Pamangkot sang mga Pamatan-on. . .

“Tahura ang Imo Amay kag ang Imo Iloy”—Apang Ngaa?

“KATIG-A gid sang imo ulo nga wala na ako sing mahimo sa imo,” siling sang naakig nga amay ni Veda. “Wala ka sing pagtahod sa akon. Nagapangita ka lang sing gamo.” Nagapakig-date si Veda upod sa isa ka lalaki nga nagaabuso sa droga kag alkohol. Pirme sia nagakadto sa mga disco tubtob sa kaagahon. Bisan pa mabaskog nga nagpamatok ang iya amay, wala magsapak si Veda.

“Ginabatyag ko nga tuman kaestrikto sa iya,” paathag ni Veda. “Sadto nga tion 18 anyos ako, kag pagdumdom ko daku na ako kag nahibaluan ko ang tanan. Ginbatyag ko nga mapintas ang akon amay kag indi niya luyag nga maglipaylipay ako, gani nagguwa ako kag ginhimo ang luyag ko.”

Ang isa pa ka pamatan-on, si Gina, nagsulat: “Kadamo mag-inom sang akon amay, kag indi ako makatulog bangod ang akon mga ginikanan nagabaisay kag nagasinggitanay. Nagahigda ako sa katre kag maghibi na lamang. Indi ko sila masugiran kon ano ang akon ginabatyag nahanungod sini bangod basi sakiton ako sang akoy iloy. Ang Biblia nagasiling ‘tahura ang imo amay,’ apang indi ko mahimo.”

Ayhan, kaangay nanday Veda kag Gina, nabudlayan ikaw sa pagtahod sa imo mga ginikanan. Mahimo nga sa pagbatyag mo ang ila mga ginapatuman indi makatarunganon ukon nagapakita sila sing malain nga halimbawa sa paggawi. Apang, ang Biblia maathag nga nagasugo: “Tahura ang imo amay kag ang imo iloy.” (Efeso 6:2) Ano gid ang ginadalahig sini? Kag may maayo bala nga mga rason sa paghimo sini, bisan pa kon ginahimo sang mga ginikanan nga mabudlay sila tahuron?

Ano ang Kahulugan sang “Pagtahod”?

Ang “pagtahod” nagakahulugan sing pagkilala sa ginpatok nga awtoridad. Pananglitan, ang mga Cristiano ginasugo, “Tahura ang hari.” (1 Pedro 2:17) Bisan pa mahimo nga wala ka nagaugyon sa isa ka manuggahom sang pungsod sa tanan nga tion, sa gihapon ang iya posisyon ukon palangakuan dapat tahuron. Sa sulod sang pamilya, ginhatagan sang Dios ang mga ginikanan sing awtoridad subong mga tiglawas niya. Busa, ang diosnon nga mga kabataan dapat magtahod sina nga awtoridad. Apang ang mga kabataan dapat magpakita sing kapin pa sa pormal nga pagtahod.

Ang orihinal nga Griegong berbo nga ginbadbad subong “pagtahod” sa Biblia nagakahulugan sing pagkabig sa isa subong may daku nga bili. Sa amo ang ginikanan dapat tamdon subong hamili, talahuron, kag mahal sa imo. Nagadalahig ini sing paghupot sing mainit, mainapresyahon nga mga balatyagon para sa ila. ‘Apang paano ko ina mabatyag kon ginapabudlayan nila ako?’ pamangkot mo.

Ngaa Dapat Mo Tahuron ang Imo mga Ginikanan?

Una, ang Hulubaton 23:22 nagasiling: “Pamatii ang imo amay nga nagpakatawo sa imo, kag dili paghikayi ang imo iloy.” Ginabanta nga 55 milyones ang aborsion sa bug-os nga kalibutan kada tuig. Ang kamatuoran lamang nga gintugutan ka sang imo mga ginikanan nga matawo isa ka rason nga tahuron mo sila. Si Greg­ory, nga sang una indi gid matinahuron, nakarealisar sini. “Nahangpan ko na ang tanan nga ginhimo sang akon iloy para sa akon,” baton niya. “Ginapasalamatan ko si Jehova nga Dios nga wala niya ako ginhulog ukon ginhaboy sa basurahan sang lapsag pa ako. Nagaisahanon sia nga ginikanan namon, kag anom kami. Nahibaluan ko nga mabudlay ini para sa iya.”

