm ikọ Bible, enye ama ebem iso etịn̄ nte ke usua oyodu ke ufọt mme asan̄autom esie ye mme anditiene “urụkikọt” oro, kpa Satan. (Ediyarade 12:9; Genesis 3:15) Ke akpatre, n̄kukụre usụn̄ oro ẹdikemede ndida mbiere usua emi edi ndisobo Satan mfep. (Rome 16:20) Edi ubiereikpe oro ayada akwa edidiọn̄ ọsọk edinen ubonowo, osiode odudu Satan efep ke isọn̄ onyụn̄ ebererede usụn̄ ọnọ paradise ofụri ekondo. (Matthew 19:28) Tutu ini oro, mbon oro ẹdade ke n̄kan̄ Satan ẹyeka iso ẹdi n̄kpọndịk ẹnọ mfọnọn̄kpọ eke obụk ye eke spirit ikọt Abasi. Ke ini ke ini, Jehovah enyene ndisịbe ndụk.

Abasi Anam N̄kpọ Ndisio Idiọkido Mfep

11. Ntak emi okobiomode Abasi ndida ukwọ ofụri ererimbot ndi?

11 Ukwọ eyo Noah ekedi kiet ke otu utọ edisịbe ndụk oro. Genesis 6:11, 12 ọdọhọ: “Ererimbot etie oburobụt ke iso Abasi, afai onyụn̄ ọyọhọ ke ererimbot. Ndien Abasi ese ererimbot, ndien, sese, ababiara: koro kpukpru owo ẹkebiatde usụn̄ mmọ ke isọn̄.” Nte Abasi ama ayak mme idiọkowo ẹsọhi eti ido uwem ẹfep ofụri ofụri ke isọn̄? Baba. Ama obiomo Jehovah ke idem ndida Ukwọ ofụri ekondo nsobo mbon oro ẹkesọn̄ọde ẹyịre ke afai ye oburobụt ido.

12. (a) Nso ke Jehovah ekebem iso etịn̄ aban̄a “mfri” Abraham? (b) Ntak emi akanade ẹsobo mme Amorite ẹfep?

12 Ntre ke ekedi ye ubiereikpe oro Abasi ọkọnọde mbon Canaan. Jehovah ama ayarade nte ke kpukpru idụt ke ererimbot ẹyebọ ufọn ẹto “mfri” Abraham. Ke n̄kemuyo ye uduak oro, Abasi ama ọn̄wọn̄ọ ete ke ẹyenọ nditọ Abraham isọn̄ Canaan, kpa isọn̄ oro mbon oro ẹkotde mme Amorite ẹkedụn̄de. Didie ke Abasi ekpenen ke ndida odudu nsion̄o mme owo emi ke obio mmọ? Jehovah ama ebem iso etịn̄ ete ke owo idibịnke mmọ tutu isua 400 ẹbe—ke ini ‘idiọkn̄kpọ mme Amorite ediyọhọde.’b (Genesis 12:1-3; 13:14, 15; 15:13, 16; 22:18) Ke ini oro, mme Amorite ẹma ẹsịn idem ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ke oburobụt ido uwem. Canaan ama akabade edi idụt ukpono ndem, eke uduọkiyịp, ye esuene esuene edinam idan̄. (Exodus 23:24; 34:12, 13; Numbers 33:52) Mme andidụn̄ idụt oro ẹma ẹsikam ẹfọp nditọwọn̄ ke ikan̄ uwa. Nte edisana Abasi akpayak ikọt esie ẹbuana ke utọ idiọkido oro? Baba! Enye ama ọdọhọ ete: “Isọn̄ omonyụn̄ edehe: ndien nyada ufen esie ntiene enye, isọn̄ onyụn̄ ọkpọhi mme andidụn̄ enye efep.” (Leviticus 18:21-25) Nte ededi, Jehovah ikowotke mme owo oro ntịme ntịme. Owo ikosoboke mbon Canaan oro ẹkenyenede esịt akpanikọ utọ nte Rahab ye mbon Gibeon.—Joshua 6:25; 9:3-27.

