Mga Loterya​—Sin-o ang Nagadaug? Sin-o ang Pierdi?

Ang sadsaran nga rason pabor sa mga loterya sang gobierno amo nga nagapasulod ini sing minilyon ka dolyar sa gobierno, kuwarta nga mahimo matigayon paagi lamang sa pagpataas sang buhis. ‘Kag mahapos gid ini,’ siling sang mga sumalakdag. Kaangay ini sang buhis nga wala sing bisan sin-o nga ginaobligar sa pagbayad; boluntaryo ini. Sa kamatuoran, handa ang mga tawo sa pagbayad; nagalinya sila agod magbayad!

Apang ano ang pila sang mga reklamo batok sa loterya?

Ang isa amo nga ang mga pasayod sang loterya masami nga wala nagasugid sing kamatuoran ukon nagapatalang lamang. Ginasakdag nila ang ideya nga madaug ikaw. Ang kinaandan sini amo ang pasayod sang loterya sa Canada nga nagasiling: “Ginapahapos namon ang . . . PAGDAUG!!”

Apang daw ano kahapos ang pagdaug? Si Alie nagahampang sing loterya sa Nakatundan nga Alemanya. Ang pasayod nagasiling: “Daw indi mapatihan ang imo kahigayunan sa pagdaug.” Apang, si Alie nagapanalabiton: “Napulo ka tuig na ako nga nagahampang sing loterya, kag wala pa gid ako makadaug. Kag wala ako sing nahibal-an nga nagdaug man.”

Para sa tagsa ka daku nga dumalaug, minilyon ang kaangay ni Alie, mga napierdi nga nagapatad sang ila kuwarta kada semana, kada tuig, apang wala gid makabawi. Sa Estados Unidos, ang mga nagdaug sing $1 mil 0.000008 porsiento sang 97 milyones ka sugarol sa loterya didto.

Ang posibilidad sa pagdaug sing una nga premyo indi lamang isa sa isa ka milyon (ayhan subong sang posibilidad nga maigo sang kilat ang isa ka tawo); mahimo nga isa lamang sa madamo nga milyones. Halimbawa, sang mag-athag nga sa pagdaku sang jackpot, kapin nga tiket ang nabaligya, ang posibilidad sa pagdaug sa Lotto sang Nueva York naglumpat halin sa 1 sa 6 ka milyon tubtob sa 1 sa 12.9 ka milyon!

Indi katingalahan nga ginasumbong sang mga tawo ang loterya nga nagadaya sa mga bumalakal nga wala sing hinalung-ong sa daku nga mga posibilidad batok sa ila. Si Dr. Valerie Lorenz, direktor sang U.S. National Center for Pathological Gambling, simple nga nagsiling: “Mga loterya? Amo ini ang pinakadaku nga manugkaon sang pusta. Daku gid ang posibilidad batok sa imo.”

Kag ano kon magdaug ka sing isa ka milyon ka dolyar? Indi mo man gihapon makuha ini. Sa tapos mabuhinan ini sang buhis, ang mga dumalaug sa Estados Unidos nagabaton sing $35,000 kada tuig sa 20 ka tuig. Sa kabilugan $700,000 ina, nga ang bili nabuhinan sing dugang pa sang implasyon sa sulod sang 20 ka tuig.

Epekto sa mga Imol

Ang isa pa ka mulay amo nga ang palabakal amo ang mga imol, mga tawo nga may kubos nga ikasarang sa sini. Ang mga sumalakdag sang loterya nagapangatarungan nga indi ini matuod, nga ginapakita sang surbe nga ang loterya kapin ka popular sa tunga sang kasarangan sing ginaganar nga mga tawo. Ang mga loterya boluntaryo, siling nila; wala sing bisan sin-o nga ginapilit sa paghampang. Walay sapayan, hungod nga ginapadabdab sang mga pasayod ang handum sang mga humalampang, kag madamo sini mga imol. Ang kahera sang isa ka convenience store sa Florida nagsiling: “Palareho nga grupo sang mga tawo ang makita namon kada semana. Ang iban nagabakal sing 10 ka tiket kada adlaw. Ang iban nagabakal sing 100 kada semana. Wala sila sing kuwarta para sa pagkaon, apang nagahampang sila sing ‘Lotto.’ ”