Apang, ang pagpadaku sa kabataan indi lamang “mabudlay” kundi magasto man. Ang report gikan sa Can­ada nagpakita nga ang bili sa pagpadaku sa isa ka bata tubtob sa edad nga 18 sang duha sing ginikanan nga pamilya nga may isa lamang ka bata sa dimagkubos $66,400! Hunahunaa ang pagdingot sang mga ginikanan sa ila kaugalingon agod lamang mahatagan ka sing pagkaon kag panapton. “Isa ka bes ang nabilin na lamang nga kalan-on namon amo ang isa ka lata sang mais kag diutay nga trigo nga ginaling,” paathag ni Greg­ory. “Ginluto ini ni Mom para sa amon nga mga bata, apang wala sia magkaon. Nagtulog ako nga busog gid, apang nagpalibog ako kon ngaa wala magkaon si Mom. Karon nga may kaugalingon nga pamilya na ako, narealisar ko nga nagsakripisyo sia para sa amon. Ambot kon mapaligad ko ang pagkaon para sa akon bata. Indi ko mahangpan kon paano niya ginhimo ini.”

Wala sing duhaduha, ang imo mga ginikanan indi man makatulog sa madamo nga gab-i sa pag-atipan sa imo kon nagamasakit ka. Ginatos ang lampin nga islan kag madamo sing mahigko nga panapton nga lalabhan. Kapin sa ­200,000 ka Amerikano ang ginpamangkot kon pila ang ibata nila kon mahimo nila ini liwat. ‘Pareho gihapon nga kadamuon,’ siling sang 54 porsiento sang mga ginikanan! Seis porsiento lamang ang nagsiling, “Wala.”

Gani ginhatagan ka sang imo mga ginikanan sing kabuhi kag gin-atipan ka. Sa pagkamatuod takus sila sang imo respeto kag pagtahod.

Problema nga mga Ginikanan

Apang, ano kon ang imo mga ginikanan nagapakita sing malain nga halimbawa, ayhan madali mangakig, palahubog, ukon imoral? Sing halangpunon, mahimo nga magaantos ka subong resulta. Paano mo matahod ang mga ginikanan nga kaangay sina?a

Subong dihimpit nga mga tawo, ang imo mga ginikanan mahimo nga may serioso nga mga problema ukon mga depekto sa personalidad. (Manugwali 7:20) Apang, walay sapayan sang ila mga kakulangan, ginhatagan sila sang Dios sing pila ka kadakuon sang pagkontrol sa imo kabuhi. Sa gihapon ginapatuman Niya sa imo nga tahuron mo ang ila awtoridad. Dumduma, ang Dios nagsiling nga ang takus nga pagtahod dapat ipakita bisan sa mga manuggahom. (Roma 13:7) Kinahanglan sini nga indi pagtulukon ang ila paggawi kundi ang ila palangakuan, ukon posisyon. Gani sa baylo nga mangin dimatinahuron kon ginabatyag mo nga ang isa ka ginikanan nagaabuso sa iya awtoridad, tinguhai nga magpabilin ka nga kalma. (Ipaanggid ang Manugwali 10:4.) Ibilin ang butang sa mga kamot sang Dios, kay “ang nagahimo sing sayop magabaton liwat sang sayop nga iya nahimo, kag walay ginapasulabi sa mga tawo.”—Colosas 3:25.

Dapat mo batunon ang kamatuoran nga tubtob ginaamanan ka sang imo ginikanan, sia ang may salabton sa pamilya. Ang Manugwali 8:3, 4 nagasiling: “Kay ginahimo niya [isa nga may awtoridad] ang bisan anong butang nga nahamut-an niya, kay ang pulong sang hari may gahom.” Wala ka sing padaug kon magrebelde ka.

