E Bula na Vosa i Jiova
Veitikina Bibi Mai na iVola na Maciu
O MACIU e imatai ni tamata me volaitukutukutaka na bula vakasakiti i Jisu kei na nona cakacaka vakaitalatala. A dau kumuni ivakacavacava tu ni bera ni mai itokani voleka i Jisu Karisito. A volai taumada ena vosa vakaIperiu na Maciu qai vakadewataki ina vosa vaKirisi. E vakacavari na volai ni Maciu ena rauta na 41 S.K., qai sema tiko na iVolatabu vakaIperiu ina iVolatabu vaKirisi Vakarisito.
A volai taumada na Kosipeli oqo me baleti ira na Jiu. E veiuqeti qai vakaibalebale ni dusi Jisu tiko ni Mesaia yalataki, e Luve ni Kalou tale ga. Ke da kauaitaka na itukutuku e lewe ni ivola oqo, ena vaqaqacotaka noda vakabauta na Kalou dina kei na Luvena, vaka kina na veika e yalataka tu o Jiova.—Iper. 4:12.
“SA VOLEKA NA MATANITU VAKALOMALAGI”
E usutu bibi ni Maciu na Matanitu ni Kalou kei na veivakavulici i Jisu, ia e sega ga ni volai kina na veitaravi ni ka e yaco. Kena ivakaraitaki, ena itekivu sara ga ni ivola sa volaitukutukutaki kina nona iVunau ena Ulunivanua, ia na nona ivunau oya a qai vakayacori ni sa voleka ni veimama tu na nona cakacaka vakaitalatala.
E vica na ka a cakava o Jisu ena nona veiqaravi tiko vakaitalatala e Kalili—a cakamana, e vakavulici ira na 12 na yapositolo, e cudruvi ira na Farisi, qai vakamacalataka vakaivakatakarakara na Matanitu ni Kalou. Sa qai biuti Kalili me gole “ki na yasayasa vaka-Jutia e na itai kadua ni Joritani.” (Maciu 19:1) Nona lako tiko oya, e tukuna vei ira nona tisaipeli: “Eda sa lako cake ki Jerusalemi; ka na soli yani na Luve ni tamata . . . me mate . . . ena qai tu cake tale mai ko koya e nai katolu ni siga.”—Maciu 20:18, 19.
Saumi na Taro Vakaivolatabu:
3:16, VV—E “tadola” vakacava na “lomalagi” ena gauna e papitaiso kina o Jisu? E vaka me dusia tiko na nona vakananuma o Jisu nona a bula tu mai lomalagi ni bera ni mai bula vakatamata.
5:21, 22—E ca beka na cudru mai na noda lomaca tiko? Veivakaroti o Jisu ni o koya e dau lomacataki tacina e ivalavala ca bibi. Ia e ca vakalevu ke dua e vosavakacacataka na wekana ena levu ni nona cudru, ni na saumitaro kina ena mataveilewai levu, sega ni mataveilewai ni tamata.
5:48—Rawa beka nida ‘vinaka sara me vaka nona vinaka na Tamada vakalomalagi’? Eda rawa ni vinaka, ia e vakaiyalayala ga. E vakamacalataka tiko e ke o Jisu na loloma, qai tukuna vei ira na vakarorogo tiko mera vakatotomuria na Kalou me uasivi se vinaka vakaoti na nodra dau loloma. (Maciu 5:43-47) Ena sala cava? Mera dau lomani ira tale ga na nodra meca.
7:16—Na ‘vua vinaka’ cava era kilai kina na lotu dina? E sega ni wili ga kina na noda itovo, ia e okati tale tiko ga kina na noda vakabauta—oya na ivakavuvuli eda muria.
10:34-38—Me beitaki beka na iVolatabu ena tawase ni vuvale? Sega sara ga. E dau vakavuna ga na tawase na vakatulewa era dau cakava na lewe ni vuvale era tawavakabauta. Era rairai cata se saqata na vakabauta vakarisito, ra qai vu ni veisei ena vuvale.—Luke 12:51-53.