Sa pila sang kubos ka mauswagon nga mga pungsod, ang kahimtangan masami nga grabe pa. Kasan-o lang gin-usisa liwat sang gobierno sang Indonesia ang loterya sini sa Porkas football sang ginreport sang pamantalaan nga ang bug-os nga mga minuro “nagbuangbuang sa Porkas.” Ang magasin nga Asiaweek nagreport: “Ang mga pamantalaan [sang Indonesia] puno sing makahaladlok nga mga report: ginsakit sang mga bana ang ila mga asawa ukon mga anak; ang mga anak nangawat sing kuwarta sa ila mga ginikanan; gingasto sang mga anak ang ginpangabudlayan nga kuwarta nga inugbayad sa matrikula sa eskwelahan​—tanan bangod lamang sa Porkas.”

Bangod nagdamo ang loterya sa bug-os nga kalibutan, dugang kag dugang nga mga tawo ang nakatuon sa pagsugal. Ang iban, indi lamang ang mga imol, nangin masupog nga mga sugarol​—mga giyan sa loterya. Ginpangunahan ni Arnie Wexler ang Council on Compulsive Gambling sa New Jersey, E.U.A. Sia nagsiling: “Nagadumdom ang mga lehislador nga nakasapo sila sing indi mabudlay, mahapos nga paagi sa pagganar sing kuwarta, samtang, sa kamatuoran, ginaguba nila ang madamo nga mga pamilya, kag ang madamo nga negosyo, kag ang madamo nga tawo, kag ang madamo nga kabuhi.”

Isa ka Hulusayon Tuhoy sa mga Prinsipio

Ang isa pa nga ginakabalak-an sing daku amo nga ginbag-o sang mga loterya sang gobierno ang mga panimuot sang mga tawo sa sugal. Ang ginapalakat sang Estado nga “Play 3” ukon “Lucky Numbers” nga mga loterya karon nagatanyag sing isa-ka-libo-kontra-sa-isa nga posibilidad apang mga 50 porsiento lamang ang ginabalik sini sa premyo nga kuwarta. Sa wala pa mag-entra ang gobierno sa sini nga negosyo, ang hampang “mapintas” anay, isa ka batok sa kasuguan nga daya, isa ka bisyo. Karon ang amo gihapon nga hampang ginatawag nga kalingawan, kasadyahan, isa ka buhat nga responsabilidad sang mga banwahanon.

Sa pagkamatuod, ang kinatuhayan sa ulot sang batok sa kasuguan nga mga hampang tuhoy sa numero kag sang mga loterya sang gobierno amo nga sa baylo nga ang ganansia magkadto sa bulsa sang mga kriminal, ginasupurtahan sini ang mga proyekto sang gobierno. Walay sapayan, madamo nga manugpanilag ang nagakabalaka nahanungod sa resulta sang mga loterya sa maayong mga prinsipio sang katilingban nga dapat mabenepisyohan nila.

Amo sini bangod ang mga loterya nagapabaskog sang paglaum kag sang huyog sa pagmanggaranon nga wala sing panikasog. Si Paul Dworin, editor sang Gaming and Wagering Business, nagsiling: “Sang una, ang estado nagsiling nga kon ikaw magpangabudlay sing lakas, magaayuhan ka. Karon, amo na sini, ‘Magbakal sing tiket kag mangin milyonaryo ka.’ Isa ini ka makatilingala nga mensahe nga gikan sa estado.” Kag si George Will nagsulat sa Newsweek: “Sa dugang nga pagpati sang mga tawo sa pagkaimportante sang swerte, kahigayunan, tsamba, kapalaran, kubos nga magapati sila sa pagkaimportante sang maayong mga kinaiya subong sang pagkapisan, pagkamakinuton, pagpalantang sang kaayawan, pagkaukod, pagkapalatuon.”

