Pamangkot sang mga Pamatan-on...

Paano Ako Magpili sing Karera?

“SANG mag-abot ang akon 60-ka-adlaw nga evalu­ation,” paathag ni Em­ily, isa ka lin-ay nga yara sa iya ika-20 nga katuigon, “ginpahibalo ako sang akon superbisor nga ginhatagan niya ako sing mataas nga grado . . . nga mapuslan ko sa isa ka karera upod sa kompanya.”

Si Em­ily may desisyon nga himuon: batunon ang isa ka promosyon padulong sa mataas sing sueldo nga trabaho kag ang tanan nga bentaha sini​—⁠pinasahi nga paghanas, dungog, materyal nga mga kaayohan​—⁠ukon mangita sing part-time nga trabaho agod mapadayon ang isa pa ka karera nga para sa amo naghanas sia. Ang iya desisyon may malawig nga epekto sa iya kabuhi.

Bisan pa si Em­ily nakatapos na sa pag-eskwela, dapat gihapon pamat-oran niya kon ano nga karera ang iya pilion. Kag kon ikaw nagahingapos na sa hayskul (kilala subong sekondaryo nga eskwelahan sa iban nga pungsod), ikaw man yara sa panahon sa imo kabuhi nga dapat ka magdesisyon. ‘Padayunon ko bala ang akon pagtuon sa unibersidad?’ mahimu ipamangkot mo sa imo kaugalingon. ‘Matuon bala ako sing trabaho nga palangitan-an?’

Kon sa Diin Mangita sing Maayong Laygay

Ang isa ka hulubaton nagasiling: “Ang maalam nagapamati sa laygay.” (Hulubaton 12:​15) Ang iban nga eskwelahan nagaaman sing mga manuglaygay para sa mga estudyante agod buligan sila sa pagpili sing karera ukon sa pagpahamtang sing mga tulumuron. Kon ang inyo eskwelahan may yara sina nga programa, mahimu masapwan mo nga ang laygay nga ginahatag masami nga nagapalig-on sa imo nga himuslan sing bug-os ang imo ginakinahanglan nga tinuig sa eskwelahan kag tapuson ini. Ngaa? Bangod ang edukasyon kinahanglanon sa pagpangita sing lugar sa kalibutan sang trabaho.a Ang Roy­al Bank of Canada, sa Month­ly Let­ter sini, nagpaathag sing subong sini: Ang isa “nga wala nagahimulos sing bug-os sa tanan nga kahiyunan sa pagtuon sa eskwelahan mangin sa disbentaha sa pagpakig-indis sa iban sa ulihi nga kabuhi.”

Ang pagpalip-ot sang imo pagtuon sa hayskul paagi sa pag-untat mahimu nga magasablag sa imo kadalag-an sa pagtigayon sing trabaho. Ang isa ka report tampad nga nagpahayag nga ang “mga nag-uluntat sa pag-eskwela may disbentaha sa karon sang sa nagligad nga 30 ka tuig . . . Samtang nagadamu ang mga nagauluntat, amo man ang nibel sang edukasyon sa grupo sang mga mamumugon sa kabilogan, nagahimu sang paindisanay para sa mga trabaho nga mas mabudlay para sa mga nag-uluntat.”

Apang, ang maayo sing katuyoan nga mga manuglaygay mahimu magapati nga ang mataas nga edukasyon kinahanglanon sa sining katilingban sang mataas nga teknolohiya. Apang, ang Biblia nagapaandam, ‘Indi magpati sa tagsa ka pulong.’ (Hulubaton 14:​15) Huo, ang isa ka tawo nagsiling anay: “Wala ako sing tinon-an sa teknolohiya kag unibersidad, kag nagtuontuon lang ako sing pila ka butang samtang nagapadayon ako.” Sin-o ini? Amo ang manghimanwa kag awtor nga si Sir Win­ston Church­ill! Madamu nga pamatan-on ang nakadiskobre man nga ang edukasyon sa unibersidad indi amo lamang ang mapili. Ang disiotso anyos nga si Jane nagsiling: “Madamu nga tin-edyer ang nagatuon sa kolehiyo bangod pagdumdom nila ‘amo lamang ini ang mahimu.’ . . . Kon lamang magdulog sila sa pagbinagbinag sang madamu pa nga mapilian kag magpakaisog nga mangin tuhay sila!”