Ndin̄wana ke Ntak Enyịn̄ Esie

13, 14. (a) Ntak emi okobiomode Jehovah ndinam enyịn̄ esie asana? (b) Didie ke Jehovah akanam enyịn̄ esie asana?

13 Sia Jehovah edide edisana, enyịn̄ esie edi edisana. (Leviticus 22:32) Jesus ama ekpep mme mbet esie ndibọn̄ akam nte: “Yak inam enyịn̄ fo asana.” (Matthew 6:9, NW) Nsọn̄ibuot oro ke Eden ama asabade enyịn̄ Abasi, edemerede eyịghe aban̄a idaha Abasi ye usụn̄ oro enye akarade. Jehovah ikpekemeke ndifụmi utọ edidọk ye nsọn̄ibuot oro. Ama obiomo enye ndinam enyịn̄ esie ọbọhọ esuene.—Isaiah 48:11.

14 Fiak kere ban̄a nditọ Israel. Adan̄a nte mmọ ẹkedide ifịn ke Egypt, eketie nte ke un̄wọn̄ọ oro Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Abraham nte ke ebede ke Mfri esie kpukpru idụt ke isọn̄ ẹyebọ ufọn idikemeke ndisu. Edi ebede ke ndinyan̄a mmọ nnyụn̄ nsọn̄ọ n̄wụk mmọ nte idụt, Jehovah ama anam enyịn̄ esie asana. Prọfet Daniel ama eti ke akam ete: “O Ọbọn̄ Abasi nnyịn, emi akadade ọkpọsọn̄ ubọk osio ikọt fo ke isọn̄ Egypt efep, okonyụn̄ ọwọrọde etop.”—Daniel 9:15.

15. Ntak emi Jehovah okosion̄ode mme Jew ke ntan̄mfep Babylon?

15 Nte enemde, Daniel ọkọbọn̄ akam ntem ke ini mme Jew ẹkeyomde Jehovah afiak anam n̄kpọ ke ntak enyịn̄ Esie. Isan̄ enye emi mme ọsọn̄ibuot Jew ẹkedu ke ntan̄mfep ke Babylon. Ibuot obio mmọ, Jerusalem, akana ndon. Daniel ama ọfiọk ete ke ndinam mme Jew ẹfiak ẹnyọn̄ọ obio emana mmọ ọyọnọ enyịn̄ Jehovah ubọn̄. Ntem Daniel ama ọbọn̄ akam ete: “O Ọbọn̄, dahado; O Ọbọn̄, kpan̄ utọn̄, nyụn̄ nam; kûbịghi, ban̄a idem fo, O Abasi mi: koro obio fo ye ikọt fo ẹkerede enyịn̄ fo.” (Sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn.)—Daniel 9:18, 19.

Ndin̄wana Nnọ Ikọt Esie

16. Nam an̄wan̄a ntak emi Jehovah ndin̄wana mban̄a enyịn̄ esie mîwọrọke ke enye edi ibụk oro mîkereke iban̄a mbon en̄wen.

16 Nte udọn̄ Jehovah ndin̄wana mban̄a enyịn̄ esie ọwọrọ ke enye edi ibụk inyụn̄ ikereke iban̄a mbon en̄wen? Baba, koro enye esikpeme ikọt esie ebe ke ndinam n̄kpọ ekekem ye edisana idaha esie ye ima esie kaban̄a unenikpe. Kere ban̄a Genesis ibuot 14. Do nnyịn ikot iban̄a ndidem inan̄ oro ẹkedade ekọn̄ ẹdi ẹdimụm eyen eyeneka Abraham, kpa Lot, ye ubon esie ke ukat. Ye un̄wam Abasi, Abraham ama akan ata ọkpọsọn̄ udịmekọn̄ oro ke usụn̄ oro akakpade owo idem! Etie nte mbụk edikan emi edi akpa mbụk oro ẹwetde ke “n̄wed mme ekọn̄ Jehovah,” eyedi n̄wed oro obụk n̄ko ndusụk mbụk ekọn̄ oro owo mîwetke ke Bible. (Numbers 21:14) Ediwak edikan efen efen ke ẹkedi ke iso.