Apang, paano mo malikawan ang paglain sang buot? Tinguhai nga hangpon kon ngaa amo sina ang ginahimo sang imo mga ginikanan. Pahanumduma man ang imo kaugalingon sang mga kaayuhan nga ila ginahatag. Halimbawa, si Dody, nga may disensitibo nga iloy kag alkoholiko nga tiyo, nagsulat: “Siguro wala gid magpakita ang akon iloy sing gugma sa amon bangod, subong gin-abusohan nga bata, wala gid sia gintudluan kon paano ini himuon. Ang amon tiyo nagapakita sing interes sa amon ginahimo kon indi sia hubog, apang talagsa lang ina sa malaka. Apang, ang akon utod nga babayi kag ako wala madulai sing balay kag pagkaon sa re­frig­er­ator.” Sa amo matin-aw ang konsiensia ni Dody, bangod nahibaluan niya nga ginhimo niya ang iya masarangan sa pagtahod sa iya mga ginikanan.

Ang pagtahod sa isa wala nagakahulugan nga nagaugyon ka sa iya. “Bantayi ang sugo sang hari [ukon ginikanan], kag ina bangod sang pagtahod sa sumpa sang Dios,” laygay sang Manugwali 8:2. Tubtob ang sugo wala nagasumpakil sa mga sugo sang Dios, ipakita ang imo gugma sa Dios paagi sa pagtahod sini. “Tumana ang inyo mga ginikanan sa tanan nga butang, kay ini kalahamut-an sa Ginuo.”—Colosas 3:20.

Dugang pa, bisan pa kon malain ang halimbawa sang isa ka ginikanan, indi maghinakop nga ang tanan nga ginahambal niya sa imo sayop. Sang mga adlaw ni Jesucristo, ang relihiosong mga lider nga may awtoridad sa pagtudlo sang Pulong sang Dios nangin malaut gid. Apang, si Jesus nagsiling sa mga tawo: “Ang bisan ano nga ila ginasiling sa inyo, buhata kag bantayi, apang dili ang ila ginabuhat.” (Mateo 23:1-3, 25, 26) Paagi sa pagtahod sa laygay nga ginahatag gikan sa Pulong sang Dios, ang katawhan pakamaayuhon sang Dios. Amo man sini ang matabo sa imo kon tahuron mo ang diosnon nga laygay sang imo mga ginikanan.

‘Husto ang Ginsiling ni Dad’

Sang ulihi, ginbag-o ni Veda ang iya panimuot sa iya mga ginikanan. Apang naton-an niya ini sa mabudlay nga paagi. Samtang nagasakay sa awto upod sa iya nobyo, nga hubog sa marijuana kag sa serbesa, ang awto indi makontrol. Nakabunggo ini sa poste sang suga sa kadasigon nga 97 kilometro por ora, nga nagguba sa awto kag nagbilin kay Veda nga may madalom nga pilas sa iya agtang. Nalagyo ang iya nobyo, kag wala gid mag-ugpot sa ospital agod buligan sia.

“Sang mag-abot ang akon mga ginikanan sa ospital,” tu-ad ni Veda, “ginsingganan ko sila nga husto ang tanan nga ginsiling ni Dad kag dapat kuntani madugay na ako namati.” Kutob sadto, nangin determinado si Veda nga tahuron ang iya mga ginikanan. “Indi yadto mahapos,” baton niya, “bangod luyag ko gihapon magkadto sa disco, kag makatalaka sa balay. Apang luyag ko nga pahamut-an ang Dios. Daku nga sayop ang akon nahimo, kag diutayan lang ini magbili sang akon kabuhi, gani nangamuyo ako kay Jehova nga buligan ako sa pagbag-o sang akon panimuot.”

Nakatuon si Veda sing importante nga leksion—pagtahod sa nagakaigo nga awtoridad. Ang kapaslawan sa pagtuon sini nag-upang sa madamo sa pagmadinalag-on sa eskwelahan, sa pagpangita sing trabaho, ukon sa pagtigayon sing malipayon nga pag-asawahay. “Ang pagtuon sa pagtahod sa akon amay, bisan pa indi mahapos, nakabulig gid sa akon sa pagpasakop sa akon bana,” tu-ad ni Veda, nga karon malipayon sa iya bana. Huo, ang maayo nga relasyon sa iban kag ang maayo nga konsiensia sa Dios amo ang mga padya sang pagtuon sa pagtahod sa imo mga ginikanan.

[Footnotes]

[Laragway sa pahina 23]

Ang pagbinagbinag sang tanan nga nahimo sang imo mga ginikanan para sa imo sa nagligad nga mga tinuig dapat magpahulag sa imo sa pagtahod sa ila