Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

Sanglit pirme ginasambit sang Biblia ang “ilo nga bata nga lalaki,” nagapakita bala ini sing kubos nga pag-ulikid sa mga bata nga babayi?

Indi sa pagkamatuod.

Ginagamit sang New World Translation of the Holy Scriptures ang prase nga “ilo nga bata nga lalaki” sa madamong bersikulo nga nagapadayag sang kabalaka sang Dios para sa mga kabataan nga wala sing ginikanan. Gin-athag sang Dios ini nga pag-ulikid sa mga sugo nga ginhatag niya sa Isra⁠el.

Halimbawa, ang Dios nagsiling: “Dili ninyo pagpapiutan ang bisan sin-o nga balo nga babayi ukon ilo nga bata nga lalaki. Kon papiutan gid ninyo sila kag magtuaw sila sa akon, sa pagkamatuod pamatian ko ang ila pagtuaw; kag magadabdab ang akon kasingkal, kag patyon ko kamo sa espada, kag ang inyo mga asawa mangin balo kag ang inyo mga anak mangin ilo nga mga bata nga lalaki.” (Exodo 22:​22-24) “Si Jehova nga inyo Dios amo ang Dios sang mga dios kag Ginuo sang mga ginuo, ang Dios daku, ang gamhanan kag ang makakulugmat, nga walay pinilian sang mga tawo ukon nagabaton sing hamham, nga nagahimo sing katarungan sa ilo nga bata nga lalaki kag balo nga babayi.”​—⁠Deuteronomio 10:​17, 18; 14:29; 24:17; 27:⁠19.

Mabasa sa madamong mga bersion sang Biblia ang “ilo nga bata” ukon “ilo” sa sining mga bersikulo, busa nagalakip sa mga bata nga lalaki kag babayi. Apang, wala ginapasapayan sina nga mga badbad ang kinaiya nga masapwan sa sadsaran nga Hebreong tinaga (ya·thohmʹ), nga panglalaki ang sahi. Sa baylo, ang New World Translation of the Holy Scriptures nagagamit sang husto nga pagbadbad nga “(mga) ilo nga bata nga lalaki,” subong sa Salmo 68:​5, nga mabasa: “Amay sang mga ilo nga bata nga lalaki kag hukom sang mga balong babayi amo ang Dios sa iya balaan nga puluy-an.” Pasad sa amo man nga pagkasensitibo sa sadsaran nga Hebreo, ang pangbabayi nga sahi sang berbo sa Salmo 68:11 nagarekomendar sang badbad: “Ang mga babayi nga nagabantala sang maayong balita daku nga hangaway.”⁠a

Bisan pa ang “ilo nga bata nga lalaki” amo ang panguna nga pagbadbad sa ya·thohmʹ, indi ini dapat hangpon subong nagapanugda sang indi pag-ulikid sa mga bata nga babayi nga wala sing ginikanan. Ang mga kasulatan nga ginbalikwat kag ang iban pa nagapakita nga ang katawhan sang Dios ginpalig-on nga tatapon ang mga kababayin-an, ang mga balo. (Salmo 146:9; Isaias 1:17; Jeremias 22:3; Zacarias 7:​9, 10; Malaquias 3:⁠5) Sa Kasuguan, ginlakip man sang Dios ang kasaysayan nahanungod sa hudisyal nga desisyon nga naggarantiya sing panublion para sa mga ilo nga anak nga babayi ni Zelofehad. Ina nga sugo nangin pagsulundan sa paglubad sa kaanggid nga mga kahimtangan, busa nagasakdag sa mga kinamatarong sang mga ilo nga bata nga babayi.​—⁠Numeros 27:​1-8.

Wala sing ginadampigan nga sahi si Jesus sa pagpakita sing kalulo sa mga bata. Sa baylo, aton mabasa: “Nagdala sila sa iya sing kabataan nga magamay, agod nga tandugon niya sila; apang ang mga disipulo nagsabdong sa ila. Sang nakita ni Jesus ini nangakig sia kag nagsiling sa ila: ‘Tuguti ninyo ang kabataan sa pagkari sa akon; dili sila pagdumilian, kay ang ginharian sang Dios ila sang mga kasubong nila. Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, Ang bisan sin-o nga indi magbaton sang ginharian sang Dios subong sang bata nga diutay indi sia makasulod sini.’ Kag ginkugos niya sila kag ginpakamaayo sila.”​—⁠Marcos 10:​13-⁠16.

Ang Griegong tinaga nga ginbadbad diri nga “kabataan nga magamay” dipat-od ang sahi. Ang kilala nga Griegong diksionaryo nagasiling nga ini nga tinaga “ginagamit sa mga bata nga lalaki kag babayi.” Ginpabanaag ni Jesus ang kaanggid nga interes ni Jehova sa tanan nga kabataan, mga lalaki kag mga babayi. (Hebreo 1:3; ipaanggid ang Deuteronomio 16:14; Marcos 5:​35, 38-42.) Busa dapat kilalahon nga ang laygay sa Hebreong Kasulatan nahanungod sa pagtatap sa “mga ilo nga bata nga lalaki” katumbas sa laygay kon paano kita dapat mabalaka sa tanan nga kabataan nga wala sing ginikanan ukon mga ginikanan.

[Footnote]