17. Nso iwụt ke Jehovah ama an̄wana ekọn̄ ọnọ nditọ Israel ke mmọ ẹma ẹkebe ẹdụk isọn̄ Canaan? Nọ mme uwụtn̄kpọ.

17 Esisịt ini mbemiso nditọ Israel ẹkebede ẹdụk isọn̄ Canaan, Moses ama ọsọn̄ọ ọnọ mmọ ete: “Jehovah Abasi mbufo emi ebemde mbufo iso aka, edi enye edin̄wana ekọn̄ inọ mbufo, kpa nte enye akanamde kpukpru n̄kpọ ọnọ mbufo ke Egypt.” (Deuteronomy 1:30; 20:1) Ọtọn̄ọde ye andida itie Moses, kpa Joshua, tutu esịm ini mme Ebiereikpe ye ini ukara mme anam-akpanikọ ndidem Judah, eyịghe idụhe nte ke Jehovah ama an̄wana ọnọ ikọt esie, anamde mmọ ẹkan mme asua mmọ ke ndyọ ndyọ usụn̄ ediwak ini.—Joshua 10:1-14; Judges 4:12-17; 2 Samuel 5:17-21.

18. (a) Ntak emi nnyịn ikemede ndidat esịt nte ke Jehovah ikpụhọkede? (b) Nso iditịbe ke ini usua oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Genesis 3:15 esịmde ata akpatre idaha esie?

18 Jehovah ikpụhọkede; uduak esie ndinam isọn̄ emi edi emem emem paradise inyụn̄ ikpụhọkede. (Genesis 1:27, 28) Abasi osụk asasua idiọkido. Ke ukem ini oro, enye enen̄ede ama ikọt esie oyonyụn̄ anam n̄kpọ usọp usọp ke ufọn mmọ. (Psalm 11:7) Ke akpanikọ, ẹdori enyịn usua emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke Genesis 3:15 ndida n̄kosụn̄ọ ke n̄wọrọnda ekọn̄ ke n̄kpet n̄kpet ini iso. Man anam enyịn̄ esie asana onyụn̄ ekpeme ikọt esie, Jehovah ayafiak anam n̄kpọ nte “owo ekọn̄”!—Zechariah 14:3; Ediyarade 16:14, 16.

19. (a) Nam an̄wan̄a nte Abasi ndida odudu nsobo nnam n̄kpọ ekemede ndidụri nnyịn n̄kpere enye. (b) Didie ke Abasi ndinyịme ndin̄wana ekọn̄ okpotụk nnyịn?

19 Kere ban̄a uwụtn̄kpọ emi: Yak idọhọ ke idiọk unam okoyom ndiwot mbonufọk owo ndien owo oro ọfrọ odụk an̄wana onyụn̄ owot idiọk unam oro. Nte afo okpodori enyịn n̄wan ye nditọ owo oro ndisua enye ke ntak edinam emi? Ke edide isio, afo okpodori enyịn ima unana ibụk oro enye enyenede ọnọ mmọ ndinụk mmọ ndinam n̄kpọ. Ke ukem usụn̄ oro, Abasi ndida odudu nsobo esie nnam n̄kpọ ikpenyeneke ndinam nnyịn ida nsannsan ikpọn̄ enye. Enye ndinyịme ndin̄wana man ekpeme nnyịn ekpenyene ndinam ima oro nnyịn inyenede inọ enye ọkọri. Ukpono oro nnyịn inyenede inọ anana-utịt odudu esie ekpenyene nditụn̄ọ n̄ko. Ntem, nnyịn imekeme “[ndinọ Abasi] utom eke enemde Enye esịt ke ukpono ye uten̄e.”—Mme Hebrew 12:28.

San̄a Kpere “Owo Ekọn̄”

20. Ke ini ikotde mbụk Bible ẹban̄ade ekọn̄ Abasi oro nnyịn mîtịmke ifiọk, didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ, ndien ntak-a?

