Si Jehova—Daku Gid!
HARIANON, halangdon, mataas, dungganon, kilala, kag makapulunaw. Pila lamang ini sang madamo nga tinaga nga pareho sing kahulugan sa tinaga nga “daku” nga nalista sa isa ka kilala nga tesauro. Kag, sa pagkamatuod, ang bisan diin sini sarang magamit sa paglaragway sa “Daku nga Manunuga,” subong amo ang pagtawag kay Jehova sa Manugwali 12:1.
‘Apang hulat anay,’ mahimo isiling mo, ‘ang akon Biblia wala nagagamit sining malaragwayon nga tinaga nga “daku.”’ Husto bala ang New World Translation sa paghimo sini?
Indi gid ini isa ka halimbawa sang pagdugang sa Pulong sang Dios—butang nga ginapakamalaut sini. (Deuteronomio 4:2; 12:32; Hulubaton 30:6; Bugna 22:18) Sa baylo, isa ini ka pagtinguha nga ipaalinton sa modernong Ingles ang eksakto kag bug-os nga kahulugan sang orihinal nga Hebreong teksto. Ang pagbadbad nga “Manunuga,” samtang husto gid, kulang pa. Ang footnote sa sining teksto sa 1984 nga Reference nga Edisyon sang New World Translation nagapaathag: “‘Ang Imo Dakung Manunuga.’ Heb[reo], Bohre’eyʹkha. Ang participle sang Heb[reong] berbo nga ‘nagtuga’ yara sa pang[madamo] nga numero agod ipakita ang pagkadungganon ukon pagkalabaw.”
Sa amo ang mga manunulat sang Biblia, sa idalom sang balaan nga inspirasyon, nagagamit kon kaisa sing pangmadamo nga numero sang berbo ukon nombre sa paglaragway sa Dios. Apang, wala ini nagakahulugan nga sila nagapati sa isa ka madamo, ukon ayhan trinidad, nga Dios. Sa kabaliskaran. “Sa aton may isa ka Dios ang Amay,” sulat ni apostol Pablo, nga nagadugang, “kag isa ka Ginuo, si Jesucristo.” (1 Corinto 8:6) Ang ila paggamit sing pangmadamo nga numero nagapakita lamang sang indi mapaanggid nga posisyon ni Jehova. Sia harianon, halangdon, mataas, dungganon, kilala, kag makapulunaw—ini tanan kag kapin pa. Huo, sa simple nga hambal, daku gid sia!
Ang Dios, Isa ka Manunuga kag Manunudlo nga Wala sing Tupong
“Kay sin-o bala sa kahawaan ang mapaanggid kay Jehova?” pamangkot sang salmista. “Sin-o bala sa mga anak sang Dios ang kaangay kay Jehova?” (Salmo 89:6) Wala sing isa bisan ang panganay nga Anak nga nag-alagad sa tion sang pagpanuga subong Iya “batid nga manugpangabudlay” ang makatupong sa pagkadaku ni Jehova. Sia mismo nagbaton sini, nga nagasiling sang yari diri sa duta subong ang tawo nga si Jesucristo: “Ang Amay daku pa sa akon.” (Juan 14:28) Kag walay sapayan nga sia “batid nga manugpangabudlay” sang iya Amay, wala gid niya ginpangangkon ang titulo nga kaupod nga Manunuga. Ginhimaya niya ang Dios subong ang lamang nga Manunuga—Ipaanggid ang Genesis 1:26, 27; Hulubaton 8:30; kag Mateo 19:4.a
Si Jehova indi lamang isa ka gamhanan, ukon Dios, nga madamo, kundi sia ang Labing Gamhanan nga Dios, nga isa lamang. (Salmo 82:6; Bugna 11:17) Bangod sang iya tumalagsahon nga posisyon, nagakaigo gid nga patuhuyan sia subong “ang daku nga Dios.” Amo sina ang pagtawag sa iya ni manalagna Daniel sang ginpangabay sia nga ipatpat ang damgo ni Hari Nabokodonosor. Sia nagsiling: “Ang daku nga Dios nagpakilala sa hari sang mahanabo sa ulihi. Kag ang damgo matuod, kag ang kahulugan sini masaligan.” Kag ang hari nagsabat: “Sa pagkamatuod ang imo Dios amo ang Dios sang mga dios kag Ginuo sang mga hari kag ang Manugpahayag sang mga tinago.”—Daniel 2:45, 47.