Ang isa pa ka ideya, nga importante sa katilingban sang tawo, amo ini: Ang mga indibiduwal indi dapat magtinguha nga magganansia gikan sa malain nga kapalaran sang iban. Apang, ginapalig-on sang mga sumalakdag sang loterya, ang pagtamod nga husto para sa isa ka indibiduwal nga magtigayon sing ganansia kag kalipay paagi sa kapierdihan sang iban. Ina nga panghunahuna makagod; ginasikway sini ang laygay sang Biblia: “Dapat mo higugmaon ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon.”​—Mateo 22:39.

Walay sapayan nga madamo ang nagapamatok, ang loterya padayon gihapon nga nagauswag sing talalupangdon sa bug-os nga duta. Napanilagan sang isa ka bisita sa Nakatundan nga Aprika ang ginatos ka tawo nga nagtipon sa tinukod sang Estado para sa loterya. “Ngaa ginauyangan sining tanan nga mga tawo ang ila kuwarta sa loterya,” pamangkot niya sa isa ka residente, nga nagasiling, “labi na nga imol sila?”

“Amigo, nagahampang sila sing loterya bangod nagahatag ini sa ila sing paglaum,” sabat sang residente. “Para sa madamo sa ila, amo lamang ini ang paglaum nila sa kabuhi.”

Apang isa gid bala ka paglaum ang pagdaug sa loterya? Isa lamang ini ka ilusyon, isa ka panan-aw, isa ka mabudlay magmatuod nga damgo. Sa pagkamatuod indi pag-uyangan sang isa ka matarong nga Cristiano ang iya tion kag kuwarta sa walay pulos nga pagtinguha sang manggad paagi sa sugal. Daw ano kaayo pa nga sundon ang laygay ni apostol Pablo, nga nagsulat nga ang maalam nga mga tawo ‘nagabutang sang ila paglaum, indi sa dimasaligan nga mga manggad, kundi sa Dios, nga nagahatag sa aton sing bugana sang tanan nga butang nga pagkalipayan.’​—1 Timoteo 6:17.

[Blurb on page 8]

“Nagadumdom ang mga lehislador nga nakasapo sila sing indi mabudlay, mahapos nga paagi sa pagganar sing kuwarta, samtang, sa kamatuoran, ginaguba nila ang madamo nga pamilya, kag ang madamo nga negosyo, kag ang madamo nga tawo, kag ang madamo nga kabuhi”

[Box on page 9]

Labing Maayo nga mga Tuytoy Para sa mga Sugarol

“Wala sing yuhom nga malas-ay pa sa yuhom sang isa ka manugpapusta nga nagatamyaw sa nagdaug nga kliyente. . . . Malaka lang ang manugpapusta nga nagapugong sa isa ka sugarol sa pagpusta bangod daku na nga kuwarta ang napierdi sang iya kliyente. . . . Dumduma, man, nga ang madinalag-on nga mga sugarol subong kalaka sa imol nga mga manugpapusta.”​​—Graham Rock, The Times, London.

“Ang garantisado nga jackpot nga $45 milyon sa ripa sa karon nga gab-i nga Lotto amo ang pinakadaku sa maragtas sang Estado sang Nueva York. Apang ang posibilidad sang pagdaug sini sa pusta nga $1, 12,913,582 kontra sa 1.”​​—The New York Times.

“Ang isa nga buangbuang kag ang iya kuwarta nagabulagay sa indi madugay.” Isa ka hulubaton nga matuod gihapon kutob sang ika-16 nga siglo.​​—Familiar Quotations, ni John Bartlett.

“Ang sugarol, wala nagakalipay; ang bisan sin-o nga nagadaug karon mapierdi buwas.”​—Isa ka Espanyol nga hulubaton.