Indi katingalahan, nian, nga ang libro nga Ado­les­cence ni East­wood At­wa­ter nagasiling: “Dugang kag dugang nga pamatan-on ang nagabinagbinag liwat sang pag-eskwela sa kolehiyo.” Una, ang suod nga pag-usisa sa merkado sang trabaho nagapahayag nga ang ginatawag nga mataas nga edukasyon indi ang labing maayo nga paagi padulong sa isa ka trabaho. Madamu, bisan pa may de­grees sa unibersidad ang may problema sa pagpangita sing trabaho kag masami nga ginakabig nga sobra ka kalipikado para sa mataas sing sueldo nga mga trabaho. “Sa karon apat sa lima ka trabaho ang wala nagakinahanglan sing mataas nga edukasyon kag, dugang pa, ang isa ka de­gree mahimu nga mangin sablag lamang sa baylo nga isa ka bulig,” report sang San Francisco Sun­day Ex­am­iner & Chron­icle. Ang kamatuoran amo nga sa madamu nga latagon, ang kolehiyo nagapatubas sing kapin nga gradwado sang sa matigayon nga trabaho.

Gani kon nagapangita sing laygay, labing maayo nga magkadto sa mga tawo nga interesado gid sa imo kaayohan kag may mapuslanon nga eksperiensia sa kalibutan sang trabaho. Ang imo mga ginikanan mahimu nga makabulig gid sa imo sing daku sa sini nga butang. (Hulubaton 23:​22) Nahibaloan nila ang imo mga ikasarang. Kag kon sila mahinadlukon sa Dios, ang ila pagtahod sa mga karera tuhay sa pagtamod sang mga manuglaygay sa eskwelahan. Ang isa ka kalma kag prangka nga pagpakighambal sa ila mahimu nga magahatag sa imo sing pagtuytoy nga ginakinahanglan mo agod makakita sing madinalag-on nga karera.

Ang mga pamatan-on sa tunga sang mga Saksi ni Jehova may bentaha man sa pagtigayon sing laygay gikan sa mga tawo nga may eksperiensia sa kongregasyon nga ila ginapakig-updan. Natilawan mo na bala mangayo sing laygay sa ila?

Mga Tal-us sa Unibersidad

Sa tapos makighambal sa ila mga ginikanan, madamu nga pamatan-on ang nagpamat-od batok sa malawig nga edukasyon bangod sang indi sigurado nga palaabuton. “Ang tion nga nabilin napalip-ot,” siling sang Biblia. (1 Corinto 7:​29) Kag indi bala matuod nga ang naespesyalisar nga paghanas sa isa ka latagon mahimu nga mangin daan na sa sulod lamang sang pila ka tuig bangod sang madasig nga pag-uswag sang teknolohiya? Gani binagbinaga sing mahalungon ang imo palaabuton. Si Steph­anie, isa ka tin-edyer, namat-od nga magkuha sing mga kurso sa hayskul nga makabulig sa iya sa pagpauswag sing mga kalantip nga mangin mapuslanon sa pagpangita sing trabaho. Suno sa iya: “Sa sina nga paagi ang tion nga ginhinguyang sa hayskul indi mangin isa ka usik sang tion.” Sang ginpamangkot kon bala ang iya kurso sa hayskul naghanda gid sa iya sa pagpangabuhi, ang isa ka pamatan-on nga nagahingalan kay Al­ice nagsabat: “Nakatuon ako sing praktikal nga mga kalantip kag nakakita sing trabaho.” Ano nga mga kalantip? “Ac­count­ing kag sec­re­tarial ,” siling ni Al­ice.

Nausisa mo na bala ang mga kurso nga gintanyag sang inyo eskwelahan? May yara bala paghanas sa bokasyonal nga mga kalantip? Ukon may yara bala hayskul nga malapit sa inyo balay nga nagahatag sing praktikal nga paghanas sa isa ka kalantip nga sa banta mo bagay sa imo? Halimbawa, madamu nga eskwelahan ang nagatanyag sing paghanas sa pagmekaniko, pagprograma sa kompyuter, pagtubero, kag iban pa.