Ang isa ka Daku nga Dios nga may ikasarang sa paghibalo sang palaabuton kag sa pagpahayag sang mga tinago maathag nga may ikasarang man sa pagtuytoy sa iya katawhan sing nagakaigo, ginatudloan sila kon paano likawan ang mga katalagman. Sia ang Manunudlo nga wala sing tupong, ang “Daku nga Manunudlo,” subong amo ang pagtawag sa iya sa Isaias 30:20, 21. Matuod ini, una sa tanan, bangod sang bug-os nga kaalam nga yara sa iya ginatudlo. Halimbawa, naghatag ang Dios sing mga paandam nga nagpaalisto sa iya katawhan sa mga katalagman sang tabako, pag-abuso sa droga, pagpatughong sing dugo, kag sang seksuwal nga imoralidad sing madugay na sa wala pa ini ginkilala sing bug-os sang mga sientipiko kag mga doktor.b
Ikaduha, wala sia sing tupong sa iya paagi sang pagpanudlo. Pirme ini positibo, kag ginahatag sa isa ka mahigugmaon nga paagi nga may pagpailob kag himpit nga paghangop sa mga kinahanglanon kag mga ikasarang sang indibiduwal nga estudyante. Busa epektibo gid ini. Indi katingalahan nga ang isa anay ka alagad sang Dios namangkot, sa pagpaanggid, sing pakiana: “Yari karon! ang Dios nagapahayag nga mataas sa iya gahom; sin-o bala ang manunudlo nga kaangay sa iya?”—Job 36:22.
Isa ka Hari, Magbubuhat, kag Agalon
Ang Jerusalem, nga amo ang sentro sang pangulohan sang tipiko nga teokrasya ni Jehova, gintawag “ang banwa sang daku nga Hari.” (Salmo 48:1, 2) Ang Salmo 135:21 nagapakilala sining Daku nga Hari subong amo si “Jehova, nga nagapuyo sa Jerusalem.” (Tan-awa man ang Salmo 47:8; Mateo 5:35.) Sa pagkamatuod, subong ang unibersal nga Soberano sang langitnon nga trono, ang “daku nga Hari” wala gid sing literal magpuyo sa Jerusalem, kundi amo ang tawhanon nga mga hari nga naggahom subong iya mga tiglawas.—Salmo 10:16; 29:10; Jeremias 10:10; Daniel 4:34.
Karon, kutob sang 1914, si Jehova sa liwat naggahom paagi sa iya tiglawas nga Hari, sining tion amo ang iya Anak, nga si Cristo Jesus, nga ginpahari sa “langitnon nga Jerusalem.” (Hebreo 12:22; Bugna 11:15; 12:10) Ang iya Mesianikong Ginharian permanente nga magatukod sang pagkamatarong sang soberaniya ni Jehova kag magadula sa uniberso sang tanan nga nagahangkat sa paggahom sang Daku nga Hari.
Suno sa Job 35:10, Salmo 149:2 kag Isaias 54:5, si Jehova amo man ang “Daku nga Magbubuhat.” Ang naulihi nga duha ka teksto nagapatuhoy sa paghimo ni Jehova sa Israel nga isa ka pungsod para sa iya mga katuyoan. Sa amo, luwas nga si Jehova may ikasarang sa pagpanuga, si Jehova may ikasarang man nga ipahimo sa iya mga tinuga ang bisan ano nga iya ginahandum agod nga ang iya mga katuyoan matuman. Nahisanto ini sa kahulugan gid sang balaan nga ngalan: “Ginapahanabo Niya.”
Inang Daku nga Hari kag Daku nga Magbubuhat takus sang aton pagsalig kag kompiansa. Kapin pa sa sina, takus sia sang aton gugma, debosyon, kag—labaw sa tanan—sang aton pagsimba. Sia may kinamatarong nga tawgon nga aton “daku nga Agalon.” (Oseas 12:14) Dapat naton likawan ang ginhimo sang dimatutom nga Israel nga nagalaragway sa modernong adlaw nga Cristiandad. Tuhoy sa sadtong mga apostata si Malaquias nagsulat: “‘Ang anak nagatahod sa iya amay; kag ang alagad, sa iya daku nga agalon. Nian kon ako amay, diin bala ang pagtahod sa akon? Kag kon ako daku nga agalon, diin bala ang kahadlok sa akon?’ Si Jehova sang kasoldadosan nagasiling sa imo, O mga saserdote nga nagatamay sang akon ngalan.” (Malaquias 1:6) Dapat naton padunggan ang aton Daku nga Agalon upod ang diosnon nga kahadlok, wala ginatamay ang iya ngalan paagi sa pagtinguha nga taguon ini—subong sang nahimo sang modernong mga manugbadbad—ukon kuhaon ini gikan sa Biblia nga subong bala makahuluya ini sambiton. Sa kabaliskaran, dapat naton ipabugal ang pagpakilala sang aton kaugalingon subong Iya mga saksi.