11:2-6—Ke sa rogoca oti o Joni na domo ni Kalou ni vakadonui Jisu, sa kila tale tiko ga ni Mesaia, cava e taroga kina ke o Jisu ga o koya e tukuni ni na ‘lako mai’? Rairai taroga oqo o Joni ena nona vinakata me vakadeitaka o Jisu. E via kila tale ga o Joni ke “dua tani” tale ena lako mai ena kaukaua ni Matanitu me vakaceguya na nodra vakanuinui na Jiu. Ia na isaunitaro i Jisu e vakaraitaka ni sega ni dua tale, sa o koya ga.
19:28—O cei o ira na “mataqali nei Isireli e tinikarua” era na lewai? Sega ni vakatakarakarataki ira na 12 na yavusa vakayalo ni Isireli oqori. (Kala. 6:16; Vkta. 7:4-8) A vosa tiko o Jisu vei ratou na yapositolo eratou na lewe tale ga ni Isireli vakayalo, ia ratou na sega ga ni lewai ira na lewena. A ‘solia [“yalataka,” NW] vei ira’ o Jisu ‘e dua na matanitu’ mera ‘matanitu bete vua na nodra Kalou.’ (Luke 22:28-30; Vkta. 5:10) O ira na Isireli vakayalo era na “lewai ira na kai vuravura.” (1 Kor. 6:2) Matata gona ni o ira na dabe tiko ena itikotiko vakatui mai lomalagi era na lewai ira na “mataqali nei Isireli e tinikarua”—e vakatakarakarataki ira na kawatamata era na sega ni tui, se matabete, e vakatayaloyalotaki ena yavusa 12 ena Siga ni Veibuluti.—Vunau wase 16.
Na Ka Eda Vulica:
4:1-10. E vakaraitaka na tikinivolatabu oqo ni bula dina tiko o Setani, qai sega ni ka ca ga e tiko vei keda. E vakayagataka sara ga na “gagadre ca ni yago, na gagadre ca ni mata, kei na dokadokai keda e na ka ni bula oqo,” me bacani keda kina. Ia eda na yalodina tiko ga vua na Kalou ke da muria na ivakavuvuli vakaivolatabu.—1 Joni 2:16.
5:1–7:29. Kauaitaka na nomu veika vakayalo. Dau veiyaloni. Cavuraka laivi na vakasama vakasisila. Kua ni yalayala lasu. Gauna o masu tiko kina, saga mo vakabibitaka na veika vakayalo mai na veika vakayago. Mo vutuniyau ena veika ni Kalou. Vakasaqara na Matanitu ni Kalou kei na nona yalododonu. Kua ni dau vakalelewa. Cakava na loma ni Kalou. Oqo na ka ni vuli era okati tu ena iVunau ena Ulunivanua!
9:37, 38. Na ka eda cakava me na salasalavata kei na ka eda kerea vua na iTaukei ni were oya me ‘tala yani e so ina nona were,’ da qai gumatua ni tuberi ira e so tale mera tisaipeli.—Maciu 28:19, 20, VV.
10:32, 33. Meda kua vakadua ni rere na tukuna na noda vakabauta.
13:51, 52. Noda kila na ibalebale ni ka dina me baleta na Matanitu ni Kalou, ena salavata tale ga mai na icolacola meda tuberi ira e so tale mera kila na ka dina oqo.
14:12, 13, 23. Na noda tiko taudua e gauna vinaka meda dau vakasamataka kina vakatitobu na ka.—Mari. 6:46; Luke 6:12.
17:20. Gadrevi na vakabauta meda walia kina na leqa lelevu e vakalatilati ina noda toso vakayalo, da qai vosota na veika dredre. Meda kua ni vakawelewele na vaqaqacotaka tiko ga noda vakabauti Jiova kei na nona yalayala.—Mari. 11:23; Luke 17:6.
18:1-4; 20:20-28. Na malumalumu ni tamata kei na nodra vakabibitaka na lotu na itutu, e vakavuna mera kauaitaka vakalevu e so na tisaipeli i Jisu na rogo. Meda dau yalomalumalumu nida qarauna tiko na gagadre ca, qai donu tiko ga na noda rai baleta na icolacola kei na itavi eda lesi kina ena ivavakoso.