‘Apang sin-o ang maluyag mangin panday ukon tubero?’ pamangkot sang pila ka pamatan-on. Subong pamatan-on, si Jesus gintudloan sa pagpamanday. Bisan pa indi ini ang nangin karera niya, naton-an niya sing maayo ang trabaho amo kon ngaa nakilal-an sia subong “ang panday.” (Marcos 6:3) Nakita man ni Solomon ang kaayohan sang pagkalantip sa isa ka bokasyonal nga trabaho: “Nakakita ka bala sing tawo mga maukod sa iya buluhaton? Magatindog sia sa atubangan sang mga hari; indi sia magatindog sa atubangan sang kubos nga mga tawo.” (Hulubaton 22:​29) Sa karon, pila lamang ka tawo ang nagapabili sa bokasyonal nga mga trabaho. Subong resulta, nagauswag ang pagkinahanglan sa sini nga mga kalantip! Si Paul McCrack­en, propesor sang Gradu­ate ­School of Busi­ness Ad­min­is­tra­tion, sa University of Mich­igan, nagkomento sini: “Sa nagakaigo nga tion, dugang pa nga ipadaku ko ang bokasyonal nga paghanas para sa mga trabaho subong sang pagmekaniko. Sa paghaumhaum nga ang ekonomiya magapadayon sa pagsangkad, madamu sina nga sahi sang mga trabaho​—⁠kag maayo ina nga trabaho​—⁠ang magabukas.” Bokasyonal nga kalantip lamang bala ang kinahanglan mo agod maamanan mo ang imo karon mga kinahanglanon kag sa palaabuton?

Pagkarealistiko Nahanungod sa Palaabuton

Ang pagtamod sang isa ka Cristiano sa palaabuton dapat man mag-apektar sang iya pagpili sing karera. Bangod ‘ang kalibutan magataliwan,’ ang karera nga napasad sa kalibutanon nga mga ambisyon indi gid realistiko. (1 Juan 2:​17) Ginapakita sang tagna sang Biblia kon daw ano kalip-ot lamang ang ilawig sina nga karera.​—⁠Lucas 21:​29-35.

Bangod sini, madamu nga pamatan-on sa tunga sang mga Saksi ni Jehova ang nagapili sing karera sa bug-os tion nga pagtudlo sing Biblia​—⁠isa ka boluntaryo nga hilikuton sa pagbulig sa mga tawo nga makahangop sing Biblia. ‘Apang,’ mahimu mamangkot ka, ‘paano masuportahan sang isa ang iya kaugalingon sa sina nga paagi?’ Agod suportahan ang ila kaugalingon sa pinansial, madamu ang nagbaton anay sing praktikal nga paghanas sa isa ka bokasyonal nga trabaho. Ginhimu ini ni apostol Pablo. (Binuhatan 18:3) Kag ang iya laygay, pasad sa iya personal nga eksperiensia, amo: ‘Magpangabudlay sing lakas, ginahimu paagi sa imo mga kamut ang maayong hilikuton.’​—⁠Efeso 4:​28; 1 Tesalonica 4:11.

Busa ang pagpili sing isa ka madinalag-on nga karera resulta sang pagtigayon sing laygay gikan sa husto nga mga tawo, pagtigayon sing paghanas sa kurso nga magabulig sa imo sa paglab-ot sang imo mga tulumuron, kag sing pagkarealistiko nahanungod sa palaabuton. Sing makawiwili, si Em­ily, nga ginsambit kaina sa umpisa, nagbaton sang primero sing isa ka matahom nga trabaho subong ehekutibo nga sekretarya. Apang, narealisar niya nga indi sia mahimu magmadinalag-on sa duha ka nagasumpakilay nga mga karera. (Ipaanggid ang Lucas 16:​13.) Gani namat-od sia pabor sa bug-os tion nga karera sa pagbulig sa mga tawo sa pagtuon sing Biblia. Nagkahulugan ini sang iya pagtigayon sing part-time nga trabaho agod suportahan ang iya kaugalingon. Ang iya ginabatyag nahanungod sa pagbiya sa isa ka daku sing sweldo nga trabaho sa baylo sang iya pinili nga karera? “Nalipay ako sa pagsiling nga nalab-ot ko ang akon tulumuron nga bug-os tion nga ministeryo,” siling ni Em­ily. “Napalambo ko ang isa ka matuod nga gugma sa sini nga hilikuton.”

Paagi sa mahalungon nga pagplano kag mapangamuyuon nga pagbinagbinag, ikaw man makapili sing karera nga magapahalipay sa imo​—⁠isa ka madinalag-on nga karera nga may palaabuton!

[Footnote]

[Retrato sa pahina 22]

“Sa karon apat sa lima ka trabaho ang wala nagakinahanglan sing mataas nga edukasyon kag, dugang pa, ang isa ka de­gree mahimu nga mangin sablag lamang sa baylo nga isa ka bulig.”—San Francisco Sun­day Ex­am­iner & Chron­icle

[Retrato sa pahina 23]

Madamu ang nakasapo nga ang pagtuon sing bokasyonal nga trabaho isa ka praktikal nga paagi sa paghanda para sa palaabuton nga pagtrabaho