Pagbantay sa Kalibutan

Mga Makina sa Pagtapna sang AIDS

Ang isa ka pinili nga grupo sa AIDS sang gobierno sang Australia ginsugo sa paghimo sing mga rekomendasyon sa pagpahinay sang paglapnag sang balatian. Ang The Courier-Mail sang Brisbane nagsiling nga makusog nga ginrekomendar nga ang mga pamatan-on hatagan sing mas maayo nga paagi sa pagtigayon sing mga metodo sa pagtapna sang AIDS kay, subong sang ginpaathag sang tsirman, si Dr. Charles Watson, ang kalabanan nga senyor hayskul nga mga estudyante aktibo sa sekso. Lakip sa rekomendasyon amo ang pagbakal sang mga kondom sa nagabaligya nga mga makina sa mga hayskul. Si Dr. Watson wala nagapati nga ina nga paggamit sang nagabaligya sing kondom nga mga makina magapalig-on sa lamharon nga mga estudyante nga maghulid sing temprano pa. Wala sing rekomendasyon para sa moral nga pagdumili ang ginlakip sa report.

Personal nga mga Helikopter?

Naugot ka na bala sa paghulat sing inoras sa trapiko sa siudad? Nahunahuna mo na bala kon daw ano kaayo kuntani ang alsahon pa langit kag ihulog sa imo kaladtuan? Kamusta ang isa ka personal nga helikopter? Ang paghimo sang nahaunang tuman kamag-an nga helikopter amo ang pinakabag-o nga butang sa patag sang abyasyon, report sang Italiano nga pamantalaan nga Il Messaggero. Nagabug-at lamang ini sing 230 kilos kag may pinakamadasig nga lupad nga 150 kilometros por ora. Mabakal mo ang isa sa $60,000 kag nagabili sing mga $1 kada milya agod mapalupad ini. Bisan pa nga mas magamay sang sa mas dalagku nga mga modelo sang helikopter mahimo ini makalupad sa kataason nga 4,000 metros kag may malab-ot nga kalayuon nga 320 kilometros.

Paglugos Militar

Sadtong Inaway Kalibutanon II, linibo ka bata nga babayi kag lamharon nga kababayin-an ang gindakop halin sa mga kapungsuran sa Sidlangan nga Asia sang militar sang Hapon agod magserbisyo sa mga tropa sa patag-awayan. Matahom nga gintawag nga “mga nagapahalipay nga mga babayi,” yadtong mga wala mapatay sa sakit sa kinatawo ginbayaan nga mapatay sang mag-isol ang mga hangaway. Pagligad sang kalim-an ka tuig ang isa ka tawo nag-ako sang iya pagkaulamid sa publiko kag nagpangayo sing pasaylo. “Indi mapanas sa hunahuna [ni Seiji Yoshida, 78,] ang pagsipa sa nagapanguyapot, naganguyngoy nga Koreanong mga kabataan samtang gintipon sang iya mga tinawo ang ila lamharon nga mga iloy pakadto sa mga trak agod mangin mga ulipon sa sekso para sa Japanese Imperial Army,” siling sang Mainichi Daily News. Sang ginpamangkot kon ano ang balatyagon niya sadto anay, ang pamantalaan nagreport kay Yoshida nga nagasabat: “Nagtuman lamang kami sang mga sugo. Yara kami sadto sa pinakamanubo nga punto sa hunahuna. Trabaho lamang yadto. Indi posible ang lain nga ideolohiya. Wala ako sing ginbatyag. Masako ako, desperado ako, kontrolado ako.” Ang mga opisyales militar sang madamong kapungsuran nagtatap nga ang ila mga tropa gin-amanan sang mga babayi, ayhan gindakop ukon subong ginbayaran nga mga pampam.

Ang Maayo nga Duta​—Nagakadula

Suno sa isa ka report sa balasahon nga Science, ang mapangumahan nga duta sang kalibutan nagadiutay, “madasig nga gin-anod ukon nangin yab-ok sa hangin.” Sang Marso, ang WRI (World Resources Institute) sang Washington, D.C., nagpaguwa sang mga resulta sang tatlo ka tuig nga pagtuon diin ginrepaso sang ginatos ka eksperto kon paano nagbalhin ang mga kahimtangan sang duta sa bug-os nga kalibutan kutob sang Inaway Kalibutanon II. Ang mga resulta? Bangod sang sayop nga paggamit sang tawo sa duta​—ang kalabanan paagi sa pagkalbo sa kagulangan, pagpahalab sing sobra, kag makahalalit nga mga buhat sa agrikultura—​ang matambok anay nga duta nga may kabug-osan nga kadakuon sang gintingob nga Tsina kag India naglain na gid karon. Ini nga huyog nagapatimaan sing malain, bangod, subong sang pagbulubanta sang presidente sang WRI nga si Gus Speth, ang kalibutan dapat magpatubas sing tatlo ka pilo sang iya produkto nga pagkaon sa masunod nga tunga ka siglo agod makaaman para sa nagadamo nga populasyon.

“Malain Kami nga Impluwensia sa Inyo nga mga Kabataan”

Abuso sa bata? Indi sa ordinaryo nga kahulugan. Ang yara sa ibabaw mga pinamulong ni David Goerlitz, isa ka artista nga nagmodelo sa pasayod sang Winston nga sigarilyo subong isa nga nagasaka sa kabatuhan nga nagasindi samtang nagakabit gikan sa pil-as. Ang The Boston Globe nagareport nga si Goerlitz kag si Wayne McLaren (nga nagtungod sang papel subong Marlboro man) nagpamulong sa mga grupo sang mga kabataan nga nagaeskwela agod hayluhon sila nga indi manigarilyo. “Ginpapati namon kamo nga kon manigarilyo kamo, mangin tunay nga lalaki kamo,” paathag ni Goerlitz. “Naglip-ot katama ang akon kabuhi bangod ginpili ko nga manigarilyo,” masubo nga tu-ad ni McLaren, pagkatapos nga ginkanser ang iya isa ka baga.

Nahaunang Pantabang Para sa Nagabot nga mga Ngipon

“Ang mga ngipon nga nagabot mahimo mauli liwat bisan pa mga pila ka adlaw pagkatapos sang aksidente, lamang nga gintago ini sing maayo,” report sang Aleman nga pamantalaan nga Frankfurter Allgemeine Zeitung. Ang nahaunang pantabang (first-aid) nga kahon ginhimo diin sarang mabutang ang isa ka nagabot nga ngipon. Ang kahon nagaunod sang tubig nga wala sing kagaw, lakip sang timplada sang nutrients kag antibiotics, nga gintago sing pain. Ining duha ka sangkap sarang nian masimbog sa pagpislit sa isa ka buton. Ang kasangkapan indi mahal kag sarang mahuptan nga wala ginapabugnaw sa mga tatlo ka tuig. Inang nahaunang pantabang nga kahon mapuslanon labi na sa mga lugar diin ang mga aksidente may kaangtanan sa ngipon masunson nga nagakatabo, subong sang sa mga swimming pool, mga latagon sa hampang, kag sa mga eskwelahan.