Azazel—Ang Kanding nga Nagakadula
ANG tinaga nga “Azazel” apat ka beses nga makita sa Biblia, sa mga regulasyon tuhoy sa Adlaw sang Katumbasan.—Levitico 16:8, 10, 26.
Ginabaisan ang ginhalinan sining tinaga. Kon patihan naton ang tigbato sa Hebreong Masoretiko nga teksto, ang ‘aza’·zelʹ daw isa ka kombinasyon sang duha ka ginhalinan nga tinaga nga nagakahulugan sing “kanding” kag “nadula.” Amo kon ngaa nagakahulugan sing “Kanding nga Nagakadula.” Suno sa lain naman nga ginhalinan, nga ginpasad sa pagpati nga nagbayluhanay ang duha ka consonant, nagakahulugan ini sing “Kusog sang Dios.” Ginbadbad sang Latin Vulgate ang Hebreo nga tinaga subong capro emissario, kon sayuron, “ang emisaryo nga kanding,” ukon “ang gintabog nga kanding.” Kag ang Griegong ekspresyon nga gingamit sa Septuagint nagakahulugan sing “ang isa nga nagadala palayo (nagapalikaw) sang kalautan.”
Ginakuha sang mataas nga saserdote ang duha ka kanding (tinday nga lalaki) gikan sa asambleya sang mga anak sang Israel agod gamiton sa tuigan nga Adlaw sang Katumbasan. Paagi sa paghulog sing papalad, ang isa ka kanding ginatigana para “kay Jehova,” kag ang isa pa gid “para kay Azazel.” Sa tapos mahalad ang toro para sa mataas nga saserdote kag sa iya panimalay (walay duhaduha lakip ang tanan nga Levinhon), ang kanding para kay Jehova ginahalad subong isa ka halad para sa sala. Apang, ang kanding para kay Azazel ginahuptan nga buhi sa sulod sang isa ka tion “sa atubangan ni Jehova sa paghimo sing katumbasan para sa sini, sa pagtabog sini para kay Azazel sa kamingawan.” (Levitico 16:5, 7-10) Ang katumbasan para sa sining buhi nga kanding naghalin sa dugo sang kanding para kay Jehova, nga bag-o lang ginpatay subong halad para sa sala, kay ang kabuhi sang unod yara sa dugo. (Levitico 17:11) Sa amo, ang bili sang dugo, ukon ang bili sang kabuhi, sang ginpatay nga kanding ginaliton sa buhi nga kanding, ukon ang kanding para kay Azazel. Gani, bisan pa wala ini ginpatay sang saserdote, ining buhi nga kanding nagadala sing nagatumbas-sala nga merito ukon bili sang kabuhi. Ang katunayan nga ginpahamtang ini sa atubangan ni Jehova maathag nga nagapakita nga iya ginakilala ining pagliton sang merito ukon nagatumbas-sala nga gahom. Nagaanggid sa sini ang ginsugo nga paagi sang pagtinlo sa isa ka Israelinhon nga gin-ayo sa aro, ukon pagtinlo sa balay sang gin-ayo sa sina nga kalalat-an. Sa sini nga kaso ang isa ka buhi nga pispis ginasawsaw sa dugo sang isa ka pispis nga ginpatay. Nian ang buhi nga pispis ginapalupad, nga dala ang sala.—Levitico 14:1-8, 49-53.
Ang duha ka kanding dapat wala sing depekto, matambok, kag magkaanggid kon mahimo. Antes himuon ang papalad sa ila, ang duha ka kanding may posibilidad nga mapilian subong ang kanding para kay Jehova. Sa tapos mahalad ang kanding para kay Jehova, ginatungtong sang mataas nga saserdote ang iya mga kamot sa ulo sang buhi nga kanding kag ginatu-ad ang mga sala sang katawhan sa ibabaw sini. Nian ining kanding ginabuy-an, ginadala sa kamingawan sang “isa ka nakahanda nga tawo.” (Levitico 16:20-22) Sa amo, ang kanding para kay Azazel simbuliko nga nagadala sang mga sala sang katawhan sang nagligad nga tuig, nagakadula upod sa sini nga mga sala sa kamingawan.
Ang duha ka kanding ginapatuhuyan subong isa ka halad para sa sala. (Levitico 16:5) Mahimo gid nga duha ang ginagamit agod padakuon sing dugang pa ang ginahimo sining aman sa pagtumbas para sa mga sala sang katawhan. Ang una nga kanding ginahalad. Ang ikaduha, nga sa ibabaw sini gintu-ad ang mga sala sang katawhan kag ginabuhian sa kamingawan, nagadugang sing puwersa sa kapatawaran nga ginahatag ni Jehova sa mga mahinulsulon. Ang Salmo 103:12 nagapasalig: “Subong sa kalayo sang sidlangan sa katundan, amo kalayo ang iya pagpahilayo sa aton sang aton mga paglalis.”
Subong ginpaathag ni apostol Pablo, paagi sa paghalad ni Jesus sang iya mismo himpit nga tawhanon nga kabuhi subong isa ka halad para sa mga sala sang katawhan, nahimo niya ang labaw pa sa nahimo sang “dugo sang mga toro kag sang mga kanding.” (Hebreo 10:4, 11, 12) Sa amo, nag-alagad sia subong “ang gintabog nga kanding,” kay sia ‘manugpas-an sang aton mga balatian,’ ang isa nga “gintuslok tungod sang aton paglalis.” (Isaias 53:4, 5; Mateo 8:17; 1 Pedro 2:24) ‘Gindala’ niya ang mga sala sang tanan nga nagapakita sing pagtuo sa bili sang iya halad. Ginpasundayag niya ang aman sang Dios sa paglimot sing bug-os sang pagkamakasasala. Sa sining mga paagi ang kanding “para kay Azazel” nagalaragway sa halad ni Jesucristo.