Pagkilala sing Bug-os sa Pagkadaku ni Jehova
Ang Dios amo ang personipikasyon sang gugma, subong man sang tanan nga maayo kag positibo nga kinaiya. (1 Juan 4:8) Gani indi makapakibot nga ginalaragway ni Isaias ining “matuod nga Dios, si Jehova, . . . ang Manunuga sang mga langit” subong “ang Isa nga Daku.” Sia gid ang personipikasyon sang pagkadaku.—Isaias 42:5.
Kon kilalahon naton sia sing bug-os subong Daku nga Hari nga nagagahom karon kutob sang 1914 sa isa ka pinasahi nga kahulugan, huptan naton ang estrikto nga Cristianong pagkawala sing nadampigan sa politika. Likawan naton ang pagdampig, bisan sa indi talangkod nga paagi. Kag sa isa ka positibo nga paagi sakdagon naton ang paggahom sang Dios paagi sa “pagpangita anay sa Ginharian kag sang iya pagkamatarong,” aktibo nga nagabantala “sining maayong balita sang Ginharian” sa iban.—Mateo 6:33; 24:14.
Kon ginakilala naton sia sing bug-os subong Daku nga Agalon, magalikaw kita sa pagpamatok paagi sa hambal ukon buhat sa iya nahamut-an nga paagi sang paghimo sang mga butang. Mangin maabtik kita sa pagtuman sa iya. Bangod sang iya tumalagsahon nga posisyon subong Daku nga Dios, Daku nga Manunuga, kag Daku nga Magbubuhat, apresyahon naton ang iya kinamatarong sa eksklusibo nga debosyon. Indi kita magapangalag-ag sa iya mga kinahanglanon, bisan pa daw tuman ini ka madumilion. Batunon naton sa gilayon ang iya mga kahimusan sa paghupot sing paghidait kag paghiusa sa kongregasyon kag sa aton kaugalingon nga mga pamilya.—Tan-awa ang Hebreo 13:17; Efeso 6:1-3.
Kon ginakilla naton sia sing bug-os subong Daku nga Manunudlo, indi naton pagduhaduhaan ukon mulayon ang mga metodo sang pagtudlo nga ginagamit karon sang iya ni Jehova “matutom kag mainandamon nga ulipon” nga klase. Sa baylo, sakdagon naton ang disiplinaryo nga mga buhat nga kon kaisa kinahanglanon sa pagpanudlo, kag sa amo man nga tion tinguhaan naton nga makabenepisyo sing bug-os gikan sa maayo nga mga bulig sa pagpanudlo nga ginaaman sang kitaon nga organisasyon sang Dios.—Mateo 24:45-47.
Huo, sa sumaryo, kon ginakilala naton sing bug-os si Jehova subong ang Isa nga Daku, malangkag gid kita sa pagbantay sang tagsa ka kahigayunan nga makaalagad sa iya. Ang mga posisyon sang gahom, kabantogan, kag manggad, nga ginaagom sang mga politiko, mga personalidad sa kalingawan, ukon sang manugpuhunan, wala kon ipaanggid sa pribilehiyo sang pag-alagad sa Isa nga Daku.
Madamo nga tawo ang mahimo handa sa pagbaton kay Jehova subong ila Manunuga kag Magbubuhat. Apang kon tuhoy sa pagbaton sa iya subong ila Dios, ila Manunudlo, ila Hari, kag ila Agalon—nagarebelde sila. Indi gid paghimoa ina nga sayop. Dumduma, subong Manunuga, Magbubuhat, Dios, Manunudlo, Hari, ukon Agalon, si Jehova harianon, halangdon, mataas, dungganon, kilala kag makapulunaw—ini tanan kag kapin pa. Huo, si Jehova daku gid!
[Mga footnote]
a Talalupangdon nga ang Genesis 1:26, sang ginapatuhuyan si Jehova kag ang iya “batid nga manugpangabudlay” sing tingob, nagasiling “himuon ta,” samtang ang masunod nga bersikulo nagagamit sing tinaga “nagtuga” sang nagapatuhoy kay Jehova lamang. Tuhoy sining Hebreong tinaga para sa “nagtuga,” ang “A Dictionary of the Hebrew Old Testament in English and German,”nanday Koehler kag Baumgartner, nagasiling: “Sa D[aan] nga T[estamento] [ining] teolohiko nga termino para lamang sa Dios.”
b Sang nagligad nga mga dekada ining mga katalagman Makasulatanhon nga ginpaathag sa Watchtower sa guwa sang Hulyo 1, 1942, pahina 205-7; Hulyo 1, 1945, pahina 198-201; Disiembre 1, 1949, pahina 367, kag sa guwa sang Awake! nga Hulyo 22, 1950, pahina 13-15.