Kon Ano ang Kinahanglan sang mga Kabataan Gikan sa mga Ginikanan

ANG kadalag-an sa edukasyon sang bata indi lamang dapat takson sa mga grado nga nabaton niya. Ang mga kabilihanan nga ginapalambo niya, ang mga talaksan sa moral, ang iya batasan, kag ang iya panghunahuna amo ang labi pa nga importante. Apang sin-o ang may pangunang responsabilidad sa pagtubo sang bata sa sining mga latagon?

“Ang mga ginikanan,” sabat sang madugay na nga manuglaygay sa eskwelahan. “Ang una nga katuyuan sang pormal nga edukasyon amo ang pagsakdag sa mga ginikanan sa pagpatubas sang responsable nga lamharon nga mga adulto nga hamtong sa hunahuna, lawas, kag balatyagon.”

Masunson nga nahibaluan sinang mga manuglaygay sa eskwelahan kon ano ang epektibo kag kon ano ang indi epektibo sa pagpatubas sing nakapasibu sing maayo nga lamharon nga mga adulto. Si Roddy Cameron, isa pa ka manuglaygay, nakauyat sing ginatos ka kaso sa sulod sang mga tinuig. Ginpamangkot sia sang Magmata!: “Ano gid ang ginakinahanglan sang kabataan agod magmadinalag-on?”

Sa tapos makapamensar sing makadali, nagsabat sia: “Ipakita mo sa akon ang problemado nga bata, kag daku gid ang tsansa nga maipakita ko sa imo ang problemado nga mga ginikanan.” Nagarepaso sang iya mga eksperiensia sa pagpakigsugilanon sa sinang mga ginikanan, nagsiling sia: “Sang ginsugid nila sa akon ang rason kon ngaa nagapangabudlay gid sila sing lakas kag nagakinahanglan nga mahilayo pirme sa balay, halos pirme sila nagasiling nga luyag nila ihatag sa ila mga kabataan ang wala nila mismo natigayon.”

Apang, ang materyal nga mga kasulhay bala nga nawasi sang madamong ginikanan sang bata pa sila amo gid ang ginakinahanglan sang kabataan? Ang malahalon nga mga awto, matahom nga mga panapton, kag tumalagsahon nga mga bakasyon importante bala agod mangin mainalag-on kag nakapasibu sing maayo nga mga estudyante? “Ano ang malain sa isa ka hakos, halok, gugma, igtalupangod?” pamangkot ni Cameron. “Wala ini sing bili, apang amo ining mga butang nga ginakinahanglan gid sing daku sang mga kabataan.”

Tion, Gugma, kag Pag-ulikid

Ang malinalanggaon kag mahigugmaon nga pag-ulikid amo ang sadsaran nga ginakinahanglan sang kabataan. Kag ang labing epektibo nga paagi nga mahatag ini sang mga ginikanan amo ang paagi sa dimahamkunon nga paghatag sang ila kaugalingon, paghatag sang ila tion, kag indi pagkahuya nga ipakita ang matuodtuod, kinaugali nga gugma kag tudok nga pag-ulikid. Ang isa ka manunulat nagsiling nga ang labing maayo nga regalo nga mahatag sang isa ka tawo sa iban amo ang “mangin yadto didto.”

Sa brosyur nga Plain Talk About Raising Children, ang U.S. National Institute of Mental Health nagreport sang mga resulta sang isa ka surbey tuhoy sa madinalag-on nga mga ginikanan. Ginakilala sila subong may mga kabataan, kapin sa edad nga 21, “nga ang tanan mapatubason nga mga adulto nga maathag nga nakapasibu sing maayo sa aton katilingban.” Ang mga ginikanan sining nakapasibu sing maayo nga lamharon nga mga adulto ginpamangkot: Pasad sa inyo personal nga eksperiensia, anong labing maayo nga laygay ang mahatag ninyo sa iban nga mga ginikanan?’ Ang labi kasunson nga mga sabat amo: ‘Maghigugma sing bugana,’ ‘magdisiplina sing mapuslanon,’ ‘maghinguyang sing tion nga magkaupod,’ ‘tudlui ang inyo kabataan sing husto gikan sa sayop’ ‘ipalambo ang pagtahod sa tunga ninyo,’ ‘pamatii gid sila,’ ‘maghatag sing laygay sa baylo nga maghambal lang,’ kag ‘mangin realistiko.’

Makakalapoy bala ina kag kinaraan? Apang, ayhan mas maayo nga pamangkuton sang mga ginikanan ang ila kaugalingon: ‘Kon ang pila ka butang madinalag-on, ngaa isikway ini tungod sa pila ka butang nga tuhay, butang nga indi madinalag-on?’ Huo, ang tion, gugma, kag pag-ulikid nagahuman sa kola nga nagatingob sang pamilya. Buluhaton sa balay sang mga ginikanan nga ihatag ining sadsaran nga mga kinahanglanon sang ila kabataan. Ang pagtuman sa ila asaynment magabulig sa ila kabataan nga mangin madinalag-on nga mga estudyante kag madinalag-on nga mga adulto sa ulihi. Wala sing laktod, wala sing tal-us, subong sang pag-aman sa materyal nga mga butang, nagahunahuna nga amo ini ang kinahanglanon.

Mapaanggid sa mga Tanum

Sa madamo nga bahin, ang mga kabataan nagatubo kag nagahamtong subong sang mga tanum. Nahibaluan sang madinalag-on nga mangunguma kon ano ang kinahanglan agod makaani sing maayo nga patubas—matambok, naarado nga duta; init sang adlaw; pagbunyag; paghilamon; kag maamligon nga pag-atipan. Sing masunson may mabudlay nga mga tion kag mga sakit sang tagipusuon nga maagihan tubtob sa tig-alani. Apang daw ano gid ang kalipay sang madinalag-on nga mga mangunguma kon makita nila ang ginpangabudlayan nila sing lakas nga mga padya!

Matuod, ang tawhanon nga kabuhi mas hamili sang sa alanyon sang isa ka mangunguma. Busa, paabuton bala nga ang ginahandum nga resulta mahimo matigayon upod ang mas diutay nga panikasog? Indi suno sa mga ginikanan nga ginsurbey sang National Institute of mental Health, ukon suno sa madamong ginikanan kag estudyante nga gin-interbyu sang Magmata! sang nagligad nga duha ka tuig.

Nahibaluan sang madinalag-on nga ginikanan nga ang pagpadaku sa bata nagakinahanglan sing obligasyon. Ang palibot sa puluy-an dapat nga nagakaigo, nga may madamong kainit kag paghangop. Sing mapinalanggaon kag mapinadayunon, kinahanglan nga palambuon sang mga ginikanan sa ila mga kabataan ang apresasyon sa pagtuon kag pagkabuhi. Sing mapailubon kinahanglan nila nga tatapon, bantayan, kag mabuligon nga ambitan ang mabudlay nga mga tion kag mga sakit sa tagipusuon nga nagaupang sa banas sang tagsa ka kabuhi. Kon himuon ini sang mga ginikanan, daku gid ang kahigayunan nga ang alanyon mangin isa ka madinalag-on nga lamharon nga adulto.

[Blurb sa pahina 6]

‘Ipakita sa akon ang problemado nga bata, kag ang tsansa mo nga maipakita ko sa imo ang problemado nga mga ginikanan’

[Blurb sa pahina 6]

Ang Tion, gugma, kag pag-ulikid nagahuman sa kola nga nagatingob sang pamilya