20 Nte ededi, Bible inọhọ ọyọhọ ntọt ke mme idaha kiet kiet ẹban̄ade mme ubiere Jehovah kaban̄a ekọn̄ esie. Edi nnyịn imekeme ndinịm emi ke akpanikọ kpukpru ini: Akananam Jehovah idaha odudu nsobo inam n̄kpọ ke ukwan̄ ukwan̄, ebe-ubọk ebe-ubọk, m̀mê ibak ibak usụn̄. Ediwak ini, ndikere mban̄a udọn̄ikọ m̀mê ndusụk ntọt ẹban̄ade idaha mbụk Bible ekeme ndin̄wam nnyịn ndinyene nnennen ekikere mban̄a n̄kpọ. (Mme N̄ke 18:13) Idem ke ini nnyịn mînyeneke ọyọhọ ntọt, edikam n̄kpep ekese mban̄a Jehovah nnyụn̄ ntie n̄kere nti edu esie ẹkeme ndin̄wam nnyịn ikan eyịghe ekededi oro ekpedemerede. Ke ini nnyịn inamde emi, nnyịn iyokụt ite ke imenyene ekese ntak ndiberi edem ke Abasi nnyịn, kpa Jehovah.—Job 34:12.

21. Ke adan̄aemi enye edide “owo ekọn̄” ke ndusụk idaha, Jehovah etie didie?

21 Okposụkedi Jehovah edide “owo ekọn̄” ke ini idaha oyomde enye edi, emi iwọrọke ite ke enye edi owo emi amade ndin̄wana ekọn̄. Ke n̄kukụt Ezekiel aban̄ade chariot eke enyọn̄, ẹwụt Jehovah nte eben̄ede idem ndin̄wana ye mme asua esie. Edi, Ezekiel ama okụt akpara—kpa idiọn̄ọ emem—nte akanarede Abasi okụk. (Genesis 9:13; Ezekiel 1:28; Ediyarade 4:3) Nte an̄wan̄ade, Jehovah etie sụn̄sụn̄ ye emem emem. Apostle John ekewet ete: “Abasi edi ima.” (1 John 4:8) Kpukpru edu Jehovah ẹnen̄ede ẹda ukem ukem. Nso ifet ke nnyịn inyene ntem, ndikeme ndisan̄a n̄kpere utọ okopodudu ima ima Abasi oro!

[Mme Ikọ idakisọn̄]

a Nte ewetmbụk owo Jew oro Josephus ọdọhọde, “chariot 600 ọkọrọ ye mme awat enan̄ mbakara 50,000 ye akwa udịm owo 200,000 emi ẹkesan̄ade ke ukot ẹkebịne” mbon Hebrew.—Jewish Antiquities, II, 324 [xv, 3].

b Nte an̄wan̄ade, ikọ oro “mme Amorite” mi esịne kpukpru mbon Canaan.​—Deuteronomy 1:6-8, 19-21, 27; Joshua 24:15, 18.

Mme Mbụme Nditie N̄kere

2 Ndidem 6:8-17 Didie ke idaha Abasi nte “Jehovah mme udịm” edi n̄kpọ nsịnudọn̄ ọnọ nnyịn ke ini nnanenyịn?

Ezekiel 33:10-20 Mbemiso Jehovah adade odudu nsobo anam n̄kpọ, nso ifet ke enye ke mbọm eberede ọnọ mbon oro ẹbiatde ibet esie?

2 Thessalonica 1:6-10 Didie ke nsobo ndiọi owo oro edide ke iso edida ubọhọ isọk mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi?

2 Peter 2:4-13 Nso inụk Jehovah ndida odudu nsobo esie nnam n̄kpọ, ọnọde ofụri ubonowo nso ukpepn̄kpọ?

[Ndise ke page 58]

Ke Ididuot Inyan̄, Jehovah ama owụt nte imọ idide “owo ekọn̄”

    Mme N̄wed Ikọ Efịk (1982-2025)
    Wọrọ
    Dụk
    • Efịk
    • Share
    • Mek nte amade
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nte Ẹkpedade Ikpehe Intanet Emi Ẹnam N̄kpọ
    • Ediomi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Dụk
    Share