“ENA QAI SOLI YANI NA LUVE NI TAMATA”
“A sa vodoka e dua na asa” o Jisu ena nona lako yani Jerusalemi ena ika9 Naisani, 33 S.K. (Maciu 21:5) E curu ina valenisoro ena siga e tarava qai vakasavasavataka. E veivakavulici ena valenisoro ena ika11 Naisani, cudruvi ira na vunivola kei na Farisi, oti sa qai tukuna vei ira nona tisaipeli na “ivakatakilakila e dusia ni . . . sa tiko, kei na ivakataotioti ni veika vakavuravura.” (Maciu 24:3, NW) Tukuna vei ira ena siga e tarava: “Sa vo ga e rua na bogi me qai ia na kana vata ni lako-sivia: ena qai soli yani na Luve ni tamata me lauvako.”—Maciu 26:1, 2.
Sa donuya mai na ika14 Naisani. Ni oti ga nona tauyavutaka o Jisu na iVakananumi ni nona mate, a bukiveretaki, vesu, veilewaitaki, qai lauvako. Vakaturi tale ena ikatolu ni siga. Ni bera ni lesu i lomalagi a vakaroti ratou nona imuri: “Lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga.”—Maciu 28:19, VV.
Saumi na Taro Vakaivolatabu
22:3, 4, 9—Gauna cava e vakayacori kina na tolu na veisureti ina kana ni vakamau? A yaco na imatai ni veisureti mera soqoni na ilawalawa era vaka na wati Karisito ena gauna e tekivu vunau kina o koya kei ira na nona imuri ena 29 S.K. ina 33 S.K. Na ikarua ni veisureti a yaco ena gauna e sovaraki kina na yalo tabu ena Penitiko 33 S.K. me yacova na 36 S.K. Na rua na veisureti oqo e vakatabakidua ga vei ira na Jiu, ira na tavuki ina lotu vakaJiu kei ira na kai Samaria. Na kena ikatolu, oya na nodra sureti na lako voli ena veisalatu ena taudaku ni koro—o ira na kai Matanitu Tani era sega ni cilivi, me tekivu mai na 36 S.K., ena nona tavuki na sotia ni Roma o Konilio, me yacova sara mai na noda gauna.
23:15—Ni dua e tavuki me lewe ni Farisi, na cava e ‘luve ni eli [“Qiena,” NW] kina, qai uasivi vakarua’ vei ira na Farisi? So era qai tavuki mera Farisi era a rairai bula ivalavala ca tu e liu. Ia, nira sa tavuki ina ivakavuvuli veicalati ni Farisi, sa ra qai ca sara, e torosobu sara mai na kena era dau cakava na nodra qasenivuli era sa vakacalai tu. Oya na vuna era ‘luve i Qiena’ kina, e vakaruataki na ca ni ka era cakava ni vakatauvatani kei ira na Farisi era lotu vakaJiu.
27:3-5—Na cava e rarawataka o Jutasa? Nona rarawa o Jutasa e sega ni ivakaraitaki ni veivutuni dina. A sega ni kerea na veivosoti ni Kalou, ia e lai vakaraitaka ga na nona caka cala vei ira na iliuliu ni bete kei ira na qase. Ni vakayacora “nai valavala ca. . . sa yaco kina na mate,” e beitaki koya kina qai bibivoro. (1 Joni 5:16) E rarawataka ga na ituvaki leqataki e tu kina oya.
Na Ka Eda Vulica:
21:28-31. E bibi duadua vei Jiova na noda cakava na lomana. Kena ivakaraitaki, meda dau gumatua na vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou da qai tuberi ira e so mera tisaipeli tale ga.—Maciu 24:14; 28:19, 20, VV.
22:37-39. Vakamacalataki sara tu ga vakamatata ena rua na ivunau kilai levu oqo na veika e vinakata na Kalou vei ira na sokaloutaki koya!
[iYaloyalo ena tabana e 31]
O gumatua tiko ena cakacaka ni tatamusuki?
[Credit Line]
© 2003 BiblePlaces.com
[iYaloyalo ena tabana e 31]
E vakabibitaka o Maciu na Matanitu ni Kalou