Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

Paano ginatamod sang mga Saksi ni Jehova ang pagbakal sing kinawat nga mga butang?

Ang mga Cristiano nagalikaw sa pagbakal sang nahibaluan na nga kinawat nga mga baligya ukon mga materyal.

Ang pagpangawat sala gid. Ang Sugo sang Dios sa Israel maathag nga nagasiling: “Dili ka magpangawat.” (Exodo 20:15; Levitico 19:11) Kon ang makawat madakpan, magabayad sia sing doble, apat ka pilo, ukon lima ka pilo, depende sa kahimtangan.

Halin pa sang una, ang mga makawat nagtinguha sa pagliton sang kinawat nga mga butang agod makaganansia sa gilayon kag indi madakpan nga may pamatuod sang ila sala. Bangod sini masunson nila ginabaligya ang kinawat nga mga butang sa manubo nga bili nga madamong bumalakal ang nabudlayan sa pagpaiway. Ina nga buhat mahimo nga nalakip sa mabasa naton sa Exodo 22:1: “Kon ang tawo magkawat sing baka ukon karnero kag mag-ihaw sini ukon magbaligya sini, magabayad sia sing lima ka baka tungod sa isa ka baka kag apat ka karnero tungod sa isa ka karnero.”

Nakahangop sang mga nadalahig sa sinang mga sugo, si Rabbi Abraham Chill nagsulat: “Ginadumili ang pagbakal ukon pagbaton sang kinawat nga pagkabutang, bisan pa ang pagkabutang wala ginakilala nga subong sina. Busa indi dapat magbakal ang isa sing kanding gikan sa manugbantay, bangod ang manugbantay mahimo nga nagabaligya nga wala sing hinalung-ong ang iya amo kag nagatuyo sa pagtago sang kuwarta.”—The Mitzvot—The Commandments and Their Rationale.

Apang, sa pagkamatuod, wala ginadumili sang kasuguan sang Dios ang ‘pagbakal sing kanding gikan sa manugbantay’ bangod lamang sang suspetsa nga basi taguon niya ang kuwarta sang amo, busa nagabaligya sang kinawat nga kanding. Apang sa pihak nga bahin sang hulusayon, ang mga alagad ni Jehova indi dapat makigbahin sa baligyaanay (kanding ukon iban pa nga butang) kon maathag gid nga indi ini iya sang nagabaligya ukon nga mahimo ini ginkawat. Ang sugo sang Dios nagapakita nga ginakilala Niya ang pribado nga pagkabutang, apang ginadingutan sang makawat ang tag-iya sang iya pagkabutang. Ang isa nga nagabakal sang kinawat indi mangin makawat, apang mahimo nga bawion sang tag-iya ang iya ginbakal.—Hulubaton 16:19; ipaanggid ang 1 Tesalonica 4:6.

Kita tanan nakahangop nga ang mga bumalakal—mga ginang man sa puluy-an ukon mga nagapamalaklon nga ahente sang kompaniya—nagatinguha nga makabakal sa pinakamanubo nga bili. Ang kababayin-an sa bug-os nga kalibutan nagapangita sing baratilyo, nagapalantang sang pagpamalaklon tubtob sa panag-on nga manubo ang mga bili, ukon nagabakal sa tiendahan nga nagabaligya sing binulto ukon nagabakal sing sobra diutay kag busa sa mas manubo nga bili. (Hulubaton 31:14) Apang, inang kawili sa pagbakal sing barato dapat may moral nga limite. Ang mga matutom sang panahon ni Nehemias wala magbakal kon Inugpahuway, bisan pa makabakal sila sing barato sa sinang mga adlaw. (Nehemias 10:31; ipaanggid ang Amos 8:4-6.) Amo man sa mga Cristiano. Ang pagsikway sa pagpangawat nagabulig sa ila sa pagpugong sa pagsulay nga magbakal sing manubo-sing-bili nga mga butang nga maathag nga ginkawat.

Nahibaluan sang tanan nga ang iban nga mga manugbaligya nagabaligya sang mga kinawat nga butang. Ukon ang bili nga ginhatag sing tago mahimo nga manubo katama nga ang bisan sin-o nga normal nga tawo magahinakop nga ang baligya mahimo nga nakuha sing dilegal. Bisan ang layi sang pungsod magabaton sang pagkinahanglan sina nga pagkarasonable. Ang isa ka tomo tuhoy sa mga desisyon sa hukmanan nagakomento:

“Indi kinahanglan sa nakahibalo sang mga katunayan nga mahibaluan sang akusado kon gikan kay sin-o ukon paagi kay sin-o ginkawat ang pagkabutang, ukon san-o ukon diin ini ginkawat, ukon ang mga sirkunstansia nga ini ginkawat, apang bastante na ang mahibaluan niya nga ini ginkawat. . . . Ginatamod sang iban nga mga hukmanan nga ang pagluntad sang isa ka nakasala nga nakahibalo mahimo mapahayag nga matuod sa katunayan nga ang akusado nagbaton sang pagkabutang sa idalom sang mga sirkunstansia nga magapaayaw sa tawo nga may kinaandan nga kaalam kag ihibalo nga ini ginkawat.”

Nagahatag ini sing maayo nga rason para likawan sang isa ka Cristiano ang pagbakal sing kinawat nga mga butang. Ang pagbakal niya sini nagahimo sa iya nga manuglapas sang kasuguan. Madamo ang wala nagapangalag-ag sa paglapas sa kasuguan kon ginahunahuna nila nga indi sila masilutan. Indi amo sina sa mga Cristiano, nga maluyag ‘magpasakop sa superyor nga mga awtoridad.’ Ang pagkamasinulundon sa kasuguan nagaamlig sa ila nga indi mademanda subong mga kriminal, kag nagaamot ini sa pagtigayon sing maayong konsiensia sa atubangan ni Jehova.—Roma 13:1, 4, 5.

Ang abyan sang Dios nga si Abraham naghatag sing maayong halimbawa tuhoy sa konsiensia. Sadtong panahon niya, nalutos sang apat ka gumalahom sa sidlangan ang mga hari sa ginaistaran ni Lot, nga nagdala sang madamong malahalon nga pagkabutang sa dagway sang militar nga pagpangawat. Ginlagas kag ginlutos ni Abraham ang mga kaaway, kag ginbawi niya ang mga kinawat nga butang. Ang hari sang Sodoma nagsiling kay Abraham: “Kuhaa nga sa imo ang pagkabutang” subong padya. Sa baylo, gin-uli ni Abraham ang mga pagkabutang sa tag-iya, nga nagasiling: “Indi ako magkuha sing bisan ano, basi nga magsiling ka, ‘Ako nagpamanggad kay Abram.’”—Genesis 14:1-24.

Indi interesado ang mga Cristiano sa bisan anong pinansial nga kaayuhan nga mahimo matigayon paagi sa mga kinawat nga butang. Si Jeremias nagsulat: “Subong sang pitaw nga nagaluub sa mga itlog nga wala niya gin-itlog amo ini ang nagaagom sing mga manggad, apang indi paagi sa matarong.” (Jeremias 17:11) Gani, labaw sa pagpakita sing kaalam paagi sa indi paglapas sa mga kasuguan ni Cesar nahanungod sa ginkawat nga pagkabutang, luyag sang mga Cristiano sakdagon ang katarungan sang Dios paagi sa indi pagpaulamid sa bisan paano sa pagkawalay katarungan sang pagpangawat. Si David nagsiling: “Maayo pa ang diutay nga iya sang matarong sang sa kabuganaan sang madamo nga malauton.”—Salmo 37:16.